www.konkoori.blog.

ir
 ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪-‬دﻳﻨﺎﻣﻴﮏ‬

‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬
‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻳﺎ ﻧﻴﺮوﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﺒﺤﺚ هﺎي ﻋﻠﻢ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ اﺳﺖ آﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ي ﺁن ﺑﺎ ﻋﻠّﺖ هﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺴﻢ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻧﻴﺮو‬
‫ﻧﻴﺮو ﭼﻪ وﻳﮋﮔﻲهﺎﻳﻲ دارد؟‬
‫ﻧﻴﺮو آﻤﻴﺘﻲ ﺑﺮداري اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﻧﺪازﻩ ﻣﻘﺪار ﻳﺎ هﻤﺎن ﺑﺰرﮔﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ هﻢ دارد و ﺟﻤﻊ و‬
‫ﺗﻔﺮﻳﻖ ﭼﻨﺪ ﻧﻴﺮو از ﻗﺎﻋﺪﻩ ي ﺟﻤﻊ ﺑﺮدارهﺎ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲ آﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺮو را ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺪازﻩ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؟‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮو را ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﺳﻨﺞ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮي ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ‪ .‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ آﻪ ‪ ،‬ﻓﻨﺮي را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻘﻒ ﺁوﻳﺰان و ﺳﭙﺲ وزﻧﻪ اي را ﺑﻪ ﺁن ﻣﺘﺼﻞ آﻨﻴﻢ ‪ ،‬ﻃﻮل ﻓﻨﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬ﺑــﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﻠﻢ‬
‫هﺮﻗﺪر وزﻧﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﺑﻴﺶ ﺗﺮي ﺑﻪ ﻓﻨﺮ وارد ﺷﺪﻩ و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل ﻓﻨﺮ ﻧﻴﺰ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ آﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ آﻤﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل ﻓﻨﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي وارد ﺑﺮ ﺁن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁورد‬

