Chương 1:

ĐẶC ĐIỂM CÔNG NGHỆ PHỤC HỒI CHI TIẾT

1. Mục đích, đặc điểm và yêu cầu của công nghệ phục hồi chi tiết

1.1. Một số khái niệm chung

- Công nghệ: Công nghệ là giải pháp, quy trình, bí quyết kỹ thuật có
kèm hoặc không kèm công cụ, phương tiện dùng để
biến đổi nguồn lực sản phẩm

- Phục hồi chi tiết: Là tổng hợp các thao tác nhằm khắc phục các sai
lệch hay hư hỏng để khôi phục khả năng làm
việc, của các chi tiết máy.
1.2. Mục đích và đặc điểm
- Mục đích: Phục hồi lại khả năng làm việc, đảm bảo điều
kiện làm việc bình thường cho máy đã sử dụng
- Đặc điểm:
+ Trong quá trình sản xuất ra thành phẩm - thứ phẩm - phế
phẩm đều có những yêu cầu sửa chữa phục hồi ở những
mức độ khác nhau

+ Trong quá trình sử dụng: chi tiết máy, cơ cấu, cụm -

nhóm chi tiết máy... muốn duy trì và kéo dài quá trình sử
dụng thì cần bảo dưỡng, sửa chữa, phục hồi ở các mức độ
khác nhau. Bảo dưỡng, tiểu tu, trung tu, đại tu đều đóng
vai trò rất quan trọng
- Đặc điểm:

+ Nhiệm vụ của phục hồi là khôi phục hình dáng, kích

thước, phục hồi lại các bề mặt bị hư hỏng,... đảm bảo mối
lắp ghép tốt, vận hành bình thường.

+ Công nghệ phục hồi là công nghệ khoa học rất rộng và
phổ biến. Có thể ở nhiều lĩnh vực riêng biệt và có tính đặc
thù riêng như: Động cơ, máy công cụ, cơ điện, máy
lạnh,..Tuy nhiên trong lĩnh vực sản xuất cơ khí vẫn có
những điển hình chung: các bề mặt tiếp xúc chịu mài mòn,
bôi trơn, đặc điểm của các dạng hư hỏng.
+ Công nghệ phục hồi không phải là công nghệ chỉ phá đi
làm lại mà là công việc đòi hỏi phải có đầu óc chuyển đổi,
sáng tạo, tìm chọn được những phương án tốt hơn và tối ưu
càng tốt

+ Phải đạt được hiệu quả kinh tế - kỹ thuật. Tích luỹ những
kinh nghiệm, sáng tạo cho những công nghệ và khoa học
chế tạo tiếp theo, biết thủ thuật và biết cạnh tranh

+ Dùng phương pháp phục hồi hiện đại có thể làm cho một
số chi tiết làm việc tốt hơn chi tiết mới
1.3. Yêu cầu và phân loại
- Yêu cầu
+ Yêu cầu về kích thước, hình dáng hình học
Khi hồi phục chi tiết máy, việc lấy lại khích thước, hình
dáng hình học của chi tiết như mới là yêu cầu tiên quyết
+ Yêu cầu về cơ, lý, hoá tính
Sau khi phục hồi, ngoài việc đảm bảo khích thước và
hình dáng hình học thì chi tiết máy phải đảm bảo được
các yêu cầu về cơ, lý, hoá
+ Yêu cầu về kinh tế và môi trường
Một trong những lý do chính để lựa chọn giữa phục
hồi chi tiết bị hư hỏng với thay mới chi tiết đó chính là
giá cả, là chi phí
 - Phân loại
Các phương pháp
phục hồi chi tiết

Phương pháp Phương Phương Phương pháp Phương pháp

gia công cơ khí pháp Hàn pháp Mạ phun đắp kim loại khác

+ Hàn nối + Mạ crom + Dùng vật liệu polime

+ Gia công cắt gọt
+ Hàn đắp + Mạ đồng và keo dán
+ Gia công áp lực
+ Hàn khuyết tật + Mạ inox.... + Thêm chi tiết.......
2. Nội dung của công nghệ phục hồi chi tiết hư hỏng
2. Quy trình chung trong phục hồi chi tiết máy
Lựa chọn phương pháp phục hồi chi tiết

Chuẩn bị trang thiết bị máy móc và quy trình công nghệ phục hồi

Chuẩn bị chi tiết hư hỏng cần phục hồi

Gia công phục hồi

Gia công cơ khí để lấy lại hình dáng hình học cho chi tiết

Gia công nhiệt, hoá - nhiệt luyện để lấy lại cơ, lý, hoá tính cho chi
tiết
3. Dụng cụ, thiết bị
3.1. Đối với phương pháp gia công cơ khí

Các loại dao cạo

 Máy tiện đĩa phanh, trống phanh

Máy phay

Máy mài trục khuỷu, trục cam

Máy doa Máy ra vào lốp
Thiết bị phục hồi thân vỏ Quá trình phục hồi
và bộ dụng cụ
2.2.2. Đối với phương pháp Hàn

Bình đựng khí Mỏ hàn hơi, kính

và que hàn phụ
Thiết bị hàn hồ quang tay
 Máy hàn Tig
(Tungsten Inert Gas)

Máy hàn Mig

GMAW (Gas Metal welding).
2.2.3. Đối với phương pháp Mạ

Bể mạ Dây chuyền mạ
2.2.4. Đối với phương pháp phun đắp kim loại

Thiết bị phun phủ kim loại Phun phủ kim loại

phục hồi trục cơ
2.3. Lựa chọn phương pháp phục hồi chi tiết
Để phục hồi một chi tiết bị hư hỏng trước tiên cần
lựa chọn phương pháp, quy trình công nghệ cho quá trình
phục hồi. Việc lựa chọn phương pháp, quy trình công
nghệ cho quá trình phục hồi phải căn cứ vào các yếu tố
cơ bản sau:

2.3.1. Căn cứ vào yêu cầu công nghệ của chi tiết:
Khi lựa chọn phương pháp và quy trình phục hồi
cần xác định trước vị trí, điều kiện làm việc của chi tiết.
Từ đó ta mới xác định được phương pháp và quy trình
công nghệ phục hồi cho từng chi tiết
2.3.2. Căn cứ vào đặc điểm hình dạng và tính chất vật liệu
của chi tiết
+ Căn cứ hình dáng ban đầu, tính chất của chi tiết và
tầm quan trọng của nó
+ Vật liệu chế tạo chi tiết với những tính chất nhất định
cho phép ta lựa chọn phương pháp và quy trình công
nghệ phục hồi phù hợp
2.3.3. Căn cứ điều kiện và khả năng cơ sở phục hồi
2.3.4. Căn cứ các chỉ tiêu về hiệu quả kinh tế của việc phục
hồi
2.3.5. Căn cứ vào khả năng hợp tác, liên kết với các cơ sở
khác để cùng giải quyết các vấn đề kỹ thuật trong quá
trình phục hồi đảm bảo yêu cầu