Giải Tích I BÀI 2

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.
vn
GIẢI TÍCH I
BÀI 2.
(II.1 – II.6)
CHƯƠNG 2. GIỚI HẠN VÀ LIÊN TỤC
II.1 HÀM SỐ
 Đặt vấn đề
1. Định nghĩa. X   , tương ứng f: X   là hàm
số nếu thoả mãn:
+) x  X  f(x)  
+) x1 = x2  f(x1) = f(x2)
1
PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.vn
Khi đó X là tập xác định, còn {f(x), x  X} là tập giá

trị.
Ví dụ 1. Một tên lửa
phóng thẳng lên từ
mặt đất với vận tốc
ban đầu là 128ft/s.
Tên lửa này chuyển
động lên hoặc
xuống theo đường
thẳng. Bằng thực
nghiệm, độ cao của
tên lửa được cho
bởi công thức
f(t) = 128t  16t2
2
2 2
Ví dụ 2. x  x  y  1
x
Ví dụ 3. Tìm tập xác định y 
cos  x
Ví dụ 4. a)Tìm tập giá trị y  sin x  cos x .
b)(K59) Tìm tập xác định và tập giá trị
 7
y  lg(1  2 sin x ). ((   k 2 ,  k 2 ); ( ,lg3] )
6 6
GIẢI
3
1
+) TXĐ : 1  2 sin x  0  sinx> 
2
 7
   k 2  x   k 2 , k  
6 6
+) TGT :
0  1  2 sin x  3    ln(1  2 sin x )  ln3.
2x 1
c)(K60) Tìm tập xác định y  arcsin . ([  ,1] )
1 x 3
 1 2
Ví dụ 5. Tìm f(x) biết : a) f    x  1  x , x > 0.
x
GIẢI
4
2
1 1 1 2 1 1 t
+) t   0  f  t    1  ( )  
x t t t
2
1 1 x
f (x)  , x  0.
x
+) Thử lại có
1 1 2 2
f ( )  x [1  1  ( ) ]  x  1  x , x  0.
x x
 ex  2 x 2
b) (K66, GK) f  x   x . (f ( x )  (ln ) ).
 e  1 x 1
2. Một số khái niệm

a) Đồ thị của hàm y = f(x) là {(x, f(x)), x  TXĐ}
5
b) y = f(x) chẵn   x  MXĐ có f(x) = f(x)

Ví dụ 1. y  3 1  x   3 1  x 
c) y = f(x) lẻ   x  MXĐ có f(x) = f(x)
Ví dụ 2. Xét tính chẵn , lẻ :
a) y = ax  ax, a > 0.
2
b) (K59) y  sinx  cos x . (không chẵn, không lẻ)
GIẢI
6

2 1 2 1 
+) y ( )      y (  )  y không
4 2 2 2 2 4
chẵn.
 2 1 2 1 
+) y (  )        y ( )  y không
4 2 2 2 2 4
lẻ.
2
c) (K65) y  ln( x  1  x ). (lẻ)
GIẢI
7
2 2
+) x  1  x  x   là TXĐ.
2 1
+) y (  x )  ln( x  1  x )  ln
2
x 1 x
2
  ln( x  1  x )   y ( x )  y là làm lẻ.
d) Hàm y = f(x) tuần hoàn   T  0: f(x + T) = f(x),

 x  TXĐ.
Số T > 0 bé nhất để f(x + T) = f(x),  x được gọi là
chu kì.
Ví dụ 3. Xét tính tuần hoàn, tìm chu kỳ
8
a) y  tan x
2
b(K64) y  3 cos(5 x )  4 sin(5 x ) ( )
5
GIẢI
9
3 4
+) y  5[ cos(5 x )  sin(5 x )]
5 5
3  2 4
+) sin   ,  (0; )  cos   1  sin  
5 2 5
+)  y  5[sin  cos(5 x )  cos sin(5 x )]=5sin( +5x)
2
Do đó y tuần hoàn với chu kỳ T  .
5
c)(K65) y  3 cos x  cos(2 x ).
GIẢI
10
+) TXĐ x  .
+) y  cos x tuần hoàn với T  2 , y  cos(2 x ) tuần
hoàn với T    hàm đã cho tuần hoàn với
T  2 .
đ) Hàm hợp: y = f(x), x = (t), có hàm hợp

y = (f )(t)  f((t))
e) Hàm ngược: y = f(x), TXĐ X, TGT: Y có hàm
ngược x = (y)
 +) (f )(y) = y,  y  Y
+) (  f)(x) = x,  x  X
11
Thường ký hiệu hàm ngược là y  f 1( x )

