TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

GV Hng dn: Thy Trn Huy Quang

Tiểu luận Triết học

Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến giữa tăng trưởng
kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái

Đinh Thị Cẩm Tú – Anh 02 – KTQT – k54

Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

MỤC LỤC

Lời nói đầu........................................................................................03

I. Đặt vấn đề......................................................................................05
II. Giải quyết vấn đề........................................................................06
Chương I: Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến.........................06
1. Phép biện chứng.............................................................................06
2. Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến.................................................06
2.1 khái niệm
2.2 Các tính chất của mối liên hệ phổ biến
3 ý nghĩa của phương pháp luận
Chương II: Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường
sinh thái..............................................................................................07
1. Khái quát về vấn đề tăng trưởng kinh tế và vấn đề bảo vệ môi trường
sinh thái...............................................................................................07
1.1 Tăng trưởng kinht tế và môi trường sinh thái
1.2 Mối liên hệ biện chứng giữa tăng trưởng kinh tế và môi trường sinh
thái
2. Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ mội trường..........09
III. Kết luận - Bài học kinh nghiệm...............................................15
Lời kết................................................................................................16

Page 2
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

Tài liệu tham khảo.............................................................................17

Lời nói đầu

Chúng ta đang sống trong một xã hội phát triển, đất nước công
nghiệp hóa hiện đại hóa, là thập kỉ mới của sự hiện đại và văn minh.
Mỗi quốc gia trên thế giới luôn có những đường lối phát triển của
riêng mình. Việt Nam cũng vậy, đất nước ta đang vận động, chuyển
mình cùng thế giới trong thế kỉ mới. Vào những năm đầu tiên đổi
mới, tăng trưởng kinh tế luôn chiếm lĩnh sự ưu tiên hàng đầu của mỗi
quốc gia. Thế giới đã và đang chứng kiến những sự thay đổi ngoạn
mục, những bước nhảy vọt của nên kinh tế ở những khu vực đang
phát triển, giàu tiềm năng như của Đông Nam Á. Những thành tựu
lớn lao của sự tăng trưởng kinh tế là không thể phủ nhận. Song, đi
liền với những thành tựu, những bước nhảy vọt ấy, là một vấn đề cũ
mà mới – bảo vệ môi trường. Nhiều thành tựu được phát minh và
hình thành, đi đôi với nó trong quãng thời gian đầu tư nghiên cứu, tìm
tòi, sáng tạo và cuối cùng là xây dựng, làm ra nó thì môi trường cũng
chịu không ít những tổn thất nặng nề. Vì thế, bảo vệ môi trường
nghiễm nhiên chiếm sự quan tâm và quan ngại của toàn thế giới nói
chung cũng như Việt Nam nói riêng. Môi trường của chúng ta đang
đứng trước rất nhiều nguy cơ, hiểm họa khôn lường mà kết thúc có

Page 3
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

thể bị hủy hoại hoàn toàn. Một thập kỉ phát triển nhanh chóng ở Việt
Nam đã kéo theo sự ô nhiễm của đất, nước, không khí... Đó chính là
đề tài mà tiểu luận của tôi nghiên cứu.
Tiểu luận này giải quyết vấn đề: phép biện chứng về mối liên hệ
phổ biến giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái.
Môi trường và kinh tế là hai phạm trù khác nhau nhưng giữa chúng
lại có mối liên hệ khăng khít. Nghiên cứu đề tài này, tôi muốn góp
một phần công sức nhỏ bé của mình vào việc trải đường cho Việt
Nam trở thành một nước phát triển tầm cỡ khu vực và vươn ra thế
giới. Đồng thời, khi nghiên cứu và hoàn thành tiểu luận, tôi cũng gia
tăng tri thức và sự hiểu biết của mình về các vấn đề cấp thiết chung
của thế giới cũng như của chính đất nước mình. Từ đó, tôi mong rằng
xã hội chúng ta sẽ có những nhận thức, những bước đi đúng đắn để
hòa hợp sự tăng trưởng kinh tế với việc bào vệ môi trường vì một
tương lai bền vững.

