1.

1 BADANIA MAKROSKOPOWE PRZEŁOMÓW

Przełom i złom to bardzo podobne określenia rozdzielenia materiału jednak nie każdy opisuje je
równoważnie. Złom odnoszą także do procesu powstawania i rozwoju odłamanej części natomiast
przełom tylko do powierzchni po rozłamaniu.( gówno ze chuj)
Ogólnie badania makroskopowe polegają na obserwacjach tzw. nieuzbrojonym okiem lub przy uzyciu
mikroskopu (powiększenie max x30). Tym badaniem ogarniemy:
- dobór materiałów (czy dobre)
- prawidłowość obróbki cieplnej czy mechanicznej
Rozjebanie elementu prowadzi do np. strat materialnych, a czasami nawet do zagrożenia zdrowia czy
zycia gościa przy maszynie. Badania sa po to aby zobaczyć co w tym materiale poszlo nie tak i w
przyszłości zapobiec takim wypadkom cnie.
Wytrzymałość materiału = siły wiązań międzyatomowych. Podczas dekohezji(rozjebania materiału)
oddzielają się warstwy atomowe. Materiały nie są idealne więc łatwo obliczyć, że ich wytrzymałość
odbiega od tej teoretycznej. Spowodowane jest defektami struktury krystalicznej czyli np.
dyslokacjami czy mikropekniecia. Griffith 1921 pierdolil ze w matieriałach zawsze występują
pękniecia, które inicjują przełom. Dyslokacje = łatwiej odkształcalny materiał, mikropęknięcia. Gdy już
takie mikropekniecie jest ono zacznie się rozwijać i może doprowadzić do powstania przełomu.

Bardzo ważne ile czasu zajęło powstanie takiego przełomu. Dzielimy na dwa:
> krótki czas
- przełom kruchy (pęka krucho czyli nie ma odkształcenia przy linii przełomu nie wygina się jebany,
szybkie i mocne obciążenie silami)
- przełom plastyczny(ten się wygina przed peknieciem, peka plastycznie, wolne narastajacie sily)
>długi czas
- przełom zmęczeniowy
Jest taki podział sieci w której materialy krystalizuja na A1 A2 A3. W A2 i A3 materiały mają wąskie
przedział temperatury, przejścia ze stanu plastycznego do kruchego, natomiast w A1 materiały maja
właściwości plastyczne w bardzo niskich temperaturach. Ogolnie mowia żeby material podczas
eksploatacji posiadal jakas doze plastyczności żeby moc przedwcześnie ogarnąć co się odpierdala i
zapobiec przełomowi jednak taki material bo odkształceniu jest już do wyjebania i wymiany.

1.2 Przełom kruchy

-Zachodzi latwiej i w sposób niekontrolowany wiec jest niebezpieczny

-Mniejszy nakład energii niż przy plastycznym
-Wystepuje tam gdzie skoncetrowane zostało naprezenie (tam gdzie zes zajebal najmocniej tam
pierdolnie) np.kruche wydzielenia obcych faz albo wtracenia niemetaliczne.
- brak odkształceń jak nazwa mowi
- powierzchnia przełomu jest chropowata
-Pekniecie kruche może być łupliwe lub miedzyziarniste
>łupliwe zachodzi na płaszczyznach łupliwości gdzie jest najmniejsza kohezja(wytrzymałość
materiału), jest przełomem śródkrystalicznym, głowna linia przełomu prostopadła do największego
naprezenia
> miedzyziarnicste Jest gdy na granicach ziarn pojawia się kruche wydzielenia o malej wytrzymalosci

1.1.2 przełom plastyczny

-no jebany się trochę wygina
- jeżeli to wygiecie nie jest duże to przełom rozdzielczy jeżeli duże to ciągliwy
>ciągliwy, ogolnie to działa tak, material się odksztalca powstają mikropory w granicach ziarn jakiś
narożach lub przy wtrąceniach niemetalicznych, im dluzej się wygina to mostki miedzy tymi
mikroporami robia się węższe i w końcu się zrywają co powoduje rozjebanie przedmiotu
Jeszcze jest to trochę inaczej opisane, ze w trakcie narastających naprezen w maksymalnym pukncie
pojawia się tzw. szyjka czyli takie zwężenie matierialy jakby, wtedy pory powiekszaja się i przez to
mostki się zrywają polecam przeczytać bo to dziwne lol.