Ví dụ 4. Tìm hàm ngược của hàm số :
2 2
a) y  1  x với 1  x  0, có x   1  y ,
y  [0 ; 1]
x x
b) (K59) f ( x )  2  2 , trên ( ,0].
2
x x 4
( y  log2 : [2;  )  ( ;0])
2
x x
c) (K63) f ( x )  2  2 , x  0 .
x  x2  4
( y  log2 ).
2
GIẢI
12
x x
+) y  2  2  0;
x x 2x x
+) y  2  2 2  y2 1 0 
2 2
y  y 4
x y  y 4
2   x  log2 0
2 2
2
x x 4
+) y  log2 là hàm ngược cần tìm.
2
x 1 x
d) (K64) . f ( x )  x  e , g ( x )  .
1 1 1 2x  1
Tính (f  g  g  f )(0). (0)
GIẢI
13
1 1 1 1 1 1
+) (f g g  f )(0)  f ( g ( g (f (0))))
x 1 1 y 1
y x  g (1)  2.
+) 2x  1 2y  1
f g 1 g 1 f 1
+) 0  1  2  1  0
1 1 1
 (f g g  f )(0)  0.
14
HÀM SỐ SƠ CẤP
1. Định nghĩa. Các hàm số sơ cấp cơ bản là x,
ax, logax, sinx, cosx, tanx, cotx, và các hàm lượng
giác ngược.
2. Các hàm số sơ cấp cơ bản
a) y = x, TXĐ: phụ thuộc , đồ thị  (1 ; 1),  .
b) y = ax, 0 < a  1, TXĐ:  , TGT: y > 0, đồng biến
khi a > 1, nghịch biến khi a < 1
ax + y =ax ay , ax  y = ax / a y
c) y = logax, 0 < a  1, TXĐ: x > 0, TGT:  , đồng
biến khi a > 1, nghịch biến khi a < 1
15
x
logaxy = loga|x| + loga|y|, loga = loga|x|  loga|y|,
y
logax =  loga|x|;
y = logax có hàm ngược là x = ay.
d) Các hàm lượng giác
y = sinx, y = cosx, y = tanx, y = cotx.
e) Các hàm lượng giác ngược
  
+) y = arcsinx: [1 ; 1]    ;  là hàm ngược
 2 2
của hàm y = sin x
+) y = arccosx: [1 ; 1]  [0 ; ] là hàm ngược của
hàm y = cosx
16
  
+) y = arctanx: ( ; )    ;  là hàm ngược
 2 2
của hàm y = tan x
+) y = arccotx : ( ; )  (0 ; ) là hàm ngược
của hàm y = cotx.
Ví dụ 1.
a) (GK K66) Tìm hàm ngược của y  arcsin(2 x )
sin x  
(y  , x )
2 2 2
1 x
b) ( K66) Tìm tập xác định của y  arcsin
1 x
(    x  0)
17
c) ( K66) Tìm tập giá trị của y  arctan(e 2 x )


(0 y  )
2
f) Các hàm hyperbolic

x x
e e
y  sinhx  là hàm sin-hyperbolic
2
e x  e x
y  coshx  là hàm cosin-hyperbolic
2
sinhx
y  tanh x  là hàm tan-hyperbolic
cosh x
coshx
y  coth x  là hàm cotan-hyperbolic
sinh x
18
Các hàm hyperbolic có một số tính chất giống và

khác các hàm lượng giác, chẳng hạn :
2 2
+) cosh x  sinh x  1
CM
2 2
x
e e  e e x x x 
2 2
cosh x  sinh x     
 2   2
   
2  ( 2)
 1
4
2 2
+) cosh2 x  2cosh x  1  2sinh x 1
19
2 1 1
+) 1  tanh x  +) coth2 x  1 
cosh2 x sinh2 x
1
+) cosh2 x  cosh2
x  sinh2
x +) coth2 x  1 
sinh2 x
+) sinh( x  y )  sinhx cosh y  sinh y cosh x
+) sinh 2 x  2 sinh x cosh x
+) cosh( x  y )  coshx cosh y  sinh x sinh y
tanhx  tanh y 2 t anhx
+) tanh( x  y )  1  tanh x tanh y +) tanh 2 x  1  tanh2 x
Ví dụ 2.
1
a) (GK K66) Tìm tập xác định của y 
sinh(2 x )
( x  0)
20
3. Hàm số sơ cấp
Định nghĩa. Tạo nên từ các hàm số sơ cấp cơ
bản bởi số hữu hạn các phép tổng, hiệu, tích,
thương, phép lấy hàm hợp và các hằng số
3
Ví dụ 1. y  x+sinx
GIẢI
21
+) h  3 x, f ( x )  x, g ( x )  sinx  y  h  (f  g )( x )
+) Nên y là hàm số sơ cấp.
Ví dụ 2. y = |x|
x
2
Ví dụ 3. y  sin t dt . 
0
II.2. Giới hạn hàm số

