The Dangerous Drugs Board Resolutions No.

6 and 11, Series of 2021 adopted the Katatagan,

Kalusugan at Damayan sa Komunidad (KKDK) Program as one of the models for Local
Government units in the implementation of their respective community-based drug rehabilitation
programs.
Talaan ng Mga Nilalaman
Balangkas ng Katatagan, Kalusugan at Damayan 1
ng Komunidad Intensive Outpatient Program
Module 1 Orientation 14
Module 2 Epekto ng Droga sa Utak at Katawan 18
Module 3 Epekto ng Droga sa Tao at Kapaligiran 20
Module 4 Kahalagahan at Kahandaang Magbago 25
Module 5 Kakayahang Labanan ang Pananabik sa Droga 26
Module 6 Pag-iwas sa Tukso sa Kapaligiran 28
Module 7 Kakayahan sa Pagtanggi 29
Module 8 Kalusugan 33
Module 9 Kalooban - Pakiramdam 39
Module 10 Kalooban - Paniniwala 43
Module 11 Pag-iwas sa Pagkadulas at Muling Pagkalulong 51
Module 12Pagkilala sa mga Landas Tungo sa Paggamit ng 56
Droga at kung Paano Maiiwasan ang mga Ito
Module 13 Pakikipagkapwa: Epektibong Pakikinig 59
Module 14 Pakikipagkapwa: Asertibong Komunikasyon 62
Module 15 Pagbabalik-loob 64
Module 16 Kalutasan 68
Module 17 Kalakasan 73
Module 18 Kabuluhan at Kinabukasan 76
Family Module 1 Paglilinaw at Pag-unawa sa Problemang 77
Dulot ng Paggamit ng Droga
Family Module 2 Kasanayan sa Komunikasyon 89
Family Module 3 Usapang Pamilya 94
Family Module 4 Pamilya at Paggamit ng Droga 96
Family Module 5 Tunguhin sa Hinaharap 97
Family Module 6 Paghakbang ng Pamilyang Bumabangon 98
 WORKBOOK

Balangkas ng Katatagan, Kalusugan at Damayan ng

Komunidad Intensive Outpatient Program
Tignan natin ang KKDK PDL na programa kung saan tayo magkakasama sa 18 indibidwal na
modyul at 6 na modyul naman kasama ang mahal natin sa buhay.

MODULE 1 Pagpapakilala
Orientation
Diwa (Active Ingredient): Understanding the nature of drug use
Layunin Objectives
● Maipaliwanag ang programa at mga ● Introduce the program and its
panuntunan guidelines
● Makilala ang mga kasama sa grupo ● Get to know the members of the group
● Ilarawan ang mga dahilan ng paggamit ● Describe the reasons why people use
at pagkalulong ng tao sa droga and get hooked on drugs
● Ilarawan ang mga yugto sa paggamit ● Describe the phases of drug use and
ng droga at palatandaan ng adiksyon signs of addiction

MODULE 2 Epekto ng Droga sa Utak at Katawan

Effects of Drug Use on the Brain and Body
Diwa (Active Ingredient): Understanding the physical effects of drug use
Layunin Objectives
● Makilala ang ilang kemikal sa katawan ● Get to know some neurotransmitters
na naaapektuhan ng paggamit ng that are influenced by drug use
droga ● Determine how drug use affects the
● Matukoy ang epekto ng droga sa body and brain.
katawan at utak.

1
KKDK FOR PDLs

MODULE 3 Epekto ng Droga sa Tao at Kapaligiran

Understanding the Psychosocial Effects of Drugs
Diwa (Active Ingredient): Understanding the psychosocial effects of drug use
Layunin Objectives

● Matukoy kung paano nabago ng ● Reflect on how drug use changed

paggamit ng droga ang iba’t-ibang different aspects of their lives.
aspeto ng buhay nila ● Identify the common misconceptions
● Malaman ang mga maling paniniwala on drug use.
tungkol sa paggamit ng droga.

MODULE 4 Kahalagahan at Kahandaang Magbago

Importance and Readiness for Change
Diwa (Active Ingredient): Identifying reasons and readiness for change
Layunin Objectives

● Pagnilayan ang kinabukasan na ● Envision a future without drugs

walang droga
● Isaad ang mga dahilan ng kanilang
pagbabago.
● Pagnilayan ang halaga ng pagbabago,
tiwala sa kanilang kakayahan na
makaiwas sa droga, at kasalukuyan
nilang kahandaan na magbago.
● Discuss their reasons for change
● Reflect on the importance of change,
confidence in their current abilities to
change, and their current readiness for
change

MODULE 5 Kakayahang Labanan ang Pananabik sa Droga

Coping with Cravings
Diwa (Active Ingredient): Behavioral strategies to manage cravings
Layunin Objectives
● Matukoy kung ano ang ibig sabihin ng ● Identify and describe what cravings are
pananabik ● Identify thoughts or beliefs, emotions,
● Matukoy ang mga naiisip o paniniwala, and body sensations that trigger drug
damdamin, at nararamdaman sa use
katawan na madalas ay pinagmumulan ● Identify strategies to address cravings
ng kagustuhan na gumamit muli ng
droga
● Matukoy ang pamamaraan para
matugunan ang pananabik sa droga

2
 WORKBOOK

MODULE 6 Pag-iwas sa Tukso sa Kapaligiran

Managing External Triggers
Diwa (Active Ingredient): Identification of external triggers
Layunin Objectives

● Matukoy ang mga tao, lugar, bagay,
at pangyayari na nag-uudyok sa
muling paggamit ng droga
● Makagawa ng konkretong plano para
umiwas sa udyok ng muling paggamit
ng droga
● Identify people, places, things, or
events that trigger drug use
● Create a concrete plan to avoid or
manage these triggers

MODULE 7 Kakayahan sa Pagtanggi

Drug Refusal Skills
Diwa (Active Ingredient): Drug refusal skills
Layunin Objectives
● Makapagsabi ng malinaw na paraan ● Clearly identify ways of avoiding
sa pagkalas sa mga taong nagbibigay- people who may lead one to return to
daan sa paggamit ng droga drug use
● Makapag-ensayo sa paggamit ang ● Practice assertive communication in
asertibong komunikasyon sa pagtanggi saying “no” or avoiding drug use
o pag-iwas gumamit ng droga

MODULE 8 Kalusugan
Adopting a Healthy Lifestyle
Diwa (Active Ingredient): Identification of the components of a healthy lifestyle
Layunin Objectives
● Matukoy na ang paglalakbay tungo ● Identify their journey towards a future
sa kinabukasan na walang droga without drugs and how to strengthen a
at kung papaano mapapatatag ang person’s holistic well-being and health
pangkabuuang kalusugan ng isang tao ● Analyze their own overall health and
● Masuri ang kanilang pangkalahatang give attention to things that they may
kalusugan at mabigyang pansin ang need to change.
mga bagay na maaari nilang baguhin
tungkol dito

3
KKDK FOR PDLs

MODULE 9 Kalooban – Pakiramdam

Managing Feelings
Diwa (Active Ingredient): Emotion Management skills
Layunin Objectives
● Maipaliwanag ang ugnayan ng ● Explain the interacting roles between
pangyayari at pakiramdam (emosyon events and feelings, and know
at pakiramdam sa katawan) at how these condition our reactions to
malaman kung paano nito unpleasant events
nakokondisyon ang mga reaksyon sa ● Identify the various feelings that
di kaaya-ayang pangyayari. arise whenever unpleasant events are
● Matukoy ang iba’t-ibang pakiramdam experienced
(emosyon at pakiramdam sa katawan) ● Learn various strategies in facing
na kadalasang nandyan sa tuwing unpleasant feelings.
nakakaranas ng hindi kaaya-ayang
pangyayari.
● Matuto ng iba’t-ibang paraan upang
harapin ang di kaaya-ayang pakiramdam.

MODULE 10 Kalooban – Paniniwala

Managing Thoughts
Diwa (Active Ingredient): Thought Management Skills
Layunin Objectives
● Maipaliwanag ang magkakaugnay na ● Explain the interacting roles between
papel na ginagampanan ng paniniwala events and feelings, and know
at pakiramdam sa pagkokondisyon how these condition our reactions to
ng mga reaksyon o pagkilos sa mga di unpleasant events
kaaya-ayang pangyayari. ● Identify beliefs that are present
● Matukoy ang iba’t-ibang paniniwala whenever they experience unpleasant
na kadalasang nandyan sa tuwing events
nakakaranas ng hindi kaaya-ayang ● Demonstrate strategies in managing
pangyayari. unhelpful thoughts
● Maipamalas ang kakayahang matugunan
ang mga di nakakatulong na paniniwala.

4
 WORKBOOK

MODULE 11 Pag-iwas sa Pagkadulas at Muling Pagkalulong

Relapse Prevention
Diwa (Active Ingredient): Relapse Management skills
Layunin Objectives
● Malaman ang mga yugto ng muling ● Know the stages of relapse
pagkalulong ● Reflect and identify their own warning
● Pagnilayan at matukoy ang kanilang signs to prevent relapse
personal na senyales upang maiwasan ● Create an action plan in managing
ang muling pagkalulong. lapse
● Magkaroon ng plano ng mga gagawin
kung magkaroon ng pagkadulas

MODULE 12 Pagkilala sa Landas Tungo sa Droga at

Pagpaplano kung Paano Ito Maiiwasan
Identifying paths that lead to drug use and planning how to avoid it

(Active Ingredient): Mindfulness of patterns that leads to drug use and creating
a plan to prevent drug use using lessons learned from the earlier modules
Layunin Objectives
● Alalahanin ang mga pangyayari, tao, ● Remember the events, people, places,
bagay, at lugar na nag-uudyok na or things that trigger drug use
muling gumamit ng droga. ● Identify the sequence of events
● Malaman ang sunod-sunod na (emotions, body sensations, beliefs,
nangyayari sa damdamin, sa katawan, and behaviors) that lead to the
sa paniniwala, at pagkilos na naglalapit participant closer to drug use
sa kalahok na muling makagamit ng ● Give appropriate strategies in
droga. managing each external or internal
● Maipamalas ang kakayahang event, in order to leave or avoid the
magbigay ng naaangkop na pagkilos path that leads to drug use.
sa bawat pangyayari sa kapaligiran o sa
kalooban, upang makaiwas sa landas ng
muling paggamit ng droga.

5
KKDK FOR PDLs

MODULE 13 Pakikipagkapwa: Epektibong Pakikinig

Interpersonal Skills: Effective Listening
Diwa (Active Ingredient): Effective Listening skills
Layunin Objectives
● Matukoy ang epektibo at di-epektibong ● Identify effective and ineffective ways
paraan ng pakikinig of listening
● Matukoy ang mga pahiwatig na hindi ● Demonstrate ability to read non-
sinasabi ng kinakausap verbals
● Magsanay sa iba’t-ibang pamamaraan ● Practice the different effective listening
ng pakikinig skills

MODULE 14 Pakikipagkapwa: Asertibong Komunikasyon

Interpersonal Skills: Assertive Communication
Diwa (Active Ingredient): Assertive Communication
Layunin Objectives
● Maipaliwanag ang elemento ng ● Discuss elements of effective
mabisang komunikasyon na maaaring communication that may lead to
pagmulan ng di-pagkakaunawaan misunderstanding
● Matukoy ang iba’t-ibang istilo ng ● Identify communication styles
pakikipag-usap (Asertibo, Pasibo, at (Assertive, Passive, Aggressive)
Agresibo) ● Practice using assertive
● Makapagsanay kung paano gamitin communication
ang asertibong pakikipag-usap ● Identify situations of stigma
● Matukoy ang mga sitwasyon kung experienced by a participant and
saan nakaranas ng stigma ang isang practice listening and communication
kalahok at gamitin ang mga kasanayan skills in these situations
sa pakikinig at komunikasyon sa mga
sitwasyong ito

MODULE 15 Pagbabalik-loob
Rebuilding Relationships
Diwa (Active Ingredient): Awareness of how they may have hurt others
Layunin Objectives

● Pag-usapan ang ugnayan ng paggamit ● Talk about the link between drug use
ng droga at ng pamilya and family
● Pagnilayan ang maaaring pasakit na ● Reflect on the possible pain they may

6
 WORKBOOK

naidulot nila sa mga mahal sa buhay
● Pagnilayan ang maaaring pasakit na
naidulot sa kanila ng mahal sa buhay
● Pagnilayan kung sila ay handang
magpatawad at humingi ng
kapatawaran
have inflicted on their loved ones
● Reflect on the possible pain that their
loved ones inflicted on them
● Reflect on whether they are ready to
forgive and/or ask for forgiveness