‫از ﻃﺮف ﻓﻨﺮ هﻢ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ ﻧﻴﺮوﻳﻲ وارد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬آﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﻧﻴﺮوي آﺸﺴﺎﻧﻲ ﻓﻨﺮ اﺳﺖ و اﻧﺪازﻩ ي‬
‫ﺁن از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Fe  kx‬‬
‫‪N‬‬
‫) (‬
‫)‪ (x‬ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل ﻓﻨﺮ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫‪m‬‬ ‫در راﺑﻄﻪ ي ﺑﺎﻻ‪ k ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻓﻨﺮ اﺳﺖ آﻪ ﻳﻜﺎي ﺁن ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺑﺮﻣﺘﺮ‬
‫)‪(l 0‬‬
‫‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ و ﻧﻴﺮوي آﺸﺴﺎﻧﻲ ﻓﻨﺮ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻴﻮﺗﻮن‬ ‫ﺗﻔﺎﺿﻞ ﻃﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻓﻨﺮ )‪ (l‬و ﻃﻮل ﻋﺎدي ﺁن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪x  l  l0‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﻃﻮل ﻓﻨﺮي در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ‪ 20cm‬اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوي‪ 40‬ﻧﻴﻮﺗﻮﻧﻲ ﻓﻨﺮ را ﺑﻜﺸﻴﻢ ‪ ،‬ﻃﻮل‬
‫ﺁن ﺑﻪ ‪ 25 cm‬ﻣﻲ رﺳﺪ ‪.‬ﺛﺎﺑﺖ ﻓﻨﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺑﺮﻣﺘﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل ﻓﻨﺮ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوي وارد ﺑﺮ ﺁن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪x  l  l 0  25  20  5 cm  0/ 05 m‬‬
‫‪Fe  kx‬‬
‫‪Fe  F  40N‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪40  k 0/ 05  k ‬‬ ‫‪ 800‬‬
‫‪0/ 05‬‬ ‫‪m‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن هﺎﯼ ﻧﻴﻮﺗﻮن درﺑﺎرﻩ ﯼ ﺣﺮﮐﺖ‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اول ﻧﻴﻮﺗﻮن‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫ﻟَﺨﺘﻲ‬
‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اوّل ﻧﻴﻮﺗﻮن ‪ ،‬هﺮ ﺟﺴﻤﻲ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارد ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن و ﻳﺎ ﺣﺮآﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﻮد را‬
‫ﺣﻔﻆ آﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺁن آﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮو ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪.‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ اﺟﺴﺎم ‪ ،‬ﻟَﺨﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل هﻨﮕﺎﻣﻲ آﻪ ﺷﺨﺼﻲ در ﻳﻚ ﺧﻮدروي ﺳﺎآﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺧﻮدرو ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ‬
‫ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﭼﺮا؟‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺧﻮدرو ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﺑﻪ ﺁن وارد ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ‬
‫ﻧﻴﺮوﻳﻲ وارد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻟﺨﺘﻲ ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺳﺎآﻦ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ آﻪ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﻮدرو ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‬
‫ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ و ﺷﺨﺺ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ آﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﻮﺗﻮن دوم ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺟﺮم‬
‫از ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺷﺘﺎب ﺑﺎ ﺟﺮم ﻧﺴﺒﺖ وارون دارد ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺮم ﺟﺴﻢ ‪،‬‬
‫آﻤﻴﺘﻲ از ﺟﺴﻢ اﺳﺖ آﻪ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﺘﺎب در ﺟﺴﻢ ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺟﺮم هﺮ ﺟﺴﻢ ‪،‬‬
‫آﻤﻴﺘﻲ اﺳﺖ آﻪ ﻧﺸﺎن دهﻨﺪﻩ ي ﻣﻴﺰان ﻟﺨﺘﻲ ﺟﺴﻢ اﺳﺖ ‪ .‬ﺟﺮم را ﺑﻪ آﻤﻚ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ‪ .‬از اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪F‬‬
‫‪m‬‬
‫‪a‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ‪ ،‬ﺟﺮم ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻴﺮوي وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﺷﺘﺎب ﺣﺎﺻﻞ از ﺁن‬
‫ﻧﻴﺮو اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺳﻮم ﻗﺎﻧﻮن‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﺟﺴﻤﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺮو وارد آﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻢ دوم هﻢ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ اول ﻧﻴﺮوﻳﻲ هﻢ اﻧﺪازﻩ ي ﺁن ‪،‬‬
‫اﻣﺎ درﺧﻼف ﺟﻬﺖ وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻼ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺰ هﻢ ‪،‬‬ ‫ﻼ آﺘﺎﺑﻲ آﻪ روي ﺳﻄﺢ ﻳﻚ ﻣﻴﺰ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﻴﺰ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲ راﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻘﺎﺑ ً‬
‫ﻣﺜ ً‬
‫آﺘﺎب را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ راﻧﺪ‪.‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ ،‬هﺮ ﺟﺴﻤﻲ آﻪ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺮو وارد آﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻢ دوم‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺁن ﺟﺴﻢ ﻧﻴﺮوﻳﻲ هﻢ اﻧﺪازﻩ و درﺧﻼف ﺟﻬﺖ وارد ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬اﮔﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ ﺟﺴﻢ اول ﺑﻪ ﺟﺴﻢ‬
‫دوم وارد ﻣﻲ آﻨﺪ را ﻧﻴﺮوي آﻨﺶ ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻞ و ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ ﺟﺴﻢ دوم ﺑﻪ ﺟﺴﻢ اول وارد ﻣﻲ آﻨﺪ را‬
‫ﻧﻴﺮوي واآﻨﺶ ﻧﻴﺮوي ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﻨﺎﻣﻴﻢ ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻮم ﻧﻴﻮﺗﻮن اﻳﻦ دو ﻧﻴﺮو هﻢ اﻧﺪازﻩ و‬
‫درﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻳﻚ دﻳﮕﺮﻧﺪ ‪.‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ دﻗﺖ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪r‬‬
‫‪ F12‬ﮐﻨﺶ ﻧﻴﺮوي‬ ‫‪‬‬
‫‪r‬‬
‫‪ F21 ‬واﮐﻨﺶ ﻧﻴﺮوي‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ F12   F21‬‬
‫‪‬‬
‫‪ F12  F21‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻮم ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن آﻨﺶ و واآﻨﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻴﺮوهﺎي آﻨﺶ و واآﻨﺶ داراي وﻳﮋﮔﻲ هﺎي زﻳﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ .١‬اﻳـﻦ دو ﻧﻴـﺮو هﻢ اﻧـﺪازﻩ ‪ ،‬هﻢ راﺳﺘـﺎ و درﺧـﻼف ﺟﻬـﺖ ﻳﻚ دﻳﮕﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .٢‬اﻳﻦ دو ﻧﻴﺮو ﺑﻪ دو ﺟﺴﻢ وارد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬ﻧﻴﺮوي آﻨﺶ را ﺟﺴﻢ اول ﺑﻪ دوم و ﻧﻴﺮوي واآﻨﺶ را‬
‫ﺟﺴﻢ دوم ﺑﻪ اول وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .٣‬اﻳﻦ دو ﻧﻴـﺮو هﻢ ﻧﻮع هﺴﺘﻨﺪ ‪.‬ﻳﻌﻨـﻲ اﮔﺮ ﻳـﻜﻲ از ﻧﻴﺮوهﺎ از ﻧﻮع ﮔﺮاﻧﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ‬
‫ﮔﺮاﻧﺸﻲ اﺳﺖ ‪،‬‬
‫ﻳﺎ اﮔﺮ ﻳﻜﻲ از ﺁن هﺎ از ﻧﻮع اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪r‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﺷﺨﺼﻲ ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي ﻃﻨﺎب ‪r‬ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﻓﻘﻲ ‪ ، F‬روي ﻳﻚ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﻣﻲ آﺸﺪ ‪.‬‬
‫واآﻨﺶ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬را ﻣﺸﺨﺺ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬اﮔﺮ دﺳﺖ را ﺟﺴﻢ )‪ (1‬و ﻃﻨﺎب را ﺟﺴﻢ )‪ (2‬و ﺟﻌﺒﻪ را ﺟﺴﻢ )‪ (3‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ‪ ،‬ﻧﻴﺮوهﺎي آﻨﺶ‬
‫و واآﻨﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪r‬ﮐﻨﺶ و ‪r‬واﮐﻨﺶ ﺑﻴﻦ دﺳﺖ و ﻃﻨﺎب‪:‬‬