Page 4
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phép biện chứng duy vật là một bộ phận lí luận cơ bản hợp
thành thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mac
– Lenin; là “khoa học về mối liên hệ phổ biến” và “khoa học về
những quy luật phổ biến của sự vẫn động và sự phát triển của tự
nhiên, sự vận động của xã hội loài người và của tư duy”. Đánh dấu
bước phát triển mới của nền triết học.
Một trong những nguyên lí cơ bản của phép biện chứng, nguyên
lí đầu tiên là nguyên lí về mối liên hệ phổ biến. Nguyên lí về mối liên
hệ phổ biến được vận dụng để giải thích mối quan hệ giữa các sự vật,
hiện tượng trong ba lĩnh vực là: tự nhiên, xã hội và tư duy.
Trong tiểu luận này, chúng ta sẽ nghiên cứu phép biện chứng và
nguyên lí về mối liên hệ phổ biến, sau đó áp dụng nguyên lí đó trong
việc phân tích mối quan hệ giữa hai vấn đề cấp thiết hiện nay: tăng
trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.
Tiểu luận sẽ đặt vấn đề và giải đáp những câu hỏi:
- Tăng trưởng kinh tế là gì?
- Khái niệm bảo vệ môi trường?
- Giữa hai vẫn đề ấy có mối liên hệ biện chứng với nhau
không?

Page 5
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

- Mối liên hệ biện chứng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ

môi trường có đặc điểm, tính chất như thế nào?
Từ việc nghiên cứu, phân tích mỗi liên hệ giữa hai vấn đề đó,
cần thiết phải rút ra những bài học kinh nghiệm để điều hòa mối liên
hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái.

Page 6
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

CHƯƠNG I

PHÉP BIỆN CHỨNG VỀ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BIẾN

1. Biện chứng và phép biện chứng.
- Biện chứng:
Trong chủ nghĩa Mac – Lenin, khái niệm biện chứng dùng để
chỉ những mối liên hệ, tương tác, chuyển hóa và vận động, phát triển
theo quy luật của các sự vật, hiện tượng, quá trình trong tự nhiện, xã
hội và tư duy.
Biện chứng bao gồm:

 Biện chứng khách quan là biện chứng của thế giới vật
chất.
 Biện chứng chủ quan là sự phản ánh biện chứng khách
quan vào đời sống ý thức của con người.
- Phép biện chứng:
Phép biện chứng là học thuyết nghiên cứu, khái quát biện chứng
của thế giới thành hệ thống các nguyên lí, quy luật khoa học nhằm
xây dựng hệ thống các nguyên tắc phương pháp luận của nhận thức
và thực tiễn. Phép biện chứng thuộc về biện chứng chủ quan. Phép
biện chứng đối lập với phép siêu hình – phương pháp tư duy về sự
vật, hiện tượng của thê giới trong trạng thái cô lập tĩnh tại và tách rời.

2. Nguyên lí về mối liên hệ phổ biến và một trong những nguyên lí

cơ bản của phép biện chứng duy vật.
Những người theo quan điểm biện chứng cho rằng các sự vật,
hiện tượng và các quá trình khác nhau vừa tồn tại độc lập, vừa quy
định, tác động qua lại, chuyển hóa lẫn nhau. Sự vật và hiện tượng tồn

Page 7
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

tại riêng lẻ nhưng có mối liên hệ vô hình. Đó chính là “Tính thống

nhất vật chất của thế giới”.
Trong phép biện chứng, khái niệm mối liên hệ dùng để chỉ sự
quy định, sự tác động và chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật, hiện
tượng, hay giữa các mặt, các yếu tố của mỗi sự vật, hiện tượng trong
tự nhiên, xã hội cà tư duy.
Khái niệm mối liên hệ phổ biến dùng để chỉ tính phổ biến của
các mối liên hệ của các sự vật, hiện tượng của thế giới, đồng thời
cũng dùng để chỉ các mối liên hệ tồn tại ở nhiều sự vật, hiện tượng
của thế giới, trong đó những mối liên hệ phổ biến nhất là những mối
liên hệ tồn tại ở mọi sự vật, hiện tượng của thế giới, nó thuộc đối
tượng nghiên cứu của phép biện chứng. Vì vậy, Ăng-ghen viết: “
Phép biện chứng là khoa học về mối liên hệ phổ biến”.