MODULE 16 Kalutasan
Problem Solving
Diwa (Active Ingredient): Problem Solving Skills
Layunin Objectives
● Matukoy kung ano ang punong ● Identify one’s key problem on drug use
problema tungkol sa paggamit ng ● Share what the barriers are in solving
droga one’s drug problem
● Maibahagi ang mga sagabal sa ● State the different possible solutions to
paglutas ng natukoy na problema solving one’s problem
● Masabi kung anu-anong mga solusyon ● Choose the best solution to one’s
ang maaaring magamit niya upang problem
malutas ang problema
● Makapili ng pinakaangkop na solusyon sa
kanyang problema

MODULE 17 Kalakasan
Recognizing My Strengths
Diwa (Active Ingredient): Self-knowledge; Self-efficacy
Layunin Objectives

● Mailarawan ang mga natutunan nila
tungkol sa kanilang naging karanasan
at sa kanilang sarili
● Bigyan ng pansin ang paglago
na nangyari sa sarili nila simula ng
nagsimula sila ng programa hanggang
ngayon
● Pagtibayin ang kanilang mga kalakasan
● Describe what they have been through
and what they have learned about
themselves
● Notice the progress or growth that
happened to them ever since they
started with the program
● Reinforce their strengths

7
KKDK FOR PDLs

MODULE 18 Kabuluhan at Kinabukasan

Making Meaning of the Past and Hope for the Future
Diwa (Active Ingredient): Meaning making; Hope
Layunin Objectives
● Pagnilayan ang kabuluhan ng kanilang ● Reflect on the meaning on of their
karanasan experiences
● Maisalarawan ang kanilang ● Describe their dreams in life
pinapangarap sa buhay ● Set specific goals for the next months
● Matukoy ang mga layunin sa susunod or years based on their dreams in life
na buwan o taon base sa kanilang ● Identify concrete steps towards
pinapangarap na buhay achieving their goals
● Makabuo ng mga konkretong hakbangin
para maabot ang mga layunin

FAMILY MODULE 1 Paglilinaw at Pag-unawa sa Problemang dulot ng droga

Clarifying and Understanding Problems Brought about by Drugs
Diwa (Active Ingredient): Understanding Drug use and how it affected the family;
What family members can do
Layunin Objectives
● Makapagbahagi ng pinagdadaanan ng ● Share what they have gone through as
pamilya dahil sa paggamit ng droga; members of the drug user’s family
● Malinawan sa dahilan, epekto, at ● Clarify the causes, effects of drugs,
pinag-uugatan ng paggamit ng droga and the root of drug use in the family
sa buhay pamilya ● Express what can be done to support
● Makapagpahayag ng mga maaaring their relative’s recovery
gawin upang masuportahan ang
kapamilya sa pagbabagong buhay.

FAMILY MODULE 2 Kakayahan sa Pakikipagkomunikasyon

Communication Skills (Family Members)
Diwa (Active Ingredient):
Effective listening & Assertive Communication skills
Layunin Objectives
● Maipaliwanag ang elemento ng ● Explain the elements of effective
mabisang komunikasyon na maaaring communication which may be causes
pagmulan ng di-pagkakaunawaan of misunderstanding
● Maipakita ang epektibo at di- ● Demonstrate effective and ineffective
epektibong paraan ng pakikipag-usap ways of communicating

8
 WORKBOOK

● Maipakita ang epektibo at di- ● Demonstrate effective and ineffective

epektibong paraan ng pakikinig ways of listening

FAMILY MODULE 3 Usapang Pamilya

Family Communications
Diwa (Active Ingredient): Authentic Dialogue
Layunin Objectives
● Malaman ang kahalagahan ng ● Know the importance of effective
epektibong komunikasyon sa pamilya communication in the family
● Makapagsanay ng epektibong ● Practice effective listening, positive
pakikinig, positibong komunikasyon, at communication, and assertive
asertibong komunikasyon kasama ang communication with their family
pamilya members
● Malaman ang kahalagahan at ● Know the importance and guidelines of
alituntunin ng pulong pampamilya holding family meetings

FAMILY MODULE 4 Pamilya at Paggamit ng Droga

Family & Drug Use
Diwa (Active Ingredient): Family Support and Norms
Layunin Objectives
● Makinig sa karanasan ng kamag-anak ● Listening to the participant’s
sa paggamit ng droga experience of drug use
● Maipahayag sa kamag-anak na ● Be able to express to family members
gumagamit ng droga ang mga epekto the impact of drug use to the self and
ng droga sa sarili at sa buhay ng to family life
buong pamilya ● Reflect on the relationship between
● Magkaroon ng linaw sa mga dahilan drug use and family dynamics
ng paggamit ng droga na nakaugat
sa buhay pamilya at mga dahilan na
nakaugat sa sarili at sa komunidad

9
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 5 Tunguhin sa Hinaharap

Family Visioning
Diwa (Active Ingredient): Instilling Hope
Layunin Objectives
● Linawin ang kanilang pangarap para ● Describe their vision for themselves
sa sarili ng bawat miyembro ● Describe their vision for their family
● Linawin ang kanilang pangarap para
sa kanilang pamilya

FAMILY MODULE 6 Paghakbang sa Pamilyang Bumabangon

Moving Forward as a Family in Recovery
Diwa (Active Ingredient): Planning & Contracting
Layunin Objectives
● Makapagpapahayag ang kalahok sa ● Discuss what kind of support and help
kanyang pamilya kung ano ang is needed for their effective recovery
suporta at tulong na kailangan para sa from drugs
kanyang pagbangon mula sa droga ● Plan as a family about concrete steps
● Makapagplano ang pamilya ng mga to reach their goals
konkretong hakbang upang makamit ● Write a contract that contains concrete
ang mga pangarap tasks and plans for each family
● Magsagawa ng kontrata na member
naglalaman ng mga konkretong
gawain ng bawat miyembro

10
 WORKBOOK

Obserbahan ang Sarili

Mahalaga na bigyang pansin ang ating mga nararamdaman sa katawan katulad ng mga sakit
(lagnat, ubo, at iba pa.) kung saan maaring kailanganin ng tulong ng nars o doktor. Gayun din
mahalaga din na pagtuunan natin ng pansin ang mga kakaiba o bihirang natin nararanasan sa
ating isip at emosyon na maaring nakikita sa ating kilos at nadarama sa katawan. Tignan ang
ilang mga karamdaman at sintomas nito:
Talahayanan 3. Ilang Senyales o Babala Para Isangguni
Ang Kalahok
Table 3. Some Signs or Symptoms That Client May Need Referral
KARAMDAMAN
Disorders

KATANGIAN SINTOMAS SA KATAWAN

Features Physical Symptoms

DEPRESYON
Depression

Pananamlay Di-tiyak/pangkalahatang
(Depressed mood) pananakit
(Non-specific/generalized
Kawalan ng interes sa mga
aches and pains)
kaaya-ayang bagay
(Lack of interest in pleasurable activities)
Di makatulog nang maayos
Pag-iwas sa iba (Social Withdrawal) (Sleep disturbance)
Mga sintomas na sikolohikal Panghihina (Reduced energy level)
(Psychological symptoms)
Hindi paggalaw (Reduced motor activities)
Pag-iyak (Crying spells) Kawalan ng gana kumain
Kawalan ng tiwala sa sarili (Loss of appetite)
(Low self-esteem)
Paghilab ng tiyan (Constipation, Diarrhea)
Pagiging pesimistiko (Pessimism) Kawalan ng libido (Loss of libido)
Mga sintomas na sikolohikal
(Helplessness)

11
KKDK FOR PDLs
Kawalan ng Pag-asa
Kawalan ng Halaga (Worthlessness)
Pag-iisip na magpakamatay
(Suicidal ideation)
Labis na pagkabahala o
pag-aalala
(Excessive anxiety or worry)
Mga sintomas na sikolohikal
(Psychological symptoms)
Palaging kinakabahan (Nervousness)
Labis na takot (Excessive fear)
Hindi mapahinahon (Inability to relax)
12
DEPRESYON
Depression
(Hopelessness)
PAGKALIGALIG
Anxiety
Hindi mapakali
(Restlessness)
Madaling mapagod
(Easily fatigued)
Hirap na mag-isip (Difficulty concentrating)
Natutulala (Mind going blank)
Bugnutin (Irritability)
Di makatulog nang maayos
(Sleep disturbance)
Panic attacks (pagkabog ng dibdib, labis
na pamamawis, panginginig, panunuyo
ng bibig, madalas na pag-ihi, hirap sa
paghinga, pagkahilo)
(Panic attacks [palpitation, excessive
sweating, tremors, dry mouth, frequent
urination, difficulty breathing, dizziness])
 WORKBOOK

PSYCHOSIS

Kakaiba at ilag na pagkilos Walang saysay na pagsasalita

Bizarre and uncooperative Irrelevant, nonsensical speech
behavior

Galit at karahasan May naririnig sa guniguni at nakikipag-

Agitation and violence usap sa sarili
Auditory hallucination and internal
dialogue

Kung ikaw ay nakakaramdam ng sintomas na ito mahalaga na ikonsulta sa mga propesyonal

katulad ng iyong counselor, psychologist o psychiatrist. Kung wala ay maaring sumangguni sa
iyong facilitator ng KKDK PDL upang ma-refer ka sa propesyonal.

13
KKDK FOR PDLs

MODULE 1 Handout 1
Mga Dahilan Kung Bakit Gumagamit at
Nalululong Ang Tao sa Droga
REASONS WHY PEOPLE USE AND GET HOOKED ON DRUGS

Paggamit ng

14
 WORKBOOK

MODULE 1 Handout 2
Mga Yugto at Palatandaan ng Adiksyon
STAGES AND SIGNS OF ADDICTION

Mga Yugto ng Adiksyon (Stages of Addiction)

Ang unang beses na sumubok o tumikim ng droga

Pagkakaroon ng pattern o regular na paggamit ng droga.

Halimbawa: Gumagamit tuwing Sabado

Lumalala ang paggamit na

nagreresulta sa mga negatibong
kilos at problema, gaya ng
pagmamaneho o pagtatrabaho na
nasa impluwensya ng droga

Patuloy na paggamit sa kabila ng mga

negatibong epekto na maaaring magdulot ng mas
malakas na paggamit o tolerance. Halimbawa:
Hindi na sapat ang dating paggamit ng isang
beses sa isang araw

Nawala sa kontrol ang paggamit ng droga at hindi na

kayang gawin ang mga tungkulin nang walang droga

15
KKDK FOR PDLs
Mga Palatandaan ng Adiksyon (Signs of Addiction)
Paggamit ng substance nang
higit na mas marami o nang
mas matagal sa kailangan.
Taking the substance in larger amounts or
for longer than you’re meant to
Persistent desire and effort to cut down or
stop using the substance but not managing
to
Spending a lot of time getting, using, or
recovering from use of the substance
Cravings and urges to use the substance
Recurrent use results in failure to fulfill major role
obligations at work, home, or school because of
substance use
Continued use of substance even when it causes
problems in relationships
https://www.drugabuse.gov/publications/media-guide/science-drug-abuse-addiction-basics
16
Kagustuhan at pagsubok
na bawasan o tigilan ang
paggamit ng droga ngunit
hindi kinakaya.
Persistent desire and effort to cut down or stop using
the substance but not managing to.
Continued use of substance even when it causes
problems in relationships.
Continuing to use, even when you know you have a
physical or psychological problem that could have been
caused or made worse by the substance.
Needing more of the substance to get the effect you
want (tolerance).
Experience of physiological withdrawal symptoms when
substance use ceases MILD substance use disorder
(SUD) based on the DSM-5: 2-3 sintomas (symptoms)
MODERATE: 4-5 sintomas (symptoms
SEVERE: 5 sintomas (symptoms)
 WORKBOOK

MODULE 1 Handout 3
Yugto ng Pagbabago
STAGES OF CHANGE

Hindi itinuturing na
problema ang paggamit Nag-sisimulang mag-isip na
ng droga o kailangan itong baguhin ang kilos tungo sa
baguhin. paggamit ng droga gaya ng
pagbabawas o tuluyang pagtigil
Pagbabalik sa
pagkalulong sa
paggamit ng droga

Minsanang
muling Handa na
paggamit ang kalahok
ng droga na magbago
matapos at nagpa-
ang plano ng mga
matagal hakbang sa
na hindi pagbabago
paggamit

Nagsisimula ng
pagbabago

Nagpapatuloy na nagbabago (pag-iwas sa

droga at pagbabago ng kilos at gawain).

17
KKDK FOR PDLs

MODULE 2

Epekto ng Droga sa Utak at

Katawan
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Makilala ang ilang kemikal sa katawan na naaapektuhan ng paggamit ng droga
2. Matukoy ang mga epekto ng droga sa utak at katawan

By the end of this module, participants should be able to:

1. Get to know some neurotransmitters that are influenced by drug use
2. Determine how drug use affects the brain and body

Pagnilayan
Jeremias 17:14 Iyong pagalingin ako, Oh Panginoon, at gagaling ako; iyong iligtas ako, at
maliligtas ako: sapagka’t ikaw ang aking kapurihan.

Jeremiah 17:14 Heal me, Lord, and I will be healed; save me and I will be saved, for you
are the one I praise.

