Filipino sa Piling Larang (Akademik)

ARALIN: Kahulugan, Kalikasan, at Katangian ng Pagsulat ng Sulating Akademik

Ang Pagsulat
Ang pagsusulat ay isa sa mga makrong kasanayang dapat mahubog sa mga mag-aaral. Ayon kay
Cecilia Austera, et al., may-akda ng Komunikasyon sa Akademikong Filipino (2009), ang
pagsusulat ay isang kasanayang naglulundo ng kaisipan at damdaming nais ipahayag ng tao gamit
ang pinakaepektibong midyum ng paghahatid ng mensahe, ang wika. Ayon naman kay Edwin
Mabilin, et al., sa aklat na Transpormatibong Komunikasyon sa Akademikong Filipino (2012),
ito ay isang pambihirang gawaing pisikal at mental dahil sa pamamagitan nito ay naipahahayag ng
tao ang nais niyang ipahayag sa pamamagitan ng paglilipat ng kaalaman sa papel o anumang
kagamitang maaaring pagsulatan. Sa pamamagitan ng pagsusulat, naisasatitik ang nilalaman ng
isipan, damdamin, paniniwala, at layunin ng tao sa tulong ng paggamit ng mga salita, ayos ng
pangungusap sa mga talata hanggang sa mabuo ang isang akda o sulatin.

May iba't ibang dahilan ang tao sa pagsusulat. Para sa iba, ito ay nagsisilbing libangan sapagkat sa pamamagitan
nito ay naibabahagi nila sa iba ang kanilang mga ideya at mga kaisipan sa paraang kawili-wili o kasiya-siya para sa kanila.
Sa mga mag-aaral na katulad mo, ang kalimitang dahilan ng pagsusulat ay ang matugunan ang pangangailangan sa pag-
aaral bilang bahagi ng pagtatamo ng kasanayan. Sa mga propesyonal namang manunulat tulad ng mga awtor, peryodista,
sekretarya, guro; at iba pa, ito ay kanilang ginagawa bilang bahagi ng pagtugon sa bokasyon o trabaho na kanilang
ginagampanan sa lipunan.

Anuman ang dahilan ng pagsusulat, ito ay nagdudulot ng malaking tulong sa nagsusulat, sa mga taong nakababasa
nito, at maging sa lipunan sa pangkalahatan sapagkat ang kanilang mga sinulat ay magiging dokumento ng nakalipas na
pangyayari o panahon na magsisilbing tulay para sa kabatiran ng susunod na henerasyon. Ayon nga kay Mailin (2012),
ang pagusulat ay isang pagpapahayag ng kaalamang kailanman ay hindi maglalaho sa isipan ng mga bumasa at babasa
sapagkat ito ay maaaring magpasalin-salin sa bawat panahon. Maaaring mawala ang alaala ng sumulat ngunit ang
kaalamang kanyang ibinahagi ay mananatiling kaalaman.

Kaya naman, sa limang makrong kasanayang pangwika, ang pagsusulat ay isa rin sa mga dapat pagtuonan ng
pansin na malinang at mahubog sa mga mag-aaral sapagkat dito masusukat ang kanilang kahandaan at kagaliilgan sa iba't
ibang disiplina. Sa mga makrong kasanayang tulad ng pakikinig, pagbabasa, at panonood, madalas ang isang indibidwal
na gumagawa nito ay kumukuha o nagdaragdag ng mga kaalaman sa kanyang isipan. Subalit, sa pagsasalita at pagsusulat
ang taong nagsasagawa nito ay nagbabahagi ng kanyang mga kaisipan at nalalaman tungkol sa isang tiyak na paksa sa
pamamagitan ng kanyang sinabi at isinulat.

Layunin at Kahalagahan ng Pagsulat

Ayon kay Royo, na naisulat sa aklat ni Dr. Eriberto Astorga, Jr. na Pagbasa, Pagsulat, at Pananaliksik (2001),
malaki ang naitutulong ng pagsulat sa paghubog sa damdamin at isipan ng tao. Sa pamamagitan nito, naipahahayag niya
ang kanyang damdamin, mithiin, pangarap, agam-agam, bungang-isip, at mga pagdaramdam. Dahil din sa pagsulat,
nakikilala ng tao ang kanyang sarili, ang kanyang mga kahinaan at kalakasan, ang lawak at tayog ng kanyang kaisipan, at
ang mga naaabot ng kanyang kamalayan. Ang pangunahing layunin ng pagsulat ay ang mapabatid sa mga tao o lipunan
ang paniniwala, kaalaman, at mga karanasan ng taong sumusulat. Kaya naman, napakahalaga na bukod sa mensaheng
taglay ng akdang susulatin, kailangan ang katangiang mapanghikayat upang mapaniwala at makuha ang atensiyon ng mga
mambabasa. Mahalagang isaalang-alang ang layuning ito sapagkat masasayang ang mga isinulat kung hindi ito
magdudulot ng kabatiran at pagbabago sa pananaw, pag-iisip, at damdamin ng makababasa nito.