CHƯƠNG II

MỐI LIÊN HỆ GIỮA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ BẢO

VỆ MÔI TRƯỜNG SINH THÁI Ở VIỆT NAM
1. Khái quát về vấn đề tăng trưởng kinh tế và vấn đề bảo vệ môi
trường sinh thái.
1.1. Tăng trưởng kinh tế
Theo môn Kinh tế: tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng tổng sản
phẩm quốc nội (GDP) hoặc tổng sản lượng quốc gia (GNP) hoặc quy
mô sản lượng quốc gia tính bình quân trên đầu người (PCI) trong một
thời gian nhất định. Nói rõ hơn, tăng trưởng kinh tế là khái niệm chỉ
sự gia tăng mức sản xuất mà nền kinh tế tạo ra theo thời gian. Mức
sản xuất thường là mức sản lượng quốc dân thực tế (GDPr), và sự gia
tăng mức sản xuất là sự gia tăng của GDPr tính bằng phần trăm.

Page 8
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

Cần phân biệt giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển kinh tế.
Phát triển kinh tế là khái niệm rộng hơn, bao hàm cả tăng trưởng kinh
tế. Để đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia, phải xem xét
nhiều yếu tố: sự tăng trưởng kinh tế; sự thay đổi tỉ trọng các ngành
sản xuất trong cơ cấu kinh tế; sự đi lên của chất lượng cuộc sống ở
nhiều mặt (giáo dục, y tế, văn hóa,…). Do vậy, tăng trưởng kinh tế
chỉ là một yếu tố dẫn đến phát triển kinh tế.

1.2. Môi trường sinh thái

Môi trường sinh thái là một mạng lưới chỉnh thể có liên hệ chặt
chẽ với nhau giữa đất, nước, không khí và các cơ thể sống trong phạm
vi toàn cầu. Sự tương tác, hòa đồng của các thành phần tự nhiên tạo ra
môi trường tương đối ổn định, phát triển bền vững trong quan hệ với
con người.
Tại sao nhắc đến môi trường sinh thái lại đi kèm với hành động
bảo vệ? Định nghĩa trên đã phần nào giải thích câu hỏi đó. Môi
trường sinh thái là một phạm trù rất rộng, bao hàm không chỉ thế giới
tự nhiên mà còn cả xã hội bao quanh con người, là không gian mà
trong đó con người tồn tại và phát triển, như một “ngôi nhà chung”
cho tất cả mọi người. Vì thế, sự phát triển của môi trường tùy thuộc
hoàn toàn vào ý thức con người, con người có thể tác động làm cho
môi trường tốt lên hoặc xấu đi. Bất cứ hành động nào gây nguy hại
đến môi trường sinh thái đều có tác động tiêu cực đến “ngôi nhà
chung” ấy, mà cuối cùng chính con người phải gành chịu hậu quả.
1.3. Các nguồn lực của tăng trưởng kinh tế:
Theo kinh tế vĩ mô hiện đại, tăng trưởng kinh tế dựa trên bốn
nguồn lực chủ yếu là: vốn nhân lực, tích lũy tư bản, tài nguyên thiên
nhiên, tri thức công nghệ. Trong tiểu luận này, để phù hợp với đề tài,
tôi xin được chủ yếu xét đến nguồn lực tài nguyên thiên nhiên. Bởi tài
nguyên thiên nhiên cũng là một trong các yếu tố quan trọng của môi

Page 9
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

trường sinh thái, nằm trong môi trường sinh thái và chịu sự tác động
của con người nhằm tăng trưởng kinh tế.

2. Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh
thái
Tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái không độc
lập và tách rời nhau. Giữa chúng có một mối liên hệ chặt chẽ, tác
động qua lại cho nhau, theo hai chiều hướng tích cực và tiêu cực:
2.1. Theo hướng tích cực
a) Tác động tích cực của tăng trưởng kinh tế lên môi trường
Sự tăng trưởng kinh tế sẽ tạo nên nền tảng của cải, vật chất để
mỗi quốc gia đẩy mạnh việc bảo vệ môi trường. Tác động này được
biểu hiện cụ thể qua các phương diện:

- Thúc đẩy tập trung các chính sách bảo vệ môi trường:
Một phần của cải tăng lên từ sự tăng trưởng kinh tế
được nhà nước sử dụng cho mục đích bảo vệ, giữ gìn
môi trường sinh thái. Tăng trưởng kinh tế giúp tăng
nguồn của cải, tiền bạc. Do đó, lượng vốn dùng cho
chính sách bảo vệ môi trường cũng tăng lên. Theo luật
bảo vệ môi trường, chính sách của Nhà nước về bảo vệ
môi trường có quy định cụ thể: Ðầu tư bảo vệ môi
trường là đầu tư phát triển; đa dạng hóa các nguồn vốn
đầu tư cho bảo vệ môi trường và bố trí khoản chi riêng
cho sự nghiệp môi trường trong ngân sách nhà nước
hằng năm.

