PAGSULAT SA PILIPINO SA PILING LARANGAN (POINTERS)

NEED TO REMEMBER (YELLOW)

IMPORTANT (BLUE)

PAGSULAT: PAMAMARAAN NG PAGSULAT:

MAKRONG KASANAYAN – PINAKAEPEKTIBO PARAANG IMPORMATIBO – BAGONG
IMPORMASYON
CECICILIA AUSTRIA (2009) – NAGLULUNDO O
NAGPAPAGAAN PARAANG NARATIBO – MAY PAGKAKASUNOD-
SUNOD
EDWIN MABILIN (2012) – TRANSPORMATIBO
(PISIKAL AT MENTAL) PARAANG DEKSRIPTIBO – OBHETIBO (TIYAK NA
PAGLALARAWAN)
ROYO – HUMUHUBOG NG ISIP AT DAMDAMIN
PARAANG ARGUMENTIBO – PINAGTATALUNAN
POE (PERSONAL/ EKSPRESIBO) – KARANASAN,
PANANAW, AYONG SA DAMDAMIN KASANAYANNG PAMPAG-IISIP > TAMA ANG
SULATIN, DATOS
POS (PANLIPUNAN) – IMPORMASYON SA
LIPUNAN, LIHAM, BALITA, DYARYO, MAGAZINE KAALAMAN SA WASTONG PAMAMARAAN NG
PAGSUSULAT > SAPAT NA WIKA, PAGGAMIT NG
LIMANG (5) KATANGIAN:
MALIIT AT MALAKING LETRA
 PORMAL KASANAYAN SA PAGHAHABI NG BUONG
 OBHETIBO SULATIN > MAAYOS, ORGANISADO, OBHETIBO
 MAY PANININDIGAN AT MASINING NA PAMAMARAAN
 MAY PANANAGUTAN
 MAY KALINAWAN URI NG PAG-SULAT:

BENEPISYO: TEKNIKAL – PROBLEMA AT SOLUSYON

 OBHETIBONG PARAAN – TIYAK NA REPERENSYAL – SAAN KUMUKUHA NG

PAGDEDETALYE IMPORMASYON
 PAGSUSURI NG DATOS DYORNALISTIK – MAMAMAHAYAG
 BATIS NA KAALAMAN – LUMALAWAK A (DYORNALIST)
DUMADALOY ANG KAALAMAN
AKADEMIKONG PAGSULAT – TINUTURO SA
WIKA – BEHIKULO (TULAY), MAISATITIK ANG PAARALAN
MGA KAISIPAN
MALIKHAING PAGSULAT – MAPUKAW ANG
PAKSA (TEMA) – DITO UMIIKOT ANG SULATIN O DAMDAMIN, MAPALAWAK ANG IMAHINASYON
KWENTO
PROPESYONAL NA PAGSULAT – MAY
LAYUNIN – GABAY, GUSTONG IPAHATID KINALAMAN SA KURSO
PAGBUBUOD/ PAGLALAGOM – PINAPASIMPLE O
PINAIKLI
TATLONG (3) URI:
1. ABSTRAK – LATIN (ABSTRACUS), DRAWN
AWAY, EXTRACT FROM
ANIM (6) NA ELEMENTO – PHILIP KOOPMAN
 PAMAGAT
 INTRODUKSYON O PANIMULA
 KAUGNAY NA LITERATURA
 METODOLOHIYA > QUANTITATIVE,
QUALITATIVE
 RESULTA
 KONKLUSYON > PANAPOS NA PAHAYAG
BENIPISYO (ABSTRAK):
 NAGTITIMBANG NG IMPORMASYON
 NAGSUSURI NG IMPORMASYON (LAHAT
AY TAMA)
 KASANAYAN SA PARTIKULAT NA IDEYA
 LUMALAWAK ANG BOKABULARYO
 HINDI GUMAGAMIT NG MALALALIM NA
SALITA
 MAGING OBHETIBO
2. SIPNOSIS – PAGBUBUOD NG AKLAT O
PELIKULA
BENIPISYO (SIPNOSIS):
>> BIO – GRIYEGO – BUHAY
>> GRAPIYA – GRIYEGO – TALA
>> NOTE – DAPAT TANDAAN
3. BIONOTE – AYON SA PROPESYON
BENIPISYO (BIONOTE)
 MAIKLI LAMANG
 IKATLONG PANAUHAN
 TAPAT SA PAG BIONOTE
 KINIKILALA ANG GUMAGAWA NG
BIONOTE
 BINIBIGYANG HALAGA ANG PAGKILALA
 INVERTED PYRAMID
BIOGRAPIYA (TALAMBUHAY)
BENIPISYO (BIOGRAPIYA)
 MAHABANG SULATIN
 MULA KAPANGANAKAN, HANGGANG
KASALUKUYAN, HANGGANG
KAMATAYAN
CURRICULUM VITAE – PAGHAHANAP NG
TRABAHO

