‫ﻣﺠﻠﺔ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻓﻴﺰﻳﻚ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪ ،۵‬ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪۱۳۹۶‬‬

‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬
‫ﻛﺪﻫﺎﻱ ﻣﻮﻧﺖ ﻛﺎﺭﻟﻮﻱ ‪ MCNPX ،FLUKA‬ﻭ ‪SCINFUL‬‬

‫‪۲‬‬
‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ‪ ۱‬ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬
‫‪ .۱‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﺓ ﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺍﻣﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻣﻐﺎﻥ‬
‫‪ .۲‬ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﻭ ﻓﻨﻮﻥ ﻫﺴﺘﻪﺍﻱ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺍﺗﻤﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‬

‫ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻜﻲ‪tajik@du.ac.ir :‬‬ ‫ﭘﺴﺖ‬

‫)ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ۱۳۹۳/۰۷/۰۶ :‬؛ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻧﺴﺨﺔ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪(۱۳۹۵/۰۷/۲۷ :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪﻩ‬
‫در ﺳﻮﺳﻮزنﻫﺎي آﻟﯽ ﺗﻮزﯾﻊ اﻧﺮژي ﻓﻮﺗﻮنﻫـﺎي ﮔﺎﻣـﺎ و ﻧـﻮﺗﺮون ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻏﯿـﺮ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ از ﻃﺮﯾـﻖ ﺗﻮزﯾـﻊ ارﺗﻔـﺎع ﭘـﺎﻟﺲ ﺣﺎﺻـﻞ از ﻧـﻮر ﺧﺮوﺟـﯽ‬
‫ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶﻫﺎي ﮔﺎﻣﺎ و ﻧﻮﺗﺮون در داﺧﻞ آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮآورد ﺻﺤﯿﺢ از ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ ﺗﺎﺑﺶﻫﺎي ﮔﺎﻣﺎ و ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ و ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ذرات ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺎردار و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻮر در اﻧﺮژيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺎﻣﺎ و ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﻮﺗﺮون ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻮر در اﯾﻦ آﺷﮑﺎرﺳﺎزﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮﻧـﺖ ﮐـﺎرﻟﻮ ﻣﺸـﮑﻞ اﺳـﺖ‪ .‬در اﯾـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ‪ NE102‬ﺑﻪ ﻓﻮﺗﻮنﻫﺎي ﭼﺸﻤﮥ ‪ 137Cs‬و ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺗﮏ اﻧﺮژي و ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزن ﻣﺎﯾﻊ ‪ BC501A‬ﺑﻪ ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺗﮏ اﻧـﺮژي‬
‫و ﭼﺸﻤﮥ ‪ 241Am-Be‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎرت ‪ EVENTBIN‬ﮐﺪ ‪ FLUKA‬و ﮐﺎرت ‪ PTRAC‬ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي‬
‫ﮐﺪﻫﺎي ‪ FLUKA‬و ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐﺪ ‪ SCINFUL‬و ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺧﻮﺑﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ،FLUKA‬ﮐﺪ ‪MCNPX‬‬ ‫ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ‪ :‬ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ‪ ،‬ﺁﺷﻜﺎﺭﺳﺎﺯ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥ ﺁﻟﻲ‪ ،‬ﻛﺪ‬