Ayon naman kay Mabilin, sa kanyang aklat na Transpormatibong Komunikasyon sa Akademikong Filipino
(2012), ang layunin sa pagsasagawa ng pagsulat ay maaaring mahati sa dalawang bahagi. Una, ito ay maaaring maging
personal o ekspresibo kung saan ang layunin ng pagsulat ay nakabatay sa pansariling pananaw, karanasan, naiisip, o
nadarama ng manunulat. Ang ganitong paraan ng pagsulat ay maaaring magdulot sa bumabasa ng kasiyahan, kalugkutan,
pagkatakot, o pagkainis depende sa layunin ng taong sumusulat. Ang karaniwang halimbawa nito ay ang ginagawa ng mga
manunulat ng sanaysay, maikling kuwento, tula, dula, awit, at iba pang akdang pampanitikan. Pangalawa, ito ay maaari
namang maging panlipunan o sosyal kung saan ang layunin ng pagsulat ay ang makipag-ugnayan sa ibang tao o sa
lipunang ginagalawan. Ang ibang tawag sa layuning ito ng pagsusulat ay transaksiyonal. Ang mga halimbawa nito ay ang
pagsulat ng liham, balita, korespondensiya, pananaliksik, sulating panteknikal, tesis, disertasyon, at iba pa. Ginagawa ang
mga sulating ito taglay ang isang tiyak na layunin at ito ay walang iba kundi ang layuning makipag-ugnayan sa tao o sa
lipunan. Sa kabilang dako, maaari rin namang magkasabay na maisagawa ang layuning personal at panlipunan partikular
sa mga akdang pampanitikang naisulat bunga ng sariling pananaw ng may-akda na maaaring magkaroon ng tiyak na
kaugnayan sa lipunan tulad halimbawa ng talumpati na karaniwang binibigkas sa harap ng madla upang maghatid ng
mensahe at manghikayat sa mga nakikinig.

Sa pangkalahatan, narito ang kahalagahan o ang mga benepisyo na maaaring makuha sa pagsusulat:
1.Masasanay ang kakayahang mag-organisa ng mga kaisipan at maisulat ito sa pamamagitan ng obhetibong
paraan.
2. Malilinang ang kasanayan sa pagsusuri ng mga datos na kakailanganin sa isinasagawang imbestigasyon o
pananaliksik.
3. Mahuhubog ang isipan ng mga mag-aaral sa mapanuring pagbasa sa pamamagitan ng pagiging obhetibo sa
paglalatag ng mga kaisipang isusulat batay sa mga nakalap na impormasyon.
Filipino sa Piling Larang (Akademik)

4. Mahihikayat at mapauunlad ang kakayahan sa matalinong paggamit ng aklatan sa

paghahanap ng mga materyales at mahahalagang datos na kakailanganin sa
pagsulat.
5. Magdudulot ito ng kasiyahan sa pagtuklas ng mga bagong kaalaman at
pagkakaroon ng pagkakataong makapag-ambag ng kaalaman sa lipunan.
6. Mahuhubog ang pagpapahalaga sa paggalang at pagkilala sa mga gawa at akda ng
kanilang pag-aaral at akademikong pagsisikap.
7. Malilinang ang kasanayan sa pangangalap ng mga impormasyon mula sa iba't ibang
batis ng kaalaman para sa akademikong pagsusulat.