x 1 1
a) lim 2  ? b) lim  ? c) lim  ?
x 1 x 0 x x  x
22
I. Định nghĩa
 ĐN1. Cho X   , x0 là điểm tụ của X
 ( U(x0)\ {x0})  X   ,   > 0.
 ĐN2. f(x) xác định trên X, x0 là điểm tụ của X. Ta bảo
lim f  x  a    (xn)  X, xn  x0, xn  x0 
xx0
f(xn)  a.
 ĐN3. f(x) xác định trên X, x0 là điểm tụ của X. Ta bảo
lim f  x   a      > 0 bé tuỳ ý,  () > 0:
x  x0
0 < |x  x0| < ()  |f(x)  a| < .
Chú ý. ĐN2  ĐN3.

23
Ví dụ 1. lim  3 x  2 
x 2
GIẢI
+)   xn  : lim xn  2  lim (3 xn  2)  3 lim xn  2

n  n  n 
+)  3  2  2  8  lim  3 x  2   8.
x 2
1
Ví dụ 2. lim cos
x 0 x
GIẢI
24
1 n 
+)  xn , xn   0 : lim cosxn 
2n n 
 lim cos(2n )=1
n 
1 n 
+) y n , y n   0 : lim cosy n 
(2n  1) n 
 lim cos(2n+1) =-1  1  lim cos xn 
n  n 
1
không tồn tại giới hạn lim cos .
x 0 x
25
II.3 Tính chất và phép toán

1) Tính chất
a) lim f  x   a, lim f  x   b  a = b
x  x0 x  x0
b) lim f  x   a  lim  f  x   a   0
x  x0 x  x0
c) f(x) = c  lim f  x   c
x  x0
d) f(x)  h(x)  g(x), x  U 0  x0  ;
lim f  x   a  lim g  x   lim h  x   a
x  x0 x  x0 x  x0
e) lim f  x   a, f(x)  c, x  U 0  x0  \  x0   a  c
x x0
26
f) lim f  x   a , a > p  f(x) > p,

x  x0
x  U 0  x0  \  x0 
2. Phép toán
a) lim f  x   a, lim g  x   b
x  x0 x  x0
 lim  f  x   g  x    a  b
x  x0
b) lim f  x   a, lim g  x   b
x  x0 x  x0
f x a
 lim  f  x  .g  x    a.b và lim  , (b  0)
x  x0 x  x0 g  x  b
27
Ví dụ (K65) Cho hàm số f :  \ 0  (0;  ), thỏa

1
mãn lim [f ( x )  ]  2. Tính lim f ( x ). (1)
x 0 f (x) x 0
GIẢI
28
+)Từ giả thiết có f(x)>0

1
  0,  ( )  0 :  x   ( )  2  f ( x )   2
f (x)
 1
 2  f (x)  f (x)  2f ( x )  f 2
(x)  1
 
+)   
1 2
f ( x )   2  ( x )  1  (2   )f ( x )
f
 f (x)
 0  [f ( x )  1]2

2
 ( x )  (2   )f ( x )  1  0
f
29
2 2
2      4 2      4
  f (x) 
2 2
   2  4    2  4
  f (x)  1
2 2
 lim f ( x )  1.
x 0
30
3. Khử dạng vô định

a) Các dạng vô định
0 
; ; 0. ;    ; 1 ; 00 ; 0
0 
b) Khử dạng vô định. Sử dụng các phép biến đổi
đại số và các giới hạn đặc biệt
x
sin x  1
lim  1 ; lim  1    e
x 0 x x   x
x 4 2
Ví dụ 1. lim
x 0 x
 x
Ví dụ 2. lim  2  x  tan
x 2 4
31
2 x 1
 x 2
Ví dụ 3. lim  
x 1 x  1 
1
2 
cot x

Ví dụ 4 a)(K53). lim cos x  (e 2)
x 0
tan x
 x
b)(K59). 1) lim  1  cos  (1)
x 0  3
3
 1  sinx x 9
2) lim  
x 0  1  2 sin x  (e )
c)(K60). lim
x 
 3
x 3  3 x 2  x 2  2x  (2)
1 4x  1 2
lim
d)(K62). 1) x 0 ln(1  3 x ) (3)
32
2
1
2) lim  ln(e  2 x ) 
x 0
sin x ( ee )
1
1
x x 3
e)(K63) lim   . (e 3 )
x 3 3
 
