Kultura
Pangmasa o Komersyal na Kultura
isang pangkat ng pinagsasaluhang mga ugali,
pagpapahalaga, mga layunin, at mga gawain na
nagbibigay ng katangian sa isang institusyon o
panimulaan, organisasyon, o pangkat.
Popular
Sikat, kilala, tanyag, patok, litaw. ayon kay
Raymond Williams ay isang pang-uri na
nangangahulugang “kinagigiliwan, nagugustuhan ng
nakararaming tao.” (1983: 87, salin). Numerikal din ang
isang pakahulugan ng popular. Popular ang isang bagay o
tao kung maraming tumatangkilik.
Kulturang Popular
Ang kulturang popular ang kadalasang
nagbibigay ng depinisyon kung ano ang maganda at kung
ano ang katanggap-tanggap. Ang pag-ayon sa kulturang
popular, ang nagpapadama sa mga tao na tanggap sila sa
modernismo dahil ang kulturang popular ay kadalasang
nagmumula sa mga modernong produkto ng mga
kumpanya at modernong mga bansa.
Ang kulturang popular ay maaaring teknolohiya,
pagkain, kasuotan, musika at iba pa. Ito ay ang mga
pinagsasama-samang kultura na itinatakda ng
makakapangyarihang tao, kumpanya at bansa.
Ginagamit ito ng mga ordinaryong tao para maipahayag
ang kanilang pagsang-ayon sa isang kultura, pati na rin
maipakilala ang kanilang sarili.
Pinagmulan ng Kulturang Popular
1. Pangangailangan na itinatakda ng mga negosyante.
Ang mga negosyante ay nagbibigay o
nagpapakita sa mga tao ng isang pangangailangan.
Maaaring ito ay pangangailangan maging maputi, maging
diretso ang buhok, magkaroon ng kolorete sa mukha at
iba pa para matawag na maganda. Maaari rin namang
gamitin ito ng mga negosyante sa mga teknolohiya;
natatanim sa utak ng tao na hindi na sila mabubuhay ng
wala silang magagandang cellphone, camera, at iba pa.
Dahil dito, napipilitan bumili ang mga tao ng mga
produktong ginagawa ng mga negosyante para lang
matugunan ang pangangailangan na ito. Ang produktong
ito ay siya namang nagiging sikat at napapasama sa
kulturang popular kinalaunan.
2. Latak
Sinasabi rin naman na ang kulturang popular ay
isang latak. Panghalili sa mahal at sa orihinal. Sinasabing
nangyayari ito dahil ang masa ay hindi makabili ng mga
kasuotan na mamahalin kaya sila ay nagkakasya na
lamang sa pagbili ng mga damit at bag na mura hanggang
sa ito na ang maging uso at gamit na ng lahat.
3.
Kaugnay ng sinasabi natin kanina tungkol sa
mamahaling mga gamit, ang mga mumurahing gamit ay
kadalasang sumasailalim sa maramihang produksyon o
mass production. Ang kulturang popular ngayon ay ang
mga pagkakaparepareho ng mga kagamitan na nabili ng
mga tao sa murang halaga.
4. Ginagawa ng Tao
Ito naman ang nagsasabing ang kulturang
popular ay ginagawa ng tao --maaaring ng isang sikat na
personalidad na nais tularan ng marami. Sa paggaya dito
ng mga tao, unti-unti itong napupunta sa mainstream. Ito
ang tinatawag na pagpapauso. Ito ay maaaring
ginagawang pang hanapbuhay, pampasikat o pang-
libangan lamang.
5. Larangan ng Gahum
Sinasabi rin naman na ang kulturang popular ay
isang ebidensya ng mataas na tingin natin sa isang gahum
na bansa. Kung ano ang mga gamit, damit, bag o kung
ano man na ginagamit sa kanilang bansa ay ating
tinatangkilik dahil ito ang maganda, nakahihigit at
nakatataas para sa ating paningin. Sinasabing
nakakasama ito para sa ating sariling bansa dahil unti-
unti nitong nakikitil ang ating sariling industriya dahil
walang tumatangkilik sa ating sariling mga produkto.
Dahil dito, sinasabing mas napapahalagahan natin ang
kalinangan at kabihasnan ng iba kaysa sa sarili nating
kultura.
6. Pagkalusaw ng mga Hangganan
Sa tumitinding globalisasyon at pagkakaugnay-
ugnay ng mga kultura at sibilisasyon sa buong mundo,
hindi na nagiging hadlang ang distansya ng mga bansa
para magkaroon ng iisang kulturang popular. Nawawalan
na ng distinksyon ang mataas at mababang kultura, ang
sariling kultura, comersyal at popular na kultura. Lahat ng
kultura ay nagkakasabay-sabay na ginagamit at nagiging
isa.
Katangian ng Kulturang Popular
1. Ang kulturang popular ay ginagawa para sa kita
2. Ang kulturang popular ay transgresibo sa mga
kategorya.
3. Ang kulturang popular ay ipinapalaganap sa
pamamagitan ng teknolohiya.
4. Ang kulturang popular ay pumapailanlang sa nosyon
ng sado-masokismo.
 Nagmula sa Kanluran
1. Komiks - maliit na seryeng aklat ng mga kuwentong
nakadrowing. Ang komiks ay isang grapikong midyum na
kung saan ang mga salita at larawan ang ginagamit upang
ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring maglaman
ang komiks ng kaunti o walang salita, at binubuo ng isa o
higit pang mga larawan.
1884 - Sinasabing ang bayaning si Jose Rizal ang kauna-
unahang Filipino na gumawa ng komiks. Noong taong ito
ay inilathala sa magasing "Trubner's Record" sa Europa
ang komiks strip niya na "Pagong at Matsing". Ito ay
halaw ng bayani mula sa isang popular na pabula sa Asya.
1896-1898 - habang ang Pilipinas ay dumadaan sa yugto
ng rebolusyon, ilang magasin ang lumabas sa Maynila na
may nakaimprentang cartoons. Dalawa sa mga ito ay ang
"Miao" at "Te Con Leche".