Iba’t Ibang Uri ng Pagsulat

1. Pormal. Ito ay mga sulating may malinaw na daloy at ugnayan ng pangunahing paksa at
detalyadong pagtalakay ng balangkas ng paksa. May sinusunod na proseso ang pagsulat
at laging gingamit dito ang ikatlong panauhan sa pagsulat ng teksto. Karaniwang mga
halimbawa nito ang akademikong pagsulat ng sanaysay, pamanahunang papel, at tesis. Piling–
pili ang mga salitang ginagamit sa pagsulat ng mga sulating pormal.
2. Di-Pormal. Ito ay mga sulatin na malaya ang pagtalakay sa paksa, magaan ang pananalita,
masaya at may pagkapersonal na parang nakikipag-usap lamang sa mga mambabasa. Ang
ilang halimbawa nito ay di-pormal na sanaysay, talaarawan, kwento at iba pa.
3. Kumbinasyon. Malayo na rin ang narating ng malikhain at akademikong pagsulat sa
bansa lalo na sa hanay ng mga kabataang manunulat na nagsasagawa ng eksperimento ng
estilo, nilalaman at pormat ng pagsulat. May mga iskolarling papel na gumagamit ng tala
o istilo ng pagsulat ng jornal, liham at iba pang personal na sulatin kaya posibleng
magkaroon ng kumbinasyon ng pormal at di- pormal na uri ng pagsulat.
Anyo ng pagsulat ayon sa layunin
1. Paglalahad.Tinatawag din itong pagpapaliwanag na nakasentro sa pagbibigay- linaw sa
mga pangyayari, sanhi at bunga, at magkakaugnay na mga ideya at pagbibigay ng mga
halimbawa.
Halimbawa: PAGLULUTO NG BOLA-BOLA
Mga Sangkap:
1 tasang tinadtad o dinurog na anumang klase 1 itlog ng manok o pato
ng karne o mga tirang ulam na manok o 3 kutsarang mantika 4 na
iba pangkarne na maaaring kamatis na tinadtad
paghaluhaluinupang mahusto ang 2 butil na bawang
dami.Ang lahatng klase ng mga isdang natira 1 sibuyas na tinadtad
aymaaari ring gawing bola-bola oalmondigas. 3 kutsarang harina
Kahit iba’t iba ang pagkalutong mga
ito, kailangan ding pagsama-samahin at
duruginupang mabuo.

Paraan ng Pagluluto
Batihing mabuti ang isang itlog at ihalo rito ang karneng dinurog.Timplahan ng asin,
budburan ng kaunting paminta at ihalo ang harina.Gumawa ng katamtamang laki ng
bola-bola at kapag nabilog na ay iprito sa mahina-hinang apoy hanggang sa pumula ito.Ilagay
sa mantika ang pinitpit na bawang at kapag mamula-mula na ito ay igisa rin dito ang
sibuyas at kamatis.Sabawan ng mga anim na kutsarang tubig ang kawali hanggang sa
maging parang sarsa ang sabaw.Ihalo ang mga ginawang bola-bola at pabayaang
kumulo.Pagkaraan ng limang minuto, hanguin ang nilutong bola-bola at ihain ito nang mainit.
- Mula sa Masarap na Luto Natin nina

Maria Salud Paz at Martha E. Jacobo

Filipino sa Piling Larang (Akademik)

2. Pagsasalaysay.Nakapokus ito sa kronolohikal o pagkakasunud-sunod na daloy ng

pangyayaring aktwal na naganap.Isa pa ring pokus ang lohikal na
pagsulat.Nakasalalay sa may-akda ng maikling kwento o nobela ang mahahalaga at kapana-
panabik na bahagi ng salaysay.Gumagamit ng iba’t ibang istilo o istruktura ng pagbuo
ng kwento ang mga manunulat ng panitikang nasa anyong tuluyan.
Halimbawa:
Sang-ayon kay Giovanni Careri, isang manlalakbay na Italyano na nakasapit sa ating
bansa noong 1696, ang mga unang Tagalog na naninirahan sa baybayin ng dagat at mga ilog
ay sumasamba sa mga puno ng Balite.Siya ay naglibot sa mga paligid sa Lawa ng Bai na ngayon
ay tinatawag na Lawa ng Laguna at mataman niyang pinag-aralan ang mga naninirahan
dito. Nadama niya na lubha nilang pinag-iingatang huwag masugatan o maputol
ang anumang bahagi ng panungkahoy na ito.Sila’y naniniwala na ang mga kaluluwa ng
mga nagsipanaw ay naninirahan sa mga ito lalo na ang sa Nuno.
- Halaw sa “Ang mga Alamat ng Bayan,” Angono
Rizal: Art Capital ng Pilipinas Ni Ligaya G.
Tiamson Rubin