 NARATIBO
 ISA HANGGANG TATLONG PAHINA
 TANO (DAMDAMIN)
 PANGUNAHING TAUH
 PANGUNAHING TAUHAN
 MAY PAGKAKASUNOD-SUNOD
 SARILING PANANALITA
 WASTONG GRAMATIKA
 HINDI NILALAGYAN NG OPINYON
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
(POINTERS)
NEED TO REMEMBER (YELLOW)
IMPORTANT (BLUE)

LINGUA (LATIN) - "DILA" AT "WIKA" O 1946 - IPINAHAYAG NA TAGALOG AT INGLES

"LENGGUWAHE”
EMMERT AT DONAGBY (1981)
WIKA AY SISTEMANG SAGISAG NA BINUBUO NG
TUNOG O KAYA AY PASULAT NG LETRA.
BLOCH AT TRAGER (1942); PENG (2005)
SISTEMANG ORBITARYO, PINAGKASUNDUAN
NG TAO SA PAGGAMIT ARAW-ARAW
HUTCH (1991) - PARA SA TAO
OTANES (1991) - NAPAKASALIMUOT SA
PAKIKIPAGTALASTASAN
HENRY ALLAN GLEASON, JR. (1998)
MASISTEMANG BALAGTASAN
SAPIRO (SAPIRO SA RUZO 2014:15)
KUSANG-LOOB NA KAPARAANANG LUMIKHA
NG TUNOG.
HEMPHILL (HEMPHIL SA RUZOL 2014:15)
KULTURA AT WIKA
MANUEL L. QUEZON - “AMA NG WIKANG
PAMBANSA
ANG OPISYAL NA WIKA NG PILIPINAS (BATAS
KOMONWELT BLG. 570) HULYO 4, 1946
1959 - PINALITAN NG PILIPINO ANG WIKANG
PAMBANSA (KAUTUSANG PANGKAGAWARAN
BLG. 7) AGOSTO 13, 1959
1972 - NAGKAROON NG MAINITANG
PAGTATALO SA KUMBENSYONG
KONSTITUSYUNAL
SALIGANG BATAS NG 1973, ARTIKULO XV,
SEKSIYON 3, BLG. 2
1987 - ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 ANG
WIKANG PAMBANSA NG PILIPINAS AY FILIPINO
WIKANG PANTURO - WIKANG GINAGAMIT SA
PORMAL NA EDUKASYON
WIKANG OPISYAL - GINAGAMIT SA
EDUKASYON, SA PAMAHALAAN, SA POLITIKA,
SA KOMERSIYO AT INDUSTRIYA
 SALIGANG BATAS NG 1987, ARTIKULO
XIV SEKSIYON 7
TEORYANG PINAGMULAN NG WIKA:

LOPE K. SANTOS – “AMA NG BARIRALA” TORE NG BABEL - ANG BAGONG MAGANDANG

BALITA BIBLIYA
ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 – ANG WIKANG
PAMBANSA AY FILIPINO DING-DONG - TUNOG NG BAGAY

1934 - NAGKAROON NG KUMBENSYONG BOW-WOW - TUNOG NG KALIKASAN

KONSTITUSYUNAL POOH-POOH - BUNGA NG MASIDHING
1935 - ART. XIV SEKSYON 3 NG 1935 NA DAMDAMIN
SALIGANG BATAS - BATAS KOMONWELT BLG TARARA-BOOM-DE-AY - SAYAW O RITWAL
184 (SURIAN NG WIKANGPAMBANSA)
YO-HE-HO - PWERSANG PISIKAL
1973 - IPRINOKLAMA NI PANGULONG QUEZON
ANG WIKANG TAGALOG BILANG BATAYAN
(KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG.134)
DISYEMBRE 30, 1937