Page
10
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

- Phát triển khoa học, công nghệ thân thiện với môi
trường: Tăng trưởng kinh tế dẫn đến sự ra đời của các loại máy móc,
thiết bị mới thân thiện với môi trường, ít gây ô nhiễm và cả những
máy lọc xử lí rác thải, khí thải. Việc phát minh và đưa vào sử dụng
các máy móc và thiết bị mới để hạn chế đến mức cao nhất tác hại đến
môi trường cũng đồng nghĩa với việc bảo vệ môi trường. Bình nước
nóng năng lượng mặt trời; hệ thống lọc và xử lí nước thải;các loại
kính tiết kiệm năng lượng, gạch ngói không nung,… là những sản
phẩm mới, thân thiện với môi trường. Tiến bộ khoa học giúp tạo ra
những sản phẩm trên nhưng cũng bắt nguồn từ nguồn vốn hỗ trợ của
nền kinh tế thì mới phát huy được tác dụng.
- Góp phần nâng cao ý thức người dân: Tăng trưởng kinh
tế tạo điều kiện cao cho sự phát triển xã hội, trong đó ý thức người
dân về vấn đề môi trường dần được cải thiện. Thông qua giáo dục,
tuyên truyền được tài trợ từ Chính phủ, tình trạng đốt nương làm rẫy
của đồng bào các dân tộc thiểu số miền núi Tây Bắc, Tây Nguyên dần
hạn chế và chấm dứt. Ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, cảnh quan
đường phố, khu vực công cộng,… cũng được nâng cao.
b) Tác động tích cực của môi trường đối với việc tăng trưởng kinh tế
Xét về mặt tích cực, tăng trưởng kinh tế không chỉ có tác động
một chiều đến môi trường, mà ngược lại, môi trường cũng có tác
động trực tiếp hoặc gián tiếp tới kinh tế.
Việc bảo vệ môi trường được thực hiện tốt sẽ đảm bảo một môi
trường sống và làm việc trong lành, lành mạnh.Một môi trường trong
lành, ít khói bụi, ô nhiễm mang đến cảm giác thoải mái, tỉnh táo hơn
cho mọi người, giảm thiểu rủi ro về bệnh dịch.Sức khỏe tốt sẽ giúp
cho công việc được hoàn thành tốt, mau chóng hơn.
Bảo vệ môi trường gắn liền với vấn đề bảo vệ tài nguyên.Tài
nguyên thiên nhiên nếu được quản lí khai thác có hiệu quả, đúng
mức, được giữ gìn và bảo vệ sẽ là nền tảng vững chắc cho sự tăng
trưởng kinh tế lâu dài của một quốc gia.Lấy việc khai thác than ở

Page
11
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

Quảng Ninh làm ví dụ. Để khăc phục nạn khai thác than trái phép,
quản lí tốt việc khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, đảm bảo lợi
ích kinh tế và các vấn đề môi trường, thời gian qua, Quảng Ninh đã
quyết liệt triển khai nhiều giải pháp. Theo đó, hàng loạt các văn bản,
chỉ thị chỉ đạo nhằm tăng cường quản lý hoạt động khai thác khoáng
sản đã được UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành.Công tác kiểm tra
được duy trì thường xuyên.Các ngành chức năng của tỉnh cũng đã hạn
chế việc cấp phép mới về khai thác khoáng sản mà chỉ gia hạn cho
những đơn vị thực hiện nghiêm túc, đúng quy định về khai thác
khoáng sản. Quảng Ninh cũng đang triển khai xây dựng khá nhiều
quy hoạch có tầm nhìn dài hạn: Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử
dụng khoáng sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn năm
2030.
Bảo vệ môi trường sinh thái cũng đi đôi với việc dự báo và
phòng chống thiên tai. Hằng năm, miền Trung nước ta hứng chịu rất
nhiều cơn bão lớn có sức tàn phá khủng khiếp, gây thiệt hại rất lớn cả
về người và tài sản. Việc phá rừng, đốt nương là rẫy dẫn đến hiện
tượng xói mòn, sạt lở đất, lũ quét ở miền núi thường xuyên. Bảo vệ
môi trường sẽ hạn chế một cách hữu hiệu các thiên tai, dịch bệnh phát
sinh từ các thiên tai. Từ đó, kinh tế quốc gia mới tăng trưởng một
cách ổn định.
Như vậy, giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường có mối
liên hệ tích cực, tác động qua lại lẫn nhau. Một nền kinh tế chỉ thực
sự tăng trưởng có hiệu quả khi đi liền với nó là một môi trường được
gìn giữ, bảo vệ. Đó là mặt tích cực trong mối quan hệ giữa hai yếu tố
này.