GIẢI
33

+) Dạng 1
1 1
x x 3 x  x 3
+) lim  
x 3 3
 lim   1  1 
x 3 3
   
x 3 1
1 x 3 1 1
( )   3 x 3
  x
1
3 x 3
  1 
x
3 3
     
     1
 1   1  3
 lim 1  .  lim  1   e .
x 3  1  x 3 
 1  
 x   x  
 1   1  
 3   3  

34
f)(K64)
3
cos x  1 1 x 
lim . lim .
1) x0 sin 2 x ( 6 ) 2) x  sin x ( 1)
GIẢI 2)
35
0
+) Dạng
0
x  (  x )  x
+) lim
x  sin x
 lim
x  sin(  x )
  lim
x  sin(  x )
 1.
g)(K65) xlim (x  2 ) . x 1x
(2)

GIẢI
36
+) Dạng 0
1 2x
x 1x  1 2x x 
+)  xlim 2(1  x )  lim 2 (1  x ) 
 2 x 
 2 x 
0
 2e  2
Giới hạn hàm hợp, một phía, vô cực
37
1. Giới hạn hàm hợp. lim u  x   u0 ,

x  x0
lim f  u   a  lim f  u  x    a
u u0 x  x0
2. Giới hạn một phía.
Định nghĩa 4.
lim f  x   a    > 0 bé tuỳ ý,  () > 0:
x  x0
0 < x  x0 < ()  |f(x)  a| < .
Định nghĩa 5.
lim f  x   b    > 0 bé tuỳ ý,  () > 0:
x  x0
0 < x0  x < ()  |f(x)  b| < .
Mối liên hệ giữa giới hạn một phía và giới hạn
38
lim f  x   a  lim f  x   a  lim f  x 

x  x0 x  x0 x  x0
3. Giới hạn ở vô cực và giới hạn vô cực
Định nghĩa 6. lim f  x   a   (xn)   có
x 
lim f  xn   a
n 
Định nghĩa 7. lim f  x   a    > 0 bé tuỳ ý, 
x 
N() > 0: |x| > N()  |f(x)  a| < .
Chú ý. ĐN6  ĐN7.
2
x 4 x
Ví dụ 1. lim
x  5 4
x  x  2x
39
Ví dụ 2. lim  x 1 x 
x 
1
Ví dụ 3. lim x 1 x
x 1
Ví dụ 4 (K52). 1. lim sin x  sin 1  x 2   (0)

x 
2. lim  cos x  1  cos x  1 (0)
x 
x2
 2
Ví dụ 5 (K58). a) lim  cos  (e 2 )
x   x
3
b) (K60) lim [ x 3  3 x 2  x 2  2 x ] ( 2)
x 
40
GIẢI
+) Dạng   
3 3 2 2
+) lim [ x  3 x  x  2 x ]=
x 
3
 lim [( x 3  3 x 2  x )  ( x 2  2 x -x)]
x 
3
+) lim ( x 3  3 x 2  x ) 
x 
2
3x
 lim 1
x  3 3 2 2 3 3 2 2
( x  3x )  x x  3x  x
41
2 2 x
+) lim ( x  2 x -x)= lim  1
x  x 
x 2  2x  x
3 3 2 2
 lim [ x  3 x  x  2 x ]=1-(-1)=2.
x 
Định nghĩa 8. lim f  x      (xn)   có

x 
lim f  xn   
n 
Định nghĩa 9
lim f  x      N > 0 lớn tuỳ ý,  (N) > 0:
x  x0
|x  x0| < (N)  |f(x)| > N.
Khi đó ta bảo f(x) không có giới hạn khi x  x0 .
42
II.4. Vô cùng bé, vô cùng lớn
I. Vô cùng bé
I. Định nghĩa. (x) là VCB, x  x0  lim   x   0 .
x  x0
2. Tính chất.
a) (x) là VCB, x  x0, C = const  C(x) là VCB
khi x  x0.
n
b) i(x), i  1, n là VCB khi x  x0    i  x  là
i 1
VCB khi x  x0
43
c) (x) là VCB khi x  x0, f(x) bị chặn trong U 0 (x0)

 (x)f(x) là VCB, x  x0
3. Liên hệ giữa VCB và giới hạn
Định lí. lim f ( x )  L  f(x)  L là VCB khi x  x0
x  x0
(hay f(x) = L + (x), (x) là VCB)
4. So sánh VCB. Giả sử (x), (x) là các VCB khi
x  x 0.
 x
Định nghĩa. (x)  (x), x  x0  lim 1
x  x0   x 
(hai vô cùng bé tương đương).
44
Định nghĩa. (x) là VCB cùng cấp với VCB (x)

khi x  x0 , ký hiệu là  ( x )  O(  ( x )) 
 x
lim  a   \{0, 1}
x  x0   x 
Định nghĩa. (x) là VCB cấp cao hơn VCB (x) khi
x  x0, được ký hiệu là  ( x )  o(  ( x ))
 x
lim  0.
x  x0   x 
Ví dụ 1. a) sinx  x, ex  1  x, ln(1 + x)  x,
(1 + x)  1  x, arcsinx  x, arctanx  x, khi x  0
1
ex
b (K55). Cho   x   ,   x   e  1  x  x .
2
45
Chứng minh rằng   x     x  khi x  0.