3. Pangangatwiran. Ipinapahayag dito ang katwiran, opinyon o argumentong pumapanig

o sumasalungat sa isang isyu na nakahain sa manunulat.
Halimbawa:
Masyadong maikli ang panahon para sa preparasyon ng mga guro. Kaya ba ng llimang
araw na pagsasanay na ibigay ang karampatang kaalaman sa pagtuturo sa mga klaseng remedial
para sa buong taunang na karanasan ang mga gurong magtuturo ng tatlong nabanggit na
asignatura, iba pa rin ang katangian at oryentasyon ng klaseng remedial. Ang mga
estudyanteng nakapaloob dito ay malamang na mabagal umintindi kaya kailangang maging
mapanlikha sa paraan ng pagtuturo at magkaroon ng maraming gawain. Hindi kasya ang
limang araw para makapagtakda ng pamantayan sa pagtuturo ng tatlong asignatura.
Subalit ang kakulangan sa preparasyon ay isa lang sa maraming usapin. Dapat ding
suriin ang esensya ng Bridge Program na ito. Paano maipapaliwanag ang sitwasyong 34
nakapasa sa Grade VI ang isang estudyante pero hindi pa siya handa para maintindihan ang
kurikulum sa haiskul? Hindi ba’t ang pagtatapos sa elementarya ay sapat nang dahilan para
dumeretso sa susunod na antas? Kung mayroon mang hindihanda sa haiskul, hindi ba’t
bumagsak na sila’t nakatakdang umulit ng Grade VI sa susunod na taunang pampaaralan?
Malinaw na ang mga estudyanteng mapapaloob sa Bridge Program ay mapag-iiwanan ng mga
dati nilang kaklase sa Grade VI na pinalad makapasok sa haiskul. May epekto ito sa personal
na disposisyon ng mga estudyante, lalo na ang pagsusuri ng kanilang kakayahan. Para sa
mga magulang ng mga estudyanteng kukuha ng Bridge Program, ito ay dagdag bayarin dahil
sa halip na apat na taon lang nilang pag-aaralin ang kanilang anak, magkakaroon ng dagdag
na isa pang taon. Sa hirap ng buhay ngayon, mahirap para sa mga magulang na magpaaral
kahit sa pampublikong paaralan dahil hindi naman sagot ng estado ang baon ng mga
estudyante at ang iba pang pangangailangan sa eskwelahan.
Sa huling pagsusuri, hindi maiiwasang isiping ito ay paraan ng DepEd para bawasan
ang pumapasok sa mga pampublikong haiskul. Sa papaliit na badyet sa
 Filipino sa Piling Larang (Akademik)
edukasyon, nasa interes ng pamahalaang bawasan ang enrolment sa mga pampublikong eskwelahan para
mas makatipid.
- Halaw mula sa “High School Readiness Test: Dagdag pasanin ng mga Estudyante,

Guro at Magulang.“Konteksto ni Danila Arana Araw.

4. Paglalarawan.Isinasaad sa panulat na ito ang obserbasyon, uri, kondisyon, palagay, damdamin ng isang
manunulat hinggil sa isang bagay, tao, lugar at
kapaligiran.
Halimbawa:
“Dumating ang may-ari ng litsunan, sa ayos niya’y mukhang siya pa ang dapat tuhugin ng kawayan at
ihawin sa nagbabagang uling.Bilog na bilog ang kanyang katawan. Wala na siyang leeg. Nakasaklay na ang
kanyang balikat sa magkabilang tainga. Makipot ang nagma-mantika niyang labi na ibinaon naman ng pumuputok
niyang pisngi. Biik lamang ang kanyang tangkad.Kung maglakad siya’s parang nakawalang bulog. Sumenyas
siya.Pinapupunta kami sa loob ng kanyang kural, este opisina.”
- Halaw sa “May Baboy na Di-Matuhod sa Litsunan,”

Barriotic Punk, mga Kwento sa Baryo at Kanto ni Mes De Guzman

Alam mo ba na maraming uri ng pagsulat? Ang ilan dito ay hindi lamang natin namalayan na nagagawa
na natin. Ating alamin ngayon ang iba’t ibang uri ng pagsulat.

Mga Uri ng Pagsulat

1. Malikhaing Pagsulat (Creative Writing)

Pangunahing layunin nitong maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin, at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga mambabasa.
Karaniwan itong bunga ng malikot na isipan ng sumusulat na maaaring batay sa tunay na pangyayari o kaya naman ay bunga ng
imahinasyon o kathang-isip lamang. Maibibilang sa uri ng pagsulat na ito ang maikling kuwento, dula, tula, malikhaing sanaysay,
gayundin ang mga komiks, iskrip ng teleserye, kalyeserye, musika, pelikula, at iba pa.

2. Teknikal na Pagsulat (Technical Writing)

Ang uring ito ay ginagawa sa layuning pag-aralan ang isang proyekto o kaya naman ay bumuo ng isang pag-aaral na kailangan para
lutasin ang isang problema o suliranin. Bagama't maituturing na malawak ang kaisipang nasasakop ng ganitong uri ng sulatin, ang
inaasahang higit na makauunawa lamang nito ay ang mga mambabasa na may kaugnayan sa tinatalakay na proyekto o suliranin na
may kinalaman sa isang tiyak na disiplina o larangan. Ang ilan sa mga halimbawa nito ay ang Feasibility Study on the Construction of
Platinum Towers in Makati, Project on the Renovation of Royal Theatre in Caloocan City, Proyekto sa pagsasaayos ng Ilog ng Marikina.