Surah Yunus: Ayah 108 Say, “O mankind, the truth has come to you from your Lord, so
whoever is guided is only guided for [the benefit of] his soul, and whoever goes astray only goes
astray [in violation] against it. And I am not over you a manager.”

18
 WORKBOOK

MODULE 2 Handout
Epekto ng Droga sa Utak at Katawan
EFFECTS OF DRUG USE IN THE BRAIN AND BODY

19
KKDK FOR PDLs

MODULE 3

Epekto ng Droga sa Tao at

Kapaligiran
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy kung paano nabago ng paggamit ng droga ang iba’t ibang aspekto ng buhay
nila.
2. Malaman ang mga maling paniniwala tungkol sa paggamit ng droga.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Determine how drug use changed different aspects of their lives.
2. Identify the common misconceptions about drug use.

Pagnilayan
Mateo 11:28-29
Lumapit kayo sa akin, kayong lahat na napapagod at may mabigat na pasanin, at bibigyan
ko kayo ng kapahingahan. Ang aking pamatok ay inyong pasanin, at kayo’y matuto sa
akin, sapagkat ako’y maamo at may mapagpakumbabang puso, at matatagpuan ninyo ang
kapahingahan para sa inyong mga kaluluwa

Matthew 11:28-29
Come to me, all of you who are tired from carrying heavy loads, and I will give you rest. Take my
yoke and put it on you, and learn from me, because I am gentle and humble in spirit; and you
will find rest.

Surah At-Tawbah: Ayah 118

And [He also forgave] the three who were left alone [i.e., boycotted, regretting their error] to
the point that the earth closed in on them in spite of its vastness and their souls confined [i.e.,
anguished] them and they were certain that there is no refuge from Allah except in Him. Then
He turned to them so they could repent. Indeed, Allah is the Accepting of Repentance, the
Merciful.

20
 WORKBOOK

MODULE 3 Handout 1
Epekto ng Droga
EFFECT OF DRUGS

MEDIKAL
Medical
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Di-magandang pakiramdam o pagsusuka Pinsala sa utak at mga ugat
(Feeling sick or vomiting) (Brain and nerve damage)
Pananakit at problema sa tiyan Pinsala sa pag-iisip
(Stomach pains and problems) (Mental health problems)
Pinsala sa ulo dala ng pagkahulog Sakit sa puso, diyabetes, at kanser
(Head injuries from falls) (Heart disease, diabetes, and cancer)
Iba pang aksidente at pinsala Nakakahawang sakit
(Other accidents and injuries) (Infectious diseases)
Pagkalunod (Drowning) Problema sa pagtulog at sa ngipin
(Sleep and dental problems)
Di-sinasadyang overdose
(Accidental overdose)

SOSYAL
Social
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pakikipagtalo (Arguments) Problema sa pamilya (Family problems)

Pakikipag-away (Fighting) Problema sa asawa (Marriage problems)

Karahasan sa pamilya (Violence at home) Problema sa trabaho (Work problems)

Pang-aabusong sekswal (Sexual assault) Napabayaang mga anak (Neglected children)

Pang-aabuso sa bata (Child abuse) Kawalan ng pagkain sa bahay

(Lack or absence of food at home)

Problema sa pag-aaral (Problems in school)

21
KKDK FOR PDLs

LEGAL
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pagkalango (Being intoxicated) Pagkulong dahil sa pagtataglay ng droga
(Drug possession offenses)
Pinsalang kriminal (Criminal damage)
Hindi pagbabayad ng mga bayarin
Pagmamaneho nang lango sa droga
(Not paying bills)
(Driving under the influence of drugs)
Pagbebenta ng droga (Drug dealing)
Pananakit (Assault)

Di sinasadyang pagpatay (Accidental killing)

EKONOMIKO
Economic
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pagkaubos ng kita (Loss of income) Pagkatanggal sa trabaho
(Loss of employment)
Paggastos ng hindi kinakailangan
(Unnecessary expenses) Gastos sa ospital (Hospitalization costs)

Pagkawala ng ari-arian (Loss of property)

Pagbebenta ng sarili (Sex work)

22

MODULE 3 Handout 2
Mga Maling Paniniwala Tungkol Sa Paggamit ng Droga
COMMON MISCONCEPTIONS ON DRUG USE
Maling Paniniwala
Lahat ng gumagamit ng droga ay adik.
All drug users are addicts.
Sapat na ang kagustuhang tumigil sa
paggamit upang huminto ang isang tao sa
paggamit ng droga.
Having the desire to stop using drugs is
enough reason/motivation to stop doing so.
Pag naging-adik, habang buhay ng adik.
When you become addicted, you become
addicted for life.
Kailangan munang sumayad o masira ang
buhay bago makapagbago.
Drug users need to hit rock bottom to change
their lives.
WORKBOOK
Tamang Paniniwala
HINDI lahat ng gumagamit ng droga ay adik.
Not all users are addicts.
Kapag hindi pa lulong ang tao, maaari silang
tumigil ng mag-isa. Pero pag-umabot na sa
adiksyon, maaaring wala nang kontrol
ang tao dahil naapektuhan na ng droga ang
kanyang pag-iisip.
A person who is not yet addicted can stop at
will. But once addiction sets in, he/she may no
longer have control because their brain has
already been affected.
Maraming taong nalulong sa droga ang
nakapag-bagong buhay. Kailangan lang ng
wastong pagtulong sa kanila.
Many of those with substance use disorder
(SUD) have been able to change their lives.
They just need adequate treatment and
support.
Hindi kailangan umabot ng tao sa pagkasira
ng buhay upang magbago. Ang iba’t ibang
treatment ay makatutulong sa pag-iwas sa
adiksyon o muling paggamit ng droga.
Not all users need to hit rock bottom to change
their lives. Treatments can effectively help
people avoid addiction or relapse.
23
KKDK FOR PDLs
Maling Paniniwala
Lahat ng gumagamit ng droga ay
nangangailangan ng tulong ng propesyonal
(hal. doktor, sikolohista, atbp.).
All users need professional treatment (ex.
doctor, psychologist, etc.).
Makasalanan, walang prinsipyo, at walang
pagpapahalaga ang gumagamit ng droga.
Drug use is an indicator of sinfulness, lack of
principles, and lack of values.
Kabiguan kapag nanumbalik ang paggamit sa
droga.
Treatment has failed if a user lapses.
24
Tamang Paniniwala
Nangangailangan ng tulong ng propesyonal
ay ang mga na-assess na moderate at severe
risk na users. Ang low at mild risk users ay
maaaring tulungan sa komunidad ng trained
facilitators.
Not all users need to receive in-house
rehabilitation. Low to mild risk users can be
treated in the community by trained facilitators.
Ang paggamit ng droga ay dulot ng
maraming bagay tulad ng di magandang
karanasan sa pagkabata, impluwensya ng
barkada, problema sa pamilya, personalidad,
uri ng droga, atbp.
Drug use is a complex phenomenon brought
about by exposure to drugs, adverse
childhood conditions, peer influence, family
dysfunction, personality, etc.
Ang daan tungo sa pagbabago ay HINDI
DIRETSO AT MADALI. Ang lapse ay
nangyayari talaga sa 40 – 60% ng mga
nagbabagong buhay. Ang mahalaga, patuloy
na pagsusumikap at pagkatuto kung anong
maaaring gawin upang maiwasan ang
pagdulas muli.
Drug recovery is not a linear or sudden
process. Lapse is expected in 40 – 60% of
recovering users which is similar to other
chronic diseases. What is important is the
effort in changing and learning to avoid lapses.
 WORKBOOK

MODULE 4

Kahalagahan at Kahandaang
Magbago
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Tukuyin ang nais sa kinabukasan na walang droga
2. Ilarawan ang kasalukuyang buhay dahil sa droga.
3. Isaad ang mga dahilan ng kanilang pagbabago.
4. Pagnilayan ang halaga ng pagbabago, tiwala sa kanilang kakayahan na
makaiwas sa droga, at kasalukuyan nilang kahandaan na magbago.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Envision their ideal future without drugs
2. Describe their current life because of drugs
3. Discuss their reasons for wanting to change
4. Reflect on the importance of change, confidence in their current abilities to
change, and their current readiness for change

Pagnilayan
Filipos 2:13
Sapagka’t Dios ang gumagawa sa inyo maging sa pagnanasa at sa paggawa, ayon sa kaniyang
mabuting kalooban.

Philippians 2:13
For it is God which worketh in you both to will and to do of his good pleasure.

Surah Al-Anfal: Ayah 24

O you who have believed, respond to Allah and to the Messenger when he calls you to that
which gives you life. And know that Allah intervenes between a man and his heart and that to
Him you will be gathered.

25
KKDK FOR PDLs

MODULE 5

Kakayahang Labanan ang

Pananabik sa Droga
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy ang mga naiisip o paniniwala, damdamin, at nararamdaman sa katawan
na madalas pinagmumulan ng pananabik na gumamit ng droga
2. Matukoy ang pamamaraan para matugunan ang pananabik sa droga

By the end of this module, participants should be able to:

1. Identify thoughts or beliefs, emotions, and sensations that trigger drug use
2. Identify strategies to address cravings

Pagnilayan
Mga Awit 18:2-6
Ang Panginoon ay aking malaking bato, at aking kuta, at aking tagapagligtas; aking Dios, aking
malaking bato na sa kaniya’y manganganlong ako; aking kalasag, at siyang sungay ng aking
kaligtasan, aking matayog na moog

Psalms 18:2-6
The Lord is my rock and my fortress and my deliverer, my God, my rock, in whom I take refuge,
my shield, and the horn of my salvation, my stronghold.

Surah Al-Baqarah: Ayah 183

O you who have believed, decreed upon you is fasting as it was decreed upon those before you
that you may become righteous.

26

MODULE 5 Handout 1
Ang Apat na “M”
THE FOUR “D’s”
Ipaalala sa sarili ang:
● Mga benepisyo ng di paggamit
ng droga
● Masasamang epekto ng droga
● Kahalagahan na ikaw ay huminto
● Pangarap mo sa buhay, atbp
● Gumawa ng bagay na ●
paglilibangan tulad ng ehersisyo,
kumain, panonood ng TV, atbp.
● Kumausap ng kaibigan o
kapamilya
● Palipasin ang pananabik sa
droga sa pamamagitan ng
pagpokus sa paghinga o
pampakalmang paghinga
● Pitikin o kurutin ang sarili
● Mag-isip ng nakakatawa
● Mag-isip ng larawan o simbolo
na maaaring makapalit sa
kasalukuyang iniisip o paniniwala
● Mag-isip ng pangkontrang
paniniwala
WORKBOOK
Remind yourself the following:
● Benefits of being drug free
● Harmful effects of drugs
● Importance of stopping your drug
use
● Aspirations you want to achieve
in life
Distract oneself through exercise
or recreation
● Talk to family and friends
● Allow the craving to pass by
delaying strategies such as
meditation exercises or doing
calming breaths
● Pinch oneself
● Think of something funny
● Think of an image or symbol that
can replace the unhelpful thought
● Replace the thought
27
KKDK FOR PDLs

MODULE 6

Pag-iwas sa Tukso sa
Kapaligiran
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy ang mga tao, lugar, bagay at pangyayari na nag-uudyok sa muling
paggamit ng droga
2. Makagawa ng malinaw na plano para umiwas sa udyok ng muling paggamit ng droga

By the end of this module, participants should be able to:

1. Identify people, places, things, and events that trigger their drug use
2. Create a concrete plan to avoid the urge to return to drug use

Pagnilayan
3 Juan 1:2
Mahal kong kapatid, dalangin ko nawa’y nasa mabuti kang kalagayan at malusog ang iyong
pangangatawan, kung paanong mabuti rin ang kalagayan ng iyong kaluluwa.

3 John 1:2
Beloved, I pray that all may go well with you and that you may be in good health, as it goes well
with your soul

Surah An-Nur; Ayah 21

O you who have believed, do not follow the footsteps of Satan. And whoever follows the
footsteps of Satan - indeed, he enjoins immorality and wrongdoing. And if not for the favor of
Allah upon you and His mercy, not one of you would have been pure, ever, but Allah purifies
whom He wills, and Allah is Hearing and Knowing.

28
 WORKBOOK

MODULE 7

Kakayahan sa Pagtanggi
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Makapagsabi ng malinaw na paraan sa pagkalas sa mga taong nagbibigay-daan
sa paggamit ng droga
2. Makapag-ensayo ng asertibong komunikasyon sa pagtanggi o pag-iwas gumamit
ng droga

By the end of this module, participants should be able to:

1. Clearly identify ways of avoiding people who may lead one to return to drug use
2. Practice assertive communication in saying “no” or avoiding drug use

Pagnilayan
Kawikaan 17:22
Ang masayang puso ay mabuting kagamutan: nguni’t ang bagbag na diwa ay tumutuyo ng mga
buto.

