THỦY LỰC KHOAN

1
 TIÊU ĐỀ CHÍNH

 Vận chuyển mùn khoan

 Làm sạch thân giếng
 Tính toán tổn hao áp suất
 Chất lỏng giả dẻo (phi Newton) và các mô
hình chất lỏng khác
 Thiết bị đo độ nhớt
 Ví dụ chi tiết tính toán áp suất máy bơm
 Tổn hao áp suất trong hệ thống tuần hoàn
dung dịch
2
 THỦY LỰC KHOAN

 Áp suất thủy tĩnh

 Làm sạch đáy giếng

 Làm sạch mùn khoan ở đáy
giếng
 Lưu lượng bơm
 Vận tốc dòng chảy

3
 THỦY LỰC KHOAN

 Làm sạch giếng

 Đưa hết mùn khoan ra ngoài
 Vận tốc trượt của mùn khoan
 Hiệu quả của tải mùn khoan

 Tính toán tổn hao áp suất (Khi tuần

hoàn)
 Trong cần khoan
 Qua chòong
 Trong vành xuyến
4
 THỦY LỰC KHOAN

 Máy bơm dung dịch khoan

 Áp suất bơm
 Lưu lượng bơm
 Công suất bơm
 Hiệu ứng piston khi kéo BKC và khả
năng phun trào
 Hiệu ứng piston khi thả BKC và khả
năng mất dung dịch
5
Giếng khoan
& Hệ thống
tuần hoàn
dung dịch

6
MÔ HÌNH CHẤT LỎNG

 Chất lỏng nhớt Newton

 Chất lỏng nhớt dẻo Bingham

 Chất lỏng nhớt giả dẻo

 Loại khác ?

7
 Mô hình Chất lỏng Newton

= 
SHEAR
STRESS

psi

0
.
SHEAR RATE,  , sec-1
8
 Mô hình chất lỏng dẻo Bingham

o = Bingham yield point, lbf/100 sq.ft  = o + p 

p = plastic viscosity, cp

SHEAR
STRESS

psi o

0
.
SHEAR RATE,  , sec -1 9
 Mô hình chất lỏng giả dẻo

K = consistency index
n = Chỉ số mức độ sai lệch giữa chất lỏng
đang khảo sát với chất lỏng Newton

SHEAR
STRESS

n
psi
0
  K 
.
SHEAR RATE,  , sec-1 10
 Lưu lượng dòng chảy trong và
ngoài ống

LOG
(PRESSURE)
(psi)

LOG (VELOCITY) (or FLOW RATE)

11
 Lưu lượng dòng chảy trong và
ngoài ống
Dòng chảy tầng Dòng chảy rối

LOG

(SHEAR
STRESS)

(psi)
n
1

LOG ( SHEAR RATE ), ( RPM or sec 1 )

12
 Thiết bị đo
độ nhớt
(Rotating
Sleeve
Viscometer)

13
 Rotating Sleeve Viscometer

(RPM * 1.703)

VISCOMETER SHEAR RATE

RPM sec -1

3 5.11
BOB Vành xuyến
100 170.3

300 Bộ cần khoan 511

600 1022
SLEEVE
API RP 13D 14
TIÊU CHUẨN API RP 13D, June 1995
dùng cho dung dịch khoan

 Theo API RP 13D, đối với dung dịch khoan cần

đọc 4 trong 6 giá trị của thiết bị đo viscometer:
 Giá trị vận tốc quay: 3, 100, 300, 600 v/phút.
 Vận tốc 3 và 100 vòng/phút được sử dụng trong
tính toán tổn hao áp suất trong vành xuyến.
 Vận tốc 300 và 600 vòng/phút được sử dụng
trong tính toán tổn hao áp suất trong cần khoan.

15
 Ví dụ: Tính toán tổn hao áp suất

 Ví dụ Tính toán áp suất bơm theo

phương pháp API.
 Các giá trị đọc được từ Viscometer:
 R3 = 3 (at 3 RPM)
 R100 = 20 (at 100 RPM)
 R300 = 39 (at 300 RPM)
 R600 = 65 (at 600 RPM)

16
 Tính toán tổn PPUMP

hao áp suất

Q = 280 gal/min
r = 12.5 lb/gal

PPUMP = DPDP + DPDC

+ DPBIT NOZZLES

+ DPDC/ANN + DPDP/ANN

+ DPHYD
17
 OD = 4.5 in
Tổn hao áp suất trong cần ID = 3.78 in
L = 11,400 ft
Giá trị n của chất lỏng giả dẻo
 R 600   65 
n p  3 . 32 log    3 . 32 log    0 . 737
 R 300   39 

Chỉ số Index (K) của chất lỏng:

5.11R 600 5.11 * 65 dyne sec n
Kp  np
 0.737
 2.017
1,022 1,022 cm 2

Vận tốc trung bình dòng chảy trong cần (Vp):

0 . 408 Q 0 .408 * 280 ft
Vp    8 .00
D2 3 .78 2
sec
18
 OD = 4.5 in
Tổn hao áp suất trong cần ID = 3.78 in
L = 11,400 ft
Độ nhớt hiệu dụng trong cần (mep):
np 1 np
 96Vp   3np  1
ep  100 K p    
 4n 
 D   p 

0.7371 0.737
 96 * 8   3 * 0.737  1
ep  100 * 2.017     53 cP
 3.78   4 * 0.737 

Số Reynolds trong cần (NRep):

928 D Vp 928 * 3.78 * 8.00 * 12 .5

NRep    6,616
 ep 53
19
 OD = 4.5 in
Tổn hao áp suất trong cần ID = 3.78 in
L = 11,400 ft
Ghi chú: NRe > 2,100, nên a
fp 
Hệ số ma sát trong cần(fp): NRe p
b

log np  3.93 log 0.737  3.93

a   0.0759
50 50

1.75  log np 1.75  log 0.737

b   0.2690
7 7

a 0 .0759
Nên: fp  b
 0.2690
 0.007126
NRe p 6,616
20
 OD = 4.5 in
Tổn hao áp suất trong cần ID = 3.78 in
L = 11,400 ft
Gradient tổn hao áp suất (dP/dL)p :

2
 dP  fp Vp  0.007126 * 8 2 * 12 .5 psi
     0.05837
 dL  dp 25 .81D 25 .81 * 3.78 ft

Tổn hao áp suất trong cần :

 dP 
DPdp    DL dp  0.05837 * 11,400
 dL  dp

DPdp = 665 psi

21
 OD = 6.5 in
Tổn hao áp suất trong cần nặng ID = 2.5 in
L = 600 ft
Giá trị n của chất lỏng giả dẻo
 R 600   65 
n dc  3 . 32 log    3 . 32 log    0 . 737
 R 300   39 

Chỉ số Index (K) của chất lỏng:

5.11R 600 5.11 * 65 dyne sec n

K dc  np
 0.737
 2.017
1,022 1,022 cm 2

Vận tốc trung bình dòng chảy trong cần nặng (Vdc):

0 .408 Q 0 .408 * 280 ft

Vdc    18 .28
D2 2 .5 2
sec
22
 OD = 6.5 in
Tổn hao áp suất trong cần nặng ID = 2.5 in
L = 600 ft
Độ nhớt hiệu dụng trong cần nặng (mec):
np 1 np
 96Vp   3np  1
edc  100 K p    
 4n 
 D   p 

0.7371 0.737
 96 * 18.28   3 * 0.737  1
edc  100 * 2.017     38.21cP
 2.5   4 * 0.737 

Số Reynoldtrong cần nặng (NRec):