1940 - INUMPISAHANG ITURO ANG WIKANG

PAMBANSANG BATAY SA TAGALOG SA LAHAT
NG PAARALAN- PUBLIKO ATPRIBADO
MONOLINGGUWALISMO, BIINGGUWALISMO,
AT MULTILINGGUWALISMO
CHOSMSKY (1965) – KAKAYAGAN NG TAO
UNANG WIKA - WIKANG KINAGISNAN
PANGALAWANG WIKA – BAGONG WIKA
PANGATLONG WIKA - TAONG NASA PALIGID
MONOLINGGUWALISMO – ISANG WIKA
BILINGGUWALISMO – DALAWA
 LEONARD BLOOMFIELD (1935) -
KATUTUBONG WIKA
 JOHN MACHAMARA (1967) –
APAT NA MAKRONG KASANAYAN:
 PAKIKINIG
 PAGSASALITA
 PAGBABASA
 PAGSUSULAT
 URIEL WEINEICH (1953) – PAGGAMIT NG
DALAWANG WIKA NG MAGKASALITAAN
 ARTIKULO 15 SEKSYON 2,3 NG
SALIGANG BATAS NG 1973
MULTILINGGUWALISMO – MARAMIHAN
ERNESTO CONSTANTINO – 400 NA DIYALEKTO
HETEROS – MAGKAIBA
GENUS - URILLAHI
HETEROGENOUS (PAGKAKAIBA) – PANG-URI NA
SALITA
HOMOGENOUS (PAGKAKATULAD) – SALITA
MGA BARAYTI NG WIKA:
DIYALEK - PARTIIKULAR NA PANGKAT NG MGA
TAO
IDYOLEK – PAGPAPAHAYAG AT PANANALITA
SOSYOLEK – PERSONAL, PERSONALIDAD
ETNOLEK – ETNIK GROUP
EKOLEK – SINASALITA SA TAHANAN
REGISTER – IISANG PANGAKT LAMANG
(JARGON)
PIDGIN AT CREOLE – DALAWANG WIKANG
PINAGSAMA (PIDGIN – NODODY’S LANGUAGE,
CREOLE – PINAGSAMANG TAGALOG AT
KASTILA)
KOHESYONG GRAMATIKAL:
1. ANAPORA – PANGHALIP NA GINAGAMIT
SA HULIHAN
2. KATAPORA – PANGHALIP NA GINA
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN:
1. INSTRUMENTAL – ITO ANG TUNGKULIN
NG WIKANG TUMUTUGON SA
PANGANGAILANGAN NG TAO.
2. REGULATORYO - PAGKONTROL SA ASAL
O UGALI NG IBANG TAO.
3. INTERAKSYONAL – PARAAN NG
PAKIKIPAG-UGNAYAN
4. PERSONAL - PAGPAPAHAYAG NG
SARILING OPINION O KURO-KURO
5. HEURISTIKO - PAGKUHA O PAGKALAP
NG IMPORMASYON
6. IMPORMATIBO - KABALIKTARAN NG
HEURISTIKO
7. REPRESENTATIBO – SIMBOLO O SAISAG
8. IMAHINASYON – MALIKHAIN NG TAO
JACKOBSON (2003) - PARAAN NG PAGBABAHAGI
NG WIKA:
1. PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN
(EMOTIVE) - PAGPAPAHAYAG NG
DAMDAMIN, SALOOBIN AT EMOSYON.
2. PANGHIHIKAYAT (CONATIVE) - UPANG
MAKAHIMOK AT MAKAIMPLUWENSYA
SA IBA SA PAMAMAGITAN NG PAG-
UUTOS AT PAKIUSAP.
3. PAGSISIMULA NG PAKIKIPAG-UGNAYAN
(PHATIC) - UPANG MAKIPAG-UGNAYAN
SA KAPWA AT MAKAPAGSIMULA NG
USAPAN.
4. PAGGAMIT BILANG SANGGUNIAN
(REFERENTIAL) - IPINAPAKITA NITO ANG
GAMIT NG WIKANG NAGMULA SA AKLAT
AT IBA PANG SANGGUNIANG
PINAGMULAN NG KAALAMAN UPANG
MAGPARATING NG MENSAHE AT
IMPORMASYON.
5. PAGGAMIT NG KURO-KURO
(METALINGUAL) - LUMILINAW SA MGA
SULIRANIN SA PAMAMAGITAN NG
PAGBIBIGAY NG KOMENTO SA ISANG
KODIGO O BATAS.
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
(POINTERS)
NEED TO REMEMBER (YELLOW)
IMPORTANT (BLUE)

6. PATALINGHAGA (POETIC) - MASINING

NA PARAAN NG PAGPAPAHAYAG