Proverbs 17:22
A merry heart doeth good like a medicine: but a broken spirit drieth the bones

Surah An-Nas; Ayah 1-6

Say, “I seek refuge in the Lord of mankind, The Sovereign of mankind, The God of mankind,
From the evil of the retreating whisperer, who whispers into the hearts of humankind— From
among the jinn and mankind”

29
KKDK FOR PDLs

MODULE 7 Handout 1
Estilo ng Pakikipag-usap
COMMUNICATION STYLES

30
 WORKBOOK

MODULE 7 Handout 2
Mga Paraan ng Pagtanggi
REFUSAL TECHNIQUES

Umiwas sa Sitwasyon
Hanggang kaya, ang una at pinakamainam na gawin ang iwasan ang mga sitwasyong
mahihirapan kang tanggihan ang mga alok na gumamit ng droga, tulad ng mga napag-usapan
noong nakaraang sesyon.

1 MAGSABI NG HINDI O AYAW KO.

Kung hindi ka makakaiwas sa sitwasyon, kailangang ipaabot sa ibang tao na ayaw mong
gawin ‘yung pinapagawa nila. Minsan, sapat na ito. Mga halimbawa:
Ayoko.
Pass ako diyan.

2 DUMISKARTE.
Kung humindi ka na at pinipilit ka pa rin, pwede kang dumiskarte at maghanap ng mga
paraan para makumbinsi pa ang kausap mo.

Magbigay ng rason.
Mahalaga dito ang pagtukoy sa sarili, kaysa pagsabi ng mali ng iba. Kasali rin dito ang
pagbibigay ng dahilan o palusot. Mga halimbawa:
Ayoko kasi ng amoy ng yosi.
Ayoko ng lasa niyan.
Okay lang ako.
Hinahanap na ‘ko ng magulang ko.

31
KKDK FOR PDLs

Magbigay ng alternatibo.
Minsan ginagawa ang pag-aalok ng SAD para sa pakikisama, at wala naman paki ang iba
kung pumayag ka o hindi. Minsan, nag-aalok din ang mga kabataan para magmukhang
cool. Kapag nagbigay ka ng alternatibo, napapahiwatig mong umaayaw ka sa droga, alak,
yosi, at hindi sa tao mismo. Mga halimbawa:
Magbasketbol na lang tayo.
Kain na lang tayo.
Mas gusto kong magkwentuhan na lang.
Labas na lang tayo, sama ka?

Manindigan.

Minsan hindi natin maiwasang maramdaman ang pamimilit galing sa mga kasama natin.
Kapag ilang beses ka nang inalok at ilang beses mo na rin tinatanggihan, mararamdaman
mo o ipararamdam ng iyong mga kasama na hindi ka marunong makisama, magpapapilit
ka, o parang kang bata. Tandaan na hindi mo kailangan magbigay ng rason kung ayaw
mo. Pwedeng tumanggi ka lang ulit. Mga halimbawa:
Pasensya na pero ayoko talaga.
Hindi ko talaga trip ‘yan.
Seryoso ako nung sinabi kong ayoko.

3 UMALIS SA SITWASYON.
Kapag mahirap talaga iwasan ang pagpilit ng iba, baka mas maiging umalis nalang sa
eksena. Pwedeng pansamantalang iwasan muna ang grupo na nag-aalok ng droga,
o umalis na muna sa lugar kung saan may ganap kahit na pwede itong magdulot ng
pansamantalang pag-iisa o kalungkutan. Makakabuti ring magkaroon ka ng taong
matatawagan o makakatulong sa ‘yong umalis sa sitwasyon. Marami rin namang ibang
kabataang hindi nagyoyosi, umiinom, o nagdodroga. Mga halimbawa:
Pasensya na, hindi pwede, kailangan ko nang umalis.
Kailangan ko na makauwi agad.

Makakadulot man ang ating pag-iwas at pagtanggi minsan ng pansamantalang pag-iisa at

pagkalungkot, pwedeng labanan ang mga negatibong pag-iisip na ito sa pamamagitan ng
pagpapaalala sa sarili na:
● Ang pagtanggi at pagkontra sa mga bagay na alam mong nakakasama sa sarili mo ay
nagpapakitang matapang ka.
● Ang mga taong sasama ang loob o magagalit sa ‘yo kasi tinganggihan mo ang
alok nilang gumamit ng droga ay maaaring hindi mabuting kaibigan.

32
 WORKBOOK

MODULE 8

Kalusugan
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Masuri ang kanilang pangkalahatang kalusugan
2. Matukoy ang mga aspeto na maaari nilang baguhin upang pagtibayin ang
pangkalahatang kalusugan

By the end of this module, participants should be able to:

1. Analyze their own overall health
2. Identify the things that they may need to change to achieve holistic health

Pagnilayan
1 Timoteo 4:8
Sapagka’t sa pagsasanay ng katawan ay may kaunting pakinabang, nguni’t ang kabanalang sa
lahat ng mga bagay ay pinakikinabangan, na may pangako sa buhay na ito, at sa darating.

1 Timothy 4:8
For bodily exercise profiteth little: but godliness is profitable unto all things, having promise of
the life that now is, and of that which is to come.

Surah Ta-Ha: Ayah 81

Saying, “Eat from the good things with which We have provided you and do not transgress [or
oppress others] therein, lest My anger should descend upon you. And he upon whom My anger
descends has certainly fallen [i.e., perished].”’

33
KKDK FOR PDLs

MODULE 8 Handout 1
Pangkalahatang Kalusugan
HOLISTIC HEALTH

1 Pisikal Physical
Pagkain ng tama, hustong tulog, pag- Nutritious food, adequate sleep, exercise,
ehersisyo, at pag-iwas sa bisyo avoid vices

2 Sosyal Social
Pagkakaroon ng mga kaibigan at Having friends and doing things that you
pagkakalibangan enjoy

3 Kapaligiran Environmental
Pagkakaroon ng ligtas, maayos at Having a safe, peaceful and orderly
mapayapang kapaligiran environment

4 Propesyonal Professional
Pagkakaroon ng trabaho na tugma o Work that fits one’s abilities
angkop sa kakayahan

34
 WORKBOOK

5 Espiritwal Spiritual
Relasyon sa Diyos/Allah Relationship with one’s God

6 Pinansyal Financial
Pagkakaroon ng sapat na pera para sa Enough resources for one’s needs
mga pangangailangan

7 Emosyonal Emotional
Pagkakaroon ng magandang relasyon sa Meaningful relationships with family/loved
pamilya/mahal sa buhay ones

8 Intelektwal Intellectual
Pagkakataong mag-aral; patuloy na Opportunity to study, continue to grow
paghubog ng kakayahan

35
KKDK FOR PDLs

MODULE 8 Handout 2
Ehersisyo Pantanggal ng Stress
EXERCISES TO REDUCE STRESS
Galaw-galaw
1. Tumayo nang diretso at magkalayo nang kaunti ang paa.
(Stand up straight.)

2. Galaw-galawin ang katawan.

(Shake your arms, legs. Move your body.)

Wall Grounding
1. Umupo nang nakasandal sa pader.
(Sit leaning against a wall.)

2. Huminga nang malalim at ilabas ang hangin.

(Take a deep breath and exhale.)

3. Gawin ito ng ilang minuto. (Do this for a minute.)

Bow
1. Ilagay ang inyong mga kamay sa likod ng baywang.
(Put your arms with your palms at your lower back.)

2. Ikurba ang inyong likod habang patuloy na nakatingin sa

itaas. (Curve your back while looking up.)

3. Huminga ng malalim at ilabas ang hininga.

(Take a deep breath and exhale.)

4. Gawin ito ng ilang beses. (Do this a couple of times.)

Hanger
1. Yumuko nang papaharap nang nakabaluktot ng kaunti ang mga
tuhod. (Bend at the waist and hang your arms and head.)

2. Huminga nang malalim at ilabas ang hininga ng ilang beses.

(Take a deep breath and exhale. Do this a couple of times.)

3. Dahan-dahang tumayo. (Stand up slowly.)

36
 WORKBOOK

MODULE 8 Resource
Progressive Muscle Relaxation Script

Mag-hanap ng kumportableng posisyon. Kung nais ay maaaring ipikit ang mga mata. Kung hindi
naman ay maaaring tumingin sa ibaba. Tinutulungan ang iyong katawan na makapagrelaks
sa pamamagitan ng paghinga nang mabagal at malalim. Humihinga nang malalim ngayon. Sa
kasukdulan ng pagpasok ng hininga, pigilan ito nang ilang sandali at magbilang ng tahimik sa
tatlo, sa lima o anuman ang komportable.

Pagkatapos ay dahan-dahang huminga palabas. Humihinga ulit nang papasok at pinipigilan

muli ng ilang sandali. At kung handa ka na, inilalabas nang mabagal. Habang humihinga ka
nang papalabas, isipin na pinalalabas mo rin ang tensyon mula sa iyong katawan, lumalabas
sa iyong ilong at bibig. Inilalabas ang iyong tensyon kasama ng hanging inilalabas ng paghinga.
Paulit-ulit itong ginagawa. Humihinga papasok nang mabagal...pinipigilan nang sandali...at
inilalabas nang mabagal.

Ngayon naman, gawing kamao ang dalawang kamay, hinihigpitan pa hanggang sa makakaya,
hanggang sa nadarama ang tensyon sa mga kamay. Binibitawan ang mga kamay ng pabigla.
Pinapansin ang paggaan at pagrelaks ng pakiramdam mula sa mga kamay. Ginagawa ito
muli. Isinasara muli ang mga kamay nang mahigpit na mahigpit. Pagkatapos ay bigla itong
binibitiwan. Pinapansin muli ang gaan ng pakiramdam mula sa mga kamay. Humihinga ng
malalim at nadarama ang kaginhawaan.

Ngayon naman, ikinukunot ang noo. Ipinipikit nang mahigpit ang mga mata. Itinitikom ng
mahigpit ang labi at panga. Kumakagat nang mahigpit. Pinapansin ang tensyon sa mukha.
Pagkatapos ay painapakawalan ito. Pinapansin ang pagkarelaks o gaan na nararanasan.
Humihinga ng malalim at nadarama ang kaginhawaan.

Ngayon naman ang ulo at leeg. Kung nais ay maaaring ipikit ang mga mata at itaas ang ulo na
parang nakatingala. Pinapansin ang tensyon sa leeg. Igulong o isandal ang ulo sa kanan…at
sa kaliwa. Pinapansin ang paglipat ng tensyon o pagod sa leeg. Ibinababa naman ang ulo sa
may dibdib at sinusubukang idiin ang nguso sa dibdib. Pinapansin ang tensyon sa iyong leeg
at sa balikat. Ibinabangon muli ang ulo at hinahayaang bumalik sa kumportableng posisyon.
Humihinga ng malalim at nadarama ang kaginhawaan.

Ngayon naman, itinataaas ang mga balikat. Bigla namang itong binibitiwan at mararamdaman
ang pagrelaks. Humihinga ng malalim at nadarama ang kaginhawaan. Ipinagpapatuloy ang
paghinga ng malalim at pinapansin ang pagpasok at paglabas ng hangin habang humihinga.

Kapag kayo ay handa na, maaari ninyong buksan ang inyong mata.

37
KKDK FOR PDLs

MODULE 8 Resource
Progressive Muscle Relaxation Script

Find a comfortable position. You may close your eyes if you are comfortable, or you can simply
lower your gaze. Helping your body relax by breathing slowly and deeply. Now, breathing as
deeply as you can. As you inhale, and can no longer take any air in, hold your breath for a few
seconds. Holding it while counting to three, five or whatever is comfortable.

Then, exhale slowly, in a calm way. Again, inhaling deeply, holding it a few counts. When you
are ready, exhaling slowly. As you exhale, imagining that your breath washes away all the
tensions in your body, going out through your nose and mouth. Doing this again and again.
Inhaling slowly…holding it…and exhaling calmly.

And now, making a fist with each hand. Tightening these fists as hard as you can, until you feel
the tension in your hands and arms. Very quickly, loosening your hands. Noticing your hands
feeling lighter, becoming more relaxed. Doing it again. Curling your fingers into fists again, as
tightly as you can. Very quickly, loosening your hands. Again, noticing how your hands may be
feeling lighter, becoming more relaxed. Taking a deep breath and feeling good.

This time, tightening your forehead and eyebrows. Tightly shutting your eyes. Pursing your
lips and clenching your jaws. Biting as tightly as you can. Noticing the tension on your face.
Then, loosening up. Noticing your relaxed face, the lightness of the experience. Taking a deep
breath, and just feeling good.

Now, let’s go to the head and neck. If you like, you may close your eyes and pull your head
back so you are looking up. Noticing the tension on your neck. Moving your head towards the
right…and the left. Noticing the tension shifting from one part of your neck to the next. Bringing
your head down nearer your chest and trying to press your mouth against your chest. Feeling
the tension on your neck and shoulders. Lifting up your head and letting it rest in a comfortable
position. Taking a deep breath, and just feeling good.