1907 - inilathala ang "Lipang Kalabaw", isang magasin na
nasa ilalim ng pangangasiwa ni Lope K. Santos. Ang
magasin na ito ay nasa wikang Tagalog, at nagtataglay ng
mga satirikong cartoons na patungkol sa mga
Amerikanong opisyal. Ang paglalathala ng magasin na ito
ay natigil din noong 1909.
1920 - Ang mga unang serye ng Filipino komiks ay
lumabas sa taong ito bilang page filler sa mga magasing
Tagalog. Dalawa sa mga magasing ito ay ang
"Telembang" at ang muling binuhay na "Lipang
Kalabaw", na nagtataglay ng mga satirikong cartoons
laban sa mga Amerikano at mga pederalista. Ang
dalawang komiks na ito ay maaaring ituring na
nagpasimula sa mga komiks sa Pilipinas.
1946 - lumabas ang unang regular na nailalathalang
magasin ng komiks, ang Halakhak Komiks. Tumagal
lamang ang Halakhak ng sampung edisyon dahil sa
kakulangan ng maayos na distribusyon. Hindi tuluyang
namatay ang industriya ng komiks dahil noong 1947,
lumabas ang Pilipino Komiks, sa ilalim ng pamamahala ni
Tony Velasquez. Ito ay nagbukas ng daan para sa iba
pang magasin ng komiks na mailathala.
1949 - sunod-sunod na lumabas ang mga naging sikat na
komiks tulad ng Tagalog Klasiks
1950 - ang unang komiks ng Silangan ay lumabas noong
March 15, 1950 sa ilalim ng pamamahala ng editor na si
Ben Cabailo, Jr. Ipinagmalaki nito ang mga pinakabata at
magagaling na dibuhista ng panahong iyon: Nestor
Redondo, Alfredo Alcala, Nolasco "Noly" Panaligan,
Elpidio Torres, at Antonio de Zuniga. Isa sa mga sumikat
na kuwento mula sa Silangan ay ang "Prinsipe Ahmad,
Anak ni Aladdin", na likha ni Alfredo P. Alcala.
Sumunod sa mga ito ang Bituin Komiks (April 1950),
Bulaklak Komiks (August 1950), Pantastik Komiks
(October 1950) Hiwaga Komiks (1950), Espesyal Komiks
(1952), Manila Klasiks (1952), at Extra Komiks (1953).
Dito nagsimula ang isa sa pinakamalaking industriya ng
komiks sa buong mundo, kaya noong kalgitnaan ng
1950s, hindi man opisyal ay itinuring ang komiks bilang
pambansang libro ng mga Pilipino.
Lumawak pa ang mga ginamit na anyo sa paggawa ng
komiks. Noong 1950s, kumuha ng inspirasyon ang komiks
mula sa ibang anyo ng literatura tulad ng komedya,
alamat, mga paniniwala at maging sa mitolohiyang
Pilipino. Ang mga naunang komiks na Tagalog ay
mayaman sa mga kwentong patungkol sa aswang, kapre,
nuno sa punso, tikbalang at iba pang mga karakter na
mga sinaunang paniniwala ng mga Pilipino.
Ang ilang komiks ay hinango ang mga ideya ng karakter
sa mga komiks ng Amerika, tulad ng Kulafu at Og
(Tarzan), Darna (Wonder Woman o Superman), at D.I.
Trece (Dick Tracy).
Sa panahon ng Martial Law, ipinatanggal ang ilan sa mga
nilalaman ng komiks. Ipinag-utos din ang paggamit ng
murang papel para sa komiks. Naapektuhan nito ang
itsura at kalidad ng komiks, kaya naman bumaba ang
benta ng mga ito sa pagpasok ng dekada 80's. Nagresulta
ito sa pag-alis ng mga ilustrador ng komiks sa Pilipinas
para magtrabaho sa parehong industriya sa Amerika.
Pagkatapos ng Martial law, muling namuhunan ang
industriya ng komiks sa mga makabagong mambabasa.
Drama ang naging usong tema sa komiks, sa
pagpapasikat ng mga manunulat na sina Pablo S. Gomez,
Elena Patron, at Nerissa Cabral.
Ang pagbabalik ng interes sa komiks ay tumagal lamang
hanggang sa simula ng 1990s kung kailan nagsimula nang
mahumaling ang mga Filipino sa ibang anyo ng
paglilibang tulad ng video games, karaoke, 'pocket book
novels', 'cellphones', at sa bandang huli - Internet at text
messaging.
Maraming gumagawa ng komiks ang nagtipid sa
produksyon, binawasan ang sweldo ng mga manunulat
at dibuhista, at dinamihan ang mga pahinang nakatuon
sa showbiz kaysa sa komiks. Dahil sa baba ng sweldo, ang
mga manunulat ay napilitang ulitin na lamang ang mga
lumang kwento, at ang guhit ng mga ilustrador ay
pangkaraniwan na lamang. Samakatuwid, hindi na nito
nasasalamin ang mayamang tradisyon ng komiks na
nasimulan noon.
Sa taong 2005, wala ng kahit anong kumpanya o
malaking tagalimbag ng komiks sa Pilipinas. Ang mga
naiwan ay ang mga maliliit na lamang na naglalathala ng
sariling titulo ng komiks.
Tony Velasquez – Ama ng Komiks sa Pilipinas o Father of
Tagalog Comics dahil ang nagpanimula at nagpaunlad ng
sining ng mga serye ng mga larawang-guhit sa bansa.
Iginuhit niya si Kenkoy na isang karakter sa komiks na
gawa ng manunulat na si Romualdo Ramos na unang
nailimbag sa mga pahina ng lingguhang magasing
Liwayway noong Enero 11,1929.
Antonio de Zuniga (Tony de Zuniga) – Nagsimula bilang
isang manunulat sa Liwayway hanggang nagging isang
ilustrador ng komiks at kalaunay nakarating sa DC
Comics. Siya ang kauna-unahang Pilipino na nakagawa ng
komiks sa Amerika, at siya rin ang dahilan kung bakit
nakarating doon ang mga trabaho o gawa ng iba pang
mga kagaya niya.
