Professional Documents
Culture Documents
การแข่งขันชีววิทยาโอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 16
6-10 เมษายน 2562
โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์
ข้อสอบปฏิบัติการที่ 3
CELL STRUCTURE AND FUNCTION
คะแนนเต็ม 25 คะแนน
เวลา 60 นาที
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ข้อสอบปฏิบัติการที่ 3 เรือ่ ง CELL STRUCTURE AND FUNCTION
คะแนนเต็ม 25 คะแนน เวลา 60 นาที
คาชี้แจงเกี่ยวกับข้อสอบ
1. ข้อสอบชุดนี้ประกอบด้วยข้อสอบทั้งสิน้ 3 กิจกรรม รวมทั้งหมด 10 หน้า ได้แก่
กิจกรรมที่ 1 การวัดความยาวของเซลล์ยสี ต์ (3 คะแนน)
กิจกรรมที่ 2 ความหนาแน่นและเปอร์เซ็นต์การมีชีวิตของเซลล์ยีสต์ (12.5 คะแนน)
กิจกรรมที่ 3 ดีเอ็นเอและการถ่ายทอดทางพันธุกรรม (9.5 คะแนน)
2. กรรมการจะตรวจให้คะแนนจากการตอบคาถาม การทาเครื่องหมาย การวาดกราฟ และการวาดภาพลงใน
บริเวณที่กาหนด
3. นักเรียนควรอ่านข้อสอบทั้งหมดก่อนลงมือทาปฏิบัติการ เพื่อให้เข้าใจภาพรวมและการบริหารเวลา
4. ก่อนลงมือทาปฏิบัติการให้ติดสติกเกอร์ประจาตัวที่มุมบนขวาของทุกหน้าข้อสอบ
5. ตรวจสอบว่าได้รับอุปกรณ์ครบถ้วนตามที่ระบุไว้ในหน้าวัสดุและอุปกรณ์ในการทาปฏิบัติการ หากอุปกรณ์
ไม่ครบถ้วนให้ยกมือแจ้งต่อกรรมการคุมสอบก่อนเริ่มสอบ เพราะระหว่างการสอบอุปกรณ์ทุกชุดที่ได้รบั จะมี
เพียงชุดเดียวเท่านั้น ไม่สามารถขออุปกรณ์และตัวอย่างเพิ่มเติมได้
6. ให้นักเรียนปฏิบัติตามคาสั่งอย่างเคร่งครัด
กรณีเขียนตอบ : ใช้ปากกาเขียนคาตอบลงในกระดาษคาตอบ สาหรับช่องว่างที่ระบุ (TT) ให้ตอบเป็น
คาศัพท์เทคนิคภาษาอังกฤษ (technical term)
กรณีวาดกราฟและวาดภาพ : ใช้ดินสอวาดกราฟและวาดภาพ ลงในบริเวณที่กาหนด
7. ข้อปฏิบัติในการทาปฏิบัติการ
7.1 ห้ามใช้สไลด์หรือสไลด์นับจานวนที่ไม่ปิดกระจกปิดสไลด์ ส่องดูตัวอย่างด้วยกล้องจุลทรรศน์
7.2 ห้ามใช้เลนส์ใกล้วัตถุกาลังขยาย 100X ในการส่องดูตัวอย่าง
7.3 ห้ามใช้กระดาษทิชชูเช็ดบริเวณ counting chamber ของสไลด์นับจานวน
7.4 หลังจากส่องดูตัวอย่างเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนนาสไลด์และสไลด์นบั จานวนออกจากแท่นวาง
วัตถุของกล้องจุลทรรศน์ จากนั้นวางบนโต๊ะปฏิบัติการ ไม่ต้องล้างทาความสะอาด
8. เมื่อหมดเวลาให้นักเรียนวางกระดาษข้อสอบทัง้ หมดไว้บนโต๊ะปฏิบัติการ และเก็บวัสดุอุปกรณ์บรรจุใส่ซอง
ใหญ่ (ไม่จาเป็นต้องแยกตัวอย่างใส่ซองเล็ก) เพื่อให้กรรมการมาเก็บรวบรวมจากนักเรียน
9. ห้ามนากระดาษข้อสอบและวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการจัดสอบออกจากห้องสอบ และห้ามทาการคัดลอก
ข้อสอบโดยเด็ดขาดมิฉะนัน้ จะถือว่าเป็นความผิดฐานละเมิดลิขสิทธิ์ และถูกตัดสิทธิ์จากการสอบภาคปฏิบัติ
การ
1
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
กิจกรรมที่ 1 การวัดความยาวของเซลล์ยีสต์ จานวน 3 คะแนน