928 D Vdc  928 * 2.5 * 18 .28 * 12 .5

NRe dc    13,870
 edc 38 .21
23
 OD = 6.5 in
Tổn hao áp suất trong cần nặng ID = 2.5 in
L = 600 ft
Ghi chú: NRe > 2,100, nên a
Hệ số ma sát trong cần nặng (fdc): fdc  b
NRe dc

log ndc  3.93 log 0.737  3.93

a   0.0759
50 50

1.75  log ndc 1.75  log 0.737

b   0.2690
7 7

a 0 .0759
Nên fdc  b
 0 .2690
 0 .005840
NRe dc 13,870
24
 OD = 6.5 in
Tổn hao áp suất trong cần nặng ID = 2.5 in
L = 600 ft
Giá trị Gradient tổn hao áp suất (dP/dL)dc :

2
 dP  f V  0.005840 * 18 .28 2 * 12 .5 psi
   dc dc   0.3780
 dL  dc 25 .81D dc 25 .81 * 2.5 ft

Giá trị tổn hao áp suất trong cần nặng:

 dP 
DPdc    DL dc  0.3780 * 600
 dL  dc

DPdc = 227 psi

25
 Tổn hao áp suất trong vòi phun

2 DN1 = 11 32nds (in)

156 Q DN2 = 11 32nds (in)
DPNozzles 
D
N1
2 2
 DN2  DN3
2

2
DN3 = 12 32nds (in)

156 * 12.5 * 280 2

DPNozzles 
11 2 2
 11  12 
2 2

DPNozzles = 1,026 psi

26
Tổn hao áp suất ngoài
vành xuyến đoạn cần
nặng
Q = 280 gal/min

r = 12.5 lb/gal 8.5 in

DHOLE = 8.5 in
ODDC = 6.5 in
L = 600 ft

27
 Tổn hao áp suất ngoài vành DHOLE = 8.5 in
xuyến đoạn cần nặng ODDC = 6.5 in
L = 600 ft
Giá trị (n) của chất lỏng giả dẻo:
 R 100   20 
n dca  0 . 657 log    0 . 657 log    0 . 5413
 R3   3 

Chỉ số Index (K) của chất lỏng :

5.11R100 5.11 * 20 dyne sec n
K dca  n dca
 0.5413
 6.336
170 .2 170 .2 cm 2
Vận tốc trung bình dòng chảy trong Vành xuyến
đoạn cần nặng(Va):
0 . 408 Q 0 . 408 * 280 ft
Vdca  2 2
 2 2
 3 . 808
D 2  D1 8 .5  6 .5 sec 28
 Tổn hao áp suất ngoài vành DHOLE = 8.5 in
xuyến đoạn cần nặng ODDC = 6.5 in
L = 600 ft
Giá trị độ nhớt hiệu dụng trong VX(mea):

na 1 na
 144 Va   2na  1
 ea  100 K a    
 D 2  D1   3na 

0.5413 1 0.5413
 144 * 3.808   2 * 0.5413  1 
 ea  100 * 6.336     55.20 cP
 8 .5  6 . 5   3 * 0.5413 

Số Reynold trong VX đoạn cần nặng (NRea):

928 D2  D1  Va 928 8.5  6.5* 3.808 * 12.5

NRea    1,600
ea 55.20
29
Tổn hao áp suất ngoài vành DHOLE = 8.5 in
xuyến đoạn cần nặng ODDC = 6.5 in
L = 600 ft
Ghi chú: NRe < 2,100
Hệ số ma sát trong VX (fa):
24 24
fa    0 .01500
NRe a 1,600

2
 dP  fa Va  0.01500 * 3.808 2 * 12.5 psi
     0.05266
 dL  a 25.81D2  D1  25.818.5  6.5  ft

 dP 
DPdc / hole   DL dc / hole  0.05266 * 600
 dL  dc / hole

Nên DPdc/hole = 31.6 psi

30
Tổn hao áp suất ngoài vành
xuyến đoạn cần khoan

q = 280 gal/min

r = 12.5 lb/gal

DHOLE = 8.5 in
ODDP = 4.5 in
L = 11,400 ft

31
 Tổn hao áp suất ngoài vành DHOLE = 8.5 in
ODDP = 4.5 in
xuyến đoạn cần khoan L = 11,400 ft
Giá trị n của chất lỏng giả dẻo:
 R 100   20 
n dpa  0 .657 log    0 .657 log    0 .5413
 R3   3 

Chỉ số Index (K) của chất lỏng:

5.11R100 5.11* 20 dyne secn
K dpa  ndpa
 0.5413
 6.336
170.2 170.2 cm2
Vận tốc trung bình dòng chảy trong Vành xuyến
đoạn cần khoan (Va):
0.408Q 0.408* 280 ft
Vdpa  2 2
 2 2
 2.197
D2  D1 8.5  4.5 sec 32
 Tổn hao áp suất ngoài vành
xuyến đoạn cần khoan
Giá trị độ nhớt hiệu dụng (mea):
na 1 na
 144Va   2na  1
ea  100 K a    
 D2  D1   3na 
0 .5413 1 0.5413
 144 * 2.197   2 * 0.5413  1 
 ea  100 * 6.336     97.64 cP
 8. 5  4. 5   3 * 0.5413 

Số Reynold trong vành xuyến (NRea):

928 D2  D1  Va 928 8.5  4.5* 2.197 * 12.5

NRea    1,044
ea 97.64
33
 Tổn hao áp suất ngoài vành
xuyến đoạn cần khoan
Ghi chú: NRe < 2,100
Hệ số ma sát trong VX (fa):
24 24
fa    0 .02299
NRe a 1,044

2
 dP  fa Va  0.02299 * 2.1972 * 12.5 psi
     0.01343
 dL a 25.81D2  D1  25.818.5  4.5 ft

 dP 
DPdp / hole   DL dp / hole  0.01343 * 11,400
 dL  dp / hole

Nên: DPdp/hole = 153.2

psi psi
34
 Tính toán tổn hao áp suất
- TỔNG QUÁT -

PPUMP = DPDP + DPDC + DPBIT NOZZLES

+ DPDC/ANN + DPDP/ANN + DPHYD

PPUMP = 665 + 227 + 1,026

+ 32 + 153 + 0

PPUMP = 1,918 + 185 = 2,103 psi

35
 2,103 psi
PPUMP = DPDS + DPANN + DPHYD

DPDS = DPDP + DPDC + DPBIT NOZZLES P

=
= 665 + 227 + 1,026 = 1,918 psi 0

DPANN = DPDC/ANN + DPDP/ANN

= 32 + 153 = 185

DPHYD = 0

PPUMP = 1,918 + 185

= 2,103 psi
36
Giá trị tổn hao áp suất, psi Tổn hao áp suất

2,500
Cần khoan
2,103 psi
2,000

1,500 Cần Năng

1,000
Vòi phun

500 Vành xuyến

0
0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000
Tổng chiều dài theo cần, ft
37
 Áp suất thủy tĩnh trong giếng

9,000
AS đáy
8,000
Áp suất thủy tĩnh, psi

7,000
6,000
Bộ cần khoan Vành xuyến
5,000
4,000
3,000
2,000
1,000
0
0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000
Tổng chiều dài theo cần, ft
38
 Áp suất trong giếng

10,000
9,000
8,000
Có tuần hoàn
7,000
Áp suất, psi

6,000
5,000
4,000
3,000
2,0002,103 psi
Không có
1,000
tuần hoàn
0
0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000
Tổng chiều dài theo cần, ft
39
 Sơ đồ áp suất giếng khoan