Now, lifting your shoulders. Then, just letting it loose and feeling your muscles relax. Taking a
deep breath, and just feeling good. Continuing the deep breaths…inhaling…and exhaling.

When you are ready, you may open your eyes.

38
 WORKBOOK

MODULE 9

Kalooban - Pakiramdam
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Maipaliwanag ang magkakaugnay na papel na ginagampanan ng pakiramdam
sa pagkokondisyon ng mga reaksyon sa mga pangyayari.
2. Matukoy ang iba’t ibang pakiramdam na kadalasang nandyan sa tuwing nakakaranas ng
iba’t ibang pangyayari.
3. Matuto ng iba’t ibang paraan upang harapin ang matitinding pakiramdam.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Explain the roles that feelings play in conditioning our reactions to events.
2. Identify the various feelings that arise whenever they experience various events.
3. Learn various strategies in facing strong feelings.

Pagnilayan
Mga Kawikaan 15:1
Ang malubay na sagot ay nakapapawi ng poot: nguni’t ang mabigat na salita ay humihila ng
galit.

Proverbs 15:1
A soft answer turns away wrath: but grievous words stir up anger.

Surah Ar-Rad: Ayah 28

Those who have believed and whose hearts are assured by the remembrance of Allah.
Unquestionably, by the remembrance of Allah hearts are assured.

39
KKDK FOR PDLs

Sa pagitan ng isang pangyayari at pagkilos ay ang ating pakiramdam. Madalas ang isang
pangyayari ay nagdudulot ng emosyon at pakiramdam sa katawan na siyang nakakaapekto sa
ating pagkilos.

Mahalaga ang pagpansin at pagkilala sa pakiramdam. Kapag kilala mo ang iyong pakiramdam,
maaari nating mahuli ang ating sarili at maaaring mabago ang ating pagkilos.

Ugnayan ng Pangyayari, Pakiramdam at Pagkilos

(Relationship between events, feelings and actions)

Ugnayan ng Pangyayari, Kalooban (Pakiramdam at Paniniwala) at Pagkilos

(Relationship between events, thoughts, feelings, and actions)

40
 WORKBOOK

Halimbawa

1
1 2 3
2.1 2.2

Nakangiti o gilid ng Tuwa

May magandang Tumatalon,
bibig ay nakataas,
balita ka (Joy) Pumapalakpak
masigla at may lakas
(There is good ang buong katawan (Jumping, clapping)
news) (Lips are smiling, burst
of energy through the
body)

2
1 2 3
2.1 2.2

Nanginginig, nanlalaki Galit

Sinigawan ka ng Nagdadabog,
ang mata, nakatitig,
kapatid mo (Anger) pumapadyak,
nakakunot ang noo,
(Your sibling mahigpit na nakasara umaalis o
shouted at you) ang bibig, mahigpit lumalayo,
ang kamao, malakas nagtitimpi,
ang boses, matigas na humihinga
tono o nanginginig ang nang malalim,
boses, mabilis na tibok
nagdadasal
ng puso, umiinit ang
ulo, tainga, katawan (Stomping their
feet, leaving the
(Shivering, staring, scrunched
situation, keeping
forehead, mouth is tightly
it in, taking deep
shut, closed fist, loud voice,
breaths, praying)
assertive or shivering voice,
fast heart beat, face feels hot)

41
KKDK FOR PDLs

3
1 2 3
2.1 2.2

Bumilis ang tibok ng Kaba

Nakita mo ang ka- Lumalakad ka
puso at pagkurap
jamming mo dati (Nervous) paroon at parito,
ng mga mata,
(You saw your pinagpapawisan ang pag-ugoy ng
former pot session mga kamay at paa katawan, at
buddy) (Heart is beating fast, maaaring kinakagat
your eyes are blinking ang mga kuko
faster than usual, (Stepping back
sweating) and forth, fidgeting,
swaying of body,
and nail baiting)

Iba’t-iba ang itsura, tunog, kilos, at nararamdaman sa katawan ng bawat emosyon. Iba’t-iba rin
ang itsura, pakiramdam sa katawan at pagkilos depende sa tao. Mayroong iba na kapag matindi
ang galit ay nag-iinit ang kanilang mukha at sumisigaw. Mayroon namang kapag matindi ang
galit ay naninikip ang dibdib at nanahimik na lamang.
Iba’t iba rin ang tindi ng nararamdamang emosyon.

42
 WORKBOOK

MODULE 10

Kalooban - Paniniwala
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Maipaliwanag ang magkakaugnay na papel na ginagampanan ng paniniwala at
pakiramdam sa pagkokondisyon ng mga reaksyon o pagkilos sa mga di kaaya-
ayang pangyayari.
2. Matukoy ang iba’t ibang paniniwala na kadalasang nariyan sa tuwing nakakaranas ng
hindi kaaya-ayang pangyayari.
3. Maipamalas ang kakayahang tugunan ang mga di nakakatulong na paniniwala.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Explain the interacting roles that thoughts and feelings play in conditioning our
behaviors or reactions to unpleasant events.
2. Identify beliefs that are present whenever they experience unpleasant events
3. Exercise strategies in managing unhelpful thoughts.

Pagnilayan
Mga Awit 94:19
Sa karamihan ng aking mga pagiisip sa loob ko ang iyong mga pagaliw ay nagbibigay lugod sa
aking kaluluwa.

Psalms 94:19
In the multitude of my thoughts within me thy comforts delight my soul.

Surah An-Nah: Ayah 78

And Allah has extracted you from the wombs of your mothers not knowing a thing, and He made
for you hearing and vision and hearts [i.e., intellect] that perhaps you would be grateful.

43
KKDK FOR PDLs

LARAWAN NA NAGPAPAKITA NA MAARING MAGKAROON NG

IBA’T IBANG PANINIWALA
Viewing Things Differently

44
 WORKBOOK

LARAWAN NA NAGPAPAKITA NA MAAARING MAGKAROON NG

IBA’T IBANG PANINIWALA
Viewing Things Differently

45
KKDK FOR PDLs

LARAWAN NA NAGPAPAKITA NA MAAARING MAGKAROON NG

IBA’T IBANG PANINIWALA
Viewing Things Differently

46
 WORKBOOK

LARAWAN NA NAGPAPAKITA NA MAAARING MAGKAROON NG

IBA’T IBANG PANINIWALA
Viewing Things Differently

47
48
MODULE 10 Handout
Halimbawa ng Pagbatikos ng Paniniwala EXAMPLE OF THOUGHT REFRAMING
KKDK FOR PDLs
 WORKBOOK

49
50
KKDK FOR PDLs

He is rude
because he
cut in line.
 WORKBOOK

MODULE 11

Pag-iwas sa Pagkadulas at
Muling Pagkalulong
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Malaman ang mga yugto ng muling pagkalulong
2. Pagnilayan at matukoy ang kanilang personal na senyales upang maiwasan ang
muling pagkalulong
3. Magkaroon ng plano ng mga gagawin kung magkaroon ng pagkadulas

By the end of this module, participants should be able to:

1. Know the stages of relapse
2. Reflect and identify their own warning signs to prevent relapse
3. Create an action plan in managing lapse

Pagnilayan
Roma 12:2
Huwag kayong makiayon sa takbo ng kapanahunang ito. Sa halip, hayaan ninyong baguhin
kayo sa pamamagitan ng pagbabago ng inyong pag-iisip. Sa gayon, mapapatunayan ninyo
kung alin ang mabuti, kalugud-lugod at ganap na kalooban ng Diyos.

Psalms 94:19
Do not be conformed to this world, but be transformed by the renewal of your mind, that by
testing you may discern what is the will of God, what is good and acceptable and perfect.

Surah Al-A’raf: Ayah 200-201

And if an evil suggestion comes to you from Satan, then seek refuge in Allah. Indeed, He is
Hearing and Knowing. Indeed, those who fear Allah - when an impulse touches them from
Satan, they remember [Him] and at once they have insight.

51
KKDK FOR PDLs

MODULE 11 Handout 1
Komiks (COMIC STRIP)

52
WORKBOOK

53
KKDK FOR PDLs

MODULE 11 Handout 2
Yugto ng Pagkadulas

1 Emosyonal na Pagkadulas
Hindi iniisip ng tao ang muling paggamit, sa halip, nakakaranas siya ng mga negatibong
emosyonal na tugon gaya ng galit, lungkot, at pagkabahala. Ilang senyales nito ang 1) pagpipigil
ng damdamin; 2) pagbubukod sa sarili; 3) pagkabalisa; 4) depensibo; 5) pagpapalit ng mood;
6) hindi paghingi ng tulong; 7) hindi magandang kinagawian sa pagkain; 8) hindi magandang
kinagawian sa pagtulog.

PARAAN NG PAG-IWAS SA EMOSYONAL NA PAGKADULAS

Isang paraan upang maiwasan ang emosyonal na pagkadulas ang pag-aalaga sa sarili –
pagkain ng tama at pagtulog nang tama. Halimbawa, kung hindi sapat ang pagtulog, mas hindi
napapakali o iritable ang isang tao. Maaaring maisip ng isang nagrerekober na upang tugunan
ang pagkabalisa, dapat gumamit siya ng droga.

1 Emotional Relapse
is the first stage of relapse when the person does not consciously think about using drugs,
however, he/she starts to experience negative emotional responses, such as anger, moodiness,
and anxious feelings. Some of the common signs are 1) bottling up emotions; 2) isolating; 3)
anxiety; 4) defensiveness; 5) mood swings; 6) not asking for help; 7) poor eating habits; 8) poor
sleeping habits.

How to prevent emotional relapse?

Practice Self-Care. To prevent emotional relapse, one should take better care of oneself. For
example, a person who lacks sleep might feel restless or irritable. The person might think that
using drugs could be used to calm or make him feel better.

2 Pangkaisipan na Pagkadulas
Sa yugtong ito, nakakaranas ng internal na banggaan ang tao sa pagitan ng pananatili sa buhay
na walang droga o ang pagbalik sa paggamit ng droga. Ang mga karaniwang senyales ng yugto
na ito ay 1) bargaining; 2) pananabik na gumamit; 3) pagsisinungaling; 4) nag-iisip kung paano
makokontrol ang paggamit; 5) pagpapantasya ng paggamit; 6) pag-iisip ng pagkadulas.

54
 WORKBOOK

PARAAN NG PAG-IWAS SA PANGKAISIPAN NA PAGKADULAS.

Pagbabahagi ng naiisip/pagkausap sa ibang tao. Kausapin at ibahagi sa kapamilya o tao
na sumusuporta sa pagbabagong buhay ang mga naiisip at pananabik. Nakakatulong ang
pagkausap sa pagkawala ng pananabik sa paggamit ng droga.

2 Mental Relapse
is the second stage of relapse. The person experiences internal struggle, either to remain and
maintain the life of sobriety or to return to using drugs. The common signs are 1) bargaining;
2) craving for drugs; 3) lying; 4) thinking of how to control using; 5) fantasizing about using; 6)
thinking about relapsing

How to prevent mental relapse?

Share your feelings/Talk to Someone. Talk to a family member or someone who journeys with
you and talk about your thoughts and urges to use. This helps melt away the urge to use.

3 Pisikal na Pagkadulas
Huling yugto, ang pagbalik sa regular na paggamit ng droga

BAGAY NA MAAARING GAWIN KUNG MAKARANAS NG

PISIKAL NA PAGKADULAS
Patawarin ang sarili, tapos alamin ang dahilan ng pagkadulas. Ang unang hakbang kapag
muling napagamit ay pagpapatawad ng sarili. Ang hindi paggamit ng droga para sa taong
gumamit ng droga nang matagal ay isang matinding hamon at hindi ito madali. Bigyan ang sarili
ng pagkakataon magnilay-nilay sa mga sunod-sunod na pangyayari na maaaring nagdulot ng
muling paggamit ng droga.

3 Physical Relapse
is the final stage and when the individual starts using again.

How to prevent mental relapse?

Forgive yourself, then know the cause of lapse. Be kind and forgive yourself. A life of
sobriety is a challenge for someone who used drugs for years. Take time to reflect on the series
of events that may have led you to use drugs again. Knowing and understanding the warnings
may help one to be able to catch him/herself before it’s too late.

55
KKDK FOR PDLs

MODULE 12

Pagkilala sa mga Landas Tungo

sa Paggamit ng Droga at kung
Paano Maiiwasan ang mga Ito
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Alalahanin ang mga pangyayari, tao, bagay, at lugar na nag-uudyok na muling
gumamit ng droga.
2. Malaman ang pagkakasunod-sunod na mga nangyayari sa damdamin, sa katawan, sa
paniniwala, at pagkilos na naglalapit sa kalahok na muling makagamit ng droga.
3. Maipamalas ang kakayahang magbigay ng naaangkop na pagkilos sa bawat
pangyayari sa kapaligiran o sa kalooban, upang makaiwas sa landas ng muling
paggamit ng droga.