‫‪ F21  F12‬‬
‫‪ F12  F21‬واﮐﻨﺶ و ﮐﻨﺶ‬
‫‪r‬ﮐﻨﺶ و‪ r‬واﮐﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﻃﻨﺎب و ﺟﺴﻢ‪:‬‬
‫‪ F23   F32‬واﮐﻨﺶ و ﮐﻨﺶ ‪ F23  F32‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻧﻴﺮوهﺎ و ﻗﺎﻧﻮن هﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺮاﻧﺶ ﻧﻴﻮﺗﻮن‬

‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺮاﻧﺶ ﻧﻴﻮﺗﻮن‪ ،‬هﺮ دو ذرﻩ ﺑﻪ ﺟﺮم هﺎي‪ m1‬و ‪ m2‬ﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺮوي رﺑﺎﻳﺸﻲ وارد ﻣﻲ‬
‫آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري آﻪ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺮوي رﺑﺎﻳﺸﻲ ﺑﻴﻦ دو ذرﻩ ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﺟﺮم دو ذرﻩ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺎ ﻣﺠﺬور ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺁن هﺎ‬
‫از ﻳﻚ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ وارون دارد‪.‬‬
‫راﺳﺘﺎي ﺑﺮدار ﻧﻴﺮوي ﮔﺮاﻧﺸﻲ روي ﺧﻄﻲ اﺳﺖ آﻪ دو ذرﻩ را ﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ وﺻﻞ ﻣﻲ آﻨﺪ و اﻧﺪازﻩ ي‬
‫ﺁن از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬

‫‪m1m 2‬‬
‫‪FG‬‬
‫‪r2‬‬

‫‪SI‬‬ ‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪ r ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺑﻴﻦ دو ذرﻩ اﺳﺖ و ‪ G‬ﺛﺎﺑﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﺮاﻧﺶ ﻧﺎم دارد ‪.‬اﻧﺪازﻩ ي ‪ G‬در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪N.m2‬‬
‫‪G  6 / 671011‬‬
‫‪kg2‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎي‪ F12‬و ‪ F21‬آﻪ در ﺷﻜﻞ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬آﻨﺶ و واآﻨﺶ اﻧﺪ آﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻮم ﻧﻴﻮﺗﻮن‬
‫اﻧﺪازﻩ ي ﺁن هﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪F12  F21  F‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪F12  F21‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫ﻧﻴﺮوي وزن‪ ،‬ﺷﺘﺎب ﮔﺮاﻧﺶ‬

‫ﻧﻴﺮوي وزن ‪ ،‬هﻤﺎن ﻧﻴﺮوي ﮔﺮاﻧﺸﻲ اي اﺳﺖ آﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ اﺟﺴﺎم‬