2,103 psi
0

2,000
Chiều sâu giếng, ft

Bộ cần khoan
4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000
0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000
Áp suất, psi 40
 Dòng chảy trong cần –
chảy tầng

Trong ví dụ trên, dòng chảy dung dịch

trong cần là chảy rối.
Với điều kiện giá trị độ nhớt cao, có thể
dòng chảy ở dạng chảy tầng, khi đó:
Nếu NRe < 2,100, thì
Hệ số ma sát trong cần (fp):
2
16  dP  fp Vp 
là fp  và   
NRe p  dL  dp 25.81 D
41
 ChÕ ®é ch¶y rèi ®­îc thùc hiÖn trong
c¸c tr­êng hîp
 Kh«ng ®Ó xảy ra xãi lë ®¸ng kÓ thµng giÕng;
 §¶m b¶o vËn tèc dßng ch¶y trong kho¶ng kh«ng
vµnh xuyÕn lín víi sè Reynold ®¹t chÕ ®é ch¶y
rèi (gi¸ trÞ Reynold phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña khu vùc);
 §¶m b¶o chØ röa s¹ch mïn khoan (mµ kh«ng ph¶i
nh÷ng m¶ng sËp lë cña thµnh giÕng);
 M¸y b¬m khoan cho phÐp ®¶m b¶o ®­îc l­u
l­îng cho tr­íc;
 §¶m b¶o gi¸ trÞ vËn tèc dßng ch¶y cao trong
kho¶ng kh«ng vµnh xuyÕn lín (kho¶ng 0.84 m/s).
42
 Dòng chảy ngoài cần –
Chảy rối
Trong ví dụ trên, dòng chảy ngoài cần
được xem là chảy tầng.
Trong trường hợp giá trị độ nhớt thấp, dòng
chảy ngoài cần có thể là chảy rối, khi đó.
Nếu NRe > 2,100, thì fa 
a
b
Hệ số ma sát ngoài cần (fa) là: NRe a

log na  3.93
a
Trong đó 50
2
1.75  log na và  dP  fa Va 
b   
7  dL ann 25 .81 D 2  D1  43
 Giá trị lưu lượng

Ví dụ
Trong trường hợp dòng chảy của dung
dịch ở ngoài cần (giữa cần khoan- 4.5”
và thân giếng- 8.5”) với tỷ trọng dung
dịch là 12.5 lb/gal. Vậy giá trị lưu lượng
nhỏ nhất là bao nhiêu để đảm bảo đạt
dòng chảy rối?

44
 Giá trị lưu lượng

928 D2  D1  Va

Trong vàng xuyến: NRea 
ea

Q, gal/min V, ft/sec Nre

280 2.197 1,044

300 2.354 1,154
350 2.746 1,446
400 3.138 1,756
450 3.531 2,086
452 3.546 2,099
452.1 3.547 2,100
45
 Tối ưu hiệu suất thủy lực ở chòong

 Với điều kiện đảm bảo làm sạch đáy

giếng?
 Tối đa công suất thủy lực?
 Tối đa lực tác động ở vòi phun?

Hiệu quả của hai ý trên đều tăng nếu tăng lưu
lượng bơm
Tuy nhiên, khi tăng lưu lượng bơm sẽ làm tăng
tổn hao áp suất bơm.

46
Tối ưu hiệu suất thủy lực ở chòong

 Khi áp suất bơm lớn hơn giới hạn trên

của nó thì bất kỳ sự tăng tốc độ dòng
chảy ở vòi phun đều làm giảm hiệu suất
thủy lực của chòong (về góc độ làm sạch
đáy giếng)
 Hiệu suất thủy lực của chòong có thể
được tăng lên bằng cách giảm kích thước
vòi phun
 ... Vậy kích thước vòi phun như thế nào
là hợp lý?

47
 Hîp lý hãa
chÕ ®é thñy lùc
khoan

48
 môc tiªu

Môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc cña viÖc hîp

lý hãa chÕ ®é thñy lùc khoan lµ
t¨ng tèc ®é c¬ häc khoan. Thùc tÕ
cã hai c¸ch tiÖm cËn nh»m thùc
hiÖn môc tiªu trªn, ®ã lµ:

49
 c¸c tiÕp cËn thø nhÊt
Tèc ®é c¬ häc khoan sÏ ®­îc c¶i thiÖn
mét khi hµm l­îng mïn khoan phÝa
d­íi choßng lu«n ®­îc t¸ch ra khái
®¸y giÕng mét c¸ch h÷u hiÖu ngay sau
khi ®­îc choßng khoan ph¸ hñy.
§iÒu ®ã sÏ ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch
hiÖu qña khi c«ng suÊt thñy lùc HPb
(hydraulic power) vßi phun t¹i choßng
khoan ®¹t gÝa trÞ cùc ®¹i.
50
 c¸ch tiÕp cËn thøc hai
L­îng mïn khoan ®­îc t¸ch khái ®¸y
giÕng mét c¸ch h÷u hiÖu khi dßng
dung dÞch khoan t¸c ®éng lªn ®¸y
giÕng khoan víi mét lùc va ®Ëp m¹nh
nhÊt.
T¸c nh©n chÝnh yÕu ë ®©y lµ t¹o ra lùc
va ®Ëp Fi (impact force) cùc ®¹i lªn
®¸y giÕng.
51
 kinh nghiÖm thùc tÕ
 Ph­¬ng ph¸p phæ biÕn th­êng ¸p dông nh»m t¨ng
tèi ®a c«ng suÊt thñy lùc t¹i choßng khoan khi
khoan qua c¸c líp ®Êt ®¸ mÒm, chÝnh lµ t¨ng tèi
®a lùc va ®Ëp lªn ®¸y giÕng ®­îc t¹o ra bëi n¨ng
l­îng cña tia thñy lùc tõ vßi phun.
 Cßn cã nh÷ng c¸ch tiÖm cËn kh¸c bao gåm viÖc
t¨ng tèi ®a tèc ®é vßi phun vµ kÕt hîp mét c¸ch hµi
hßa gi÷a n¨ng l­îng vßi thñy lùc vµ ®­êng kÝnh
choßng khoan. Tuy nhiªn nh÷ng c¸ch lµm nµy Ýt
th«ng dông vµ kh«ng phæ biÕn.

52
 c«ng thøc tÝnh to¸n

Tõ biÓu thøc: Ps = C . Q m

Trong ®ã: Ps - tæn hao ¸p suÊt trong hÖ thèng,

kPa.
Q - l­u l­îng b¬m, m3/s.
C - h»ng sè ®Æc tr­ng cho ®iÒu kiÖn
cô thÓ cña giÕng khoan.
m - hÖ sè mò liªn quan tíi l­u l­îng
b¬m. 53
 c¸c b­íc tÝnh to¸n
TÝnh to¸n gi¸ trÞ h»ng sè C vµ m
®Æc tr­ng cho ®iÒu kiÖn cô thÓ cña
giÕng khoan;
TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy
lùc cùc ®¹i t¹i choßng khoan;
X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp cùc ®¹i ë ®¸y
giÕng.