Mars Ravelo – Hari ng Komiks sa Pilipinas. Tinanggihan
ng iba dahil inakalang ang isang cartoonist na katulad
niya ay walang kakayahang sumulat ng mga seryosong
obra ngunit Subalit iba ang mentalidad ni Tony Velasquez
na General Manager ng Ace Publication noon. Lubos ang
kanyang tiwala sa kakayahan ni Ravelo. Lumikha si Ravelo
ng mga immortal characters gaya ng “Dyesebel”,
“Darna”, “Captain Barbell”, “Bondying”, at marami pang
iba.
Mga Naging Darna
1. Rosa Del Rosario 1951
2. Liza Moreno 1960’s
(“Isputnik vs. Darna” and Si “Darna Ang Impakta.”)
3. Eva Montes 1965 (Si Darna At Ang Tuod)
4. Gina Pareño (Darna at ang Planetman/ Blue Bikini
Pulang Bituin)
5. Vilma Santos 1973 (Lipad Darna, Lipad!)
6. Lorna Tolentino
7. Rio Locsin 1979 (Bira! Darna Bira! /gumamit ng choker)
8. Sharon Cuneta 1986 (at nagcameo sa Captain Barbel)
9. Nanette Medved (Filipino-Russian/cuffs deflect
bullets)
10. Anjanette Abayari 1994
11. Regine Velasquez 2003 (nagcameo rin sa Capt.
Barbel)
12. Angel Locsin (reallife Darna)
13. Marian Rivera
14. Jane de Leon
2. Magasin - peryodikong publikasyon na naglalaman ng
maraming artikulo, kwento, larawan, anunsyo at iba pa.
kalimitang pinopondohan ng mga patalastas. Ito ay
nagbibigay ng impormasyon sa mga mambabasa. Ito ay
may sukat na mas malaki kaysa aklat ngunit mas maliit
kaysa pahayagan. Maaaring ito ay naglalaman ng mga
larawan ng mga produkto na iniindorso ng mga sikat na
tao sa bansa.
Mga Magasin Noon at Ngayon
Lipang Kalabaw (1907) - Ang magasin ay pag-aari ng
editor din nito na si Lope K. Santos. Ang Lipang Kalabaw
ay tumatalakay sa mga isyu ng politika, lipunan at
kultura. Naging kontrobersyal ang magasing ito dahil sa
mga karikatura ng mga kilalang personalidad ng
panahong iyon.
Ayon sa mga mananalaysay ng sining, ang mga
karikaturang ito ay iginuhit ni Jorhe Pineda. Tumigil ang
operasyon ng magasin noong 1909 dahil sa mga reklamo
ng mga opisyal ng pamahalaan na parati nitong
tinutuligsa. - Ito’y nailathala sa tatlong magkakaibang
panahon:1907-1909, 1922-1924, 1947-1948 dahil sa
paulit-ulit na pagpapatigil dito. - Ilan sa mga tinuligsa
nitong pulitiko ay sina Gobernador Leonard Wood.
Telembang (1922-1924) -ay isang satirikong lingguhang
magasin na nasa sirkulasyon ng industriya noong 1922
hanggang 1924. Ang pangunahing editor sa magasing ito
ay si Inigo Ed Regalado. - Ang magasing ito ay naglalaman
ng mga nakakatawang mga kwento mga caricatures at
mga cartoons. - Ayon sa mga historyador ang mga
cartoons sa magasing ito ay likha nina Fernando
Amorsolo at Jorge Pineda. Ang magasing ito ay
naglalaman ng mga satirikong cartoons na laban sa mga
Amerikano at mga pederalista. - Mayroong 111 isyu ang
magsing ito.
Liwayway (1922) - Naunang nakilala bilang “Photo
News” ito’y naglalaman ng mga larawan, balita,
salaysayin, sanaysay, prosa, at tula, at nasusulat sa
tatlong wika. - Hindi mawawala ang Liwayway kung pag-
uusapan ang magasin sa Pilipinas. Naglalaman ito ng mga
maikling kuwento at sunod-sunod na mga nobela. Dahil
dito, naging paraan ito para mapalago ang kamalayan ng
mga Pilipino. - Inilunsad ni Ramon Roces ang mga
magasin na nasa katutubong wika. - Mayroon pa ring
magasing Liwayway hanggang sa kasalukuyan. Mga
Kauna-unahang Magasin sa Pilipinas
FHM (For Him Magazine) - Ang magasing ito ay tumatayo
bilang mapagkakatiwalaan at puno ng mga impormasyon
na nagiging instrumento upang mapag-usapan ng
kalalakihan ang maraming bagay tulad ng buhay, pag-
ibig, at iba pa.
Cosmopolitan - Magasing pangkababaihan. Ang mga
artikulo dito ay nagsisilbing gabay upang maliwanagan
ang kababaihan tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa
kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.
Good Housekeeping - Isang magasin para sa mga abalang
ina. Ang mga artikulong nakasulat sa dito ay tumutulong
sa kanila upang gawin ang kanilang mga responsibilidad
at maging mabuting maybahay.
Yes! - Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang
nilalaman nito ay palaging bago, puno ng mga nakaw-
atensyon na larawan at malalaman na detalye tungkol sa
mga pinakasikat na artista sa bansa.
Metro - Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,
shopping at mga isyu hinggil sa kagandahan ang
nilalaman ng Metro.
Candy - Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at
suliranin ng kabataan. Ito ay gawa ng mga batang
manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa
Men’s Health - Magasin na nakatutulong sa kalalakihan
tungkol sa mga isyu ng kalusugan. Mga pamamaraan sa
pag-ehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga pagsusuri
sa pisikal at mental na kalusugan ang nilalaman nito,
kung kaya ito ay naging paborito ng maraming
kalalakihan.
T3 - Isang magasin para lamang sa mga gadget.
Ipinakikita rito ang mga pinakahuling pagbabago sa
teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may mga
napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-aalaga ng
mga gadget.
Entrepreneur -Magasin para sa mga taong may negosyo
o nais magtayo ng negosyo.
3. Radyo - transmisyon at pagtanggap ng mensaheng
tunog at katulad sa pamamagitan ng elektromagnetikong
alon ng dalasang radyo nang walang nakakonektang
kawad. aparatong ginagamit sa pagtanggap,
pagbrodkast, o pagpapadala ng senyas na panradyo; ang
mensaheng ipinadala o natanggap sa pamamagitan nito.