Pagnilayan
Josea 1:9
Hindi ba inutusan kita? Na maging malakas at matatag ang loob. Huwag kang matakot; huwag
kang mawalan ng pag-asa dahil ang iyong Panginoon ay kasama mo saan ka man magtungo.

Joshua 1:9
Have I not commanded you? Be strong and courageous. Do not be afraid; do not be
discouraged, for the Lord your God will be with you wherever you go.

Surah Al-A’raf: Ayah 200-201

And if an evil suggestion comes to you from Satan, then seek refuge in Allah. Indeed, He is
Hearing and Knowing. Indeed, those who fear Allah - when an impulse touches them from
Satan, they remember [Him] and at once they have insight.

56
 WORKBOOK

MODULE 12 Handout 1
Kwento ni Mario
MARIO’S STORY

57
KKDK FOR PDLs

talaga!

58
 WORKBOOK

MODULE 13

Pakikipagkapwa:
Epektibong Pakikinig
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy ang epektibo at di-epektibong paraan ng pakikinig.
2. Matukoy ang mga pahiwatig na hindi sinasabi ng kinakausap.
3. Magsanay sa iba’t ibang pamamaraan ng pakikinig.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Identify effective and ineffective ways of listening.
2. Demonstrate ability to read non-verbal cues.
3. Practice the different effective listening skills.

Pagnilayan
Roma 12:16
Mabuhay ng matiwasay kasama ng bawat isa. Huwag maging hambog kung hind imaging
bukas sa pakikitungo sa iba na mas nangangailangan. Huwag maging mayabang.

Romans 12:16
Live in harmony with one another. Do not be proud but be willing to associate with people of low
position. Do not be conceited.

Surah Ali ‘Imran; Ayah 134

Who spend [in the cause of Allah] during ease and hardship and who restrain anger and who
pardon the people - and Allah loves the doers of good;”

59
KKDK FOR PDLs

MODULE 13 Handout 1
Aktibong Pakikinig
ACTIVE LISTENING

60
 WORKBOOK

Epektibong Pakikinig

Observe actions, movements, facial expressions and tone of voice

paggamit ng mga kasanayan sa pakikinig tulad ng pag-uulit

ng sinasabi ng kausap o pagtatanong
Utilize listening skills such as mirroring, clarifying, paraphrasing

gumawa ng ibang bagay, ibaling paharap ang katawan, at

i-ayon ang ekspresyon ng mukha sa sinasabi
Establish eye contact, avoid distracting movements, lean forward, utilize
appropriate facial expressions

Reflect the emotion of speaker and check for correctness of interpretation

61
KKDK FOR PDLs

MODULE 14

Pakikipagkapwa:
Asertibong Komunikasyon
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy ang iba’t ibang istilo ng pakikipag-usap (Asertibo, Pasibo, at Agresibo)
2. Makapagsanay kung paano gamitin ang asertibong pakikipag-usap
3. Ipakita ang mga kasanayan sa pakikinig at komunikasyon.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Identify different communication styles (Assertive, Passive and Aggressive)
2. Practice using assertive communication
3. Demonstrate listening and communication skills

Pagnilayan
Colosas 3:13
Magpasensiya kayo sa isa’t isa. Kung may hinanakit kayo kaninuman, magpatawad kayo gaya
ng pagpapatawad sa inyo ng Panginoon.

Colossians 3:13
Bear with each other and forgive one another if any of you has a grievance against someone.
Forgive as the Lord forgave you.

Surah Ash-Shuraa: Ayah 43

“Who spend [in the cause of Allah] during ease and hardship and who restrain anger and who
pardon the people - and Allah loves the doers of good;”

62
 WORKBOOK

MODULE 14 Handout 1
Epektibong Komunikasyon: AKMA KAMI
EFFECTIVE COMMUNICATION:AKMA KAMI

(Ask) (Control your (Let the person speak) (Avoid blaming or

emotions) judging)

ntindihin
at isalamin at ilagay ang
ang sinasabi o
sarili sa lugar ng
nararamdaman ng
kausap kausap

(Speak calmly) (Tell the person what (Reflect the content (Try to put yourself in
you feel) and feelings of your the person’s shoes)
person)

63
KKDK FOR PDLs

MODULE 15

Pagbabalik-loob
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Pag-usapan ang ugnayan ng paggamit ng droga at ng pamilya
2. Pagnilayan ang maaaring pasakit na naidulot nila sa mahal sa buhay
3. Pagnilayan ang maaaring pasakit na naidulot sa kanilang mahal sa buhay
4. Pagnilayan kung sila ay handang magpatawad at humingi ng kapatawaran

By the end of this module, participants should be able to:

1. Talk about the link between drug use and family
2. Reflect on the possible pain inflicted on loved ones
3. Reflect on the possible pain that their loved ones inflicted on them
4. Reflect on whether they are ready to forgive and be forgiven

Pagnilayan
Mga Awit 147:3
Kaniyang pinagagaling ang mga may bagbag na puso, at tinatalian niya ang kanilang mga
sugat.

Psalm 147:3
He heals the broken in heart and binds up their wounds.

Surah Ash-Shuraa: Ayah 43

And whoever is patient and forgives - indeed, that is of the matters [worthy] of resolve.

64
 WORKBOOK

MODULE 15 Handout 1
Komiks ng Uri ng Pamilya
TYPES OF FAMILY COMICS

65
KKDK FOR PDLs

66
WORKBOOK

67
KKDK FOR PDLs

MODULE 16

Kalutasan
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Matukoy kung ano ang punong problema tungkol sa paggamit ng droga
2. Maibahagi ang mga balakid sa paglutas ng natukoy na problema
3. Masabi kung anu-anong mga solusyon ang maaaring magamit niya upang
malutas ang problema
4. Makapili ng pinakaangkop na solusyon sa kanyang problema

By the end of this module, participants should be able to:

1. Identify one’s key problem on drug use
2. Share what the barriers are in solving one’s drug problem
3. State the different possible solutions to solving one’s problem
4. Choose the best solution to one’s problem

Pagnilayan
Isaias 40:29
Siya’y nagbibigay ng lakas sa mahina; at ang walang kapangyarihan ay pinananagana niya sa
kalakasan.

Isaiah 40:29
God gives me strength when I am weary and increases my power when I am weak.

Surah Ash-Sharh: Ayah 1-8

Did We not expand for you, [O Muḥammad], your breast?
And We removed from you your burden
Which had weighed upon your back
And raised high for you your repute.
For indeed, with hardship [will be] ease [i.e., relief].
Indeed, with hardship [will be] ease.
So when you have finished [your duties], then stand up [for worship].
And to your Lord direct [your] intentions and hopes

68
 WORKBOOK

MODULE 16 Handout 1
Kwento ni Jun Komiks
THE STORY OF JUN COMICS

69
KKDK FOR PDLs

MODULE 16 Handout 2
Ano ang Problema?
WHAT IS THE PROBLEM?

Away / ‘Di pagkakasundo Punta sa barkada /

sa kapamilya masamang impluwensya
Conflict with family member Go with peer group

Hinihikayat ng barkada
Gumamit ng shabu mag-shabu
Use of shabu Peers influence drug use

● Alin dito ang ugat ng problema?

● Ang problema ba na ito ay nasa aking control o kakayanan lutasin?
● May iba bang problema na nakahalo?
● Maari pa bang hatiin ang ugat ng problema sa mas maliliit na problema upang mas
madaling malutas? Ano kaya ang mga ito?

● What is the root problem?

● Is the problem under my control or capacity to solve?
● Are there other problems involved that is compounding the problem?
● Can I further divide the problem to smaller sets of problems so that it is more easier to
solve? What are these smaller sets?

! Tandaan ! Note

Maaring ang ugat ng problema ay pwedeng
hindi lamang ang pag-away o sagutan ng
magkapatid/magkaibigan. Maaaring sanhi
ang pera o kawalan ng trabaho kung saan ito
ang nagsimula ng away o di pagkasundo ng
magkapatid/magkaibigan.
The core of the problem may not only be due
to the argument alone but can also be due
to lack of money or job loss which may have
triggered the argument.

70
 WORKBOOK

MODULE 16 Handout 3
Limang Kasanayan na Mahalaga
sa Paglutas ng Problema
FIVE SKILLS IN PROBLEM SOLVING

1 Pagtukoy sa Problema
Minsan ang paggamit ng droga ay sintomas lang ng iba pang problema. Tukuyin ang ugat.
Mahalaga ding tukuyin kung ang problema ay abot-kayang lutasin at nasa kontrol nila.

Sometimes, drug use is just a symptom of an underlying problem. Identify the root problem.
Focus on a problem that is within your control.

2 Pagtukoy sa Layunin at Balakid

Pag natukoy na ang problema, magsaad ng nais makamit na layunin (goal) at mga posibleng
balakid (barriers) sa pagkamit nito. Makatutulong ito sa pagtukoy kung ano talaga ang problema
at kung ano ang nais mangyari.

Identify the objective of problem solving and possible barriers. This helps in identifying the real
problem and what the person needs to happen.

71
KKDK FOR PDLs

3 Malikhaing Pag-iisip
Mag-isip ng mga solusyon sa problema hanggang kaya nang walang negatibong puna o hatol.
Maaring pagnilayan ng grupo ang mga solusyon.

Think of as many solutions to the problem without judgement or negative criticism. The group
can reflect on these solutions.

4 Pagpili ng Angkop na Solusyon

Ang pagdedesisyon o pagpili ng angkop na solusyon ay pagpili ng naaangkop na hakbang
upang matugunan ang problema. Ito’y maisasagawa sa pamamagitan ng “intuwisyon” o
pangangatwiran. Kinakailangan suriin ang mga maaaring maging positibo at negatibong bunga
ng pagpili ng bawat tugon. Dapat gamitin ang intuwisyon pagkatapos ng pangangatwiran upang
malaman kung maisasagawa ang napiling solusyon.

Ang pagdesisyon ay maaaring di epektibo kung kulang ang impormasyon, sobra ang
impormasyon na di na makita ang mga puno sa kagubatan, o masyadong maraming tao ang
nakikibahagi.

Analyze the possible consequences of each solution. Use your intuition to analyze which
solution might be most acceptable/doable. Identify the best solution given current situation. It
is necessary to evaluate the possible positive and negative consequences of choosing each
response. Intuition must be used after reasoning to determine whether the chosen solution can
be implemented.

Make sure you have enough information to make a decision. Decision-making can be ineffective
if the information is lacking, there is too much information you cannot see the trees in the forest,
or too many people are involved.

5 Pagsasagawa
Gumawa ng maraming solusyon sa problema sa pamamagitan ng brainstorming. Kalakip nito
ay ang pagplano, pagsasaayos at paggawa. Mahalaga din na alamin at humingi ng suporta sa
mga makakatulong sa iyo.

Plan to implement the chosen solution and get support from others.

Sanggunian: http://www.skillsyouneed.com/ips/decision-making.html#ixzz4QEAkN4tK

72
 WORKBOOK

MODULE 17

Kalakasan
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Ilarawan ang mga natutuhan nila tungkol sa kanilang mga sarili at sa naging karanasan
2. Bigyan ng pansin ang paglago na nangyari sa sarili mula noong nagsimula sila ng
programa hanggang ngayon
3. Pagtibayin ang kanilang mga kalakasan

By the end of this module, participants should be able to:

1. Describe what they have learned about themselves and what they have been
through
2. Notice the progress or growth that happened to them ever since they started with
the program
3. Reinforce their strengths

Pagnilayan
Isaias 40:29
Siya’y nagbibigay ng lakas sa mahina; at ang walang kapangyarihan ay pinananagana niya sa
kalakasan.

Isaiah 40:29
God gives me strength when I am weary and increases my power when I am weak.

Surah Al-Baqarah: Ayah 286

Allah does not charge a soul except [with that within] its capacity. It will have [the consequence
of] what [good] it has gained, and it will bear [the consequence of] what [evil] it has earned. “Our
Lord, do not impose blame upon us if we have forgotten or erred. Our Lord, and lay not upon us
a burden like that which You laid upon those before us. Our Lord, and burden us not with that
which we have no ability to bear. And pardon us; and forgive us; and have mercy upon us. You
are our protector, so give us victory over the disbelieving people.”