1
c (K55). Cho   x   e  1  2 x  2 x
,   x   ex .
Chứng minh rằng   x     x  khi x  0.
d 1(K59).
So sánh hai VCB sau trong quá trình x  1 :
2
( x 1)
  x   tan( x )  e  1,   x   1  cos( x )  ln x
(2 VCB cùng bậc).
GIẢI
46
2   x  x 1
+)  x   tan( ( x  1))  e( x 1)  1  .
x 1
2 x
+)   x   2cos  ln[1  ( x  1)] 
2
2   x  x 1
 2 sin ( x  1)  ln[1  ( x  1)]   1.
2 x 1
 x  x x 1
+) lim  lim    1 .
x 1   x  x 1 x  1   x 
Do đó chúng là các VCB cùng bậc.
2(K67).
So sánh hai VCB sau trong quá trình x  0 :
  x   ln(1  2 sin x ),   x   sinh(2 x )
(2 VCB tương đương).
47
5. Ứng dụng tìm giới hạn

a) (x)    x , (x)    x  , x  x0
 x  x
 lim  lim
x  x0   x  x  x0   x 
 e x  1 tan x
Ví dụ 2. lim
sin2 x
x 0
3
1 3x 4 1 4x  1
Ví dụ 3 (K53). lim ( 4)
x 0 1 x  1
b) (x) là VCB cấp cao hơn (x) khi x  x0
 (x) + (x)  (x)
x  sin x
Ví dụ 4. lim
x 0 x3
48
GIẢI
0
+) Dạng
0
3
x 3
x  [x- + (x )]
x  sin x 3!
+) lim  lim
x 0 x3 x 0 x3
x3
  (x3 )
3! 1
 lim 3
 .
x 0 x 6
c) (Quy tắc ngắt bỏ VCB)(x), (x) là các VCB khi
x  x 0;
49
m
 x   k  x ,  (x) là VCB có cấp thấp nhất;
1
k 1
n
 x    k  x , 1(x) là VCB có cấp thấp nhất
k 1
 x 1  x 
 lim  lim
x  x0   x  x  x0 1  x 
3 4
x  sin x  tan x
Ví dụ 5. a) lim 4 8
x 0 4x  x  5x
b (K56)
2
x ln(1  4 x )
1) lim (2)
x 0 2 x 3  3 tan x 4
50
GIẢI
0
+) Dạng
0
+) ln(1  4 x )  4 x,2 x 3  3 tan4 x  2 x 3 , x  0 
x 2 ln(1  4 x ) x 2  4x
lim  lim  2.
x 0 2 x 3  3 tan x 4 x 0 2x 3
2
x ln(1  3 x )
2) lim 3 4
(3)
x 0 x  2 sin x
x 3 (e 2 x  1)
3) lim (2)
x 0 x 4  2x 5
51
x 3 (e3 x  1)
4) lim 4 5
(3)
x 0 x  3x
c (K61)
ln(cos3 x ) 9
1) Tìm a, để lim 
 1 ( a   ,  2 )
x 0 ax 2
1 1
x  x 5
2) lim   (e 5 )
x 5  5 
d (K64) Tìm
3
x  cos x  1 1
1) lim ( 1) 2) lim 2
( )
x  sin x x 0 sin x 6
52
2
1  tan x  1 1
e 1.(K65) Tìm lim ( )
x 0 x sin x 2
GIẢI
53
0
+) Dạng
0
1  tan2 x  1 tan2 x
+) lim  lim
x 0 x sin x x 0 2
x ( 1  tan2 x  1)
2
1 x
 lim  .
x ( 1  tan2 x  1) 2
x 0 2
2x
e 1 2
2.(K67) Tìm lim ( )
x 0 ln(1  3 x ) 3
54
f)(K66)
ln(1  sin x )
lim .
1) x0 e  1
tan x
(1)
2) So sánh các vô cùng bé sau khi x  0 :
 ( x)  1  cos x  arctan(2 x),  ( x)  cos x arcsin(2 x)
( tương đương )
II. Vô cùng lớn

1. Định nghĩa. f(x) xác định U 0 (x0) (có thể trừ x0),
f(x) là VCL khi x  x0
 lim f  x   
x  x0
55
Chú ý. Hàm là VCL  không bị chặn