3. Propesyonal na Pagsulat (Professional Writing)

Ang uri ng pagsulat na ito ay may kinalaman sa mga sulating may kinalaman sa isang tiyak na larangang natutuhan sa akademya o
paaralan. Binibigyang-pansin nito ang paggawa ng mga sulatin o pag-aaral tungkol sa napiling propesyon o bokasyon ng isang tao. Gaya
halimbawa ng mga guro, mahalagang matutuhan nila ang wastong pagsulat ng lesson plan, paggawa at pagsusuri ng kurikulum, pagsulat
ng mga pagsusulit o assessment. Ang mga tao namang kabilang sa larangan ng medisina kagaya ng mga doktor at nars ay
kinakailangang magkaroon ng sapat na kaalaman sa paggawa ng medical report, narrative report tungkol physical examination ng isang
pasyente. Ang mga mag-aaral habang nag-aaral pa ay mahalagang masanay sa paggawa nito para maging handa sila sa trabaho o
propesyong kanilang papasukan.

4. Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing)

Ito ay may kinalaman sa mga sulating may kaugnayan sa pamamahayag. Kasama na rito ang pagsulat ng balita, editoryal, lathalain,
artikulo, at iba pa. Mahalagang ang mga taong sumusulat nito tulad ng mga journalist, mamamahayag, reporter, at iba pa ay maging
bihasa sa pangangalap ng mga totoo, obhetibo, at makabuluhang mga balita at isyung nagaganap sa lipunan sa kasalukuyan na kanilang
isusulat sa mga pahayagan, magasin, o kaya naman ay iuulat sa radyo at telebisyon.

5. Reperensiyal na Pagsulat (Referential Writing)

Layunin ng sulating ito na bigyang-pagkilala ang mga pinagkunang kaalaman o impormasyon sa paggawa ng konseptong papel, tesis,
at disertasyon. Layunin din ng pagsulat na ito na irekomenda sa iba ang mga sangguniang maaaring mapagkunan ng mayamang
kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa. Karaniwang makikita ang sulating ito sa huling bahagi ng isinagawang pananaliksik o kaya
naman ay sa kabanatang naglalaman ng Review of Related Literature (RRL). Ang RRL o kaugnay ng mga literatura ay mga pag-aaral
na pinaghanguan ng mga prinsipyo at batayan upang makapagbalangkas ng mga konsepto sa pagbuo ng isinasagawang pananaliksik.

6. Akademikong Pagsulat (Academic Writing)

Ang akademikong pagsulat ay isang intelektuwal na pagsulat. Ang gawaing ito ay nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang
indibidwal sa iba't ibang larangan. Ayon kay Carmelita Alejo, et al., sa aklat na Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik (2005), ang
akademikong pagsulat ay may sinusunod na partikular na kumbensiyon tulad ng pagbibigay ng suporta sa mga ideyang
pinangangatwiranan. Layunin nitong maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o ng ginawang pananaliksik. Ayon naman kay Edwin Mabilin,
et al. (2012), ang lahat ng uri ng pagsulat ay produkto o bunga lamang ng akademikong pagsulat. Lubos ding pinatataas ng uri ng
pagsulat na ito ang kaalaman ng mga mag- aaral sa iba't ibang larangan bunga ng masusing pag-aaral sa pamamagitan ng pagsisiyasat
at pananaliksik. Kaya naman, sa aklat na ito ay lubos na tatalakayin ang mahahalagang paksa hinggil dito na tiyak na makatutulong nang
malaki sa pagharap mo sa totoong buhay lalo na sa larangan ng edukasyon at pagtatrabaho.
 Filipino sa Piling Larang (Akademik)
Mga Gamit o Pangangailangan sa Pagsulat
Madalas marinig sa marami na ang pagsusulat daw ay isang talento at hindi raw lahat ng tao ay may kakayahang
makapagsulat ng isang makabuluhang akda o komposisyon. Totoong hindi madali ang pagsusulat para sa maraming tao
ngunit ito ay maaaring mahubog o malinang. Upang mangyari ito, mahalaga ang pagkakaroon ng interes at ng wastong
kaalaman kung paano magiging isang mahusay na manunulat. Una sa lahat, dapat inabatid ang mga bagay na dapat
isaalang-alang sa pagsusulat partikular ng akademikong pagsulat. Narito ang ilan sa mga ito:

1. Wika - Ang wika ang magsisilbing behikulo upang maisatitik ang mga kasipan, kaalaman, damdamin,
karanasan, impormasyon, at iba pang nais ilahad ng isang taong nais sumulat. Mahalagang matiyak kung
anong uri ng wika ang gagamitin upang madaling maiakma sa uri ng taong babasa ang akda, komposisyon, o
pananaliksik na nais mong ibahagi sa iba. Mahalagang magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak, at payak
na paraan.

