วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่ม 1

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 หน่วยการเรียนรู้ที่ 4

Slide PowerPoint_สื่อประกอบการสอน

บริษัท อักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด : 142 ถนนตะนำว เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200

Aksorn CharoenTat ACT.Co.,Ltd : 142 Tanao Rd. Pranakorn Bangkok 10200 Thailand
โทร./แฟกซ์. : 0 2622 2999 (อัตโนมัติ 20 คู่สำย) webmaster@aksorn.com / www.aksorn.com
หน่วยการเรียนรู้ที่ 4
แสงและเงา

ตัวชี้วัด
• อธิบำยกำรเกิดเงำมืดเงำมัวจำกหลักฐำนเชิงประจักษ์
• เขียนแผนภำพรังสีของแสงแสดงกำรเกิดเงำมืดเงำมัว
 เงาเกิดขึ้นได้อย่างไร
และการเกิดเงามีประโยชน์
? ต่อชีวิตประจาวันหรือไม่ อย่างไร
การเกิดเงามืดและเงามัว
แสงและเงำอยู่คู่กันเสมอ โดยเงำจะเกิดขึ้น
ตรงข้ำมกับแหล่งกำเนิดแสง หำกแหล่งกำเนิด
แสงเปลี่ยนทิศทำง เงำก็จะเปลี่ยนทิศทำงไปด้วย
 เงา คือ บริเวณมืดหลังวัตถุที่เกิดขึ้นจำกวัตถุต่ำง ๆ ขวำงกั้นทำงเดินของแสงไว้ แสงจึง
ไม่สำมำรถเดินทำงไปถึง หรือไปถึงเพียงบำงส่วน เงำแบ่งเป็น 2 ลักษณะ ได้แก่

เงามัว คือ เงำของวัตถุในบริเวณที่มีแสงบำงส่วน

ผ่ำนไปถึง ทำให้บริเวณนั้นมืดไม่สนิท

เงามืด คือ เงำของวัตถุในบริเวณที่ไม่มีแสง

ผ่ำนไปถึง ทำให้บริเวณนั้นมืดสนิท
 ขนำดของเงำมืดและเงำมัวสำมำรถเปลี่ยนแปลงได้ขึ้นอยู่กับระยะห่ำงของวัตถุกับแหล่งกำเนิดแสง
และระยะห่ำงของวัตถุกับ ำกรับแสง เช่น

หำก ำกรับแสงอยู่ใกล้วัตถุ เงำมืดจะมีขนำดใหญ่ หำก ำกรับแสงอยู่ไกลจำกวัตถุมำกขึ้น เงำมืด

แต่เงำมัวจะมีขนำดเล็ก จะมีขนำดเล็ก แต่เงำมัวจะมีขนำดใหญ่
เงามืด เงามืด
แหล่งกาเนิดแสง แหล่งกาเนิดแสง
ฉาก ฉาก
วัตถุ วัตถุ
เงามัว เงามัว
 การเขียนแผนภาพรังสีของแสงแสดงการเกิดเงามืดและเงามัว
1. แหล่งกาเนิดแสงมีขนาดเล็กเป็นจุด

แหล่งกาเนิดแสง ฉากรับแสง เงาบน าก กำรเขียนเส้นแนวทำงเดินของแสง

จะลำกเส้นรังสีของแสงเพียง 2 เส้น
วัตถุ
ไปที่ ำกรับแสง
เกิ ด เงำมื ด เท่ ำ นั้ น ไม่ ว่ ำ จะวำง
รังสีของแสง ฉากห่างจากวัตถุมากหรือน้อย
เงามืด เพียงใด
2. แหล่งกาเนิดแสงมีขนาดเล็กหรือเท่ากับวัตถุที่ใช้กั้นแสง

กำรเขียนเส้นแนวทำงเดินของแสงจะ แหล่งกาเนิดแสง ฉากรับแสง เงาบน าก

ลำกเส้นรังสีของแสงเพียง 4 เส้นไปที่ เงามัว
วัตถุ
ฉากรับแสง
เกิ ด เงำมั ว ล้ อ มเงำมื ด ไม่ ว่ ำ จะวำง
เงามืด
ฉากห่างจากวัตถุมากหรือน้อย รังสีของแสง
เพียงใด
 3. แหล่งกาเนิดแสงมีขนาดใหญ่กว่าวัตถุที่ใช้กั้นแสง

แหล่งกาเนิดแสง รังสีของแสง ฉากรับแสง กำรเขียนเส้นแนวทำงเดินของแสง

วัตถุ เงามัว
จะลำกเส้นรังสีของแสงเพียง 4 เส้น
เงามัว
ไปที่ ำกรับแสง
เงามัว
A B
เงามืด เกิดเงำมืดและเงำมัวขึ้นในลักษณะ
หำกวำง ำกรับแสง ฉากรับแสงที่อยู่ตาแหน่ง ต่ำง ๆ ตำมตำแหน่งที่ ำกรับแสง
เงามัว เงามัว
ไว้ในบริเวณตำแหน่ง B จะเกิดเ พำะเงำมัว ตั้งอยู่
เงามืด A ยกเว้นตำแหน่ง B เท่ำนั้น เพรำะเงำมืดมี
จะเกิดเงำมัวล้อมเงำ ลักษณะเป็นจุด
มืด
 ประโยชน์ของการเกิดเงา
กำรเกิดเงำนำไปใช้ประโยชน์ในกิจกรรมต่ำง ๆ ได้ เช่น

ใช้ วั ต ถุทึ บ แสงมำมุ ง หลั ง คำ เพื่ อป้ อ งกั น

ใช้ ใ นกำรบอกเวลำโดยดู จ ำกนำ ิ ก ำ
แสงแดดและควำมร้อนเข้ำบ้ำนหรืออำคำร
แดด

ใช้ในกำรเล่นหนังตะลุง หนังใหญ่ ใช้อธิบำยปรำกฏกำรณ์สุริยุปรำคำหรือ

แสดงละครเงำ จันทรุปรำคำ

ใช้เป็นหลักควำมรู้ในกำรปลูกต้นไม้เพื่อ
ใช้ป้องกันแสงแดดกลำงแจ้ง
บังแสงแดดและทำให้เกิดร่มเงำ
 สรุป เงาเกิดขึ้นได้อย่างไร
? และการเกิดเงามีประโยชน์
ต่อชีวิตประจาวันหรือไม่ อย่างไร

เงำ เกิดจำกวัตถุขวำงกั้นทำงเดินของแสงไว้
กำรเกิดเงำมีประโยชน์ต่อชีวิตประจำวัน เช่น
แสงจึงไม่สำมำรถเดินทำงไปถึง
ใช้เป็นหลักควำมรู้ในกำรปลูกต้นไม้
หรือไปถึง ำกรับแสงได้เพียงบำงส่วน
เพื่อบังแสงแดดและทำให้เกิดร่มเงำ