Ví dụ 6. f(x) = x sinx là không bị chặn nhưng
không phải là VCL.
2. Liên hệ giữa VCB và VCL
1
a) f(x) là VCB, x  x0 và f(x)  0  là VCL
f x
khi x  x0.
1
b) f(x) là VCL, x  x0  là VCB khi x  x0.
f x
3. So sánh các VCL. Giả sử A(x), B(x) là các VCL
khi x  x0,
56
a) A(x) là VCL cấp cao hơn VCL B(x), x  x0 

Ax
lim 
x  x0 B  x 
b) A(x), B(x) là các VCL cùng cấp, x  x0 
Ax
lim  a  0,  1
x  x0 B  x 
c) A(x), B(x) là các VCL tương đương, x  x0 
Ax
lim  1.
x  x0 B  x 
4. Ứng dụng tìm giới hạn
a) Cho các VCL tương đương
A(x)  A  x  , B(x)  B  x , x  x0
57
Ax Ax
 lim  lim
x  x0 B  x  x  x0 B  x 
b) (Quy tắc ngắt bỏ VCL) Cho A(x), B(x) là các
VCL khi x  x0;
m
Ax   Ak  x , A1(x) là VCL có cấp cao nhất;
k 1
n
Bx   Bk  x , B (x) là VCL có cấp cao nhất
1
k 1
Ax A1  x 
 lim  lim
x  x0 B  x  x  x0 B1  x 
58
9x 4  x3  x  2
9
Ví dụ 7. lim 
x  2009 x 4  3 x 2  x  1 2009
Ví dụ 8. Tính giới hạn :
1

cot( x 2 1)
a) (K54) 1. lim(2  x ) (e 2 )
x 1
1
cot(1 x 2 )
2. lim (2  x ) (e 2 )
x 1
x
(1  4 )ln(1  2 x )
3. lim 2 3
( 2ln 4)
x 0 x  2x
(1  9 x )ln(1  3 x )
4. lim ( 2ln3)
x 0 3x2  4x3
59
b) (K 58)
1.Tìm a để các VCB sau tương đương khi x  
1 1 1
 ( x )  ln(1  )sin ;  ( x )  2 (1)
x x ax
2. Tìm a để các VCB sau tương đương khi x  0
2 2 1
 ( x )  ln(1  ax ) ;  ( x )  1  x  1 ( )
2
1  t anx  1  sinx 1
3) lim ( )
x 0 ln(1  x 3 ) 4
1
c)(K60) lim e x  3 x
x 0
  sinx (e 4 )
60
d)(K61) Tìm a, để f ( x )  ln(3 x  5 x ) và


g ( x )  ax là hai VCL tương đương khi x  
(a  ln5,  1)
GIẢI
x 3 x
x x
+) f ( x )  ln(3  5 )  ln5 [1  ( ) ]
5
3 x
=xln5+ln[1  ( ) ]  xln5, x  
5
+) f ( x )  g ( x ), x    a  ln5,  1.
x  sinx
lim
e)(K63) x  x  arctan x ( 1)
61
cos x  x
f)(K64) lim ( 1)
x  x  sin x  1
GIẢI
+) cos x  x   x, x  sinx  1  x, x  
cos x  x x
+) lim  lim  1
x  x  sin x  1 x  x
g)(K66, GK) Tìm các số thực a, b, c, d thỏa mãn
 3

lim x x x 3  x 2  1  ax 2  bx  c  d
x 
1 1 32
(a  1; b   ; c  ; d  )
3 9 81
62
II.5. HÀM SỐ LIÊN TỤC

I. Hàm liên tục
1. Định nghĩa. f(x) liên tục tại x0 
+) f(x) xác định trên U 0 (x0)
+) lim f ( x )  f ( x0 ) ( lim f  x   0 )
x  x0  x 0
Định nghĩa. f(x) liên tục trái tại x0 
+) f(x) xác định trên U 0 (x0)  {x < x0}
+) lim f ( x )  f ( x0 )
x  x0
Tương tự ta có ĐN liên tục phải.
63
Nhận xét : f(x) liên tục tại x0  f(x) liên tục trái tại
x0 và f(x) liên tục phải tại x0.
Định nghĩa. f(x) liên tục trên (a ; b)  f(x) liên tục
tại  x  (a ; b)
f(x) liên tục trên [a ; b]  f(x) liên tục trong (a ; b),
liên tục trái tại b và liên tục phải tại a.
Ví dụ 1. Tìm a để hàm số sau liên tục tại x = 0:
 1
 x sin , x  0
f x   x
a, x 0
64
 1
 sin x  1
 1 , x 1
Ví dụ 2 (K51). a) Tìm a để y  
 2 x 1  1
a, x 1

liên tục tại x = 1. (  a)
 1
 sin x  1
 1 , x  1
b) Tìm a để y  
 2 x 1  1
a, x  1