2. Paksa - Mahalagang magkaroon ng isang tiyak na paksa o tema ng isusulat. Ito ang magsisilbing
pangkalahatang iikutan ng mga ideyang dapat mapaloob sa akda. Ang pagkaroon ng sapat na kaalaman sa
paksang isusulat ay napakahalaga upang maging malaman, makabuluhan, at wasto ang mga datos na ilalagay
sa akda o komposisyong susulatin. Ang pananaliksik at pagbabasa ng maraming aklat o artikulo ay
makatutulong nang malaki upang lumawak ang kaalaman sa paksang nais bigyang-pansin.

3. Layunin - Tulad ng tinalakay sa unahan, mahalagang matiyak ang layunin sa pagsulat. Ang layunin ang
magsisilbing giya mo sa paghabi ng mga datos o nilalaman ng iyong isusulat. Kailangang matiyak na
matutugunan ng iyong isusulat ang motibo ng iyong pagsusulat nang sa gayon ay maganap nito ang iyong
pakay sa katauhan ng mga mambabasa.

4. Pamamaraan ng Pagsulat - May Iimang pangunahing pamamaraan ng pagsulat upang mailahad ang
kaalaman at kaisipan ng manunulat batay na rin sa layunin o pakay ng pagsusulat. Una maaaring gumamit ng
paraang impormatibo kung saan ang pangunahing layunin nito ay magbigay ng impormasyon o kabatiran sa
mga mambabasa. Pangalawa ay ang paraang ekspresibo kung saan ang manunulat ay naglalayong
magbahagi ng sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyo, at kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa
batay sa kanyang sariling karanasan o pag-aaral. Pangatlo ay ang pamamaraang naratibo kung saan ang
pangunahing layunin nito ay magkuwento o magsalaysay ng mga pangyayari batay sa magkakaugnay at tiyak
na pagkakasunod-sunod. Ang pang-apat ay ang pamamaraang deskriptibo kung saan ang pangunahing pakay
ng pagsulat ay maglarawan ng mga katangian, anyo, hugis ng mga bagay o pangyayari batay sa mga nakita,
narinig, natunghayan, naranasan, at nasaksihan. Panghuli ay ang pamamaraang argumentatibo kung saan
ang pagsulat ay naglalayong manghikayat o mangumbinsi sa mga mambabasa. Madalas ito ay naglalahad ng
proposisyon at mga isyu ng argumentong dapat pagtalunan o pag-usapan.

5. Kasanayang Pampag-iisip - Sa pagsulat, dapat taglayin ng manunulat ang kakayahang mag-analisa o

magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong mahalaga, o maging ng mga impormasyong dapat isama
sa akdang isusulat. Kailangang maging lohikal din ang kanyang pag-iisip upang makabuo siya ng malinaw at
mabisang pagpapliwanag o pangangatwiran. Higit sa lahat, kailangan maging obhetibo siya sa pagsusuri at
pagpapaliwanag ng mga impormasyon at kaisipang ilalahad sa sulatin.

6. Kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsulat - Dapat ding isaalang-alang sa pagsulat ang pagkakaroon
ng sapat na kaalaman sa wika at retorika partikular sa wastong paggamit ng malaki at maliit na titik, wastong
pagbaybay, paggamit ng bantas, pagbuo ng makabuluhang pangungusap, pagbuo ng talata, at masining at
obhetibong paghabi ng mga kasipan upang makabuo ng isaang mahusay na sulatin.

7. Kasanayan sa Paghabi ng Buong Sulatin - Tumutukoy ito sa kakayahang mailatag ang mga kaisipan at
impormasyon sa isang maayos, organisado, obhetibo, at masining na pamamaraan mula sa panimula ng akda
o komposisyon hanggang sa wakas nito.

Ang Akademikong Pagsulat

Ang Akademikong Pagsulat ay isang makabuluhang pagsasalaysay na sumasailalim sa kultura, karanasan,

reaksiyon at opinyon batay sa manunulat. Isa sa pinakamahalagang awtput ng sinomang mag- aaral ang mga gawaing nauukol
sa akademikong pagsulat. Ito ay isang masinop at sistematikong pagsulat ukol sa isang karanasang panlipunan na maaaring
maging batayan ng marami pang pag-aaral na magagamit sa ikatataguyod ng lipunan.
Isinasagawa ang akademikong pagsulat sa isang akademikong institusyon kung saan kinakailangan ang mataas na
antas ng kasanayan sa pagsulat. Layunin nitong magbigay ng makabuluhang impormasyon sa halip na manlibang lamang.
Ilan sa mga halimbawa nito ay abstrak, bionote, talumpati, panukalang proyekto, replektibong sanaysay, sintesis,
lakbay-sanaysay, sinopsis at iba pa.