54
 TÝnh to¸n gi¸ trÞ h»ng sè C vµ m
Tõ thùc tÕ trong qóa tr×nh khoan giÕng, cã
thÓ ghi nhËn ®­îc gi¸ trÞ P1 t­¬ng øng víi
Q1 vµ P2 t­¬ng øng víi Q2.
Ta cã : Ps1 = C . Qm1 vµ Ps2 = C . Qm2
Suy ra: Ps1/ Ps2 = Q1/Q2)m
log (Ps1/Ps2)  m . log (Q1/Q2)
m = log (Ps1/Ps2)/log ( Q1/Q2)
 §Ó t×m C, ta cã Ps1 = C . Qm1
tõ ®ã C = Ps1/Qm1
55
 TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy lùc
cùc ®¹i t¹i choßng khoan
 C«ng suÊt thñy lùc cùc t¹i choßng khoan
víi sù liªn quan tíi ¸p suÊt b¬m hay tuÇn
hoµn vµ sù tæn hao ¸p suÊt trong hÖ thèng
®­îc diÔn gi¶i nh­ sau:
Pb = Q . (Pt - Ps)
Trong ®ã: Pb - Tæn hao ¸p suÊt t¹i choßng
khoan (hay t¹i vßi phun), kPa.
Pt- Tæng tæn hao ¸p suÊt hay ¸p
suÊt b¬m, kPa.
56
 TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy lùc cùc ®¹i
t¹i choßng khoan

 MÆt kh¸c ta cã Ps = C . Qm
 Suy ra c«ng suÊt thñy lùc t¹i choßng khoan lµ
HPb = Q . (Pt - C . Qm) = PtQ - CQm+1
C«ng suÊt thñy lùc t¹i choßng khoan sÏ ®¹t gÝa trÞ
cùc ®¹i khi: (HPb)/Q = 0
Suy ra: Pt - (m+1).C .Qm = 0
=> Pt = (m+1) . Ps

57
 TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy lùc cùc ®¹i
t¹i choßng khoan

 Ta cßn cã P t = Pb + Ps
nh­ vËy Pt = (m+1) . Ps
hoÆc lµ Ps = Pt/(m+1)
 Tæn hao ¸p suÊt t¹i choßng khoan ®­îc
x¸c ®Þnh nh­ sau:
Pb = Pt - Pt/(m+1) = Pt . (1- 1/(m+1))
hay lµ:
Pb = Pt . (m/(m+1)) 58
 TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy lùc cùc ®¹i
t¹i choßng khoan

 CÇn l­u ý r»ng khi x¸c ®Þnh l­u l­îng b¬m

phï hîp nh»m t¹o ra c«ng suÊt thñy lùc tèi
®a t¹i choßng khoan ®ång thêi ph¶i cung
cÊp ®ñ ®éng n¨ng cÇn thiÕt ®Ó duy tr× tèc ®é
vµnh xuyÕn tèi thiÓu, ®ñ cho viÖc t¶i mïn
khoan hiÖu qña.
 Tõc¸c b­íc tÝnh to¸n trªn dÔ dµng nhËn thÊy
l­u l­îng thÝch hîp ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau:
Q = Psm/C 59
 TÝnh to¸n x¸c ®Þnh c«ng suÊt thñy lùc cùc ®¹i t¹i
choßng khoan
 §Ó t¹o ®­îc chÕ ®é thñy lùc phï hîp cho c«ng
®o¹n khoan hiÖn t¹i, cÇn x¸c ®Þnh tæng thiÕt diÖn
cÇn thiÕt cña vßi phun:
Pb = 5.136*1010Q2 / Cm2 A2
Trong ®ã: Pb - Tæn hao ¸p suÊt t¹i vßi phun, kPa.
 - Tû träng dung dÞch khoan, kPa/m.
Q - L­u l­îng b¬m, m3/s.
A - Tæng thiÕt diÖn vßi phun, mm2.
Cm - HÖ sè hiÖu dông t­¬ng thÝch cña
vßi phun (cho vßi thñy lùc lµ 0,95).
 Tõ ®ã ta cã: A2 = 5.136*1010Q2 / Cm2 Pb
60
X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp cùc ®¹i ë
®¸y giÕng
 Lùcva ®Ëp cña dßng xãi ®­îc tÝnh theo
c«ng thøc:
Fi = 102 * 106  Q2 / A
Trong ®ã: Fi - Lùc va ®Ëp, N.
 Xem xÐt tr­êng hîp tû träng dung dÞch 
®­îc duy tr× æn ®Þnh, lóc ®ã biÓu thøc x¸c
®Þnh lùc va ®Ëp Fi sÏ lµ: Fi = k.Q2 / A
 Lóc nµy, h»ng sè k = 102*106

61
 X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp cùc ®¹i ë ®¸y giÕng

 Tæn hao ¸p suÊt t¹i choßng khoan sÏ lµ:

Pb = k’Q2 / A2
khi k’ =5.136 *1010 / Cm2
 Nh­ vËy cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc diÖn tÝch
thiÕt diÖn vßi phun cho tr­êng hîp ph¸t
huy lùc va ®Ëp cùc ®¹i:
A2 = k’ . Q2 / (Pt - C . Qm )
A = ( k’ . Q2 /(pt - C . Qm))1/2

62
 X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp cùc ®¹i ë ®¸y giÕng

 Tõ c¸c b­íc tÝnh to¸n trªn rót ra:

Fi = kQ2 (Pt - C Qm )1/2 / (k’Q2)1/2
=> Fi = kQ(Pt - C Qm )1/2 / (k’)1/2
Thay k/(k’)1/2 b»ng K, ta cã biÓu thøc rót gän nh­
sau:
Fi = K (Pt Q2 - C Qm+2)1/2
§Ó cã lùc va ®Ëp ®¹t tíi gÝa trÞ cùc ®¹i, cÇn ®¹t
®iÒu kiÖn Fi/Q = 0. Suy ra:
Fi/Q=0.5K(2PtQ-C(m+2)Qm+1)/(PtQ2-
CQm+2)1/2= 0.
 Tøc lµ: 2Pt Q - C (m+2) Qm+1 = 0
63
 X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp cùc ®¹i ë ®¸y giÕng

 hay 2Pt Q = C (m+2) Qm+1

vµ Pt = (m+2) CQm / 2
hay Pt = (m+2) Ps / 2
ta cã Pb = Pt - Ps nªn
Pb = 2 Pt / (m+2).

Ví dụ, nếu m = 1.75, khi đó 1/(m+1) = 0.3636

2/(m+2) = 0.5333
Trong trường hợp này, công suất thủy lực đạt giá trị
cực đại khoảng 36% giá trị áp suất bơm để thắng lực cản.
Lực tác động của vòi phun cực đại khi DPFRICTION bằng
53% giá trị áp suất bơm .
64
 Gi¸ trÞ tæn hao (Pcj) ¸p suÊt cÇn thiÕt
trong vßi phun thñy lùc cña choßng
§­êng kÝnh §é cøng ®Êt ®¸ theo ®ét, MPa
choßng, mm 0.5-1 1.1-2.5 2.6-5.0 5.1-10 10.1-20 > 20
161 9-14 14-20 17-37 23-58 46-109 58-144
190 10-15 15-24 19-41 25-63 51-120 63-258
214-243 11-17 17-26 21-44 28-69 56-131 60-174
269 11-17 17-27 21-46 29-71 57-136 71-179
295 14-20 20-32 25-54 34-85 68-160 85-212
320 15-22 22-35 27-58 36-91 73-173 90-227
395 15-23 23-36 28-60 38-94 75-180 94-235

+Gi¸ trÞ thø nhÊt t­¬ng øng víi ®iÒu kiÖn röa s¹ch ®¸y giÕng;
+Gi¸ trÞ thø 2- ®ñ ®Ó ph¸ hñy ®Êt ®¸.
65
 Đối với dòng chảy rối

_ 1.75
dp f 0.75 v  0.25
 1.25
dL 1800d
Hoặc
0.75 1.75 0.25
dp f  q 
 4.75
dL 8,624d
*ghi nhớ rằng chỉ thay đổi nhỏ của đường kính cần,
nhưng tổn hao áp suất lại thay đổi rất lớn! (q = const.)
66
Dpf = 11.41 v 1.75
Dòng chảy rối

Dpf = 9.11 v
Dòng chảy tầng

67
Sử dụng giá trị Dpf tối đa
 Kinh nghiÖm thùc tiÔn
 TõkÕt qu¶ thùc nghiÖm, ®Ó ®¶m b¶o t¶i hÕt mïn
khoan th× vËn tèc dßng ch¶y trong ®o¹n th©n
ngang b»ng 1.5-1.8 lÇn so víi vËn tèc dßng ch¶y
trong ®o¹n th©n th¼ng ®øng;
 §Óröa s¹ch ®¸y giÕng ngoµi chÕ ®é tuÇn hoµn,
mét yÕu tè hÕt søc quan träng lµ tÝnh chÊt l­u
biÕn cña dung dÞch khoan.