‫وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‬

‫در ﺑﺤﺚ ﺳﻘﻮط ﺁزاد دﻳﺪﻳﻢ ‪ :‬ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ در ﺳﻘﻮط ﺁزاد ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺟﺴﺎم در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ و‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ‪ g‬اﺳﺖ ‪.‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد اﻳﻦ ﺷﺘﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪F  ma ‬‬
‫‪  F  mg‬‬
‫‪ag ‬‬
‫آﻪ ﺁن را ﻧﻴﺮوي وزن ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ و ﺑﺎ ‪ W‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻴﻢ ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪W  mg‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
‫هﻤﺎن ﻃﻮر آﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ﻧﻴﺮوي وزن ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوي ﮔﺮاﻧﺸﻲ اي اﺳﺖ آﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ اﺟﺴﺎم وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪WF‬‬
‫‪mM e‬‬
‫‪mg  G‬‬
‫‪R 2e‬‬
‫‪ Me‬ﺟﺮم زﻣﻴﻦ و ‪ R e‬ﺷﻌﺎع زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺘﺎب ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﺮاﻧﺶ آﺮﻩ ي زﻣﻴﻦ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪Me‬‬
‫‪gG‬‬
‫‪R2e‬‬
‫از راﺑﻄﻪ ي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ‪:‬‬
‫‪ .١‬ﺷﺘﺎب ﺳﻘﻮط ﺁزاد ﺟﺴﻢ هﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺮم ﺁن هﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ .٢‬در اﻃﺮاف زﻣﻴﻦ هﻤﻪ ي ﺟﺴﻢ هﺎ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﻲ ﺳﻘﻮط ﻣﻲ آﻨﻨﺪ آﻪ ﺑﻪ ﺁن ‪ «،‬ﺷﺘﺎب ﮔﺮاﻧﺶ »ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫و ﺁن را ﺑﺎ ‪ g‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫‪R e  6 / 37 106 m‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪ ، Me  5 / 9810‬ﺷﻌﺎع زﻣﻴﻦ‬ ‫‪kg‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻪ ﺟﺮم زﻣﻴﻦ‬
‫‪N.m2‬‬
‫‪G  6 / 67  1011‬‬
‫اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ g‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫‪kg2‬‬ ‫و‬
‫‪Me‬‬
‫‪gG‬‬
‫‪R2e‬‬
‫‪5 / 98 1024‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪ 6 / 671011‬‬ ‫‪; 9/ 8‬‬
‫‪62‬‬
‫) ‪(6 / 3710‬‬ ‫‪s2‬‬
‫ﮔﺮاﻧﺶ و وزن ﺟﺴﻢ آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪:‬‬ ‫زﻣﻴﻦ )‪ ، (h‬ﺷﺘﺎب‬ ‫‪ .٣‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺳﻄﺢ‬
‫‪GM e‬‬ ‫‪mM e‬‬
‫‪g (h) ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪WG‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪(R e  h‬‬ ‫‪(R e  h)2‬‬

‫ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ‬

‫ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ در ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪xoy‬‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺮم ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺮاﺑﺮ ‪ M‬و ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ ﺁن ﺑﺮاﺑﺮ ‪ a‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﺨﺘﺼﺎت‬
‫ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن را ﺑﺮاي ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬

‫‪F  Ma‬‬
‫‪T  Mg  Ma‬‬
‫)‪T  M(g  a‬‬
‫در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺟﻬﺖ ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر و ﺗﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ ﻳﺎ ﮐﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ ﺑﻮدن ﺣﺮﮐﺖ ﺁن ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬از اﻳﻦ‬
‫رو ﻋﻼﻣﺘﻲ ﺑﺮاي ﺷﺘﺎب در راﺑﻄﻪ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ دهﻴﻢ ‪ .‬در ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ هﺎ اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﺁن را ﻣﺜﺒﺖ و اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺁن را ﻣﻨﻔﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺎل اﮔﺮ ﺟﺴﻢ ﻳﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ m‬درون ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻃﺮف آﻒ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺮ ﺁن ﻧﻴﺮوي‬
‫ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ وارد ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن دارﻳﻢ‪:‬‬