Mahalagang matutuhan ang akademikong pagsulat sapagkat kung marunong sumulat nang maayos at may kabuluhan ang
isang tao, maituturing na nakaaangat siya sa iba dala na rin ng mahigpit na kompetisyon sa kasalukuyan sa larangan ng edukasyon at
pagtatrabaho .Sa pag-aaral, mahalagang masagot nang maayos ng mga mag-aaral ang mga pagsusulit na nangangailangan ng
masusing pagpapaliwanag, makabuo ng organisadong ulat, makapagtala ng mga resulta ng pagsusuri at eksperimentasyon, at higit sa
lahat ay makalikha ng mga papel na pananaliksik. Sa mundo naman ng empleyo, ang isang tao ay kailangang marunong sumulat ng
Iiham ng aplikasyon, may kakayahang gumawa ng project proposal, gumawa ng anunsiyo, umapela sa paglilikom ng pondo, sumagot
sa mga pakiusap at tanong ng mga kliyente, makapagpasa ng makabuluhang ulat na pinagagawa ng manager, at marami pang iba.
Kaya naman, sa mga paaralan at unibersidad ay sinasanay ang bawat mag-aaral na matutuhan at magkaroon ng sapat na kasanayan
sa akademikong pagsulat.

Ang Paggamit ng Akademikong Filipino sa Pagsasagawa ng Akademikong Pagsulat

Madalas iniuugnay ang akademikong pagsulat sa salitang akademya. Ang akademya ay tumutukoy sa institusyong pang-edukasyon na
 Filipino sa Piling Larang (Akademik)
maituturing na haligi sa pagkamit ng mataas na kasanayan at karunungan. Ang mga elementong bumubuo rito ay ang mga mag-aaral,
guro, administrador, gusali, kurikulum, at iba pa. Higit sa lahat, hindi magaganap ang anumang adhikain ng isang akademya kung wala
ang instrumento upang mapakilos ito at maganap ang mga mithiin at misyon nito, walang iba kundi ang wika. Sa pag-aaral ng kursong
ito, ang akademikong Filipino ang gagamitin sa akademya.

Ang akademikong Filipino ay iba sa wikang karaniwan o sa wikang nakasanayan nang gamitin ng marami sa araw- araw na pakikipag-
usap o pakikipagtalastasan kung saan hindi gaanong pinahahalagahan ang mga alituntunin o prinsipyo sa paggamit ng Filipino. Sa
paggamit ng akademikong Filipino, malinaw sa isip ng gumagamit nito, ito man ay sa paraang pasalita o pasulat, ang kahalagahan ng
pagsunod sa mga alituntunin sa paggamit ng wikang Filipino upang ito ay maging istandard at magamit bilang wika ng
intelektuwalisasyon. Kaya naman sa kasalukuyan, hindi lamang sa mababang paaralan at high school pinagbubuti ang pagtuturo at
paggamit ng wika kundi pati na rin sa mga kolehiyo at unibersidad, nangunguna na rito ang Unibersidad ng Pilipinas.

Bukod sa ang Filipino ay napatunayang mabisang gamitin sa pagkatuto ng mga mag-aaral, nakasaad din sa Konstitusyon na ito ay isa
sa mga opisyal na wikang panturo sa mga paaralan. Ayon kay Vivencio Jose, isang mahusay na manunulat at historyador, sa kanyang
sanaysay mula sa aklat ng Mga Dikurso sa Wika at Lipunan (1996), epektibong magagamit ang Filipino sa loob ng akademya, hindi
lamang sa larangan ng pagtuturo sa lahat ng uri ng komunikasyon kundi maging sa pamamagitan ng kurikulum at buhay sa akademya.
Naniniwala siyang kailangan ang masidhing hangarin ng bawat isa sa atin na maging tagapaghatid at tagapagtaguyod ng mga kaisipang
dumadaloy sa wikang Filipino. Higit na magiging epektibo ang pagkatuto ng mga mag-aaral kung sa wikang alam niya ito matatamo.