‫اﺳﺖ و ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ در ﺑﯿﺸـﺘﺮ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﺑﺴـﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿـﺪه ﺑـﻮده و ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ داراي‬
‫ﻗﻠﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و ﯾﮏ ﭘﯿﻮﺳﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻃﯿـﻒ ارﺗﻔـﺎع ﺗـﭗ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﺮاي دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ذرات ﻓﺮودي ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯿﻒ ارﺗﻔﺎع ﺗﭗ را ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﻗﺮار داد ]‪ .[1‬روشﻫﺎي ﻣﻮﻧـﺖ ﮐـﺎرﻟﻮ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮔﺴـﺘﺮدهاي در‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳﺎزﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫‪ .۱‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳـــــﺎز‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻬﻤـــــﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ‬
‫آﺷﮑﺎرﺳﺎز‪ ،‬ﻃﯿﻒ ارﺗﻔﺎع ﺗﭗﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه از آﺷﮑﺎرﺳـﺎز در‬
‫اﺛﺮ ﺗﺎﺑﺶدﻫﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳﺎز در ﻫﺮ‬
‫اﻧﺮژي ﯾﮏ ﻗﻠﮥ ﺑﺎرﯾﮏ ﯾﺎ ﺗﺎﺑﻊ دﻟﺘﺎي دﯾﺮاك ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﯿﻦ ارﺗﻔﺎع ﺗﭗ‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه و اﻧﺮژي ﭘﺮﺗﻮ ﺗﺎﺑﯿﺪه راﺑﻄﻪاي ﯾﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺮﻗﺮار‬
 ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺑﺮآورده ﮐﺮدهاﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت زﯾـﺮ اﺳـﺖ‪ :‬در ﺑﺨـﺶ دوم روش‬
‫‪MCNPX‬‬ ‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐـﺪﻫﺎي‬
‫و ‪ ،FLUKA‬در ﺑﺨﺶ ﺳﻮم ﺟﺰﺋﯿﺎت آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺪازهﮔﯿـﺮي ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ روش ﮔﺬر ازﺻﻔﺮ و در ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ﮐﺪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫‪ .2‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻮر ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫از ﺑﺮﻫﻢ ﮐﻨﺶ ذرات ﺑﺎردار ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ذره‬
‫ورودي ﺑﻪ آﺷﮑﺎر ﺳﺎز ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑـﺮاي اﯾـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﻣﯿﺰان اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪة ذرات ﺑﺎردار در ﺳﻮﺳﻮزن ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻮرت روﯾﺪاد ﺑﻪ روﯾـﺪاد ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ﺗﺎرﯾﺨﭽـﮥ ذرة ﻓـﺮودي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﮥ ﺧﻄﯽ ﻣﯿﺎن اﻧﺮژي اﻟﮑﺘـﺮون و‬
‫ﻧﻮر آن در ﺳﻮﺳﻮزنﻫﺎي آﻟﯽ‪ ،‬اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﺷـﺪة آن‬
‫ﻣﻌﺎدل ﻧﻮر اﻟﮑﺘﺮون اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ذرات ﺑﺎردار دﯾﮕﺮ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺑﺮﻫﻢ ﮐﻨﺶﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ اﺗﻢﻫﺎي ﺳﻮﺳﻮزن‪ ،‬ﻧﻮر ﺧﺮوﺟـﯽ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ذرات ﺑﺎردار ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در داﺧـﻞ‬
‫ﺣﺠــﻢ ﺳﻮﺳــﻮزن و ﺑــﺮ اﺳــﺎس ﻣﻨﺤﻨــﯽﻫــﺎي ﻧــﻮري )ﯾﻌﻨــﯽ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻫﺎي ﺗﺒﺪﯾﻞ اﻧﺮژي ذرات ﺑﺎردار ﺑﻪ ﻧﻮر ﺳﻮﺳـﻮزﻧﯽ( ﺑـﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎي ﻧﻮري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ورﺑﯿﻨﺴﮑﯽ اﺳﺖ ]‪ [9‬ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﻣﺪل ﺑﺮازش دادهﻫﺎ‬
‫از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﺴﯿﻞ ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪. [10‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪L  E   Lee  a1E  a2 1  exp a3 E a4  .‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫در راﺑﻄﮥ ﻓﻮق‪ ،Lee ،‬ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ذرات ﺑﺎردار اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ MeVee‬ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد )‪ ،1 MeVee‬اﻧﺮژي ذره ﺑـﺎرداري‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ آن اﻧﺮژي‪ ،‬ﻧﻮري ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻧﻮر ﯾﮏ اﻟﮑﺘﺮون ﺑﺎ‬
‫اﻧــﺮژي ‪ 1 MeV‬در ﺳﻮﺳــﻮزن ﺗﻮﻟﯿــﺪ ﮐﻨــﺪ( و )‪،L(Eα) ،L(EP‬‬
‫)‪ L(EC‬و)‪ L(Ee-‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﭘﺮوﺗـﻮن‪ ،‬آﻟﻔـﺎ‪ ،‬ﮐـﺮﺑﻦ و‬
‫اﻟﮑﺘﺮون ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ورﺑﯿﻨﺴﮑﯽ‪ ،‬ﻧﻮر ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮﯾﻠﯿﻮم‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺳﻮم ﻧﻮر ﮐﺮﺑﻦ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ ]‪ .[9‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺷـﺒﯿﻪ ﺳـﺎزي ﭘﺎﺳـﺦ ﻧـﻮﺗﺮوﻧﯽ ﺳﻮﺳـﻮزن اﺑﺘـﺪا‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‪ ،‬اﻧﺮژي ﭼﺸـﻤﻪ و ﻧـﻮع آﻣـﺎره ﺑـﺮاي ﮐـﺪ‬