68
 Tỷ trọng & Vận tốc

Tỷ trọng của mùn khoan

khoảng 21 lb/gal.
Vslip
Tuy nhiên tỷ trọng dung _
dịch nhỏ hơn tỷ trọng của V f luid
mùn khoan (<21 lb/gal) nên Vparticle
khả năng mùn khoan có xu
hướng lắng xuống hoặc
trượt xuống so với dung
dịch khoan.
Vparticle  Vf luid  Vslip
69
 Tốc độ
lắng
đọng của
mùn
khoan
trong
nước
Theo API RP 13D
p.24
70
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

1. Tính ns cho mùn khoan

 R100   20 
nS  0.657 log   nS  0.657 log    0.5413
 R3   3 

2. Tính Ks cho mùn khoan

5.11 R100 5.11 * 20 dyne sec n

KS  KS   6.336
170.2ns 170.2 0.5413
cm 2

71
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

3. Giả sử cho một giá trĩ vận tốc trược của mùn
khoan, Vs
Giả sử Vs = 1 ft/sec

4. Tính giá trị: gs

12 VS 12 * 1
 S   S   24.0 sec 1
Dp 0 .5

72
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

5. Tính độ nhớt hiệu dụng tương ứng:

n s 1
 es  100 K s  s

0.5413 1
 es  100 * 6.336 * 24

 es  147.5 cp
73
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

6. Tính vận tốc trượt của mùn khoan, Vs


  es   p  Dp  
2 
  
Vs = 0.01344   1 + 16,465 Dp   1
      1
 D    
 p    es 


 147.48   
2
 22.5  0.5 * 12.5 
Vs = 0.01344    1 + 16,465 * 0.5  1   1
 0 .5 * 12 .5   12 . 5  147 .48  


Vs = 0.8078 ft/sec Lặp lại các bước 4-6

74
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

Tính lại lần 2 - ta có: Vs = 0.8078 ft/sec

4. gs = 19.386 sec-1
5. es = 162.65 cp
6. Vs = 0.7854 ft/sec

Tính lại lần 3 - ta có: Vs = 0.7854 ft/sec

4. gs = 18.849 sec-1
5. es = 164.75 cp
6. Vs = 0.7823 ft/sec
75
 Vận tốc trượt - Ví dụ tính toán

Tính lại lần 4 - ta có: Vs = 0.7823 ft/sec

4. gs = 18.776 sec-1
5. es = 165.04 cp
6. Vs = 0.7819 ft/sec

Slip Velocity, Vs = 0.7819 ft/sec

{ Vs = 1.0, 0.808, 0.782, 0.782 ft/sec }

76
 Tỷ trọng tương đương (ECD)
(ví dụ)
Tỷ trọng dung dịch = 15.0 lb/gal
Chiều sâu giếng thẳng đứng = 15,000 ft
Tổn hao áp suất ngoài vành xuyến
= 300 psi
Áp suất tĩnh tại đáy giếng = 0.052*15*15,000=11,700 psig
Áp suất động tại đáy giếng = 11,700 + 300 = 12,000 psig
Giá trị tỷ trọng tương đương (ECD)= Circ. BHP / (0.052 *
TVD) = 12,000 / (0.052 * 15,000)

ECD = 15.38 lb/gal

Hoặc: 0.052 * 15.38 * 15,000 = 12,000 psig

77
 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ l­u l­¬ng b¬m Q
 Gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cña Q ®­îc thùc hiÖn th«ng qua
ph­¬ng ph¸p ®å thÞ b»ng c¸ch t×m ®iÓm c¾t nhau
cña ®­êng cong:y=Pcj + biQ2, i=1, 2, 3, 4.
víi ®­êng hyperbolic:
z= n(698Nm/Q) khi n=1 vµ n=2.
 Gi¸ trÞ Q kh«ng ®­îc cao h¬n gi¸ trÞ Qmax., víi gi¸ trÞ
nµy cã thÓ xÈy ra ph¸ vì vØa.

Q  Qmax. 
 G   dd g H ,
b3  b4
Trong ®ã: G- gradient ¸p suÊt ph¸ vì vØa nhá nhÊt,
Pa/m; dd- tû träng dung dÞch khoan, kg/m3 78
 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ l­u l­îng b¬m b»ng
®å thÞ
25E+ 6

20E+ 6

15E+ 6

10E+ 6

5E+ 6

000E+ 0
0.02 0.022 0.024 0.026 0.028 0.03
L­u l­îng m ¸y b¬m dung dÞch khoan, m3/c
79
 Gi¸ trÞ tÝnh to¸n Q ®­îc so s¸nh víi gi¸ trÞ
tra b¶ng cã tÝnh ®Õn hÖ sè lÊp ®Çy (thÓ
tÝch) =0.9 vµ lùa chän gi¸ trÞ gÇn s¸t víi
gi¸ trÞ l­u l­îng lµm viÖc nhá nhÊt cña m¸y
b¬m Qb, còng nh­ ®iÒu chØnh ®­êng kÝnh
xi lanh vµ ¸p suÊt lµm viÖc cho phÐp cña
m¸y b¬m.
f 0  Qb *  dd / 2 Pc1
 TÝnhto¸n tæng diÖn tÝch vßi phun thñy lùc
cña choßng (m2):
80
 TÝnhto¸n gi¸ trÞ lín nhÊt vµ nhá nhÊt cña lùc c¾t
®éng (Pa):
0 max. = Qhd2dd / 324 Fk2 ;
0 min. = Qhd2dd / 625 Fk2 .
Trong ®ã:
Fk- diÖn tÝch thiÕt diÖn vµnh xuyÕn sau cÇn khoan,
m2.
 TiÕp theo lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cho phÐp nhá nhÊt
cña ®é nhít dÎo (Pa.gi©y)
min. = (18 + 0 min.) / 4500;
81
 Lùa chän c¸c chØ sè thñy lùc

 VíikÕt qu¶ tÝnh to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc

2 gi¸ trÞ Q t­¬ng øng víi 2 gi¸ trÞ Pc1 vµ Pc2
, ®­îc kiÓm chøng qua c¸c gi¸ trÞ lùc c¾t
®éng vµ ®é nhít dÎo. Còng chÝnh tõ ®©y ®·
nÈy sinh ra nhiÖm vô cÇn thiÕt ph¶i gi¶i bµi
to¸n tèi ­u ®a thµnh phÇn ®Ó lùa chän
ch­¬ng tr×nh thñy lùc b¬m röa giÕng
khoan;

82
 Lùa chän c¸c chØ sè thñy lùc

 C¸c chØ sè tèi ­u nh­ sö dông hiÖu qu¶ vßi

phun thñy lùc cã tÝnh ®Õn tÝnh chÊt c¬-lý
cña ®Êt ®¸, n©ng cao c¸c chØ tiªu lµm viÖc
cña choßng, b¶o ®¶m chuyÓn t¶i lªn hÕt
mïn khoan, sö dông hiÖu qu¶ c«ng suÊt
thñy lùc cña hÖ thèng m¸y b¬m ®­îc tÝnh
to¸n th«ng qua gi¸ trÞ tèi thiÓu cña hµm
môc ®Ých.