Ang radyo ay siyang mass media na umaabot sa
pinakamalawak na mga tagapakinig sa mundo." Kinikilala
din ito bilang makapangyarihang kasangkapan ng
komunikasyon at isang medyum na kaunti lamang ang
gastos. Ang radyo ay partikular na naayon na maabot
ang mga malalayong komunidad at mga bulnerableng
tao habang nagbibigay ng plataporma upang mamagitan
sa mga pampublikong debate, anupaman ang antas ng
edukasyon ng mga tao.
1894 – ang Italyanong imbentor na si Guglielmo Marconi
at nakabuo ng unang wireless na Sistema ng telegrapo
batay sa transmisyon ng radio. Mula nito, ang pag-unlad
ng pamamahayag gamit ang radio ay naging malaki.
1924 – nagsimula ang radto sa Pilipinas sa taong ito. Sa
pagkakatatag ng KZKZ(AM) ni Henry Herman Sr. sa
Maynila, ang may-ari ng Electrical Supply Company.
Sa taon ding ito, Binili ng Radio Corporation of the
Philippines (RCP) ang KZKZ(AM) mula kay Henry Herman.
Dalawang taon ang nakalipas, ang kompanya ay
nagsimulang magtrabaho upang gawin ang dalawa sa
pinakamalaking istasyon ng radio sa Asya.
Henry Herman – isang Amerikano at isang dating sundalo
na dumating sa Pilipinas upang lumaban sa digmaang
Pilipinas-Amerika. Nanatili siya sa Pilipinas matapos ang
kanyang tungkulin.
1929 – inilunsad ng RCP ang KZRC sa Cebu
sumahimpapawid, ngunit sa kalaunan ay ibinenta sa
isang may-ari ng tindahan na si Isaac Beck. Ito na ngayon
ang DYRC na pag-aari ng Manila Broadcasting Company.
Noong una, ang lahat ng mga programa sa radio ay nasa
wikang Ingles bilang ito ay sa panahon ng kolonya ng
Amerika sa bansa.
Ngayon, marami ng istasyon sa radio dahil sa bawat
lungsod ay mayroon ng rehiyonal o mga pangkomunidad
na istasyon ng radio sa halos bawat rehiyon ng bansa.
Ngunit ang kasalukuyang pinakamatandang istansyon ng
radio ay ang DZRH.
Nakikinig ang mga tao sa FM kaysa sa AM na istasyon ng
radyo halos 90 porsiyento ng panahon. Ang mga istasyon
na FM ay nakapokus ang nilalaman unang una sa musika
samantalang ang mga istasyon na AM ay nag-uulat ng
mga balita, kasalukuyang pangyayari, serbisyo publiko,
seryal na drama at mga programa na tumatalakay sa mga
napapanahong isyu.
Amplitude Modulation (AM)
Ang AM ay nakatayo para sa Module ng Amplitude
Ang AM ay may mas mahinang kalidad ng tunog kumpara
sa FM, ngunit mas mura at maaaring maipadala sa
mahabang distansya. Mayroon itong isang mas
mababang bandwidth kaya maaari itong magkaroon ng
higit pang mga istasyon na magagamit sa anumang
saklaw ng dalas.
Frequency Modulation (FM)
Ang FM ay nakatayo para sa Frequency Modulation
Ang FM ay may mas mahusay na kalidad ng tunog dahil
sa mas mataas na bandwidth.
4. Telebisyon - midyum ng telekomunikasyon na
naghahatid ng mga gumagalaw na imahe na maaaring
monochrome o colored, mayroon o walang tunog. Ang
telebisyon ay isang mahalagang uri ng libangan na may
malaking impluwensya sa lahat ng tao. Ito ay may
mahalagang gampanin sa paghubog ng kamalayan ng tao
at kung paano niya tinitingnan at hinuhugis ang mundo.
Ang mahabang oras na inilalaan sa dito ay nagdudulot ng
positibo at negatibong epekto sa pag-iisip at pag-uugali
ng manonood.
October 23, 1953, lumabas ang pinakaunang broadcast
ng telebisyon sa Pilipinas sa pamamagitan ng DZAQ TV
Channel 3.
Ang pinakaunang mga imahe na nakita sa telebisyon sa
Pilipinas ay ang pagpaparty ng mga mayayaman sa hardin
ni Judge Antonio Quirino sa Sitio Alto, at ang
pinakaunang taong nakita sa telebisyon ay walang iba
kung hindi ang kapatid ni Tony na si Pangulong Elpidio
Quirino.
Paano ba naisakatuparan ang makasaysayang
pangyayaring ito? Itinatag muna ni James Lindbergh
noong 1946 ang isang radio station, ang Bolinao
Electronics Corporation o BEC, taga-Bolinao, Pangasinan
kasi ang misis niyang Pinay. Sa Amerika, ang telebisyon
ay una nang sinubukan ni Philo Farnsworth sa kanyang
image dissector camera tube noong 1927, nang ipakita
niya dito ang isang straight line.
Maging ang mga pamantasan, ang Unibersidad ng Santo
Tomas ay nag-eeksperimento na ng home-made receiver
at ang Feati naman ay nagkaroon ng experimental TV
station. Naisip ni Lindbergh na ang susunod na hakbang
para sa kanyang kumpanya ay pumasok sa telebisyon.
Si Judge Tony Quirino naman ay hindi nabigyan ng permit
na magkaroon ng isang istasyong pantelebisyon dahil
nangamba ang pamahalaan na baka gamitin ito para sa
kampanya para sa ikalawang termino ni Elpidio Quirino.
Kaya nakipagsanib-pwersa si Tony Quirino kay Lindbergh
at binili ang ilang bahagi ng shares ng BEC na muling
pinangalanan na Alto Broadcasting System (ABS).
Muling hinarang ng Bangko Sentral ang pagpapahiram ng
pautang na dolyar kay Quirino dahil masyado raw risky
ang bagong negosyong papasukin, kaya humingi na
lamang ng tulong sa Quirino sa Radio Corporation of
America (RCA). Nagtayo sila ng tore sa San Juan at nag-
import at nagbenta ng tinatayang 150-300 TV sets. At ito
na nga ang naging daan upang mapanood ang
pinakaunang TV broadcast na iyon kasama ang
Pangulong Quirino.