73
KKDK FOR PDLs

MODULE 17 Handout 1
Mga Halimbawa ng Kalakasan
EXAMPLES OF STRENGTHS

Kalakasang Karunungan (Strengths of Wisdom and Knowledge)

1. Pagkamalikhain (Creativity [originality, ingenuity])
2. Pagkamausisa (Curiosity [interest, novelty-seeking, openness to experience)
3. Bukas-isip (Open-mindedness [judgment, critical thinking])
4. Kagustuhang matuto (Love of learning)
5. Karunungan (Perspective [wisdom])

Kalakasang Lakas ng Loob (Strengths of Courage)

6. Katapangan (Bravery [valor])
7. Matiyaga (Persistence [perseverance, industriousness])
8. Integridad (Integrity [authenticity, honesty])
9. Masigasig (Vitality [zest, enthusiasm, vigor, energy])

Kalakasang Sangkatauhan (Strengths of Humanity)

10. Mapagmahal (Love)
11. Mapagbigay at mabait (Kindess [generosity, nurturance, care, compassion,
altruistic love, “niceness”])
12. Katalinuhang Panlipunan, Emosyonal, at Personal (Social inteligence [emotional
intelligence, personal intelligence])

Kalakasang Katarungan (Strengths of Justice)

13. Pagkamamamayan (Citizenship [social responsibility, loyalty, teamwork])
14. Pagkamakatarungan (Fairness)
15. Pamumuno (Leadership)

74
 WORKBOOK

Kalakasang Pagpipigil (Strengths of Temperance)

16. Mapagpatawad (Forgiveness and mercy)
17. Mapagkumbaba (Humility / Modesty)
18. Mabait (Prudence)
19. Mapagtimpi (Self-regulation [self-control])

Kalakasang Gumawa ng Koneksyon (Strengths of Transcendence)

20. Pagpapahalaga sa kagandahan at kahusayan (Appreciation of beauty and
excellence [awe, wonder, elevation])
21. Mapagpasalamat (Gratitude)
22. Mapaglaro o nakakapagpatawa (Humor [playfulness])
23. Espiritwal (Spirituality [religiousness, faith, purpose])

Sanggunian: http://www.meaningandhappiness.com/psychology-research/list-of-personal-
strengths.html

75
KKDK FOR PDLs

MODULE 18

Kabuluhan at Kinabukasan
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Pagnilayan ang kabuluhan ng kanilang karanasan
2. Isalarawan ang kanilang pinapangarap sa buhay
3. Matukoy ang isang layunin sa susunod na buwan o taon
4. Makabuo ng mga konkretong hakbangin para maabot ang mga layunin

Ang magandang plano ay katulad ng isang mapa. Ito ay nagbibigay pag-asang makamit ang
mga pangarap na inaakalang napakalaki sa pamamagitan ng paghati sa maliliit na hakbang.
Umpisahan natin ang pagpaplano ng isang konkretong layuning mahalaga para sa inyo na
gusto ninyong makamit.

Pagnilayan
Kawikaan 3:6
Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.

Proverbs 3:6
In all your ways acknowledge Him, And He shall [a]direct your paths.

Surah An-Nahl: Ayah 97

Whoever does righteousness, whether male or female, while he is a believer - We will surely
cause him to live a good life, and We will surely give them their reward [in the Hereafter]
according to the best of what they used to do.

76
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 1

Paglilinaw at Pag-unawa sa
Problemang dulot ng Droga
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Makapagbahagi ng pinagdadaanan ng pamilya dahil sa paggamit ng droga;
2. Ipaliwanag ang mga dahilan, epekto, at pinag-uugatan ng paggamit ng droga sa buhay
pamilya
3. Makapagpahayag ang mga maaaring gawin upang masuportahan ang kapamilya
sa pagbabagong buhay.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Share what they have gone through as members of the drug user’s family
2. Clarify the causes, effects of drugs, and the root of drug use in the family
3. Express what can be done to support their relative’s recovery

Pagnilayan
Ang Mangangaral 4:9-10
Dalawa ay maigi kay sa isa; sapagka’t sila’y may mabuting kagantihan sa kanilang gawa.
Sapagka’t kung sila’y mabuwal, ibabangon ng isa ang kaniyang kasama; nguni’t sa aba niya, na
nagiisa pagka siya’y nabuwal, at walang iba na magbangon sa kaniya.

Ecclesiastes 4:9-10
Two are better than one; because they have a good reward for their labor. For if they fall, the
one will lift up his fellow: but woe to him that is alone when he falls; for he has not another to
help him up.

Surah An-Nur: Ayah 22

And let not those of virtue among you and wealth swear not to give [aid] to their relatives and
the needy and the emigrants for the cause of Allah, and let them pardon and overlook. Would
you not like that Allah should forgive you? And Allah is Forgiving and Merciful.

77
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 1 Handout 1

Mga Dahilan Kung Bakit Gumagamit at
Nalululong Ang Tao sa Droga
REASONS WHY PEOPLE USE AND GET HOOKED ON DRUGS

Paggamit ng

78
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 1 Handout 2

Mga Yugto at Palatandaan ng Adiksyon
STAGES AND SIGNS OF ADDICTION

Mga Yugto ng Adiksyon (Stages of Addiction)

Ang unang beses na sumubok o tumikim ng droga

Pagkakaroon ng pattern o regular na paggamit ng droga.

Halimbawa, gumagamit tuwing Sabado

Lumalala ang paggamit na

nagreresulta sa mga negatibong
kilos at problema gaya ng
pagmamaneho o pagtatrabaho
nang nasa impluwensya ng droga

Patuloy na paggamit sa kabila ng mga

negatibong epekto na maaaring magdulot ng mas
malakas na paggamit o tolerance. Halimbawa,
hindi na sapat ang dating isang beses lang sa
isang araw na paggamit

Nawala sa kontrol ang paggamit ng droga at hindi na

kayang gawin ang mga tungkulin nang walang droga

79
KKDK FOR PDLs

Mga Palatandaan ng Adiksyon (Signs of Addiction)

Paggamit ng higit na mas Kagustuhan at pagsubok na
marami o paggamit nang bawasan o tigilan ang pag-
mas matagal gamit ng droga ngunit hindi
Taking the substance in larger amounts or kinakaya.
for longer than you’re meant to
Persistent desire and effort to cut down or stop using
the substance but not managing to.

Abandonment of important social,

Continued use of substance even when it causes
occupational, or recreational activities due
problems in relationships.
to drug use

Spending a lot of time getting, using, or

recovering from use of the substance Continuing to use, even when you know you have a
physical or psychological problem that could have been
Pagnanais gumamit o giyang caused or made worse by the substance.

Cravings and urges to use the substance

Needing more of the substance to get the effect you

want (tolerance).

Recurrent use results in failure to fulfill major role

obligations at work, home, or school because of
substance use
Experience of physiological withdrawal symptoms when
substance use ceases MILD substance use disorder
(SUD) based on the DSM-5: 2-3 sintomas (symptoms)
MODERATE: 4-5 sintomas (symptoms
SEVERE: 5 sintomas (symptoms)
Continued use of substance even when it causes
problems in relationships

https://www.drugabuse.gov/publications/media-guide/science-drug-abuse-addiction-basics

80
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 1 Handout 3

Yugto ng Pagbabago
STAGES OF CHANGE

Hindi itinuturing na
problema ang paggamit Nagsisimulang mag-isip na
ng droga o kailangan itong baguhin ang kilos tungo sa
baguhin. paggamit ng droga gaya ng
pagbabawas o tuluyang pagtigil
Pagbabalik sa
pagkalulong sa
paggamit ng droga

Minsanang
muling Handa na ang
paggamit kalahok na
ng droga magbago at
matapos nagpaplano ng
ang mga hakbang
matagal sa pagbabago
na hindi
paggamit

Nagsisimula ng
pagbabago

Nagpapatuloy na nagbabago (pag-iwas sa

droga at pagbabago ng kilos at gawain).

81
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 1 Handout 4

Epekto ng Droga sa Utak at Katawan
EFFECTS OF DRUG USE IN THE BRAIN AND BODY

82
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 1 Handout 5

Epekto ng Droga
EFFECT OF DRUGS

MEDIKAL
Medical
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Di-magandang pakiramdam o Pagsusuka Pinsala sa utak at mga ugat
(Feeling sick or vomiting) (Brain and nerve damage)
Pananakit at problema sa tiyan Pinsala sa pag-iisip
(Stomach pains and problems) (Mental health problems)
Pinsala sa ulo dala ng pagkahulog Sakit sa puso, diyabetes at kanser
(Head injuries from falls) (Heart disease, diabetes, and cancer)
Iba pang aksidente at pinsala Nakakahawang sakit
(Other accidents and injuries) (Infectious diseases)
Pagkalunod (Drowning) Problema sa pagtulog at sa ngipin
(Sleep and dental problems)
Di-sinasadyang overdose
(Accidental overdose)

SOSYAL
Social
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pakikipagtalo (Arguments) Problema sa pamilya (Family problems)

Pakikipag-away (Fighting) Problema sa asawa (Marriage problems)

Karahasan sa pamilya (Violence at home) Problema sa trabaho (Work problems)

Pang-aabusong sekswal (Sexual assault) Napabayaang mga anak (Neglected children)

Pang-aabuso sa bata (Child abuse) Kawalan ng pagkain sa bahay

(Lack or absence of food at home)

Problema sa pag-aaral (Problems in school)

83
KKDK FOR PDLs

LEGAL
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pagkalango (Being intoxicated) Pagkakulong dahil sa pagtataglay ng droga
(Drug possession offenses)
Pinsalang kriminal (Criminal damage)
Hindi pagbabayad ng mga bayarin
Pagmamaneho nang lango sa droga
(Not paying bills)
(Driving under the influence of drugs)
Pagbebenta ng droga (Drug dealing)
Pananakit (Assault)

Di sinasadyang pagpatay (Accidental killing)

EKONOMIKO
Economic
Panandaliang Epekto Pangmatagalang Epekto
Short-term Effects Long-term Effects
Pagkaubos ng kita (Loss of income) Pagkatanggal sa trabaho
(Loss of employment)
Paggastos nang hindi kinakailangan
(Unnecessary expenses) Gastos sa ospital (Hospitalization costs)

Pagkawala ng ari-arian (Loss of property)

Pagbebenta ng sarili (Sex work)

84

FAMILY MODULE 1 Handout 6
Mga Maling Paniniwala Tungkol Sa Paggamit ng Droga
COMMON MISCONCEPTIONS ON DRUG USE
Maling Paniniwala
Lahat ng gumagamit ng droga ay adik.
All drug users are addicts.
Sapat na ang kagustuhang tumigil sa
paggamit upang huminto ang isang tao sa
paggamit ng droga.
Having the desire to stop using drugs is
enough reason/motivation to stop doing so.
Pag naging adik, habang buhay nang adik.
When you become addicted, you become
addicted for life.
Kailangan munang sumayad o masira ang
buhay bago makapagbago.
Drug users need to hit rock bottom to change
their lives.
WORKBOOK
Tamang Paniniwala
HINDI lahat ng gumagamit ng droga ay adik.
Not all users are addicts.
Kapag hindi pa lulong ang tao, maaari silang
tumigil ng mag-isa. Pero kapag umabot na sa
adiksyon, maaaring wala nang kontrol ang tao
dahil naapektuhan na ng droga ang kanyang
pag-iisip.
A person who is not yet addicted can stop at
will. But once addiction sets in, he/she may no
longer have control because their brain has
already been affected.
Maraming taong nalulon sa droga ang
nakakapagbagong buhay. Kailangan lang ng
wastong pagtulong sa kanila.
Many of those with substance use disorder
(SUD) have been able to change their lives.
They just need adequate treatment and
support.
Hindi kailangan umabot ng tao sa pagkasira
ng buhay upang magbago. Ang iba’t ibang
treatment ay makatutulong sa pag-iwas sa
adiksyon o muling paggamit ng droga.
Not all users need to hit rock bottom to change
their lives. Treatments can effectively help
people avoid addiction or relapse.
85
KKDK FOR PDLs
Maling Paniniwala
Lahat ng gumagamit ng droga ay
nangangailangan ng tulong ng propesyonal
(hal. doktor, sikolohista, atbp.).
All users need professional treatment (ex.
doctor, psychologist, etc.).
Makasalanan, walang prinsipyo, at walang
pagpapahalaga ang gumagamit ng droga.
Drug use is an indicator of sinfulness, lack of
principles, and lack of values.
Kabiguan kapag nanumbalik ang paggamit sa
droga.
Treatment has failed if a user lapses.
86
Tamang Paniniwala
Ang mga nangangailangan ng tulong ng
propesyonal ay mga na-assess na moderate
at severe risk na users. Ang low at mild risk
users ay maaaring tulungan sa komunidad ng
trained facilitators.
Not all users need to receive in-house
rehabilitation. Low to mild risk users can be
treated in the community by trained facilitators.
Ang paggamit ng droga ay dulot ng
maraming bagay tulad ng di magandang
karanasan sa pagkabata, impluwensya ng
barkada, problema sa pamilya, personalidad,
uri ng droga, atbp.
Drug use is a complex phenomenon brought
about by exposure to drugs, adverse
childhood conditions, peer influence, family
dysfunction, personality, etc.
Ang daan tungo sa pagbabago ay HINDI
DIRETSO AT MADALI. Ang lapse ay
nangyayari talaga sa 40 – 60% ng mga
nagbabagong buhay. Ang mahalaga, patuloy
na pagsusumikap at pagkatuto kung anong
maaaring gawin upang maiwasan ang
pagdulas muli.
Drug recovery is not a linear or sudden
process. Lapse is expected in 40 – 60% of
recovering users which is similar to other
chronic diseases. What is important is the
effort in changing and learning to avoid lapses.
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 1 Handout 7