‫)‪N  mg  ma  N  m(g  a‬‬

‫ﺗﺮازوي ﻓﻨﺮي‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺷﺘﺎب هﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ‪ ،‬ﺗﺮازوي واﻗﻊ در ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﻋﺪدهﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را‬
‫ﻼ اﮔﺮ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺣﺮآﺖ آﻨﺪ و ﺣﺮآﺖ ﺗﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺘﺎب‪ ،‬رو ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ ‪.‬ﻣﺜ ً‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻲ‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪mg‬‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬در ﺣﺮآﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ‪ a  0‬و‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪mg‬‬ ‫ﺑﺎﻻ و ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬درﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫آﻪ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲ ﺧﻮاهﺪ در ﻃﺒﻘﻪ ي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪ ،‬ﺣﺮآﺖ آُﻨﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺷﺘﺎب‪ ،‬رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و‬
‫ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ ‪ (a  0) .‬درﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ N  mg‬ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 40kg‬درون ﺁﺳﺎﻧﺴﻮري اﻳﺴﺘﺎدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدياي آﻪ آﻒ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻪ‬
‫ﺷﺨﺺ وارد ﻣﻲ آﻨﺪ را در ﺣﺎﻟﺖ هﺎي زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﺪ و ﺑﻴﺎن آﻨﻴﺪ ﺷﺨﺺ در هﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻪ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﻲ دارد؟‬
‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻟﻒ ‪-‬ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ‪ s‬ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ب ‪-‬ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ در ﺣﺎل ﺣﺮآﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ج ‪-‬ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ‪ s‬و ﺣﺮآﺖ آﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪-‬ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺷﺨﺺ در ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اﺳﺖ ‪ .‬وزن ِ ﺷﺨﺺ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ‪ W  mg  4010  400N‬اﺳﺖ و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺁن ﭼﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫)‪N  m(g  a‬‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،‬ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺗﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ و رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و در ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻮر ‪ y‬اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫‪a  2/ 5‬‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪.‬دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪s2‬‬
‫‪N  4010‬‬
‫‪(  2/ 5)  500N‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ آﻪ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ وارد ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻧﻴﺮوي وزن او ﺑﻴﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺨﺺ اﺣﺴﺎس ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ N  W ‬ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ اﺣﺴﺎس ﺷﺨﺺ‬
‫ب ‪-‬وﻗﺘﻲ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪N  m(g  a)  4010‬‬
‫‪(  0)  400N‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوي وزن ﺷﺨﺺ اﺳﺖ و ﺷﺨﺺ ﻧﻪ اﺣﺴﺎس ﺳﺒﻜﻲ و‬
‫ﻧﻪ اﺣﺴﺎس ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ج ‪-‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر آُﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ و رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫‪m‬‬
‫‪a  2/ 5‬‬
‫‪s2‬‬ ‫اﺳﺖ ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺘﺎب آﻪ درﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻋﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬روﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫)‪N  m(g  a‬‬
‫‪N  4010‬‬
‫‪(  2/ 5)  300N‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ از آﻒ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﻪ ﺷﺨﺺ وارد ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻧﻴﺮوي وزن او آﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺨﺺ اﺣﺴﺎس ﺳﺒﻜﻲ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ N  W ‬ﻣﻲﮐﻨﺪ ﺳﺒﮑﻲ اﺣﺴﺎس ﺷﺨﺺ‬
‫وزن ﻇﺎهﺮي‬
‫در ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر‪ ،‬ﻋﺪدي آﻪ ﻧﻴﺮوﺳﻨﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ را وزن ﻇﺎهﺮي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﻢ ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮرآﻠﻲ‬
‫وزن ﻇﺎهﺮي ﺟﺴﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ اﺳﺖ آﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮد ﻳﺎ اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﻳﺎ ﺟﺴﻢ وارد‬
‫ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﭼﻬﺎر ﻣﻘﺪار زﻳﺮ هﻢ اﻧﺪازﻩ اﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ آﻒ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ آﻒ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ‬
‫وزن ﻇﺎهﺮي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬ﺑﻪ‬ ‫‪(m‬‬‫)‪g‬‬ ‫دﻳﺪﻳﻢ آﻪ وزن ﻇﺎهﺮي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻳﺎ آﻮﭼﻚ ﺗﺮ از وزن واﻗﻌﻲ ﺟﺴﻢ‬
‫ﻃﻮر آﻠﻲ در ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻴﺎن آﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎﻻ ﺑﺮود ﭼﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺁﻳﺪ ‪.‬ﻳﻌﻨﻲ ‪a  0‬‬
‫‪N  mg ‬‬
‫ب اﮔﺮ ﺷﺘﺎب ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺳﺎآﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺣﺮآﺖ آﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪N  mg ‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ‪a  0 N  mg ‬‬ ‫پ اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺣﺮآﺖ‪،‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﺁﺳﺎﻧﺴﻮري از ﺣﺎل ﺳﻜﻮن ‪ ،‬رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ و در ﻣﺪت‬
‫‪m‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﺧﻮد‬ ‫زﻣﺎن ‪ 2s‬ﻣﺴﺎﻓﺖ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ را ﻃﻲ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 3‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪s‬‬
‫اداﻣﻪ ﻣﻲ دهﺪ و ﭘﺲ از ﻣﺪت زﻣﺎن‪ 2‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻣﻲ اﻳﺴﺘﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺟﺮم آﻞ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ‪ 400kg‬و ﺟﺮم ﺷﺨﺺ درون ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ‪ 50kg‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﺸﺶ آﺎﺑﻞ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر و‬
‫‪m‬‬
‫‪g ; 10‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.‬‬ ‫وزن ﻇﺎهﺮي ﺷﺨﺺ را در هﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ آﻨﻴﺪ ‪s‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬در اﺑﺘﺪا ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر از ﺣﺎل ﺳﻜﻮن رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ و ﺣﺮآﺖ ﺗﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺤﻮر ‪ y‬هﺎ را رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ‪ ،‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر آﻪ رو ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬
‫? ‪V0  0 , t  2s , x  4m , a ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x  at2  V0t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪4  a  (2)2  0  a ‬‬ ‫‪ 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪s2‬‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ آﻪ ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪T  M(g  a)  T  40010‬‬
‫‪(  2)  400 8  3200N‬‬
‫‪N  m(g  a)  N  5010‬‬
‫‪(  2)  50 8  400N‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي دوم‪ ،‬ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ و ﺷﺘﺎب ﺻﻔﺮ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ )‪. (a  0‬‬
‫‪T  M(g  a)  T  400(10 0)  4000N‬‬
‫‪N  m(g  a)  N  50(10 0)  500N‬‬
‫‪m‬‬
‫‪V03  4‬‬
‫‪ .‬دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺮآﺖ رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ‪s‬‬ ‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺳﻮم ‪،‬‬
‫‪m‬‬
‫‪V  at  V0 0  a  2 4  a  2‬‬
‫‪s2‬‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺮآﺖ ﺁﺳﺎﻧﺴﻮر آُﻨﺪﺷﻮﻧﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬زﻳﺮا ﺳﺮﻋﺖ رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺷﺘﺎب رو ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﻻﺳﺖ ‪ (a 0) .‬از اﻳﻦ رو دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪T  400 (10 2)  40012  4800N‬‬
‫‪N  50(10 2)  5012  600N‬‬