Bilang pagtugon sa layuning ito, isinama sa kurilrulum sa pag-aaral ng Senior High School ang Akademikong Pagsulat kung saan sa
asignarurang ito ay lilinangin, sasanayin, at huhubugin ang kasanayan at kaalaman ng mga mag- aaral sa pagsulat gamil ang
akademikong Filipino. Ang lahat ng pagsasanay sa pagsulat na naranasan ng mga mag-aaral mula sa elementarya, sekundarya,
kolehiyo, at maging graduate school ay maituturing na bahagi ng akademikong pagsulat. Sa inyong pag-aaral ay ikinintal sa inyong isipan
ang kahalagahan ng paggamit ng wikang Filipino at higit sa lahat ang mga tuntunin sa paggamit nito. Kabilang sa mga pagsasanay na
ito ang paggawa ng sanaysay, pagsulat at pagsusuri ng mga akdang pampanitikan, pagsulat ng mga artikulo, pagsulat ng posisyong
papel, case studies, pagsulat ng pamanahong papel, at pananaliksik.

Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Akademikong Pagsulat

Mahalagang maunawaan din ang mga katangiang dapat taglayin ng akademikong pagsulat. llan sa mga ito ay ang sumusunod:

1. Obhetibo - Una sa lahat ang akademikong pagsulat ay dapat na maging obhetibo ang pagkakasulat. Kailangang ang mga datos
na isusulat ay batay sa kinalabasan ng ginawang pag-aaral at pananaliksik. lwasan ang pagiging subhetibo o ang pagbibigay ng personal
na opinyon o paniniwala hinggil sa paksang tinatalakay. Iwasan ang paggamit ng mga pahayag na batay sa aking pananaw o ayon sa
aming haka-haka o opinyon.

2. Pormal - Dahil nga karaniwang ginagamit sa akademikong pagsulat ay ang akademikong Filipino, nangangahulugan Iamang ito
ng pagiging pormal nito. Iwasan ang paggamit ng mga salitang kolokyal o balbal. Sa halip, gumamit ng mga salitang pormal na madaling
mauunawaan ng mambabasa. Ang tono o himig ng paglalahad ng mga kaisipan o impormasyon ay dapat na maging pormal din.

3. Maliwanag at Organisado - Ang paglalahad ng mga kaisipan at datos ay nararapat na maging malinaw at organisado. Ang mga
talata ay kinakailangang kakitaan ng maayos na pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay- ugnay ng mga pangungusap na binubuo nito.
Ang mga talata ay mahalagang magtaglay ng kaisahan. Hindi ito dapat masamahan ng mga kaisipang hindi makatutulong sa
pagpapaunlad ng paksa. Maging ang pag-uugnay ng mga parirala o pangungusap ay dapat na pilimpili nang sa ganoon ay hindi ito
makagulo sa ibang sangkap na mahalaga sa ikalilinaw ng paksa. Bukod sa katangiang kaisahan at maayos na pagkakasunod-sunod ng
mga kaisipan, ang punong kaisipan o main topic ay dapat mapalutang o mabigyang-diin sa sulatin.

4. May Paninindigan - Mahalagang mapanindigan ng sumusulat ang paksang nais niyang bigyang pansin o pag- aralan, ibigsabihin
hindi maganda ang magpabago-bago ng paksa. Ang kanyang layunin na maisagawa ay mahalagang mapanindigan niya hanggang sa
matapos niya ang kanyang isusulat. Maging matiyaga sa pagsasagawa ng pananaliksik at pagsisiyasat ng mga datos para matapos ang
pagsulat sa napiling paksa.

5. May Pananagutan - Ang mga ginamit na mga sanggunian ng mga nakalap ng datos o impormasyon ay dapat na bigyan ng
nararapat na pagkilala. Mahalagang maging mapanagutan ang manunulat sa awtoridad ng mga ginamit na sanggunian. Bukod sa ito ay
isang paraan ng pagpapakita ng paggalang sa mga taong nakatulong sa iyo bilang bahagi ng etika ng akademikong pagsulat upang
mabuo ang iyong sulatin, ito rin ay makatutulong upang higit na mapagtibay ang kahusayan at katumpakan ng iyong ginawa.

lba't Ibang Uri ng Akademikong Sulatin

Upang mabigyan ka ng pangkalahatang ideya hinggil sa kursong ito, narito ang iba't ibang uri ng akademikong sulatin na isa-isang
tatalakayin sa kabuoan ng inyong pag-aaral. Hindi mo lamang matututuhan ang mga ito, kundi magkakaroon ka rin ng sapat na kaalaman
at kasanayan kung paano gawin o isulat ang mga ito.

1. abstrak
2. sintesis/buod
3. bionote
4. panukalang proyekto
5. talumpati
6. agenda

7. katitikan ng pulong
8. posisyong papel
9. replektibong sanaysay
10. pictorial-essay
11. lakbay-sanaysay

Sanggunian:

Ailene Baisa-Julian, N. B. (2016). Pinagyamang Pluma: Filipino sa Piling Larang. Quezon City: Phoenix Publishing House. Pahina
Filipino sa Piling Larang (Akademik)