Kasaysayan at Kairalan ng Wika  Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 263 ay binigyang-pahintulot ang pagpapalimbag
Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa sa
Pilipinas
 ating bansa ang may pinakamaraming dayalekto
 mayroong higit kumulang 400 na iba't ibang diyaleko
o wikain ang ginagamit
 bawat rehiyon ay may sari-sariling wikain o mga
wikain
 dahil dito nahirapan makipag-ugnayan ang bawat isa
at nagkaroon tuloy ang mga mamamayang Pilipino
ng suliranin sa pagkakabuklod-buklod at pagkakaisa
 hindi sana tumagal nang mahigit 333 taon ang ating
pagkakaalipin kung noon pa mang unang taon na
pananakop ay may isa nang malawak na wikang
nauunawaan at ginagamit ng nakakaraming Pilipino
(Bisa, et al., 1983)
 pangunahing dahilan kung bakit pinagsumikapan ng
magigiting nating ninuno na magkaroon tayo ng
isang pambansa at kung bakit ito nililinang at patuloy
na nililinang hanggang sa kasalukuyan
 ang pag-unlad ng ating wikang pambansa ay
sumasalamin sa:
 mga batas
 kautusan
 proklama
 kautusan na ipinalabas ng iba't ibang
tanggapang pampamahalaan na may malaking
kaugnayan sa ating wikang pambansa
Ang Wikang Pambansa sa Saligang Batas
1935
 Sa Saligang Batas ng Pilipinas, nagtadhana ng
tungkol sa wikang pambansa:…ang Kongreso ay
gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay
sa isa sa mga umiral na katutubong wika (Seksyon
3, Artikulo XIV).
ANG SWP - 1936 (Nobyembre 13)
 Pinagtibay ng Batasang Pambansa ang Batas
Komonwelt Blg. 184 na lumilikha ng isang Surian ng
Wikang Pambansa at itinatakda ang mga
kapangyarihan at tungkulin niyon.
1937 (Nobyembre 9)
 Bunga ng ginawang pag-aaral at alinsunod sa
tadhana ng Batas Komonwelt Blg. 184, ang Surian
ng Wikang Pambansa ay nagpatibay ng isang
resolusyon na roo’y ipinahahayag na ang tagalog ay
siyang halos lubos na nakatutugon sa mga hinihingi
ng Batas ng Komonwelt Blg. 184, kaya’t itinagubilin
niyon sa Pangulo ng Pilipinas na iyon ay pagtibayin
bilang saligan ng wikang pambansa.
1940 (Abril 1)
ng isang Diskyunaryo at isang Gramatika ng Wikang
Pambansa, at itinakdang mula sa Hunyo 19, 1940
ay pasisimulan nang ituro ang Wikang Pambansa ng
Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan at pribado sa
buong bansa. Inatasan din ang Kalihim ng
Pagtuturong Pambayan na maglagda, kalakip ang
pagpapatibay ng Pangulo ng Pilipinas, ng mga
kinakailangang tuntunin at patakaran sa
pagpapaunlad ng Kautusang ito.
1940 (Abril 12)
 Pinalabas ni Kalihim Jorge Bocobo ng Pagtuturong
Pambayanang isang Kautusang Pangkagawaran:
ito’y sinundan ng isang sirkular (Blg. 26, serye 1940)
ng patnugot ng Edukasyon Celedonio Salvador. Ang
pagtuturo ng wikang pambansa ay sinimulan muna
sa mataas at paaralang normal.
1940 (Hunyo 7)
 Pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 570, na
nagtatadhana, bukod sa iba pa, na PILIPINO ang
pambansang Wika ay magiging isa na sa mga
wikang opisyal ng Pilipinas simula sa Hunyo 4,
1940.
1954 (Marso 26)
 Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang
Proklama Blg. 186 na nagsususog sa Proklama Blg.
12, serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y
inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa taon-taon simula sa ika-13
hanggang ika-19 ng Agosto. Nakapaloob sa
panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni
Quezon (Agosto 19).
1959 (Agosto 13)
 Pinalalabas ng Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7, na nagsasaad na kailan
ma’y tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang
PILIPINO ay siyang gagamitin.
1968 (Agosto 6)
 Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 ay
nilagdaan ng Pangulo na nag-aatas sa lahat ng
kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba pang
sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang
Pilipino hangga’t maari sa Linggo ng Wikang
Pambansa at pagkaraan nito, sa lahat ng opisyal na
komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.
1971 (Marso 16)
 Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand E. Marcos ang
kautusang tagapagpaganap Blg. 304 na
nagpapanauli sa Surian ng Wikang Pambansa at
nililiwanag ang kanyang mga kapangyarihan at