‫ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺴﻢ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺒﺪار‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ي وزن ﺟﺴﻢ روي ﻣﺤﻮر ‪ ، x‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ mg sin ‬و ﻣﺆﻟﻔﻪ ي ﻧﻴﺮوي‬
‫وزن در اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ‪ y‬هﺎ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ mg cos  .‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪N  mg cos ‬‬

‫ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪  k mg sin ‬و ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪ mg cos ‬‬
‫‪ s‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺟﺴﻢ روي ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ دار ﺳﺎآﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪FT  0‬‬

‫‪mg sin   fs‬‬

‫اﮔﺮ ﺟﺴﻢ روي ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ دار ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫)‪mg sin    k mg cos   ma  a  g(sin    k cos ‬‬

‫ﻧﻴﺮوﯼ اﺻﻄﮑﺎﮎ‬
‫ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ‬
‫ﺟﺴﻤﻲ را آﻪ روي ﺳﻄﺤﻲ اﻓﻘﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ در ﺣﺎل ﺳﻜﻮن ﻗﺮار دارد ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪:‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪r‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻴﺮوي اﻓﻘﻲ‪ F r‬ﺑﻪ ﺟﺴﻢ وارد ﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺟﺴﻢ ﺳﺎآﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ آﻪ ﻧﻴﺮوﻳﻲ درﺧﻼف‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬وﺟﻮد دارد آﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﺟﺴﻢ ﺳﺎآﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ و ﺑﺎ ﻧﻤﺎد ‪ fs‬ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬ﻃﻮري اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ آﻪ ﺟﺴﻢ هﻢ ﭼﻨﺎن ﺳﺎآﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺪارد و ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ هﻤﻮارﻩ از ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪a  0  F  fs  0  fs  F‬‬
‫‪r‬‬
‫اﮔﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ اي ﺑﺎﺷﺪ آﻪ ﺟﺴﻢ در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك‬
‫اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪي ﻣﻘﺪار ﺧﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ‪ fs max‬رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬از اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ اﮔﺮ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬آﻤﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي‬
‫ﺣﺮآﺖ را هﻢ ﺑﻪ آﻤﻚ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن و هﻢ از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﺁورﻳﻢ‪:‬‬
‫‪fs max   k N‬‬
‫‪F  fs max‬‬

‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ‪ N‬اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ و ‪ s‬ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞ هﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺲ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس دو ﺟﺴﻢ ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺻﺎﻓﻲ و زﺑﺮي ﺁن‬
‫هﺎ و ‪...‬واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫هﻤﺎن ﻃﻮر آﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ‪ ،‬ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك‬
‫اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪0  fs  fs max  0  fs  s N‬‬

‫ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪r‬‬
‫دﻳﺪﻳﻢ آﻪ اﮔﺮ اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوي ‪ F‬از اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺷﻮد‪،‬‬
‫اﺻﻄﻜﺎك وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ را‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك‬
‫‪r‬‬
‫ﺟﺴﻢ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮوي‬
‫ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ و ﺁن را ﺑﺎ ‪ f k‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازﻩ ي اﻳﻦ ﻧﻴﺮو از راﺑﻄﻪ ي زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪fk  k N‬‬
‫‪ur‬‬
‫‪k N‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ ﻧﺎم دارد‪.‬‬ ‫ﻋﻤﻮدي ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ و‬ ‫در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﻴﺰ ‪ N‬اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوي‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﻳﻜﺎي ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ و اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ و اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﺑﺪون واﺣﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﺟﺴﻤﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 5kg‬را ﺗﻮﺳﻂ ﻃﻨﺎﺑﻲ اﻓﻘﻲ ﻣﻲ آﺸﻴﻢ ‪ .‬ﺟﺴﻢ روي ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮآﺖ‬
‫ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬اﮔﺮ ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﻴﻦ دو ﺳﻄﺢ ﺑﺮاﺑﺮ ‪0/ 2‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫‪m‬‬
‫‪g ; 10‬‬
‫اﺳﺖ؟ ‪s2‬‬
‫ﺟﺴﻢ و ﺳﻄﺢ ﭼﻨﺪ ﻧﻴﻮﺗﻮن‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ در ﺷﻜﻞ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺴﻢ در راﺳﺘﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺣﺮآﺖ ﻧﻤﻲ آﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ ﺁن در راﺳﺘﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺻﻔﺮ ﺑﻮدﻩ و ﻃﺒﻖ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪N  W  0  N  W  mg  N  510  50N‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪f k   k N  0/ 2 50  10N‬‬