คาสั่ง
เฉลย ข้อที่ 1 จากสเกลของ ocular micrometer และ stage micrometer ที่เลนส์ใกล้วัตถุกาลังขยาย 4X
จากภาพตัวอย่างด้านล่าง
2
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
เกณฑ์การให้คะแนน
การระบุตัวเลขในช่องจานวนช่องของ ocular micrometer ไม่มีคะแนน แต่ต้องระบุตัวเลขเพื่อ
ใช้ในการพิจารณาคาตอบในช่องขนาดของเซลล์ยีสต์ โดย
1. ต้องคานวณขนาดของเซลล์ทั้งสามเซลล์ให้สัมพันธ์กับจานวนช่องของ ocular micrometer เซลล์ละ
0.5 คะแนน
(ถ้าคานวณขนาดของเซลล์ไม่สัมพันธ์กับจานวนช่องของ ocular micrometer ไม่ได้คะแนน)
2. ค่าเฉลี่ยของเซลล์ ต้องอยู่ช่วง 3.5-7.1 ไมโครเมตร จึงได้ 0.5 คะแนน
3
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
กิจกรรมที่ 2 ความหนาแน่นและเปอร์เซ็นต์การมีชีวิตของเซลล์ยีสต์ จานวน 12.5 คะแนน
ข้อมูลเบื้องต้น
จากการทดลองใช้สีคองโกเรดในการย้อมเซลล์ ในตัวอย่างยีสต์ที่ผ่านการต้มและไม่ผ่านการต้ม พบว่า
ยีสต์ที่ผ่านการต้มมีจานวนเซลล์ที่ติดสีภายในเซลล์มากกว่า
คาสั่ง
ให้นักเรียนเตรียมสไลด์สด เพื่อนับจานวนและหาความหนาแน่นของเซลล์และเปอร์เซ็นต์การมีชีวิต
ของเซลล์ โดยกาหนดให้มีขั้นตอนดังนี้
ปริมาตร (mL)
ตัวอย่างเซลล์ยีสต์ ………….……..
สารละลายสีคองโกเรดความเข้มข้น 0.1 เปอร์เซ็นต์ ………….……... 1 คะแนน
ปริมาตรรวม ………………….
เกณฑ์การให้คะแนน
เติมคาตอบให้ถูกต้อง โดยอัตราส่วนตัวอย่างเซลล์ยีสต์ : สารละลายสีคองโกเรดความเข้มข้น 0.1
เปอร์เซ็นต์ เท่ากับ 1: 9 และคาตอบอื่น ๆ เช่น อัตราส่วนตัวอย่างเซลล์ยีสต์ : สารละลายสี
คองโกเรดความเข้มข้น 0.1 เปอร์เซ็นต์ เท่ากับ 0.1 : 0.9 หรือ 0.5: 4.5 แต่ปริมาตรต่าสุดของ
ตัวอย่างเซลล์ยีสต์ที่ดูดได้ คือ 0.1 มิลลิลิตร
4
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ข้อที่ 2 Hemocytometer เป็นอุปกรณ์ในการนับจานวนเซลล์ ประกอบด้วยสไลด์ที่เป็นกระจกหนา บริเวณ
กลางสไลด์ เป็นช่องสาหรับนับตัวอย่าง (counting chamber) ดังภาพ
5
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
วิธีทาการทดลอง
ใช้ พ าสเจอร์ ปิ เปตดู ดตั วอย่ างเซลล์ จ ากหลอดทดลอง B ลงใน counting chamber ทั้ งสองด้ าน แล้ ว นั บ
จานวนเซลล์ในช่อง A จานวน 5 ช่องย่อย ในแต่ละ counting chamber
หมายเหตุ การนับเซลล์ในกรณีที่เซลล์แตกหน่อ (budding) ให้นับเป็นหนึ่งเซลล์
จานวนเซลล์เฉลี่ย
6
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
เฉลย จงเติมคาตอบต่อไปนี้
2.4 โครงสร้างส่วนใดของเซลล์ยีสต์ที่ทาหน้าที่ป้องกันสีคองโกเรดเข้าสู่เซลล์
7
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
กิจกรรมที่ 3 ดีเอ็นเอและการถ่ายทอดทางพันธุกรรม จานวน 9.5 คะแนน
เฉลย ข้อที่ 1 จากภาพพันธุประวัติ (pedigree) ดังภาพที่ 1
ภาพที่ 1 พันธุประวัติ
1.1 จงระบุว่าเป็นการถ่ายทอดโรคทางพันธุกรรมแบบใด