1.1.3 Przełom zmęczeniowy.

- długotrwały proces, może trwac tyhodnie miesiące lata,

- zależy od materialu, warunków i obciazen ile będzie się tworzyć
- powstaje na wstkutek zmiennych obciazen (cykliczne obustronne zginanie w obciążonych
elementach obrotowych).
- Co powoduje jebniecie
>mikrokarby
>mikropekniecia i mikropory (wady powierzchniowe)
>pekniecia podpowierzniowe
Mechanizm
Odksztalcenia przez naprezenia -> powstawanie mikropęknięć -> rozwój i laczenie się ich co
powoduje pekniecie glowne(prostopadle do kierunku największych naprezen normalnych)
- ogolnie makroskopowo struktura przełomu jest podobna do kruchego, ale odrozniaja się tzw.
strefami przełomu zmęczeniowego.
>ognisko – miejsce powstawania przełomu, powstają mikropekniecia, wystepuja przy spiętrzeniach
naprezen(karby podcięcia ), nie zawsze widoczne na przełomie, może być ich wiele, mogą
wystepowac w roznych płaszczyznach przez co tworza się uskoki,
> strefa zmęczeniowe – tworzy się na wskutek tarcia się powierzchni, im gladsza tym dluzej robilo się
przełamanie, widoczne linie spoczynkowe(zatrzymanie pekniecia, zmniejszenie predkosci rozwoju,
brak = stale sily i ciagla praca)
> strefa odłamania - powstaje w niej przełom i chyba tyle xD

1.2.1 Wpływ transkrystalizacji na powstanie przełomu

Tu ogolnie chodzi o odlew. Przy procensie odlewania odpierdala się syf w taki sposób ze na jego
powierzchni powstają na przeciwległych końcach tzw. kryształy słupkowe które przenosza największy
syf czyli np. wtracenia metaliczne czy wydzielenia kruche, spychają je do samego srodka wlewka(taka
nazwa jakby struktury odlewu czy cos) przez co srodek odlewu jest osłabiony przez co mogą wystapic
pekniecia przez co powstaje przełom.

1.2.2 Przełom elementów poddanych przeróbce plastycznej

W tym chodzi o to ze po przeróbce plastycznej wydluzaja się ziarna, przez co material jest osłabiony,
przełom w takim czyms powstaje wlasnie wzdłuż tych wydłużonych ziaren, nazywa się przełomem
włóknistym(przełom plastycnzy).

1.2.3 Przełom elementów hartowanych

No na moje to chodzi o to ze jak zes za mocno podgrzal element ze się wzial i kurwa rozdzielil, za
mocno podgrzane i rozdziela się na dwie identyczne części wiec przełom kurchy

1.3.1 wady odlewow

Takie trochę gowno ale chuj

Dzieli się na:

Wady kształtu (zbicia odłamania, wyszczerbienia)

wady powierzchni surowej (zadziory, chropowatość)
przerwy ciagłosci (pekniecia na zimno, pekniecia na goroco)
wady wewnetrzene (zazuzlenia, pęcherze)

1.3.2 wady wyrobow obrobionych plastycznie

Wady kształtu i odchylenia wymiarowe (odłamania wyszczerbienia)

wady powierzchni surowej (rysy, zadziory, wzery)
przerwy ciaglosci( pekniecia w głąb)
wady wewnerzene (rozwarstwienia zawalcowania)

1.3.3 wady wyrobow obrobionych mechanicznie

- zle wykonane otwory, nieogradowane krawędzie

ogolnie niestaranność wykonania

2.1 przygotowanie probek do badan

Bardzo wazny etap badań, popełnienie bledu = chujowe wyniki, probke wycina się z większego
elementu, w przypadku odlewow jest to miejsce przy sciankach odlewu aby zbadac caly jego przekroj
a przy przełomach blisko przlomu i miejsce od niego oddalone żeby zbadac roznice w strukturze, przy
wycinaniu trzeba uwazac żeby nie zmienić struktury probki bo to tez nam wszystko zjebie, ważne jest
miejsce pobrania i wybranie przekroju do obserwacji, przekroj podluzny = wloknistosc, poprzeczny =
pekniecia, żeby probke przygotować szlifuje się i poleruje i nazywa zgładem metalograficznym, przy
badaniach makroskopowych nie potrzebna jest duza gladkosc probki, przez co się jej nie poleruje,
szlifowanie zaczynamy papierem od 0,1k do kilku k um natomiast kończymy na kliku lub
kilkudziesięciu um, polerujemy na tarczy obrotowej pokrytej suknem z nalozona pasta diamentowa
albo filcem nasaczonym tlenkiem glinu, takie gowno nie przygotowujemy do trawienia, odczynnikami
trawiącymi sa wodne lub alkoholowe roztwory kwasow soli zasad, odczynniki które maja jest większe
stężenie silnych kwasow używane jest gdy trzeba więcej wytrawić np. do ujawnienia struktury
ukierunkowanej obrobka plastyczna, no i te które maja mniej trawia płycej cnie.
Proba baumana – polega na nasaczeniu kartki fotograficznej odczynnikiem trawiącym i przyłożeniem
jej do probki,

Reszte sobie przeczytasz bo jest dość krótkie i da się zrozumieć lol