‫هﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻗﺎﻧﻮن هﺎي ﻧﻴﻮﺗﻮن در ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ هﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪهﺎي زﻳﺮ را دﻧﺒﺎل آﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ .١‬اﺑﺘﺪا ﺟﺴﻢ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﻣﺸﺨﺺ آﺮدﻩ و ﺷﻜﻞ ﺳﺎدﻩ اي از ﺟﺴﻢ و ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ رﺳﻢ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﮔﺮ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭼﻨﺪ ﺟﺴﻢ داﺷﺘﻴﺪ ‪ ،‬ﺟﺴﻤﻲ را آﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاهﻴﺪ ﺣﺮآﺘﺶ را ﺑﺮرﺳﻲ آﻨﻴﺪ ‪،‬‬
‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫‪.٢‬ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را رﺳﻢ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪.٣‬در ﺻﻮرﺗﻲ آﻪ ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك وﺟﻮد داﺷﺖ ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮدي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﺮدﻩ و ﺑﻪ‬
‫آﻤﻚ ﺁن اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك را ﺗﻌﻴﻴﻦ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .٤‬ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ و ﺁن را ﺗﻜﻤﻴﻞ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪F  Ma‬‬
‫‪5-‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوهﺎ )‪ (F‬اﺑﺘﺪا ﺟﻬﺘﻲ دﻟﺨﻮاﻩ ﺑﺮاي ﻣﺤﻮرهﺎي ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻣﺸﺨﺺ آﻨﻴﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﻧﻴﺮوهﺎي هﻢ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ ﺁن را ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺜﺒﺖ و ﻧﻴﺮوهﺎي در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺁن را ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﻲ‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪.‬‬
‫‪.٦‬ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ هﺎي ﻻزم و ﻗﺮار دادن ﻣﻘﺪار آﻤﻴﺖ هﺎي دادﻩ ﺷﺪﻩ در ﺻﻮرت ﻣﺴﺄﻟﻪ در ﺁن هﺎ ‪،‬‬
‫ﻣﺠﻬﻮل ﻣﺴﺄﻟﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪:‬دو ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﺟﺮم هﺎي ‪ m1  2kg‬و ‪ m2  6kg‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ ‪ ،‬روي ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﺑﺪون اﺻﻄﻜﺎآﻲ‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ ‪.‬ﻧﻴﺮوي اﻓﻘﻲ ‪ F  16 N‬ﺑﻪ ﺟﺴﻢ دوم وارد ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ دو ﺟﺴﻢ و ﻧﻴﺮوﻳﻲ را‬
‫آﻪ‪ m2‬ﺑﻪ ‪ m1‬وارد ﻣﻲ آﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ‪:‬ﺳﻄﺢ ﺑﺪون اﺻﻄﻜﺎك اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪F  Ma‬‬
‫دﻗﺖ آﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن دو ﺟﺴﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﺘﺎب از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺪار و ﺟﻬﺖ ﺣﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺁن هﺎ را ﻳﻚ‬
‫ﺟﺴﻢ ﺑﺎ ﺟﺮم ‪ M  m1  m2‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪16  (2 6)a  a ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪s2‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪F12‬‬ ‫‪F21‬‬
‫ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫و‬ ‫در ﺷﻜﻞ زﻳﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ دو ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ وارد ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي اﻧﺪازﻩ ي ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﻪ ﺟﺴﻢ دوم ﺑﻪ ﺟﺴﻢ اول وارد ﻣﻲ آﻨﺪ )‪ ، (F21‬ﻓﻘﻂ ﺟﺴﻢ‪ m1‬را در‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ و ﺑﺮاي ﺁن ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪F21  m1a  F21  2 2  4N‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪F21 F12‬‬
‫اﻧﺪ‪ ،‬دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫آﻨﺶ و واآﻨﺶ‬ ‫ﺳﻮم ﻧﻴﻮﺗﻮن و‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫‪F12  F21  4N‬‬
‫‪r‬‬
‫‪F12‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن را ﺑﺮاي ﺟﺴﻢ دوم ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ي‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
 ‫‪F  Ma  F  F12  m2a‬‬
‫‪ 16  F12  6 2   F12  12 16  4  F12  4N‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪:‬ﺟﺴﻤﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 20kg‬روي ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ داري ﺑﻪ زاوﻳﻪ ي ‪ 37‬درﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫‪g ; 10‬‬
‫اﺳﺖ؟ ‪s2 ، cos 370  0/ 8 ، sin 370  0/ 6‬‬
‫اﻟﻒ ‪-‬ﻧﻴﺮوي اﺻﻄﻜﺎك وارد ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﭼﻪ ﻗﺪر‬
‫ب ‪-‬اﮔﺮ ﺟﺴﻢ در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ي ﺣﺮآﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ اﺻﻄﻜﺎك اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ و ﺟﺴﻢ ﭼﻪ ﻗﺪر اﺳﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪-‬ﺟﺴﻢ ﺳﺎآﻦ اﺳﺖ ‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﻴﻮﺗﻮن دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪F  Ma  0‬‬
‫‪mg sin   fs  0 ,‬‬ ‫‪  370‬‬
‫‪ fs  mg sin 370  20100/ 6  120N‬‬
‫ب)‬
‫‪fs max  k N  s mg cos 370‬‬
‫‪120  s  20 100/ 8  120  s  160‬‬
‫‪120 3‬‬
‫‪s ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪160 4‬‬
‫ﺗﻌﺎدل‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬
‫در ﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺟﺴﻤﻲ را در ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﻢ آﻪ ﺳﺎآﻦ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ در ﺣﺎل ﺣﺮآﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬در‬
‫اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺷﺘﺎب ﺣﺮآﺖ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﺮط اﻳﻦ آﻪ ﺟﺴﻢ در ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ ﺑﺮﺁﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎي وارد ﺑﺮ ﺁن ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪r‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪ F  0   Fx  0 ,  F y  0‬‬

‫‪www.konkoori.blog.ir‬‬