2.2. Tác động tiêu cực

Ở phần trên, ta đã xem xét mối liên hệ, tác động tích cực giữa
bảo vệ môi trường và tăng trưởng kinh tế.Thế nhưng, vấn đề nào cũng

Page
12
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

có hai mặt.Những ảnh hưởng tiêu cự là điều cần bàn luận trong phần
này.
Trước tiên, ta xét đến việc tăng trưởng kinh tế tác động xấu đến
môi trường sinh thái ở những khía cạnh nào.
- Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế đồng nghĩa với việc làm suy
giảm nghiêm trọng nguồn tài nguyên thiên nhiên.Một lần
nữa, khía cạnh tài nguyên thiên nhiên trong mối quan hệ giữa
hai phạm trù môi trường và kinh tế lại được nhắc đến. Đây là
khía cạnh xét đến đầu tiên trong tác động tiêu cực của tăng
trưởng kinh tế, bởi như đã nói ở phần 1.3, tài nguyên thiên
nhiên là yếu tố gắn liền với môi trường và còn là một nguồn
lực chủ yếu của sự phát triển kinh tế. Thế nhưng, khi nền
kinh tế đang trên đà tăng trưởng, người ta chỉ tập trung vào
khai thác tài nguyên một cách triệt để để đáp ứng đủ nhu cầu
đầu vào của các ngành sản xuất. Muốn đẩy mạnh ngành nông
– lâm – ngư nghiệp, hàng trăm nghìn héc-ta cây rừng đổ
xuống để làm nương, làm rẫy, chăn thả gia súc. Năm 1983,
diện tích rừng nước ta giảm còn 7,2 triệu ha so với năm 1943
(14,3 triệu ha). Chất lượng rừng bị giảm sút: năm 1943, 70%
diện tích rừng là rừng giàu, đến năm 2005 thì 70% diện tích
rừng là rừng nghèo và rừng mới phục hồi. Thêm vào đó,
trong 10 năm đầu của thế kỉ 21, lượng khai thác thủy sản cả
nước liên tục tăng, khiến lượng thủy sản ngoài khơi dần giảm
sút nhanh chóng. Trữ lượng: 4,2 triệu tấn, sản lượng khai
thác tối đa bền vững là 1,7 triệu tấn/năm, thế nhưng sản
lượng của khai thác của 3 năm 2011, 2012, 2013 đều trên 2
triệu tấn/năm. Những con số trên đều phản ánh thực trạng
khai thác vượt mức quy định những nguồn tài nguyên thiên
nhiên quý giá của đất nước. Để đáp ứng nhu cầu trong nước,
nền kinh tế Việt Nam chưa có khả năng nhập khẩu một lượng
lớn nguyên liệu, và cũng chưa có kinh nghiệm chế tạo các
loại nguyên liệu mới. Do đó khai thác tài nguyên sẵn có của