liên tục tại x = 1. (  a )
Ví dụ 3. a)(K55) 1. Tìm a để
65
a sin  arccot x  , x  0

y 
cosln x  cosln  x  x 2
, x 0
liên tục tại x = 0. (a = 0)
2. Tìm a để
a cos  arctan x  , x  0
y 
 sinln  x  x 2
 sinln x
liên tục tại x = 0. (a = 0)
b) (K59) 1. Tìm a để
 ln(1  x )  sinx
 , x0
y  x sin x
 a x 0
66
1
liên tục tại x = 0. ( )
2
2. Xét tính liên tục của hàm số
1  cos2x
 , x  0
f ( x )   ln(1  x 2 )
 o x 0

(Chỉ liên tục tại x  0)
c) (K60) Xét tính liên tục
 x
cos , x 1
f (x)   2 . ( x  1)
 x  1, x 1

d) (K62) Tìm a để hàm số sau liên tục trên  :
67
 x 2  1, x  a
f (x)   . ( 1 và 4)
3 x  5, x  a
e)(K63) Tìm a để hàm số sau liên tục tại x  1

 3
a  x khi x  1
f ( x)   .
arccos x khi 0  x  1 (1).
GIẢI
68
+) lim 3 a  x  3 a  1
x 1
+) xlim arccos x  0 
1
hàm số sau liên tục tại x  1 khi

lim f ( x)  lim f ( x)  f (1)  3 a  1  0  a  1 .
x 1 x 1
f) (K64) Tìm a để hàm số sau liên tục :

 x 2  3, x  a
f (x)   . ( 2)
 4 x  1, x  a
GIẢI
69
+) Dễ thấy hàm số liên tục với x  a, a  .

+) Hàm số liên tục tại x  a
2 2
 lim ( x  3)  lim (4 x  1)  f (a )  a  3  4a  1
xa xa
 (a  2) 2  0  a  2.
+) Hàm số liên tục tại trên   a  2.
g) (K66) 1(GK)Tìm a để hàm số sau liên tục :

 x 2 ln(2 x 2  1), x  0
f (x)   . (2)
 a, x 0
70
2. Tính liên tục của các hàm sơ cấp. Mọi hàm số

sơ cấp liên tục trên các khoảng mà hàm số đó xác
định.
3. Phép toán. Cho f(x), g(x) liên tục tại x0 
f(x)  g(x) liên tục tại x0, f(x)g(x) liên tục tại x0 và
f x
liên tục tại x0 nếu g(x0)  0
g x
4. Ý nghĩa. f(x) liên tục trên [a ; b]  đồ thị là
đường liền nét.
5. Tính chất
Định lí 1. (Weierstrass 1). f(x) liên tục trên [a ; b]
 f(x) bị chặn trên [a ; b]
71
Định lí 2. (Weierstrass 2). f(x) liên tục trên [a ; b] 

f(x) đạt giá trị lớn nhất và bé nhất trên [a ; b]
Định lí 3. f(x) liên tục trên [a ; b], M = max f ,
a ; b 
m = min f , mọi   [m ; M]   c  [a ; b]: f(c) = .
a ; b 
(Nhận mọi giá trị trung gian giữa giá trị lớn nhất và
giá trị bé nhất)
Hệ quả. f(x) liên tục trên [a ; b], f(a)f(b) < 0   c 
(a ; b): f(c) = 0.
6. Điểm gián đoạn
Định nghĩa. f(x) xác định U 0 (x0), gián đoạn tại x0
 f(x) không liên tục tại x0.
72
f(x) xác định U 0 (x0)\{x0} thì ta bảo f(x) gián đoạn

tại x0
Định nghĩa. Điểm gián đoạn x0 của hàm f(x) là
điểm gián đoạn loại 1
  lim f  x  ,  lim f  x .
x  x0 x  x0
Nếu thêm lim f  x   lim f  x  thì ta bảo x0 là
x  x0 x  x0
điểm gián đoạn bỏ được.
Các điểm gián đoạn còn lại được gọi là điểm gián
đoạn loại 2.
1
sin x
Ví dụ 4. f  x   . Ví dụ 5. f  x   ex
x
73
Ví dụ 6 (K54). Phân loại điểm gián đoạn của hàm

số
1
a) f ( x )  x 1
(x = 1, loại 2; x = 0, loại 1)
1 2 x
1
b) f ( x )  x 1
(x = 1, loại 2; x = 0, loại 1)
1 3 x
Ví dụ 7 (K56). Các điểm sau là các điểm gián
đoạn loại gì của hàm số
1
a) x = 0 ; f ( x )  (loại 1)
2  3cot x
 1
b) x  , f ( x )  tan x
(loại 2)
2 32
74
Ví dụ 8 a)(K60). Tìm và phân loại các điểm gián