83
 BµI to¸n tèi ­u
trong chÕ ®é dßng ch¶y rèi cña dung dÞch ë kho¶ng
kh«ng vµng xuyÕn

6 0 H
Pd   dd gH  HQ 
2

D  d n  D  d n  D 2  d n2 
vm Fc     dd  gH
  min.
Q  vm Fc

84
 §ång thêi c¸c giíi h¹n cã d¹ng:

-®èi víi chÕ ®é dßng ch¶y:

0.58
  2
 0  D  dn   dd  
Fk  
Q 2100  7.3  ;
 dd  D  dn     2
 
 

85
 -§èi víi kh¶ n¨ng lo¹i bá mïn khoan:
0.63
Q D  dn   dd  d0    0 D  dn  Fk 
   200  ;
Fk  D  dn   6Q 

-§èi víi hiÖu qu¶ vßi phun thñy lùc:

2
 Q
 Pcd d  1.45  c dd
f 2
  Pcd t ;
0

86
-§èi víi vßi phun thñy lùc cho tr­êng hîp
kÝch th­íc cô thÓ:
[f0]d  f0  [f0]t ;
-§èi víi sè l­îng m¸y b¬m:
n=1 hoÆc n=2;
-§èi víi l­u l­îng m¸y b¬m:
a[Q]dn  Q a[Q]tn;
a= (1.35  35) 10-5 dd;

87
 -§èi víi c«ng suÊt thñy lùc cña nhãm
m¸y b¬m:
2
0.028 * 8 0.054 * 8 HQ
3 * 105  dd Q 2  2 5
H dd Q 2
 2
*
 dt 
 2  D  dn  D 2  d n2 
2 2
 vm Fc     dd    d   H  l Q 2
 Q 2
t dd
* dd    167
.     1  dd 4
 2 2
 Q  v F
m c  
 cd   lt d t 2  0 f0

0.775N mn
 ;
Q

88
-§èi víi tÝnh bÒn v÷ng cÊu tróc (®«ng tô) cña
dung dÞch khoan:
4500 - 0  18;
-§èi víi tû träng dung dÞch cã tÝnh ®Õn gi¶m
¸p suÊt (Dpk) trong th©n giÕng khi kÐo bé
cÇn khoan:
dd  Gi / g - Dpk / gH (i=1, 2);

89
-§èi víi tû träng dung dÞch cã tÝnh ®Õn
t¨ng ¸p suÊt (Dpth) trong th©n giÕng
khi thả bé cÇn khoan:
dd  G / g - Dpth / gH ;

-§èi víi ¸p suÊt khi khëi ®éng m¸y

b¬m:
4H  10 G
   dd ;
D  dn gH g
90
-§èi víi kh¶ n¨ng t¶i mïn khoan cña
dung dÞch:

1 

d0    dd g .
6

91
DUNG DỊCH KHOAN

92
 Lùa chän dung dÞch khoan cÇn chó ý

 §¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña thµng giÕng;

 §¶m b¶o röa s¹ch th©n giÕng;
 Lo¹i bá kh¶ n¨ng kÑt cÇn do chªnh ¸p;
 Kh«ng lµm tæi h¹i ®Õn chÊt l­îng khai th¸c cña
tÇng s¶n phÈm;
 Gi¶m thiÓu m« men quay vµ lùc ma s¸t däc trôc;
 Trªn c¬ së nh÷ng yªu cÇu trªn, cÇn thiÕt lùc
chän ®¬n pha chÕ phï hîp nhÊt.

93
 c¸c hÖ dung dÞch øc chÕ sÐt
HÖ dung dÞch polime-sÐt trªn nÒn
Lignosulfonat;
HÖ dung dÞch polime-sÐt øc chÕ
phÌn nh«m kali (AKK);
HÖ dung dÞch polime-sÐt øc chÕ trªn
nÒn hîp chÊt silic h÷u c¬ (hÖ dung
dÞch kþ n­íc);
HÖ dung dÞch polime víi hµm l­îng
pha r¾n thÊp.
94
 HÖ dung dÞch polime-sÐt trªn
nÒn Lignosulfonat
 Lµ hÖ dung dÞch ph©n t¸n øc chÕ b»ng c¸c
hãa phÈm gèc lignosulfonat (ferocrom-
lignosulfonat - FCL hoÆc cromlignosulfonat
- CL). §©y lµ hÖ dung dÞch cã ®é bÒn nhiÖt
vµ bÒn muèi cao (10- 15 %).
 MÆcdÇu vËy, hÖ dung dÞch nµy cã ®­îc t¸c
n¨ng øc chÕ rÊt h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ
khèng chÕ ®­îc kh¶ n¨ng ph©n t¸n cña
kho¸ng sÐt.
95
 §¬n pha chÕ hÖ dung dÞch polime-sÐt
lignosulfonat
Tªn gäi hãa phÈm Chøc n¨ng cña hãa Tiªu hao hãa phÈm,
(th­¬ng phÈm) phÈm kg/m3 dd khoan
SÐt bét t¹o cÊu tróc ban ®Çu 60-80
ChÊt lµm nÆng: t¨ng tû träng dung theo sè liÖu tÝnh
BarÝt dÞch to¸n
ChÊt æn ®Þnh:
CMC-LV, CMC-HV ®iÒu hßa n­íc d­ 15-20
ChÊt lµm lo·ng:
FCL ®é nhít, n­íc d­ 15-30
Bactericid: VIETBAC- diÖt khuÈn 1-1.5
21
ChÊt b«i tr¬n:
VIETLUB b«i tr¬n 20-30
VIETLUB-150 20-30
Phô gia ®Æc biÖt:
Grafit b«i tr¬n th¶ èng 10-15
NaOH ®iÒu chØnh pH 5-7
Ca(OH)2 kÕt tña Ca++ 7-8 96
 HÖ dung dÞch polime-sÐt øc chÕ
phÌn nh«m kali (AKK)
 §©y lµ hÖ dung dÞch cã nhiÒu thµnh phÇn øc chÕ
kh¸c nhau. Ngoµi hîp chÊt lignosulfonat, phÌn
nh«m kali lµ t¸c nh©n øc chÕ bæ sung trong hÖ;
 C¸c cation kali (K+) vµ nh«m (Al3+) ®ãng vai trß chñ
yÕu trong qu¸ tr×nh øc chÕ sÐt;
 HiÖu qu¶ øc chÕ ®¹t ®­îc nhê sù khèng chÕ cña
c¸c cation kali vµo cÊu tróc ph©n tö kho¸ng sÐt vµ
lµm gi¶m kh¶ n¨ng thñy hãa bÒ mÆt kho¸ng sÐt;
 Cßn hydroxit nh«m tån t¹i trong dung dÞch, hÊp thô
mét phÇn l­îng n­íc trªn bÒ mÆt cña kho¸ng sÐt
trong mïn khoan, c¶n trë tÝnh chÊt ph©n t¸n cña
kho¸ng sÐt trong dung dÞch. 97
 §¬n pha chÕ cña hÖ dung dÞch polime-
sÐt øc chÕ phÌn nh«m kali
Tªn gäi hãa phÈm Chøc n¨ng cña hãa Tiªu hao hãa phÈm,
(th­¬ng phÈm) phÈm kg/m 3 dd khoan
SÐt bét t¹o cÊu tróc ban ®Çu 60-70
ChÊt lµm nÆng: t¨ng tû träng dung theo sè liÖu tÝnh to¸n
BarÝt dÞch
ChÊt øc chÕ:
AKK øc chÕ 5-6
ChÊt æn ®Þnh:
CMC-LV, CMC-HV ®iÒu hßa n­íc d­ 10-20
ChÊt lµm lo·ng:
FCL ®é nhít, n­íc d­ 25-35
Bactericid: diÖt khuÈn 1-1.5
VIETBAC-21
ChÊt b«i tr¬n:
VIETLUB b«i tr¬n 20-30
VIETLUB-150 20-30
Phô gia ®Æc biÖt:
Grafit b«i tr¬n th¶ èng 10-15
NaOH ®iÒu chØnh pH 5-7
Ca(OH) 2 kÕt tña Ca ++ 5-7 98
HÖ dung dÞch polime-sÐt øc chÕ trªn nÒn hîp chÊt silic h÷u
c¬ (hÖ dung dÞch kþ n­íc)