.... autosomal recessive inheritance หรือ autosomal recessive .......... (TT, 1 คะแนน)
เกณฑ์การให้คะแนน ข้อ 1.2 ตอบจีโนไทป์ของบุคคลหมายเลข II-1 คือ aa จะได้ 0.5 คะแนน และตอบจีโน
ไทป์ของบุคคลหมายเลข II-2 คือ Aa จะได้ 0.5 คะแนน
9
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ข้อที่ 2 จากการวิเคราะห์ความแตกต่างของผลผลิตพีซีอาร์ (PCR product) ระหว่าง wild type allele และ
mutant allele ขนาด 7,900 base pair เมื่ อใช้ เอนไซม์ ตัด จ าเพาะตั ด ผลผลิ ตพี ซี อาร์ (PCR product) มี
ตาแหน่งจดจา (restriction site, ) ดังภาพที่ 2
mutant allele
ภาพที่ 2 ตาแหน่งตัดของเอนไซม์ตัดจาเพาะ
เฉลย 2.1 จงสร้างกราฟเส้นมาตรฐาน (Standard Curve) (วาดด้วยดินสอ) ของ DNA ladder (จากข้อมูลข้อ
2.2) ลงบนกระดาษกราฟ Semi-log โดยระบุชื่อแกน X และแกน Y พร้อมหน่วยให้ถูกต้อง (3.5 คะแนน)
เกณฑ์การให้คะแนน พลอตจุด ถูกต้อง (จุดละ 0.25 คะแนน) ทั้งหมด 7 จุด รวม 1.75 คะแนน
ลากเส้นกราฟมาตรฐาน 0.75 คะแนน
ทากราฟรูปแบบอื่น ๆ ไม่ให้คะแนน
เติมชื่อแกน X และหน่วย ถูกต้องเท่านั้น ให้ 0.5 คะแนน (ชื่อแกน X คือ ระยะทาง/
ระยะห่าง และหน่วย คือ มิลลิลิตร)
เติมชื่อแกน Y และหน่วย ถูกต้องเท่านั้น ให้ 0.5 คะแนน (ชื่อแกน Y คือ log ขนาดของ
DNA/ขนาดของ DNA/จานวนคู่เบส/ความยาวของ DNA และหน่วย คือ คู่เบส/ base pair/bp)
10
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
วิธีคิด จากขนาดของ DNA ladder ที่ให้ไว้ในภาพแผ่นเจลอิเลคโทรโฟรีซิสในข้อ 2.2 จะได้ข้อมูลสาหรับพล็อต
กราฟแสดงดังตาราง
11
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
เฉลย 2.2 หากนาผลผลิตพีซีอาร์ของบุคคลหมายเลข II-1 และ II-2 (จากภาพที่ 1 พันธุประวัติ) มาตัดด้วย
เอนไซม์ตัดจาเพาะ แล้วนามาแยกขนาดด้วยวิธีเจลอิเล็กโตรโฟรีซิส (gel electrophoresis)
12
16th TBO
PRACTICAL TEST 3 : CELL STRUCTURE AND FUNCTION
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
เกณฑ์การให้คะแนน ข้อที่ 2.2
บุคคล หมายเลข II-1 วาดแถบดีเอ็นเอ 2 แถบ (ไม่คานึงความหนาของแถบดีเอ็นเอที่วาด) และระยะทาง
ถูกต้อง ทั้ง 2 แถบ คือ ขนาด 6,400 bp เคลื่อนที่ได้ประมาณ 19 mm (หรือตอบอยู่ในช่วง 18 – 20 mm)
และขนาด 1,500 bp เคลื่อนที่ได้ประมาณ 64 mm (หรือตอบอยู่ในช่วง 63 - 65 mm) ตอบให้ถูกต้อง
ทั้งหมดเท่านั้น ได้ 2 คะแนน
บุคคล หมายเลข II-2 วาดแถบดีเอ็นเอ 3 แถบ (ไม่คานึงความหนาของแถบดีเอ็นเอที่วาด) และระยะทาง
ถูกต้อง ทั้ง 3 แถบ คือ ขนาด 6,400 bp เคลื่อนที่ได้ประมาณ 19 mm (หรือตอบอยู่ในช่วง 18 – 20 mm)
ขนาด 3,200 bp เคลื่อนที่ได้ประมาณ 40 mm (หรือตอบอยู่ในช่วง 39 - 41 mm) และขนาด 1,500 bp
เคลื่อนที่ได้ประมาณ 64 mm (หรือตอบอยู่ในช่วง 63 - 65 mm) ตอบให้ถูกต้องทั้งหมดเท่านั้น ได้ 2 คะแนน
ในแต่ละบุคคล ถ้าระบุจานวนแถบไม่ถูกต้อง จะไม่ได้คะแนนระยะทาง
13