Si Lindbergh ang kinilalang “Ama ng Telebisyong
Pilipino” at noong araw na iyon, ang Pilipinas ang ika-15
bansa pa lamang na nagkaroon ng telebisyon sa mundo,
pangalawa sa Asya. Ang ABS noon ay nagkaroon ng
opisina sa Roxas Blvd. at nagpalabas mula ika-anim
hanggang ikasampu ng gabi.
Dati rati mga pelikulang banyaga ang madalas ipalabas sa
telebisyon, hanggang ang makasaysayang Heswitang si
Padre James Reuter ay gumawa ng kasaysayan at
nagpalabas sa telebisyon ng isang live stage play, ang
Cyrano de Bergerac, na tumagal ng tatlong oras at mga
estudyante ang lahat ng aktor. Hindi naglaon sabayang
ipinalabas sa telebisyon ang mga popular na programa sa
radio tulad ng Tawag ng Tanghalan, Kuwentong Kutsero,
at Student Canteen.
Noong 1958, itinatag nina Eugenio at Fernando Lopez
ang Chronicle Broadcasting Network (CBN) at binili nila
ang ABS, na naging ABS-CBN.
Hindi naglaon, noong 1961 nagkaroon ng DZBB-TV-7 o
Republic Broadcasting System (RBS) ni Bob Stewart na
magiging GMA na ang pinakasikat na programa ay Gabi
ng Lagim hanggang matatag noong 1974 ang DWGT-TV 4
na hindi naglaon ay magiging People’s Television o
Telebisyon ng Bayan.
Sa kasalukuyan, mayroong tatlong pangunahing channel
ng telebisyon sa Pilipinas: ABS-CBN, GMA at TV 5. Ang
paglawak ng tema ng mga palabas sa telebisyon ay batay
sa ninanais at tingin nila ay kailangan ng mga manunuod.
Ilan dito ay News and Public Affairs, Sitcom, Reality,
Drama Series, Foreign, Talk at Variety Shows. Dahil ang
mga ito ay pawang tugon ng mga istasyon sa hiling ng
kanilang mga viewers, ang pagiging malapit nito sa madla
ay tila ba isang epekto nito.
Patok na patok na rin ngayon ang mga palabas mula sa
ibang bansa na ating inadap tulad ng Pinoy Big Brother,
Pilipinas Got Talent, Family Feud. Kasabay rin nito ang
sunud-sunod na pagsulpot ng mga pelikula at seryeng
banyaga na isinasalin sa Filipino.
Noong dekada '90, sumikat ang mga seryeng nagmula sa
Mexico na tinawag nga Mexicanovela – na mula sa
pinagsamang Mexico at novella (Espanyol).
Kabilang dito ay ang mga palabas na Marimar at
Rosalinda na gumawa pa ng kasaysayan sa reyting nitong
69.1% nahanggang sa kasalukuyan ay hindi pa rin
nauungusan. Marahil, isa itong pamamaraan ng mga
istasyon upang muling makakuha ng iba pang mga
manunuod-- yaong hindi gaanong nakaiintinding Ingles o
kaya'y walang akses sa mga naturang palabas sa
mababang halaga.
Sa pamamagitan kasi ng pagsasalin na kanilang
ginagawa, mas nauunawaan ng mga manunuod ang mga
sikat ng banyagang palabas kaya't higit nilang ikatutuwa
ito kaysa manuod ng mga palabas na hindi naman nila
gaanong maunawaan at sa higit na abot kayang halaga.
Sa dami ng mga palabas na mula sa ibang bansa, wala na
atang tatalo pa sa mga programang galing sa mga
Asyanong bansa sa dami at sa lawak ng impluwensiya sa
mga Pilipinoat sa wikang Filipino. Mula sa mga istasyong
nag-ere ng mga palabas na asyano, naidagdag saating
leksikon ang mga salitang Asianovela (Asya + novella) na
katawagan sa mga palabas na mulasa kapit-bansa sa Asya
na unang ginamit sa mga internet forums at tuluyang
lumaganap at ginamitng madla, koreanovela,
taiwanovela at japanovela o jdrama na ginagamit sa
kasalukuyan upang tukuyan ang pinagmulang bansa.
Pinaunang nabighani ang puso ng mga Pilipino sa Taiwan
version ng Meteor Garden. Sinundan ito ng mga seryeng
mula sa Korea tulad ng Lovers in Paris, Jewel in the
Palace, Dong Yi, Princess Hour at Full House.
Matatandaang ang ekspresyong Aja! ay galing sa Lovers
in Paris na naging ekspresyon rin ng marami sa atin. Isa
sa mga pangunahing dahilan na itnituro ng patuloy na
pagsikat ng mga naturang programa ay malinis at maayos
na takbo ng kwento ng mga ito. Kasama na rin dito ang
pag-iiba-iba ng mga magkatambal na artista sa bawat
palabas.
5. Pelikula – isa sa mga panitikan ng ating bansa kung
saan patuloy na umuunlad at nakikilala hindi lamang sa
ating bansa kungdi maging sa karatig bansa. Ito rin ay
kilala sa ating wika bilang sine at pinilakang tabing, isang
anyo ng sining at bahagi ng industriya ng libangan.
Noong 1895 nagawa ang unang pagpapalabas ng pelikula
sa bansa sa tulong ng dalawang negosyanteng Swiss,
gamit ang Lumiere chronophonograph. Inasahan na ang
gulat sa mga Espanyol nang nakita nila ang bagong
imbensyon. Ngunti dahil sa giyera, natigil ang pag-
usbong ng teknolohiya sa bansa.
Nagsimula lamang na umunlad ang mga pelikula sa bansa
noong 1909 kung saan pinapalabas ito sa simula ng mga
bodabil o mga karnabal. Sa taon ding iyon nagsimulang
lumabas ang mga sinehan tulad ng Empire at Anda. Ang
mga direktor ng pelikula ay dumadayo na sa bansa upang
kumuha at ipakita ang kani-kanilang mga gawa, na
marami ay mga dokumentaryo.