§©y lµ hÖ dung dÞch ®­îc dïng ®Ó

khoan c¸c giÕng khai th¸c vµ th¨m dß
trong c¸c trÇm tÝch kh¸c nhau mµ c¸c
trÇm tÝch nµy ®­îc ®Æc thï bëi hµm
l­îng sÐt cao, bao gåm (®Õn 80%)
tÝnh chÊt g¾n kÕt cao vµ tiÒm n¨ng
kÐm bÒn, nh­ trong c¸c ®Êt ®¸ r¾n
ch¾c sÐt v«i vµ sÐt bét kÕt. . . , còng
nh­ ®Ó më vØa s¶n phÈm 99
§¬n pha chÕ cña hÖ dung dÞch polime-sÐt øc chÕ hîp chÊt silic
h÷u c¬ (HÖ dung dÞch kþ n­íc)
T ªn gäi hãa phÈm C høc n¨ng cña hãa T iªu hao hãa phÈm ,
(th­¬ng phÈm ) phÈm kg/m 3 dd khoan
SÐt bét t¹o cÊu tróc ban ®Çu 50-60
C hÊt lµm nÆng: t¨ng tû träng dung theo sè liÖu tÝnh to¸n
BarÝt dÞch
ChÊt øc chÕ:
K R -22 øc chÕ 18-20
ChÊt æn ®Þnh:
C M C-L V , C M C -H V ®iÒu hßa n­íc d­ 15-20
PA A t¹o keo 0.2-0.5
C hÊt lµm lo·ng:
FC L ®é nhít, n­íc d­ 15-20
C hÊt ho¹t tÝnh bÒ gi¶m lùc c¨ng m Æt
m Æt: V IE T PA V ngoµi 3-5
B actericid: diÖt khuÈn 1-1.5
V IE T BA C -21
ChÊt b«i tr¬n:
V IET L U B b«i tr¬n 20-30
V IE T LU B -150 20-30
Phô gia ®Æc biÖt:
G rafit b«i tr¬n th¶ èng 10-12
100
C a(O H ) 2 kÕt tña C a ++ 5-7
 HÖ dung dÞch polime víi hµm l­îng
pha r¾n thÊp
 §©y lµ dung dÞch gèc n­íc polime ph©n tö cao víi
phô gia pha r¾n thÊp (nhá h¬n 3%);
 Hµm l­îng pha r¾n nhá trong dung cho phÐp nhËn
®­îc hÖ dung dÞch cã tû träng thÊp mµ tÝnh chÊt
nµy cña dung dÞch lµ mét th«ng sè hÕt søc qua
träng trong khoan ë c¸c trÇm tÝch hoÆc vØa cã ¸p
suÊt dÞ th­êng thÊp;
 HÖ dung dÞch nµy chØ cã tÝnh æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng
c¸c tÝnh chÊt l­u biÕn khi nhiÖt ®é vØa kh«ng cao
h¬n 120 0C.
101
 §¬n pha chÕ cña hÖ dung dÞch polime víi hµm
l­îng pha r¾n thÊp
Tªn gäi hãa phÈm Chøc n¨ng cña hãa Tiªu hao hãa phÈm,
(th­¬ng phÈm) phÈm kg/m 3 dd khoan
Pha r¾n: SÐt bét t¹o cÊu tróc ban ®Çu 15-20
ChÊt æn ®Þnh:
CMC-700 ®iÒu hßa n­íc d­ 15-20
(CMC-LV)
ChÊt cÊu tróc ban ®Çu: t¹o cÊu tróc ban ®Çu
VIETPOL 3-5
(XANTANGUM) 3-5
(THIXOPOL) 3-5
ChÊt t¹o keo: PAA t¹o keo 0.3-0.8
ChÊt øc chÕ: KR-22 øc chÕ 18-20
ChÊt ho¹t tÝnh bÒ gi¶m lùc c¨ng mÆt
mÆt: VIETPAV ngoµi 3-5
Bactericid:
VIETBAC-21 diÖt khuÈn 1-1.5
ChÊt b«i tr¬n:
VIETLUB b«i tr¬n 20-30
VIETLUB-150 20-30
Phô gia ®Æc biÖt: Grafit b«i tr¬n th¶ èng 10-15
102
Ca(OH) 2 kÕt tña Ca ++ 7-10
 D¹ng øc chÕ sÐt cña
dung dÞch khoan
 Bao bäc (+ liªn kÕt ion-m¹ch ph©n tö ng¾n;
+ t¹o mµng);
 Ph©n t¸n (+ph©n t¸n do liªn kÕt ion-m¹ch
ph©n tö dµi);
 Liªn kÕt trãi buéc (rµng buéc): cation kim
lo¹i xen kÏ;
 Liªn kÕt keo tô:KÕt ®¸m, kÕt b«ng (liªn kÕ
ion, c«ng hãa trÞ, ®ång trïng hîp).

103
 C¬ chÕ øc chÕ sÐt cña
dung dÞch khoan
 Nguyªn t¾c øc chÕ:
 øc chÕ trªn bÒ mÆt
 øc chÕ bªn trong cÊu tróc « l­íi.
 C¬ chÕ øc chÕ:
 øc chÕ sÐt trªn c¬ chÕ hãa häc : liªn kÕt hãa häc
(ion tÜnh ®iÖn tr¸i dÊu, céng hãa trÞ, ®ång trïng
hîp);
 øc chÕ sÐt trªn c¬ chÕ hãa-lý: liªn kÕt t¹o mµng.
104
 Dung dÞch gèc dÇu
 ¦u ®iÓm:
• Møc tiªu hao hãa phÈm thÊp;
• TÝnh b«i tr¬n cao, h¹n chÕ mßn thiÕt bÞ;
• Cã tÝnh bÒn nhiÖt;
• TÝnh øc chÕ thµnh hÖ sÐt cao;
• B¶o toµn tÝnh chÊt vØa.
 H¹n chÕ:
• Gi¸ thµnh cao;
• G©y ch¸y næ, « nhiÔm m«i tr­êng;
• ¶nh h­ëng vµ h¹n chÕ hiÖu qu¶ ®o §VL ( nhÊt
lµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®o ®iÖn)

105
 HÖ dung dÞch øc chÕ Polimer phi sÐt
 HÖ dung dÞch gèc n­íc kh«ng ph©n t¸n øc chÕ;
 ChÊt t¹o cÊu tróc vµ t¹o nhít lµ c¸c biopolime
sinh häc (Guagum, Xanthangum, Xanvis, hoÆc
c¸c chÕ phÈm t­¬ng tù);
 ChÊt phô gia øc chÕ sÐt trong hÖ nµy th­êng tõ 2
chÊt trë lªn ( muèi KCl, PHPA, Cån ete hoÆc
Este-poly hoÆc polyplyrolenglycol, c¸c polimer
aniomic, tinh bét biÕn tÝnh);
 HÖ nµy sö dông tèt nhÊt lµ khi khoan qua c¸c hÖ
tÇng sÐt ho¹t tÝnh.