Mga Saloobin at Gagawin ng Dating Drug User
Tungo sa Pagbabago
Mga Saloobin at Gagawin ng Dating Drug User
Tungo sa Pagbabago
Kahandaang magpasubaybay
Pagpapaalam at pagpapabatid ng pupuntahan at kung sino ang kasama
Pag-iwas sa mga kabarkadang masamang impluwensya
Paggawa ng mga bagong barkada na magandang impluwensya
Pagkakaroon ng productive na buhay
Pagtulong sa mga gawaing bahay
Hindi pagkimkim ng sama ng loob o problema
Pagsasabi kung nananabik sa droga
Pagtatapat kung nagka-lapse
Pagpunta sa barangay para sa regular na konsulta at urine testing

Things a Recovering User Can Do

Willingness to be monitored
Letting family members know where they are going and with whom
Avoiding people who are a bad influence
Being with people who are a good influence
Becoming productive by working/studying
Helping out with household chores
Sharing one’s thoughts, feelings, and problems
Telling people when they are craving to use drugs
Being honest when they have lapsed
Getting regular urine testing

Mga Maaaring Saloobin at Gawin ng Pamilya Upang

Suportahan ang Pagbabago ng Kamag-Anak
Pagbati, pagpuri sa kamag-anak sa mga ipinapakitang pagbabago
Pagsubaybay sa pamumuhay ng kamag-anak para mabigyan agad ng solusyon kung
nalilihis
Pagbibigay ng maayos na feedback
Pakikinig at pagiging sensitibo sa sinasabi at pangangailangan ng kamag-anak
Pagiging available o nariyan para sa kamag-anak kapag siya’y nananabik
Pagiging alisto at handa sa paglutas ng problema para di ito maipon

87
KKDK FOR PDLs

Pagpapatupad sa mga pinagkasunduan

● Di pagbibigay ng malaking pera
● Di papayagan sa mga gawaing na naglalapit dito sa tukso
Pagbibigay ng tiwala ayon sa progreso ng kamag-anak
Pag-anyaya sa pagsunod sa mga pinagkasunduan
Pag-aalaga sa sarili upang may tiyaga at enerhiya sa paggabay

Things the Family/Friends of the Drug User Can Do to Support the

Participant
Affirm the recovering user when they are seeing positive changes
Monitoring recovering users and giving guidance
Giving constructive feedback
Listening to and being sensitive to the needs of the family member
Being available to help a member who is experiencing cravings
Being ready to solve problems as they occur so they don’t pile up
Implementing agreed upon norms
Not giving large amounts of money
Helping users avoid the temptation
Showing trust when a family member is showing progress
Reminding family members to follow agreed upon norms
Taking care of oneself to have the patience and energy to help to recover user

Iwasan ang: (Avoid:)

Sermon (Sermons)
Pagbalik sa nakaraan (Keep reminding people about past mistakes)
Pagsasabi na “wala kang pag-asa” (Tell people there is no hope for them)

88
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 2

Kasanayan sa Komunikasyon
Communication Skills
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Maipapaliwanag ang elemento ng epektibong komunikasyon na maaaring
pagmulan ng di-pagkakaunawaan
2. Maipakita ang epektibo at di-epektibong paraan ng pakikipag-usap
3. Maipakita ang epektibo at di-epektibong paraan ng pakikinig

By the end of this module, participants should be able to:

1. Explain the elements of effective communication which may be sources of
misunderstanding
2. Display effective and ineffective ways of communicating
3. Determine effective and ineffective ways of listening

Pagnilayan
Santiago 1:19
Nalalaman ninyo ito, minamahal kong mga kapatid. Nguni’t magmaliksi ang bawa’t tao sa
pakikinig, magmakupad sa pananalita, magmakupad sa pagkagalit;

James 1:19
Know this my beloved brothers: let every person be quick to hear, slow to speak, slow to anger

Surah Al-Balad: Ayah 17

And then being among those who believed and advised one another to patience and advised
one another to compassion. Those are the companions of the right.

89
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 2 Handout 1

Aktibong Pakikinig
ACTIVE LISTENING

90
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 2 Handout 2

Epektibong Komunikasyon: AKMA KAMI
EFFECTIVE COMMUNICATION:AKMA KAMI

(Ask) (Control your (Let the person speak) (Avoid blaming or

emotions) judging)

ntindihin
at isalamin at ilagay ang
ang sinasabi o
sarili sa lugar ng
nararamdaman ng
kausap kausap

(Speak calmly) (Tell the person what (Reflect the content (Try to put yourself in
you feel) and feelings of your the person’s shoes)
person)

91
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 2 Handout 3

Istilo ng Pakikipag-usap
COMMUNICATION STYLES

92
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 2 Handout 4

Epektibong Pakikinig
EFFECTIVE LISTENING

Observe actions, movements, facial expressions and tone of voice

paggamit ng mga kasanayan sa pakikinig tulad ng pag-uulit

ng sinasabi ng kausap o pagtatanong
Utilize listening skills such as mirroring, clarifying, paraphrasing

tignan
gumawa ng ibang bagay, sumandal ng pasulong, at iayon ang
ekspresyon ng mukha sa sinasabi.
Establish eye contact, avoid distracting movements, lean forward, utilize
appropriate facial expressions

Reflect the emotion of speaker and check for correctness of interpretation

93
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 3

Usapang Pamilya
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Malaman ang kahalagahan ng epektibong komunikasyon sa pamilya.
2. Makapagsanay ng epektibong pakikinig, positibong komunikasyon, at asertibong
komunikasyon kasama ang kapamilya.
3. Malaman ang kahalagahan at alituntunin ng pulong pampamilya.

By the end of this module, participants should be able to:

1. Know the importance of effective communication in the family.
2. Practice effective listening, positive communication, and assertive communication
with their family members.
3. Know the importance and guidelines of holding family meetings.

Pagnilayan
Mga taga-Colosas 3:13
Mangagtiisan kayo sa isa’t isa, at mangagpatawaran kayo sa isa’t isa, kung ang sinoman ay
may sumbong laban sa kanino man; na kung paanong pinatawad kayo ng Panginoon, ay gayon
din naman ang inyong gawin:

Colossians 3:13
Bear with one another and, if one has a complaint against another, forgive each other; as the
Lord has forgiven you, so you also must forgive.

Surah Al-Ahzab: Ayah 70-71

O you who have believed, fear Allah and speak words of appropriate justice. He will [then]
amend for you your deeds and forgive you your sins. And whoever obeys Allah and His
Messenger has certainly attained a great attainment.

94
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 3 Handout 1

Gabay sa Pulong Pampamilya
GUIDELINES FOR FAMILY MEETINGS
Maaari kayong gumawa ng regular na pulong pampamilya gamit ang mga
sumusunod na gabay:

1. Magtalaga ng regular na iskedyul ng pulong. Maaaring minsan sa isang linggo

o sa isang buwan, pero mabuting sa parehong oras at araw ng linggo itakda para
mas madaling maalala.
2. Magpaskil ng papel kung saan pwede magsulat ang mga kapamilya ng gustong
pag-usapan sa pulong.
3. Pambungad: Maaaring mag-umpisa sa dasal o kanta o pambungad na salita ng lider
tungkol sa pag-uusapan sa pulong (layunin).
4. Gumamit ng bola o anumang bagay upang masigurado na lahat may
pagkakataon magbahagi at makinig.
5. Ritwal ng pagsara ng bilog. Ilalagay muli ang talking piece sa gitna. Kukunin
ito ng gustong magbahagi ng iniisip o nararamdaman o kahit anong nais sabihin
sa pagtatapos ng pulong. Ipapasa sa katabi hanggang makapagsalita lahat. Maaaring
maikli lang ang sabihin.
6. Tapusin ang pulong sa dasal o kanta.

You can set regular sessions for family meetings and you may use the following
as a guide:

1. Setting a regular schedule for the meeting: whether once a week or month, it
helps when there is a specific time and day for this, so it is easier to remember
and implement.
2. Post a paper on which family members can write topics that they would like to
discuss in the family meeting.
3. Opening: Start with a prayer, song, or opening remarks from the leader about
what they will talk about in the meeting (agenda).
4. Use the talking piece as a way to make sure that everyone gets a chance to
share and listen.
5. Having a closing circle ritual. Place the talking piece at the center. Any member
can get it first to share what they are thinking or feeling or anything they want to
say as the meeting comes to a close. Pass the talking piece to the person beside
him/her until everyone has the chance to share.
6. End the meeting with a prayer or song.

95
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 4

Pamilya at Paggamit ng Droga

Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Makinig sa karanasan ng kamag-anak sa paggamit ng droga
2. Maipahayag sa kamag-anak na gumagamit ng droga ang mga epekto ng droga
sa sarili at sa buhay ng buong pamilya
3. Magkaroon ng linaw sa mga dahilan ng paggamit ng droga na nakaugat sa
buhay pamilya at mga dahilan na nakaugat sa sarili at sa komunidad

By the end of this module, participants should be able to:

1. Listen to the recovering user’s experience of drug use
2. Be able to express to family members the impact of drug use to the self and to
family life
3. Reflect on the relationship between drug use and family dynamics

Ang epektibong paglutas ng problema sa paggamit ng droga ay nangangailangan ng malinaw

na pag-unawa ng pinag-uugatan nito sa buhay ng may problema tungkol dito.

Pagnilayan
Mga taga Roma 14:21
Mabuti ang huwag kumain ng lamangkati, ni uminom ng alak, ni gumawa ng anoman na
katitisuran ng iyong kapatid.

Romans 14:21
It is good not to eat meat or drink wine or do anything that causes your brother to stumble.

Surah An-Nisa: Ayah 1

O mankind, fear your Lord, who created you from one soul and created from it its mate and
dispersed from both of them many men and women. And fear Allah, through whom1 you ask
one another,2 and the wombs.3 Indeed Allah is ever,4 over you, an Observer.

96
 WORKBOOK

FAMILY MODULE 5

Tunguhin sa Hinaharap
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Linawin ang kanilang pangarap para bawat miyembro
2. Linawin ang kanilang pangarap para sa kanilang pamilya

By the end of this module, participants should be able to:

1. Describe their vision for themselves
2. Describe their vision for their family

Isang bagay na nagbibigay tibay sa resolusyon ng tao na magbago ay ang pagkakaroon niya ng
pangarap para sa sarili at sa mga minamahal sa buhay.

Pagnilayan
Mga Awit 133:1
Masdan ninyo, na pagkabuti at pagkaligaya sa mga magkakapatid na magsitahang
magkakasama sa pagkakaisa!

Psalm 133:1
Behold, how good and how pleasant it is for brothers to dwell together in unity!

Surah Ali ‘Imran: Ayah 103

And hold firmly to the rope of Allah and do not be divided. Remember Allah’s favour upon you
when you were enemies, then He united your hearts, so you—by His grace—became brothers.
And you were at the brink of a fiery pit and He saved you from it. This is how Allah makes His
revelations clear to you, so that you may be rightly guided.

97
KKDK FOR PDLs

FAMILY MODULE 6

Paghakbang ng Pamilyang
Bumabangon
Layunin ng Module (Objectives of the Module)
Sa pagtatapos ng modyul, magagawa ng kalahok na:
1. Makapagpapahayag ang drug user sa kanyang pamilya kung ano ang suporta at
tulong na kailangan para sa kanyang pagbangon mula sa droga
2. Makapagplano ang pamilya ng mga konkretong hakbang upang makamit ang
mga pangarap
3. Magsagawa ng kontrata na naglalaman ng mga konkretong gawain ng bawa’t
miyembro

Mahalagang simulan ng pamilya na mapagnilayan, mapag-usapan, at mapagkasunduan ang

mga susunod na hakbangin upang masugpo ang droga sa pamilya.

Pagnilayan
1 Corinto 13:4-7 Ang pag-ibig ay matiyaga at magandang-loob, hindi maiinggitin, hindi
mayabang ni mapagmataas man, hindi magaspang ang pag-uugali, hindi makasarili, hindi
magagalitin, o mapagtanim ng sama ng loob sa kapwa. Hindi ito natutuwa sa masama, sa halip
ay nagagalak sa katotohanan. Ang pag-ibig ay matiisin, mapagtiwala, puno ng pag-asa, at
nagtitiyaga hanggang wakas.

1 Corinthians 13:4-7 Love is patient, love is kind. It does not envy, it does not boast, it is not
proud. It does not dishonor others, it is not self-seeking, it is not easily angered, it keeps no
record of wrongs. Love does not delight in evil but rejoices with the truth. It always protects,
always trusts, always hopes, always perseveres.

Surah Ta-Ha: Ayah 132 And enjoin prayer upon your family [and people] and be steadfast
therein. We ask you not for provision; We provide for you, and the [best] outcome is for [those
of] righteousness.

98
WORKBOOK

99