tungkulin
1971 (Hulyo 29)
 Memorandum Sirkular Blg. 488 na humihiling sa
lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng
palatuntunan sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa, Agosto 13-19
1972 (Disyembre)
 Nag-atas ang Pangulong Ferdinand E. Marcos sa
Surian ng Wikang Pambansa na ang Saligang Batas
ay isalin sa mga wikang sinasalița ng may 50,000
mamamayan, alinsunod sa probisyon ng Saligang
Batas (Artikulo XV, Seksyon 3 [1])
1973
 Sa Saligang-Batas, Artikulo XV, Seksyon 3 ay ganito
ang sinasabi:
1. Ang Saligang-Batas na ito ay dapat ipahayag sa
Ingles at Pilipino, ang dapat na mga Wikang
Opisyal, at isalin sa bawat diyalektong sinasalita
ng mahigit sa limampung libong taong-bayan, at
sa Kastila at Arabik. Sakaling may hidwaan, ang
tekstong Ingles ang mananaig
2. Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa
ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang
Pambansa na makikilalang Filipino.
1974 (Hunyo 19)
 Nilagdaan ni Kalihim Juan L. Manuel ng Edukasyon
atang Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 na
nagtatadhana ng mga panuntunan sa pagpapatupad
ng patakarang edukasyong bilingguwal sa mga
paaralan na magsisimula sa taong-aralan 1974-
1975. Ang kautusang ito ay alinsunod sa mga
tadhana ng Saligang-Batas ng 1972.
1978 (Hulyo 21)
 Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura Juan
L. Manuel ang Kautusang Pangministri Blg. 22 na
nag-uutos na isama ang Filipino sa lahat ng
kurikulum na pandalubhasaang antas. Magsisimula
sa unang semestre ng taong-aralan 1979-1980, ang
lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay
magbubukas ng anim (6) na yunit sa Pilipino sa
kanilang mga palatuntunang aralin sa lahat ng
kurso, maliban sa mga kursong pagtuturo sa
labindalawang (12) yunit.
1986 (Agosto 12)
 Nilagdaan ni Pangulong Corazon C. Aquino ang
Proklamasyon Blg. 19 na kumikilala sa Wikang
Pambansa na gumawa ng napakahalagang papel sa
himagsikang pinasiklab ng Kapangyarihang Bayan
na nagpabunsod sa bagong pamahalaan.
1987
 Pinalabas ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng
Departamento ng Edukasyon, Kultura at Palakasan
ang Kautusan Bilang 52 na nag-uutos sa paggamit
ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas
sa mga paaralan kaalinsabay ng Ingles na
nakatakda sa patakarang edukasyong bilingguwal.
1987
 Pinagtibay ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas.
Sa Artikulo XIV, Seksyon 6 at 8 nasasaad ang
sumusunod:
 Sek. 6.
 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang
mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng
batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso dapat
magsagawa ng mga hakbangin ang
pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang
midyum ng opisyal na komunikasyon at
bilang wika ng pagtuturo sa sistemang
pang-edukasyon.
 Sek. 8.
 Ang Konstitusyong ito ay dapat ipanayag sa
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabik at
Kastila.
1987
 Sa Artikulo XIV, Sek. 7 ng Konstitusyong 1987 ay
ganito ang isinasaad:
 Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas
ay Filipino at hanggat walang ibang itinatadnana
ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon
ay pantulong sa mga wikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbing pantulong sa mga
wikang panturo noon.
1987
 Sa Artikulo XIV, Sek. 9 ng Konstitusyong 1987 ay
ganito ang isinasaad:
 Dapat magtatag ang Kongreso ng isang
Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng
mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at
mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik sa Pilipino
at iba pang mga wika para sa kanilang
pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanatili.
1988 (Agosto 25)
 Nilagdaan ng Pangulong Corazon C. Aquino ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 na
nagtatagubilin sa lahat ng departamento,
kawanihan, tanggapan, ahensya at kaparaanan ng
pamahalaan na gumawa ng mga kinakailangang
hakbang para sa paggamit ng wikang Filipino sa
mga opisyal na transaksyon, komunikasyon at
korespondensya.
1989 (Setyembre 9)
 Pinalabas ng Kalihim Lourdes R. Quisumbing ng