Ang mga unang silent film ay lumabas noong 1912, kung
saan tinalakay ang buhay ng bayani, gaya ni Jose Rizal.
Pagkatapos ng World War I, nagsimula nanggumawa ang
mga Pilipino ng sarili nilang mga pelikula, tulad ng
Dalagang Bukid (1919) na pinagbidahan ni Atang dela
Rama. Ang Dalagang Bukid ay pinakapopular na zarsuela
na sinulat ni Hermogenes E. Ilagan (Ama ng Zarzuelang
Tagalog). Makikita sa mga ito ang hangarin ng mga
Pilipino na hanapin ang kanilang lokasyon sa mundo ng
pulitika, kultura at lipunan sa mundo. Sina Vicente
Dalumpides at Jose Nepumuceno ang nakilala bilang mga
unang Pilipinong producer.
Noong 1930s naman lumabas ang mga talkies gaya ng
Ang Aswang, CollegianLove at King-Kong. Ngunit sa
kawalan ng teknolohiya ay natatalo ng mga dayuhang
pelikula ang mga pelikulang Pilipino.
1950s, taong nag- mature at mas naging malikhain ang
mga pelikula, ginawang monopolyo ang industriya ng
pelikula na pumigil sa pagbuo ng mga indie film. Nabuo
ang “Big Four” (LVN, Sampaguita, Libran at Premiere)
“Ginintuang Panahon ng Pelikulang Pilipino” Nabuo ang
award giving bodies Maria Clara Awards (1950) FAMAS
(Filipino Academy for Movie Arts & Sciences) Awards
Sa paglusob ng mga Hapon, napilitang lumipat ang mga
produksyong pangpelikula sa teatro dahil na rin sa
naubos na mga kagamitan sa pelikula. Sa panahon ng
giyera, naisip ng mga mananakop na gamitin ang pelikula
bilang uri ng propaganda upang subuking ilayo ang mga
Pilipino sa impluwensyang Amerikano, gaya na lamang
ng The Dawn of Freedom na ginawa ng Eiga Heisuka.
Ngunit dahil sa nanatili lamang sila saglit ay bumalik din
sa normal ang industriya, ano lamang na nabago ang
pokus nito patungo sa mga kwentong realistiko.
Nagsimulang malugi ang mga studios pagdating ng 1960s
dahil sa pagkamatay ng mga unang producer at
pagbabago sa panlasa ng mga tao. Simula nang nagsara
ang mga film studios, napilitang gumawa ng sariling mga
pelikula ang mga sikat na artista at direktor, tulad nina
Fernando Poe Jr. at Manuel Conde. Ang mga ibang artista
naman ay napilitang magretiro o lumipat sa radyo at
telebisyon. Sunod ay umusbong ang Regal Films.
Mapapansin na ang mga pelikula simula sa puntong iyon
ay ginawa upang pagkakitaan, at madalas ang mga ito'y
ginaya sa mga pelikulang Kanluranin ngunit tinipid sa
mga kagamitan at aspeto. Sumikat sa mga panahong ito
ang mga pelikulang ginaya sa mga gangster movies kung
saan tinalakay ang krimen sa mas madugo at mas
realistikong paraan.
Ang mga melodrama naman ay napuno ng mga kwento
ng mga pagtataksil ng mga asawa o kaya'y mga babaeng
iniwan lang sa hangin. Ngunit mas makilala ang mga
bomba movies na nagtatampok ng mga maiinit at
malalaswang eksena sa gitna ng mga kwento sa
magulong lipunan ng dekada '60 hanggang '80. Ngunit
nagsimula din namang umusbong ang mga bagong
kwento, artista at direktor, tulad nila Nora Aunor, Vilma
Santos at Dolphy. Ang mga batang direktor tulad nina
Ishmael Bernal, Lino Brocka at Marilou Diaz-Abaya
naman ay nagtampok ng mga pelikulang may halong
drama, komedya, komentaryo realismo ng buhay
Pilipino. Kahit na ninais ng pamahalaan na lumawak ang
kontrol nito sa sining sa pamamagitan ng mga buwis at
censorship ay nanatili ang makulay na pag-unlad at
pagbabago ng mga pelikula ng panahong iyon. Sa
panahon ngayon ay marami ang nagsasabi na tuluyan
nang namatay ang pelikulang Pilipino ngunit may mga
nagsasabing tahimik lang itong nagbabago. Maraming
mga film festivals ang naitayo, tulad ng Metro Manila
Film Festival at Cinemalaya. Ang mga pelikulang indie ay
unti-unting nagkakamit ng parangal sa loob at labas ng
bansa at tinatangkilik na ng mga Pilipino gaya ng
pagtangkilik nila sa mga normal nang rom-com at
pantasya. Nagsimula na rin ang pag-aaral at pagtuturo ng
paggawa ng pelikula sa mga kolehiyo - nauna ang UP
nang ipinakilala nito ang kanilang BA Film noong 1981.
Late 1980s to 1990s - naisaalang-alang ang kalidad ng
mga pelikula. Teen-oriented at komedya ang mga
nausong genre. Star Cinema at GMA Films. Jose Rizal at
Sa Pusod ng Dagat (1998), Muro Ami at Esperanza: The
Movie (1999)
2000s, digital at experimental cinema. Rebirth of
Philippine cinema. Muling nakapukaw ng pansin ang
indie films.
Ishmael Bernal - Isa sa mga pinakamahusay na direktor
ng pelikula, pati maging sa telebisyon. Naging aktor, at
scripwriter. Kilala sa kanyang mga melodramas partikular
na sa mga isyu patungkol sa kababaihan at moralidad.
Lino Brocka/Catalino Ortiz Brocka - isa rin sa mga
pinakamahusay na direktor. Kilala sa kanyang mga
pelikulang may paksa na pilit iniiwasan sa lipunan.
Mike de Leon - Isa rin sa mga pinakamahusay na direktor,
scripwriter cinematographer, at film producer. Kilala sa
mga pelikulang sumasalamin sa kaisipan ng mga Pilipino
patungkol sa mga isyung panlipunan at pulitika.