đoạn của hàm số
x 2
sin x
1) y  2 x 2  (x=0 là đgđ loại 1, x=2 là đgđ
x
loại 2 )
1 1
x
2) y  21 x e x
(x=0. x=1 là đgđ loại 2)
b)(K61). Tìm và phân loại các điểm gián đoạn của
hàm số
 1
 2  log x x  0, 9
1) y   a (x=0 là đgđ bỏ
 3 x  0, 9

được, x  9 là đgđ loại 2 )
75
6
2) Tìm điểm gián đoạn f ( x )  lim 2n
, x  
n  2  x
( x  1)
c)(K64). Tìm và phân loại các điểm gián đoạn của

hàm số
1
 x  1
y   arctan  (x=0 là đgđ loại 1, x  1 là
 x 
đgđ loại 2 )
GIẢI
76
+) TXĐ : x  1, x  0. Hàm số y liên tục trên TXĐ.

2 2
+) lim y  , lim y    x  0 là điểm gián
x 0  x 0 
đoạn loại 1.
+) lim y    x  1 là điểm gián đoạn loại 2.
x 1
d)(K66, GK). Tìm và phân loại các điểm gián đoạn

của hàm số
 x 
1(GK) y  arctan  21 x  (x=-1 là đgđ loại 1)
 
 
77
1  cos(2 x )
2(GK) y  (x=0 là đgđ loại 1)
x
sin x
3(GK) y  (x=0 là đgđ loại 1)
x
HAVE A GOOD UNDERSTANDING!
78

Giải Tích I BÀI 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giải Tích I BÀI 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.

Khi đó X là tập xác định, còn {f(x), x  X} là tập giá

2. Một số khái niệm

b) y = f(x) chẵn   x  MXĐ có f(x) = f(x)

d) Hàm y = f(x) tuần hoàn   T  0: f(x + T) = f(x),

đ) Hàm hợp: y = f(x), x = (t), có hàm hợp

Thường ký hiệu hàm ngược là y  f 1( x )

c) ( K66) Tìm tập giá trị của y  arctan(e 2 x )

f) Các hàm hyperbolic

Các hàm hyperbolic có một số tính chất giống và

II.2. Giới hạn hàm số

Chú ý. ĐN2  ĐN3.

+)   xn  : lim xn  2  lim (3 xn  2)  3 lim xn  2

II.3 Tính chất và phép toán

f) lim f  x   a , a > p  f(x) > p,

Ví dụ (K65) Cho hàm số f :  \ 0  (0;  ), thỏa

+)Từ giả thiết có f(x)>0

3. Khử dạng vô định

Giới hạn hàm hợp, một phía, vô cực

1. Giới hạn hàm hợp. lim u  x   u0 ,

lim f  x   a  lim f  x   a  lim f  x 

Ví dụ 4 (K52). 1. lim sin x  sin 1  x 2   (0)

Định nghĩa 8. lim f  x      (xn)   có

II.4. Vô cùng bé, vô cùng lớn

c) (x) là VCB khi x  x0, f(x) bị chặn trong U 0 (x0)

Định nghĩa. (x) là VCB cùng cấp với VCB (x)

Chứng minh rằng   x     x  khi x  0.

5. Ứng dụng tìm giới hạn

II. Vô cùng lớn

Chú ý. Hàm là VCL  không bị chặn

a) A(x) là VCL cấp cao hơn VCL B(x), x  x0 

d)(K61) Tìm a, để f ( x )  ln(3 x  5 x ) và

II.5. HÀM SỐ LIÊN TỤC

a sin  arccot x  , x  0

e)(K63) Tìm a để hàm số sau liên tục tại x  1

hàm số sau liên tục tại x  1 khi

f) (K64) Tìm a để hàm số sau liên tục :

+) Dễ thấy hàm số liên tục với x  a, a  .

g) (K66) 1(GK)Tìm a để hàm số sau liên tục :

2. Tính liên tục của các hàm sơ cấp. Mọi hàm số

Định lí 2. (Weierstrass 2). f(x) liên tục trên [a ; b] 

f(x) xác định U 0 (x0)\{x0} thì ta bảo f(x) gián đoạn

Ví dụ 6 (K54). Phân loại điểm gián đoạn của hàm

Ví dụ 8 a)(K60). Tìm và phân loại các điểm gián

c)(K64). Tìm và phân loại các điểm gián đoạn của

+) TXĐ : x  1, x  0. Hàm số y liên tục trên TXĐ.

d)(K66, GK). Tìm và phân loại các điểm gián đoạn

HAVE A GOOD UNDERSTANDING!

You might also like