‫ﺑﺨﺶ ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬

‫)‪(Lateral dynamic earth pressure on retaining walls‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬ﮐﻠﯿﺎت‬

‫ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي از ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ ﺧﺴﺎرات در دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ و در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎي‬
‫اﺷﺒﺎع روي داده اﺳﺖ و ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻌﻠﺖ‪ :‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر آب ﺟﻠﻮ‬
‫دﯾﻮار‪ ،‬و ﯾﺎ رواﻧﮕﺮاﺋﯽ ﺧﺎك ﭘﺸﺖ ﯾﺎ زﯾﺮ ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﺋﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ روش ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫‪ l‬ﻓﺮض رﻓﺘﺎر ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮاي ﺧﺎك )روش ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ‪( pseudostatic‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬روﺷﻬﺎي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺌﻮري ﮔﺴﺘﺮش اﻣﻮاج اﻻﺳﺘﯿﮏ در ﺧﺎك‬

‫‪ l‬روﺷﻬﺎي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻮﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ ﺧﺎك‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺎ روش اول را ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪٢‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﯾﻦ روش ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺑﺎر زﻟﺰﻟﻪ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد روش )‪ Mononobe-Okabe (1929, 1926‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در‬
‫واﻗﻊ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ روش )‪ Coulomb (1776‬اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ روش ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫اﻓﻘﯽ و ﻋﻤﻮدي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺗﻌﺎدل ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫روش ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﺮﺿﯿﺎت زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ l‬ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي وارده در اﻣﺘﺪاد ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬دﯾﻮار ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك ﭘﺸﺖ دﯾﻮار وارد ﺷﻮد‬
‫‪ l‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺧﺸﮏ ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻧﺮﻣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
‫‪ l‬در ﺷﺮاﯾﻂ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ در ﺻﻔﺤﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺴﯿﺞ ﻣﯿﺸﻮد‬
‫‪٣‬‬ ‫‪ l‬ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺑﺼﻮرت ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ رﻓﺘﺎر ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﭼﻨﺪ ﺿﻠﻌﯽ ﻧﯿﺮو ﺑﺮاي ﮔﻮه آزﻣﺎﯾﺸﯽ ‪M-O‬‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪٤‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫در ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻌﺎدل ﮔﻮه آزﻣﺎﯾﺸﯽ ‪ M-O‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي زﯾﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ l‬ﻧﯿﺮوي وزن ﮔﻮه ) ‪( W‬‬
‫‪ l‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﮔﻮه در ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ )‪( PAE‬‬
‫‪ l‬ﻧﯿﺮوي ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ وارد ﺑﺮ ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ از ﻃﺮف ﺧﺎك زﯾﺮ آن ) ‪( F‬‬
‫‪ l‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﯾﻨﺮﺳﯽ اﻓﻘﯽ و ﻋﻤﻮدي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪ .‬در ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ از‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ و ﻋﻤﻮدي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﺷﺘﺎب زﻟﺰﻟﻪ‬
‫= ‪kh‬‬
‫‪g‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﻤﻮدي ﺷﺘﺎب زﻟﺰﻟﻪ‬
‫= ‪kυ‬‬
‫‪٥‬‬ ‫‪g‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻌﺎدل ﮔﻮه آزﻣﺎﯾﺸﯽ ‪ M-O‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬

‫( ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫ﮐﻪ در آن ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك )‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫و دارﯾﻢ‪:‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫‪٦‬‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﯿﺐ ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺎ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ ﺑﺮاي‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ‪:‬‬
‫در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﺷﺘﺎب زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﯽ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ را در ﺟﺪوﻟﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮده و ﺑﺮاي‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﮑﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه در‬
‫اﯾﻦ روش ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺤﺮك اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و‬
‫‪٧‬‬ ‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺋﻢ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار و ﺷﺘﺎب‬
‫ﻋﻤﻮدي زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﯽ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎي ﺧﺎص در ﺟﺪول زﯾﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻘﯿﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺟﺪول در ﺻﻔﺤﻪ ‪ 336‬ﮐﺘﺎب ‪ Das‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪٨‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﻧﮑﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪:‬‬

‫ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ در زﯾﺮ رادﯾﮑﺎل ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻋﺒﺎرت‬
‫ﻣﯿﺸﻮد ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو در ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ l‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﻋﺒﺎرت ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻮاب ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺑﺮاي‬
‫‪ KAE‬وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ارﺿﺎي ﺷﺮط ﺗﻌﺎدل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﭘﺸﺖ دﯾﻮار )‪ (i‬از راﺑﻄﻪ روﺑﺮو ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬

‫( و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪:‬‬ ‫‪ l‬در ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ )‬
‫ﮐﻪ ﻟﺰوم ارﺿﺎي اﯾﻦ ﺷﺮط در ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ واﺿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٩‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫ﻧﮑﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪:‬‬

‫(‪ ،‬و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ارﺿﺎي ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻓﻘﯽ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار )‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ارﺿﺎي ﺷﺮط ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ رواﺑﻂ ﻓﻮق‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﮑﻪ‪:‬‬
‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﻃﺒﻖ اﯾﻦ رواﺑﻂ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ از ﻣﻘﺪار ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻓﻮق ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺎدل ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١٠‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬

‫ﺑﺎ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﺸﺨﺺ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ‬
‫ﺷﺘﺎب ﻋﻤﻮدي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١١‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺎر‬

‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ‪ M-O‬ﻣﯽ ﺗﻮان اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺻﻄﮑﺎك دﯾﻮار ﺑﺎ ﺧﺎك‪ ،‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك‬
‫داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺑﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ l‬اﺛﺮ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ‪δ‬ﺑﯿﻦ ﺧﺎك و دﯾﻮار‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ روﺑﺮو دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬

‫داده ﺷﺪه ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ زاوﯾﻪ ‪ δ‬ﺗﺎﺛﯿﺮ‬
‫زﯾﺎدي ﺑﺮ ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺎر‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪١٢‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫‪ϕ‬‬ ‫‪ l‬اﺛﺮ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‬

‫در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو اﺛﺮ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺎر‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬
‫ﻣﯿﺘﻮان دﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﯾﺮ داده ﺷﺪه‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ زاوﯾﻪ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك از ‪ 30‬ﺑﻪ ‪ 40‬درﺟﻪ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﻤﯿﺰان‬

‫ﺣﺪود ‪ %30‬ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﭼﮑﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ زاوﯾﻪ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ‬
‫‪١٣‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺸﻮد‪.‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬روش ‪ Mononobe-Okabe‬ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫‪ l‬اﺛﺮ زاوﯾﻪ ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ‪i‬‬

‫اﺛﺮ زاوﯾﻪ ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮ ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ ﺑﺎر‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ در ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‬
‫ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺷﺪﯾﺪ ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‬

‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎر دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬و اﯾﻦ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎ زﯾﺎد ﺷﺪن ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﺷﺘﺎب‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺴﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪١٤‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك‬

‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫راﺑﻄﻪ اوﻟﯿﻪ ‪ M-O‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯿﺸﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي‬
‫ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ در ﻧﻘﻄﻪ اي‬
‫ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ ﯾﮏ ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع از ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫دﯾﻮار اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑﻌﺪي‬

‫ﻫﻤﮕﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪاد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﯾﮏ ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع ﻗﺮار دارد‬
‫)ﺷﮑﻞ روﺑﺮو(‪.‬‬
‫‪١٥‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫روش )‪ Seed and Whitman (1969‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻔﺎﺿﻞ دو ﻧﯿﺮوي ﻓﻮق ﮐﻪ ﺑﺨﺶ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﯿﺮوي‬
‫ﮐﻞ اﺳﺖ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺎﻻي ﭘﯽ‬ ‫‪ l‬اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوي اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ‬

‫ﺑﺎﻻي ﭘﯽ‬ ‫‪ l‬اﻋﻤﺎل ﺑﺨﺶ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ‪:‬‬
‫‪١٦‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل اﻓﻘﯽ ) روش ‪( Sherif et al 1982‬‬

‫در اﯾﻦ روش ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‪:‬‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻔﺎﺿﻞ دو ﻧﯿﺮوي ﻓﻮق ﮐﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ اﺳﺖ‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪ l‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬

‫‪١٧‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ دوران ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي دﯾﻮار ) روش‪( Sherif and Fang 1984‬‬

‫در اﯾﻦ روش ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‬

‫از ﭘﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪١٨‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ )‪(Dynamic Passive earth Pressure‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي‬

‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻣﻘﺎوم ﻧﯿﺰ ﻣﯿﺘﻮان‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺮوش ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي‬

‫ﻣﺤﺮك ﻋﻤﻞ ﮐﺮده و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي آﻧﺮا‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪١٩‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ )‪(Dynamic Passive earth Pressure‬‬ ‫‪-‬‬

‫در اﯾﻨﺼﻮرت ﻧﯿﺮوي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪:‬‬

‫ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻓﻮق ﻣﯿﺘﻮان اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻣﻘﺎوم را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬در ﺷﮑﻠﻬﺎي ﺑﻌﺪ اﺛﺮ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ‪ ،‬و ﺷﯿﺐ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار را ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٢٠‬‬
 ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ )‪(Dynamic Passive earth Pressure‬‬ ‫‪-‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ اﻣﺎم‬

‫‪٢١‬‬