Laurice Guillen-Kilala ang kanyang mga pelikulang
pumapaksa sa buhay pamilya
Wenn Deramas - Isang batikang direktor sa telebisyon at
pelikula. Kilala ang kanyang mga pelikulang may temang
“love story”, komedya at pampamilya.
Jose Javier Reyes - isang batikang manunulat at direktor
sa telebisyon at pelikula. Kilala ang kanyang mga
pelikulang “love story” at komedya.
Maryo J. delos Reyes - Isang batikang Pilipinong Direktor
sa telebisyon at pelikula. Siya ay nag-umpisahang
magdirihe ng mga pelikula noong dekada 1970’s
hanggang sa kasalukuyan.
Olivia L. lamasan - Isang batikang manunulat at direktor.
Nakatapos ng Communicaton Arts sa Maryknoll College.
Kilala sa paggawa ng mga dekalibreng pelikula.
Chito S. Roño - Isang multi-awarded na direktong sa
telebisyon at pelikula. Kilala siya sa pagawa ng
dekalibreng “horror movies”
Kulturang Popular at Ang Pag-Usbong ng Social Media
sa Pilipinas
Ang Social Media ay tumutukoy sa sistema ng pakikipag-
ugnayan sa mga tao na kung saan sila ay lumilikha,
nagbabahagi at nakikipagpalitan ng impormasyon at mga
ideya sa isang virtual na komunidad at mga network. Ito
rin ay itinuturing na isang pangkat ng mga Internet-based
na mga aplikasyon.
Ang social media ay may interactive platform na kung
saan ang isang indibidwal at mga komunidad ay maaaring
magbahagi, lumikha, tumalakay at baguhin ang
nilalamang binuo ng gumagamit. Ito ang nagbibigay daan
sa isang matibay at malaganap na pagbabago sa
komunikasyon sa pagitan ng mga organisasyon, mga
komunidad at mga indibidwal.
Netiquette ay ang mga pangunahing alituntunin ng pag-
uugali na maisasagawa kapag gumagamit ng internet.
Ginamit sa kauna-unahang pagkakataon sa isang serye
ng mga patakaran para sa mabuting pag-uugali sa online
na nilikha at na-publish noong 1995.
Kulturang Popular sa Panahon ng Pandemya/Bagong
Normal
1 Pagsunod sa mga safety procedures
2. Remote, Modular, Blended Learning
3. Synchronous at Asynchronous Class
4. Work from Home (BPOs & Vas)
5. Online shopping and online selling
6. Bike to work
7. Vaccine
Sitwasyong Pangwika sa iba Pang Anyo ng Kulturang
Popular
Flip-Top - Ito`y pagtatalong oral na isinasagawa nang pa-
rap. Nahahawig ito sa balagtasan dahil ang mga bersong
nira-rap ay magkakatugma bagama`t sa Flip-Top ay hindi
nalalahad o walang malinaw na paksang pagtatalunan.
Kung ano lang ang paksang sinimulan ng naunang
kalahok ay siyang sasagutin ng kanyang katunggali.
Pick-up Lines - May mga nagsasabing ang Pick-up lines ay
makabagong bugtong kung saan may tanong na
sinasagot ng isang bagay na madalas maiugnay sa pag-
ibig at iba pang aspekto ng buhay. Sinasabing nagmula
ito sa bolalas ng mga binatang nanliligaw na nagnanais
magpapansin, magpakilig, magpangiti, at magpa-ibig sa
dalagang nililigawan. Kung may mga salitang angkop na
nakapaglalarawan sa pick-up lines masasabing ito`y
nakakatuwa, nakapagpapangiti, nakakikilig, cute, cheesy
at masasabirin corny. Ito ay madalas na makikita sa
Facebook wall, Twitter at iba pang social media network.
Hugot Lines - Ang hugot lines, kaiba sa pick-up lines ay
tinatawag dig love lines o love quotes. Ito ay isa pang
patunay na ang wika ay malikhain. Hugot lines ang tawag
sa mga linya ng pag-ibig na nakakakilig, nakakatuwa,
cute, cheesy o minsa`y nakakainis. Karaniwang nagmula
ito sa linya ng ilang tauhan sa pelikula o telebisyong
nagmarka sa puso`t isipan ng manonood subalit madalas
nakagagawa rin ng sarili nilang (hugot lines) ang mga tao
depende sa damdamin o karanasang pinagdaraanan nila
sa kasalukuyan. Minsan ang mga ito`y nakasulat sa
Filipino subalit madalas, Taglish ang gamit na salita sa
mga ito.
Spoken Poetry - Ang spoken word poetry ay ang
pagsasaad ng kwento sa pamamagitan ng isang tula. Ito
ay isang anyo ng tula kung saan ang may-akda ay
naglalahad ng tula sa madlangtao sa pamamagitan ng
pagsasalaysay o "narration" sa Wikang Ingles. Kumpara
sa isang normal na tula, mas malikhain at mapaghamong
gawin ang spoken word poetry. Ang spoken poetry ay
isang anyo ng tula na may malikhaing pagsasaad ng
kwento opagsasalaysay. Ito ay mas malikhain at
mapaghamong gawin. Mas nakaaaliw rin itongpakinggan
Ugnayan ng Wika sa Kultura at Lipunan Noon at Ngayon
Matalik na magkaugnay ang wika at kultura kaya
nga naririnig natin na magkabuhol ang wika at kultura.
Hindi maaaring paghiwalayin ang wika at kultura. Ang
pagkawala o pagkamatay ng isang wika ay
nangangahulugan din ng pagkamatay o pagkawala ng
isang kultura.
Ang wika at kultura ay magkabuhol at hindi
maaaring paghiwalayin. Maraming salita na hindi
maisalin sapagkat wala silang katumbas sa ibang wika.
Dahil sa ganitong pagkakataon, napipilitang humiram ng
salita mula sa isang wika sapagkat hindi komon ang salita
sa kultura ng wikang patutunguhan.
Anupa’t ang bawat wika ay angkop na angkop sa
kulturang kinabubuhulan nito. Magagamit din ang isang
wikang hindi katutubo sa isang pamayanan ngunit ito’y
hindi kasimbisa ng wikang likas sa nasabing pook. Sa
katotohanan, ang ganitong pangyayari ay malimit
maganap sa mga bansangnasasakop ng ibang bansa.