Edukasyon, Kultura at Palakasan ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 84 na nag-aatas sa lahat ng
opisyal ng DECS na isakatuparan ang Kautusang
tagapagpaganap Blg. 335 na nag-uutos na gamitin
ang Filipino sa lahat ng komunikasyon at
transaksyon ng pamanalaan.
1996
 Pinalabas ng Commission on Higher Education ang
CHED Memorandum Blg. 59 na nagtatadhana ng
siyam (9) na yunit na pangangailangan sa Filipino sa
pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa
deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino 1
(Sining ng Pakikipagtalastasan), Filipino 2 (Pagbasa
at Pagsulat sa Iba’t lbang Disiplina) at Filipino 3
(Retorika)
1996
 Ano ba ang pormal na deskripsyon ng FILIPINO
bilang wikang pambansa? Sa Resolusyon 96-1 ng
Komisyon sa Wikang Filipino ay ganito ang
batayang deskripsyon ng FILIPINO:
 Ang Filipino ay ang katutubong wika na
ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng
komunikasyon ng mga etnikong grupo.
 Katulad ng iba pang wikang buhay, ang Filipino
ay dumaraan sa proseso ng paglinang sa
pamamagitan ng mga panghihiram sa mga wika
sa Pilipinas at mga di-katutubong wika at
ebolusyon ng iba’t ibang barayti ng wika para sa
iba’t ibang saligang sosyal, at para sa mga
paksa ng talakayan at iskolarling
pagpapanayag.
1997 (Hulyo)
 Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V.
Ramos ang Proklama Blg. 1041 na nagtatakda na
ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging
Buwan ng Wikang Filipino at nagtatagubilin sa iba’t
ibang sangay tanggapan ng pamahalaan at sa mga
paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay
sa taunang pagdiriwang.
Ang Ortograpiya
1987
 Sa rekomendasyon ng Linangan ng mga Wika sa
Pilipinas (ang dating Wikang Pambansa at tinatawag
na KWF ngayon), nilagdaan ng Kalihim Lourdes R.
Quisumbing ng Departamento ng Edukasyon,
Kultura at palakasan ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 81 na nagtatakda ng bagong
alpabeto at patnubay sa pagbabaybay ng wikang
Filipino.
2000
 Sa mabilis na estandardisasyon at
intelektuwalsasyon ng Wikang Filipino, pinalabas ng
Komisyon sa Wikang Filipino ang 2001 Revisyon ng
Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng
Wikang Filipino.
2006
 Sa okasyon ng pagdiriwang ng Buwan ng wikang
Filipino, ipinagbigay-alam ng Komisyon sa Wikang
Filipino ang pagsususpinde sa 2001 Revisyon ng
Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng
Wikang Filipino at samantalang nagsasagawa ng
mga pananaliksik, pag-aaral, konsultasyon at
hanggat walang nababalangkas na mga bagong
tuntunin pagbabaybay, magsisilbing tuntunin ang
Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipinong taong
1987.
2009
 Ipinalabas ng Komisyon sa Wikang Filipino sa
pamamagitan ng kanilang Sangay ng Lingguwistika
ang Gabay sa Ortograpyang Filipino. Tuluyan nang
isinasantabi ang 2001 Revisyong Alfabeto at 1987
Alpabeto, bagamat ano mang tuntunin sa 1987 at
2001 na hindi binago sa 2009 ay mananatiling
ipatutupad.
Ang Wikang Pambansa mula 1967 hanggang sa
Kasalukuyan
1967 (Oktubre 24)
 Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang
kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali
at mga tanggapan ng pamahalaan ay
pangangalanganan sa Pilipino.
1968 (Marso)
 Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Rafael
Salas, ang isang kautusan na ang lahat ng
pamuhatan ng liham ng mga kagawaran, tanggapan
at mga sangay nito ay maisulat sa Pilipino
1973 (Agosto 7)
 Nilikha ng Pambansang Lupon ng Edukasyon ang
resolusyong nagsasaad na gagamiting midyum ng
pagtuturo mula sa antas elementarya hanggang
tersyarya sa lahat ng paaralang pambayan o pribado
at pasisimula sa taong panuruan 1974-75.
1974 (Hunyo 19)
 Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng Kagawaran ng
Edukasyon at Kultura ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 25 para sa pagpapatupad ng
edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo at
pamantasan
1976 (Hulyo 30)
 Sa pamamagitan ng Department Memo no. 194 na
inisyu ng Kagawaran ng Edukasyon, Kultura, at
Pampalakasan, ang 20 titik ng abakada ay
nadagdagan ng labing-isang banyagang-hiram na
titik.