Page
13
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

nước nhà là phương án tối ưu để tăng trưởng kinh tế ở Việt

Nam. Dẫu vậy, tài nguyên thiên nhiên không phải là vô hạn,
và việc khai thác quá mức tất yếu sẽ dẫn đến suy kiệt nguồn
tài nguyên, từ đó làm nghèo nàn sức sống của môi trường
sinh thái.
- Thứ hai, tăng trưởng kinh tế góp phần chủ yếu dẫn đến một
trong những bài toán nan giải nhất của cả thế giới nói chung
và của Việt Nam nói tiêng – ô nhiễm môi trường. Trước hết,
kinh tế mở rộng kéo theo sự gia tăng số lượng các nhà máy,
xí nghiệp, khu chế xuất, các công trình xây dựng. Những nhà
máy, xí nghiệp này, trong quá trình cạnh tranh gay gắt về
năng suất, đã lơ là việc xử lí rác thải, chất thải trước khi thải
ra ngoài môi trường. Những con sông, cánh đồng, kênh rạch,
bầu không khí và ngay cả các khu dân cư xung quanh những
nhà máy ấy phải hứng chịu những luồng khí độc hại, những
đống phế liệu chất đống cùng nguồn nước thải đen ngòm, bốc
mùi chưa qua xử lí triệt để. Vụ việc công ti Vedan gây ra với
sông Thị Vải bị phanh phui vào năm 2008 là một ví dụ điển
hình. Tháng 9/2008, công ti này bị phát hiện xả nước thải
chui ra sông Thị Vải, con sông ranh giới tự nhiên giữa hai
tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu. Theo kết quả nghiên
cứu được công bố trong cuộc họp ngày 7/12/2008 giữa Viện
Tài nguyên và Môi trường TPHCM và nhân dân hai tỉnh chịu
thiệt hại, Vedan đã gây ra 80 – 90% ô nhiểm cho sông Thị
Vải.Công ti này xả chui hơn 100.000 m3 nước thải độc ra
sông mỗi tháng, liên tiếp trong nhiều năm. Bán kính vùng ô
nhiễm do công ti Vedan gây ra có phạm vi hơn 10km dọc bờ
sông Thị Vải. Nước sông tại các vùng này bị ô nhiễm nặng
nề, nước có màu đen hôi, cá chết hàng loạt...Báo cáo của
Viện Tài nguyên và Môi trường, gần 2.700 ha nuôi trồng
thủy sản của khu vực này bị thiệt hại.Tỉnh Đồng Nai có hơn
2.100 ha nuôi trồng thủy sản bị tàn phá bởi nước ô nhiễm,
còn TP HCM và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng bị ảnh hưởng

Page
14
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

gần 600 ha.Trường hợp của Vedan chỉ là một trong rất nhiều
vụ việc đầu độc môi trường khác xảy ra trong những năm gần
đây.Thêm vào đó, mức độ tăng trưởng của nên kinh tế đi
song song với sự bùng nổ số lượng phương tiện giao thông
phục vụ mục đích đi lại, vận chuyển.Khi nền kinh tế mở
rộng, đi lên, nhu cầu đi lại, chuyên chở hàng hóa của người
dân càng cao hơn, dẫn đến việc lượng phương tiện gia tăng
đột biến. Ở Việt Nam hiện nay, lượng phương tiện tham gia
giao thông vốn đã ở mức khổng lồ, hơn nữa lại ngày càng gia
tăng, đặc biệt là xe máy. Sự gia tăng ồ ạt, chóng mặt phương
tiện giao thông là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ách tắc
giao thông, và nguy hiểm hơn thế là tình trạng ô nhiễm
không khi ở các thành phố lớn. Lượng khí thải độc hại như
CO2, CO, NO từ hàng triệu cỗ máy di động ấy đang ngày
ngày lấp đầy bầu không khí bao quanh chúng ta.Đáng lưu ý,
ở nước ta, đa số phương tiện giao thông cá nhân sử dụng
nhiên liệu chính là xăng và dầu diesel, hiếm dùng nhiên liệu
sạch nên áp lực lên môi trường không khí hết sức nặng nề.
Hậu quả tất yếu xảy ra là con người sẽ mắc rất nhiều căn
bệnh liên quan đến đường hô hấp do hít phải khói bụi ô
nhiễm hằng ngày.Ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường
chủ yếu bắt nguồn từ số lượng khổng lồ các phương tiện giao
thông, mà nguyên nhân xâu xa là từ tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, bảo vệ môi trường cũng gây ra những ảnh hưởng
tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.Nếu chúng ta chỉ chú ý đến việc bảo
vệ, giữ gìn môi trường thì nền kinh tế sẽ rất khó phát triển.Trong điều
kiện nền kinh tế Việt Nam chưa đủ khả năng nhập khẩu toàn bộ tài
nguyên thiên nhiên để đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước, thì việc
hạn chế khai thác nguồn tài nguyên sẵn có là không khả thi.Nếu
không xây dựng thêm các nhà máy, xí nghiệp, khu chế xuất để phục
vụ sản xuất hàng hóa cũ và mới, kinh tế nước ta sẽ mãi chậm phát
triển, chỉ phụ thuộc vào nông nghiệp. Do vậy, đặt bảo vệ môi trường