Natural lamang na pairalin ng mananakop ang kanyang
sariling wika sakanyang nasasakupan. Isang halimbawa
ay ang bansang Pilipinas na ilang daantaong sinakop ng
mga Kastila. Sa panahong iyon ay pinilit ng mga Kastilang
pairalin ang kanilang wika upang siyang gamitin ng mga
“Indios” na may ibang kultura. Nakapasok din, kung
sabagay, sa ating bansa ang ilang kulturang mga Kastila,
kaalinsabay ng pagpapairal ng kanilang wika ay relihiyon.
Subalit hindi sapat anggayon upang maipahayag ng mga
Pilipino sa wikang Kastila ang kanilang kaisipan, maliban
sa ilan-ilang nakapag-aral sa Europa. (Santiago, 1979)
Bawat wika ay natatangi. Bawat wika ay naiiba sa
ibang wika. Dahil sa iba iba nga ang kulturang
pinagmulang lahi ng tao, ang wika ay iba iba rin sa lahat
ng panig sa mundo.
Sa panahon natin ngayon, alam naman siguro
nating lahat na mas nangingibabaw ang mga
makabagong teknolohiya na naglipana sa kahit saang
bansa sa buong mundo. Kung kaya`t marami na sa ating
mga kababayan ang tumatangkilik dito. Pero kamusta na
kaya ang kalagayan ng ating wika sa panahon kung saan
yumayabong ang mass media at teknolohiya? Bilang
isang Pilipino nakasanayan na nating gumamit ng ating
sariling wika sapagkat mas makabayan ito at
nakakapagpahayag tayo ng ating sariling saloobin.
Ginagamit din natin ang ating wika upang
makipagkomunikasyon sa ating kapwa Pilipino. Ngunit sa
pagdaan ng mga panahon, ang ilang mga pilipino lalong
lalo na ang kabataan ay naging “Jejemon”. Kung may
Jejemon, mayroon namang mga Pilipino na nawiwili sa
“Kpop”.
 Ang Kpop ay ang tawag sa kategorya ng musika
na nagmula sa Timog Korea. At dahil sa pagkawili ng mga
Pilipino sa Kpop lalo na ang mga kabataang Pilipino,
nagkaroon na sila ng interes sa wika nito. Sila rin ay
nagdadamit na nangkatulad sa mga
koryanong/koryanang kanilang iniidolo. At sa pagdaan
ng mga panahon, ang mga Pilipinong bakla o beki ay
nakapagbuo narin ng kanilang sariling linggwahe na
tinatawag na “Gay Language” o Salitang Beki. Dahil sa
patuloy na pagusbong ng mga makabagong teknolohiya,
marami na sa ating mga Pilipino ang hindi gumagamit ng
ating sariling wika, sapagkat ginagaya na nila ang
kanilang mga naririnig, nakikita at nababasa sa iba’t ibang
media, tulad ng Internet, Telebisyon, Telepono
(cellphone) at iba pa. Kaya malaki ang epekto nito sa
kalagayang pangwika ng kulturang Pilipino. Ganon pa
man, atin paring pagyabungin at paunlarin ang ating
sariling wika, para sa kapakanan ng ating bansa.
Ang wika at kultura ay bumubuo sa ating
pagkatao. Tama, ang wika ay parte ng ating pagkatao. Ito
ang sumasagisag at sumisimbolo sa ating pagiging
Pilipino. Ito rin ang nagsisilbing tulay na kumukonekta sa
bawat isa upang magkaintindihan, magkaunawaan at
higit sa lahat, upang mailahad ang damdaming nais
ipabatid. Naging instrumento ang wika tungo sa
pagkakaisa. Isang perpektong larawan nito ay ang
paglaban at pag-alay ng mga buhay ng ating bayaning
Pilipino upang buhaying muli at maipreserba ang kultura
at wika ng ating bansa. Bilang respeto sa mga
kabayanihang nagawa ng ating mga bayani, nararapat
lang na gamitin at linangin natin ng maayos ang ating
wika.
Mga Pilipinong Naging Tanyag at Kilala Worldwide
1. Lea Salonga - ay isang Pilipinang mang-aawit at aktres
na naging bantog dahil sa kanyang pagganap sa musikal
na Miss Saigon.
2. Manny Pacquiao - isang Filipino propesyunal na
boksingero at politiko. Siya ang kauna-unahang kampeon
ng walong dibisyon at nanalo ng sampung titulo, unang
nakakamit ng panalo sa Lineal Championship sa apat na
ibat-ibang klase ng timbang.
3. Liza Macuja – Dating nabansagang “Ballerina of the
People”, kilala si Lisa Macuja bilang isang tanyag na Prima
Ballerina dito sa Pilipinas at sa ibang bansa.
4. Gilopez Kabayao - kilalang biyulinista. Marami na
siyang pinagwagihang paligsanhan sa pagtugtog ng
biyulin sa ibang bansa. Nagbibigay pa siya ng walang
bayad na konsiyerto para sa mga batang mag-aaral.
5. Cecile Licad - isang tanyag na piyanista sa buong
mundo. Maaga siyang natutong tumugtog ng piyano. Isa
siya sa magagaling na Pilipinong iskolar sa musika na
pinag-aral sa Estados Unidos. Nanalo na siya sa ilang
paligsahang pandaigdig sa pagtugtog ng piyano.

Sining at Kultura sa Panahon ng Globalisasyon

Sining – anumang gawain o likhang pinagbuhusan ng
husay at talento. Naipapahayag ang sining sa
pamamgitan ng imahinasyon. Ito ay sinangkapan ng
aghan ng aesthetics -ang pinakamataas na anyo ng
pagpapahalaga at pagiging sensitibo ng isang tao sa
paghuhusga sa mga produkto ng sining.

Globalisasyon - lumalawak na ugnayan ng mga

ekonomiya, kultura at populasyon ng mundo bunsod ng
mabilis na palitan ng mga produkto at serbisyo sa pagitan
ng mga bansa, pag-unlad ng teknolohiya, daloy ng salapi,
migrasyon at mabilis na palitan ng impormasyon.