Kalikasan ng Leksikal na Korpus ng Filipino
1940 1. Paggamit ng sariling wika
 Isinilang ang kauna-unahang ortograpiya.  dahil nakakapag mas makabayan ito at
Binuo ni Lope K. Santos, ang Abakada (15 katinig at 5 nakakapagpahayag tayo ng ating sariling
patinig) na may 20 1etra: (a b k d e g h I l m n ng o p r saloobin
s t u w y)  pakikipag-komunikasyon sa ating kapwa Pilipino
 pakikipagkalakalan sa ating kapwa Pilipino
Oktubre 4, 1971
 Ipinagtibay ng Sanggunian ng Surian ng Wikang 2. Jejemon
Pambansa (ngayon ay Komisyon sa Wikang  taong hindi maayos magtipa ng mga salita sa
Pambansa), ang ortograpiyang Pilipino na text/chat - kapag nakikipag-usap o nakikipag-
tinaguriang “pinayamang alpabeto” na binubuo ng komunikasyon
31 letra: (a b c ch d e f g h I j k l ll m n ñ ng o p q r
rr s t u v w x y z) 3. Kpop
 kategorya ng musika sa nagmula sa Timog
1973 Constitution Korea
 Nasasaad ang pagdevelop at pagkakaroon ng
pambansang wikang tatawaging Filipino. 4. Gay Languange
 Sa sumunod na taon, tinawag nang Filipino ang  salitang beki
wikang pambansa.
 Taong 1987 ay ipinakilala ang tinaguriang 3 Uri o Dimensyon ng Wika
ortograpiyang Filipino na tinaguriang “makabagorng 1. Dayalek
alpabeto” na binubuo ng 28 letra: (a b cd e f g h I j k  wikang nililikha ng dimensyong heograpiko
lm n ñ ng o p q r s t u v w x y z)  tinatawag ding "wikain" sa ibang aklat
 tumutukoy sa wikang ginagamit sa partikular na
Ang Hinaharap ng Wikang Filipino rehiyon, lalawigan o pook
 isa sa pinakamalaking hamon na kinakaharap ng  Ayon sa pag aaral ni Ernesto Constantino,
ating wika sa kasalukuyang panahon ang pagiging mayroong higit sa (400) ang dayalek na
intelektwalisado nito ginagamit sa kapuluan ng ating bansa:
 pinaniniwalaan na ilang dekada pa ng masinsinang a. Sa Luzon
pag-aaral at pagpapatupad ang kinakailangan para  Ibanag - Isabela at Cagayan
maisakatuparan ang adhikaing ito.  Ilocano - Ilocos
 kailangan munang maisalin sa Filipino ang lahat ng  Pampango - Pampanga
kaalaman at mga konsepto na pinag-aaralan ng mga  Pangasinan o Pangasinense -
Pilipino mula elementarya hanggang kolehiyo Pangasinan
 Sa ngayon, hindi makakatapos ng pag-aaral ang  Bicolano - Kabikulan
isang Pillpino na wikang Filipino pa lamang ang
kayang salitain sapagka’t maraming termino sa b. Sa Visayas
agham, matematika,algebra, medisina, trigonometri,  Aklanon - Aklan
at pisika ang wala pa ring katumbas o “counter-part”  Kiniray-a - Iloilo, Antique at Kanlurang
sa Filipino. Panay
 ang mga kaalamang ito ay hindi rin nagmula sa sarili  Capiznon - Hilagang Silangang Panay
nating bayan kaya karamihan ng mga aklat,  Cebuano - Negros, Cebu, Bohol, at iba
ensayklopedila, at mga diksyunaryo na ginagamit pa.
natin ngayon sa pag-aaral ay nakalimbag sa wikang
Ingles. c. Sa Mindanao
 Panitikan pa lamang ang aspeto ng wikang Filipino  Surigaonon - Surigao
ang intelektwalisado sa ngayon.  Tausug - Jolo at Sulu
 Chavacano - Zamboanga
7 Batayang Katangian ng Wika  Davaoeño - Davao
1. Tunog  T'boli - Cotabato
2. Ispisipiko sa Kultura
3. Kalikasan at Lipunan 2. Sosyolek
4. Dinamiko  barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal
5. Sosyo-Politikal  nakabatay sa mga pangkat panlipunan (wika ng
6. Pilosopikal mga estudyante, wika ng mga preso, at ng iba
7. Sikolohikal pang mga pangkat)

Kolonyalismo at Wika 3. Idyolek

  uri ng barayti ng wika, salita o parirala
 barayti o personal na kakayahan ng tagapag-
salita o ginagamit ng partikular na indibidwal
 tanda nito ang madalas na paggamit ng
partikular na bokabularyo

Mga Bahagi ng Dimensyon ng Wika

1. Dimension of Power
 kausap ay mas mababa, kapareho o mas
mataas sa nagsasalita

2. Dimension of Solidarity
 kaisa ba ng tagapagsalita ang kanyang kausap

3. Formally of Occasion
 kailangan bang pormal o hindi

4. Expertise
 kaakibat nito ang mga salitang ginagamit sa
naayon na larangan, pook o lugar

5. Teknikaliti
 paggamit ng nagsasalita ng mga teknikal na
salita ayon sa kaalamang teknikal ng kanyang
kausap

Other Terms:
 SWP - Surian ng Wikang Pambansa
 LWP - Linangan ng Wika sa Pilipinas
 KWF - Komisyon sa Wikang Filipino
 DECS - Department of Education, Culture and
Sports