Page
15
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

cao hơn hẳn so với tăng trưởng kinh tế sẽ mang lại những hậu quả
nhất định, ảnh hưởng đến trình độ phát triển của một quốc gia.
Nói tóm lại, giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh
thái không chỉ có tác động tích cực, mà còn có ảnh hưởng tiêu cực,
theo hai chiều, qua lại lẫn nhau. Đó chính là mối liên hệ giữa hai vấn
đề này.Điều này phù hợp với nguyên lí về mối liên hệ phổ biến của
phép biện chứng duy vật.Từ phân tích những mặt tích cực, tiêu cực
trong mối quan hệ hai chiều ấy, bản thân tôi đã tự rút ra cho mình
những bài học thiết yếu, dễ dàng áp dụng vào cuộc sống.Phần cuối
của tiểu luận, xin được đúc kết những bài học bổ ích trong quá trình
nghiên cứu đề tài này.

Page
16
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

III. KẾT LUẬN – BÀI HỌC KINH NGHIỆM

V
ề mặt nhận thức, mỗi chúng ta trước hết cần có hiểu biết đầy
đủ, đúng đắn về cả hai vấn đề kinh tế và môi trường, về mối
liên hệ, tác động qua lại giữa chúng.Ý thức tự giác, say mê
nghiên cứu, học hỏi về đề tài tài cần được nêu cao. Không chỉ chú
tâm nghiên cứu lí thuyết khô khan, chúng ta nên suy luận để đề ra
phương án khả thi cho việc áp dụng lí thuyết vào thực tế. Từ việc học
tập, nghiên cứu kĩ đề tài, ta xây dựng cho mình nền tảng kiến thức
vững chắc về tăng trưởng kinh tế trong mối liên hệ mật thiết với bảo
vệ môi trường.
Về mặt hành động, mỗi việc làm, hành vi của chúng ta nhằm giải
quyết mối liên hệ giữa bảo vệ môi trường và tăng trưởng kinh tế đều
phải xuất phát một cách cẩn thận từ nhận thức đúng đắn. Trước hết,
mỗi cá nhân phải chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của Nhà nước về
vấn đê phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường. Không được phép thực
hiện hành vi trái pháp luật, gây nguy hại đến nền kinh tế hay môi
trường sinh thái. Tiếp theo đó, cộng đồng cần đề cao ý thức tự giác tố
cáo những hành vi trái pháp luật xâm hại đến môi trường và kinh tế
quốc gia, những hành vi nhằm phá hoại sự phát triển bền vững của
nước nhà. Quan trọng hơn hết, mỗi chúng ta nên đẩy mạnh công tác
tuyên truyền cho cộng đồng về thực trạng hiện nay của nên kinh tế, về
pháp luật về bảo vệ môi trường, về phát triển kinh tế đi đôi với giữ
gìn ngôi nhà chung, về đường lối chính sách của Nhà nước,… Tất cả
những hành động trên đều nhằm mục đích thực hiện tốt tư tưởng,
nhận thức đúng đắn của mỗi cá nhân, xã hội đối với vấn đề chung của
quốc gia: tăng trưởng kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường.

Page
17
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

LỜI KẾT
Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường đã và
đang trở thành mối quan tâm lớn không chỉ của Việt Nam mà của cả
thế giới.
Mối liên hệ ấy phù hợp với nguyên lí về mối liên hệ phổ biến –
nguyên lí căn bản của phép biện chứng duy vật. Điều đó được thể
hiện ở sự tác động qua lại giữa hai phạm trù theo theo cả cách tích
cực và tiêu cực.
Để đẩy mạnh tác động tích cực, hạn chế tác động tiêu cực giữa
chúng, cần thiết phải có nhận thức và bước đi đúng đắn từ mỗi cá
nhân và từ cộng đồng. Những hành động nhỏ ấy kết hợp lại sẽ tạo
thành sức mạnh để giữ cho mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và
bảo vệ môi trường luôn hài hòa. Chỉ khi giữ được mối liên hệ hài hòa,
chặt chẽ ấy, đất nước ta mới có thể bước đi vững vàng trên con đường
hội nhập quốc tế.

Page
18
Đinh Thị Cẩm Tú Anh 02-KTQT Tiểu luận Triết học

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Giáo trình Những nguyên lí cơ
bản của chủ nghĩa Mac – Lenin, 2010.
2. Nhà xuất bản Lao động, Giáo trình Nguyên lí kinh tế vĩ mô, 2014.
3. Báo VNExpress, Vedan là thủ phạm “giết” sông Thị Vải, Thanh
Nhật, thứ 3 ngày 8/12/2009.

Page
19