106
 HÖ dung dÞch Polimer ¸ kim Ýt sÐt
(HÖ Visplex)
 ¦u ®iÓm:
• Cã kh¶ n¨ng t¶i mïn khoan tèt, cã tÝnh huyÒn phï
®ång nhÊt vµ tøc thêi;
• Kh«ng nhiÔm bÈn tÇng s¶n phÈm;
• Lo¹i trõ ®­îc hiÖn t­îng tÝch tù vµ l¾ng ®äng cña mïn
khoan ë nh÷ng ®o¹n cã gãc nghiªng lín;
• B«i tr¬n tèt, cã ®Æc tÝnh t¹o mµng bäc tèt
 HÖnµy ®­îc sö dông tèt khi khoan qua hÖ
tÇng ®Êt ®¸ nøt nÎ phi sÐt hoÆc tÇng c¸t kÕt
r¾n ch¾c hoÆc Ýt r¾n ch¾c.

107
 Dung dÞch dÇu tæng hîp

C¸c hÖ mang tªn th­¬ng phÈm

nh­:
• Aquamagic (Baker Hughes);
• Ultidrill (Schlumberger);
• Ancoquat (MI)...

108
 C¸c chØ sè tÝnh chÊt dung dÞch ¶nh h­ëng trùc tiÕp vµo kh¶ n¨ng
sËp lë vµ tr­¬ng në cña c¸c trÇm tÝch sÐt thµnh hÖ

 ChØ sè n­íc d­ thõa trong dung dÞch, lµ ®¹i

l­îng trùc tiÕp lµm thay ®æi ®é Èm cña sÐt
thµnh hÖ;
0 .4 7 5 D    0 .1 8  D  W a ct
 30  ,
0 .0 0 5 6W a ct  0 .0 1 6 9  D  
ë ®©y: D - ho¹t tÝnh thÈm thÊu cña pha n­íc dung dÞch vµ
n­íc vØa khi tiÕp xóc, ®­îc x¸c ®Þnh b»ng hiÖu cña ¸p suÊt
thÈm thÊu cña hai pha, MPa; Wact - sè l­îng bë rêi phô
thuéc vµo n­íc tham gia trong qu¸ tr×nh trao ®æi, theo
c«ng thøc Spravetliv D =125 MPa vµ Wact = 224%,
 Tû träng dung dÞch cã t¸c dông ®iÒu hßa (øc
chÕ) ¸p suÊt lç rçng trong ®Êt ®¸ 109
 ¸psuÊt thÈm thÊu phô thuéc vµo ®é kho¸ng
hãa n­íc vØa b»ng tû lÖ: D = 0.0714Cnv
 Kho¸ng hãa n­íc vØa Cnv phô thuéc vµo tû
träng cña sÐt () ë chiÒu s©u vØa vµ ®iÒu kiÖn
t¹o thµnh sÐt vµ cã thÓ tÝnh to¸n theo c«ng
thøc sau:
• cho trÇm tÝch thÒm lôc ®Þa:
Cnv = 181 exp[-11.7(1-0.3704)];
• cho trÇm tÝch ®Çm lÇy:
Cnv = 140 exp[-5.4(1-0.3704)];
• cho trÇm tÝch biÓn:
Cnv = 173.6 exp[-4.47(1-0.3704)];
110
 ¸p suÊt thÈm thÊu pha n­íc cña mét sè
hÖ dung dÞch khoan
HÖ dung dÞch ¸p suÊt thÈm thÊu pha
n­íc cña dung dÞch
sÐt gèc n­íc 0.2-1.0
sÐt khèng chÕ n­íc d­ <1.0
lignosulfonat 1.0-1.5
v«i 1.5-2.5
gipx¬ 1.5-2.5
clorua canxi 1.5-4.5
clorua kali 2.5-5.0
phÌn nh«m 1.0-4.0
phÌn nh«m ( muèi kho¸ng ) 3.0-20.0
silicat 3.0-6.0
Ýt sÐt (polime) 1.0-2.0
nhò t­¬ng gèc dÇu 2.0-30.0 vµ lín h¬n
111
 Sè l­îng bë rêi phô thuéc vµo n­íc Wact ®­îc tÝnh
to¸n nh­ lµ mét phÇn ®é Èm cña sÐt:
Wact = n W
ë ®©y: n - Gi¸ trÞ ®é Èm cña sÐt, tham gia vµo qu¸
tr×nh trao ®æi n­íc; W - toµn bé ®é Èm cña sÐt ë
chiÒu s©u H.
n phô thuéc vµo tû träng cña sÐt:
n = -0.52 + 1.45 - 0.2 khi   2.2;
n = -1.762 + 6.73 - 5.71 khi  > 2.2.
 §é Èm cña sÐt trong ®iÒu kiÖn vØa cã thÓ lÊy b»ng
hÖ sè ®é rçng t­¬ng øng víi tû träng:
W = ( 1 - 0.3704 ) 100.
112
 Tû träng Giíi h¹n cña dung dÞch

 min= grad Plr - 10-4(184 - 918 grad Plr - 6.2T

+ 10.730 + 0.5 1 - 10) [ t / (5.4 + 0.8t)],
ë ®©y: grad Plr - gradient ¸p suÊt lç rçng ®Êt ®¸, g/cm3; T- ®é
nhít ®éng, gi©y; 30 - chØ sè n­íc d­ cña dung dÞch ®­îc ®o
trong 30 phót, cm3; 1, 10 - t­¬ng øng víi øng suÊt lùc c¾t
tÜnh cña dung dÞch ®­îc ®o trong 1 vµ 10 phót, dPa; t - thêi
gian giÕng kh«ng cã tuÇn hoµn, giê.

 max.  grad Pvv -  grad Pvv / (1- ),

ë ®©y: grad Pvv - gradient ¸p suÊt ph¸ vì vØa; Pvv = grad Plr +
 ( grad P®t - grad Plr ) / (1- );
- hÖ sè Poisson;  = 0.0781 exp 0.6 
113
 Thêi gian bÒn v÷ng cña thµnh hÖ vµ thµnh giÕng khoan

t 
Wcr  W 115.7
,
0.0056 30 Wact  0.0169 30  D t   0.018 D t Wact
t , Dp t , Dp

ë ®©y: t,Dp30 - chØ sè n­íc d­ cña dung dÞch ®­îc ®o

ë m«i tr­êng ¸p suÊt, nhiÖt ®é cña vØa, cm3; Dt -
ho¹t tÝnh thÈm thÊu tiÕp xóc pha láng ®­îc thùc
hiÖn ë m«i tr­êng ¸p suÊt, nhiÖt ®é cña vØa, MPa;
W, Wact - t­¬ng øng ®é Èm vµ ®é Èm ho¹t tÝnh cña
sÐt vØa; Wcr - ®é Èm tíi h¹n cña sÐt vØa mµ t¹i gi¸ trÞ
nµy ®é bÒn v÷ng cña sÐt vØa chuyÓn ®æi tr¹ng th¸i
nµy sang tr¹ng th¸i kh¸c.
114