‫‪۶۳۶‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮ روي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ آﺷـﮑﺎر ﺳـﺎزﻫﺎي آﻟـﯽ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ آن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ [2] SCINFUL‬و ‪ [3] O5S‬و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ اﺳـﺘﻔﺎده از‬
‫ﻧﻈﯿـﺮ ‪ MCNP ،FLUKA‬و ‪GEANT‬‬ ‫ﮐـﺪﻫﺎي ﭼﻨـﺪ ﻣﻨﻈـﻮرهاي‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎر ﺳﺎز ]‪ [6 -4‬ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺮ‬
‫ﮐﺪام از ﮐﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ داراي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪيﻫﺎ وﺿﻌﻒﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳـﺎزﻫﺎي ﺧﺎﺻـﯽ )از ﻟﺤـﺎظ ﻧـﻮع و ﺳـﺎﺧﺘﺎر(‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﯾﮏ ذره و در ﮔﺴـﺘﺮة ﻣﺤـﺪودي از اﻧـﺮژي ذرة‬
‫ﻓﺮودي ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ را ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬
‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺪﻫﺎ راﺣﺖﺗـﺮ و آﺳـﺎنﺗـﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺪﻫﺎ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي اﻧﻮاع ﻣﻮاد و ﻫﻨﺪﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع‬
‫ﻧﺎﺗﻮان ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺪﻫﺎي ﻣﻮﻧﺖ ﮐﺎرﻟﻮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﭼﻨـﺪ ﻣﻨﻈـﻮره ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﮐـﻪ ﺣـﻮزة‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺑـﺎ اﯾـﻦ‬
‫ﮐﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﯿـﺮ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرﺗﯽ ﮐـﺎرﺑﺮ ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي اﯾﻦ ﮐﺪﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﭘﺲ ﭘﺮدازﺷﯽ ﮐﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﮐﻨـﺪ ﺳـﭙﺲ از‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺲ ﭘﺮدازش ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ را ﺑﻪ دﺳـﺖ آورد‪ .‬اﯾـﻦ‬
‫روش ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي ﮐﻤﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ روش‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد اﻣﺎ وﻗﺖ ﮔﯿﺮ و اﻣﮑﺎن اﺷﺘﺒﺎه در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺪﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره از ﻣﺪلﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و اﻧﺮژي ذره ﺑـﺮاي ﺗﺮاﺑـﺮد ذرات در ﻣـﻮاد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﮐـﺪﻫﺎي‬
‫ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﺑـﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ را ﻧﺸـﺎن‬
‫‪MCNPX-PoliMi‬‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي ﺑﯿﻦ ﮐـﺪﻫﺎي ‪ Geant 4‬و‬
‫‪EJ-‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳـﻮزن ﻣـﺎﯾﻊ ‪309‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[7‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي‬
‫ﺑﯿﻦ ﮐﺪﻫﺎي ‪ Geant 4‬و ‪ FLUKA‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن ﻣﺎﯾﻊ ‪ EJ- 301‬ﺑﺮاي ﻓﻮﺗﻮنﻫﺎي ﮔﺎﻣﺎ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ ،[8‬وﻟﯽ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي ﻣﯿﺎن دو ﮐـﺪ ‪ MCNPX‬و‬
‫‪ FLUKA‬در زﻣﯿﻨﻪ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﮐﺪ ‪ FLUKA‬در ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫‪۶۳۷‬‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪...‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪) .1‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﭼﺸﻤﻪ ‪ 241Am-Be‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﻧـﻮﺗﺮوﻧﯽ آﺷﮑﺎرﺳـﺎز ﺳﻮﺳـﻮزن‬
‫‪ 1 keV‬ﺗــــــﺎ ‪ ،1 TeV‬ﻫــــــﺎدرونﻫــــــﺎ ﺗــــــﺎ اﻧــــــﺮژي‬
‫‪ ،20 TeV‬ﻧــﻮﺗﺮون از ﻣﺤــﺪوده اﻧــﺮژي ﮔﺮﻣــﺎﯾﯽ ﺗــﺎ ‪ 20 TeV‬و‬
‫ﭘﺮوﺗﻮن از اﻧـﺮژي ‪ 1 keV‬ﺗـﺎ ‪ 20 TeV‬را در ﻣـﻮاد ﺑـﺎ دﻗـﺖ ﺑـﺎﻻ‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺪ‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ذرات را در ﻣﺤﯿﻂ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه‬
‫ﮐﺎرت ‪BEAM‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺑﺮ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﯽﮐﻨﺪ ]‪ .[13‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫اﻧــﺮژي و ﮐــﺎرت ‪ BEAMPOS‬ﻣﻮﻗﻌﯿــﺖ و ﻣﺴــﯿﺮ ﺣﺮﮐــﺖ ذرات‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﻧﻮﺗﺮون ﺗﮏ اﻧﺮژي و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎرت ‪ SOURCE‬ﻃﯿﻒ‬
‫اﻧﺮژي ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﭼﺸﻤﻪ ‪ ،241Am-Be‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﺴـﯿﺮ ﺣﺮﮐـﺖ‬
‫ذرات ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﮥ ﺗـﺎﺑﻊ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶﻫﺎي ذرة ﻓﺮودي ﺑﻪ ﺻـﻮرت روﯾـﺪاد‬
‫ﺑﻪ روﯾﺪاد ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ذره دارﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﭘﻼﺳـﺘﯿﮏ ‪ NE102‬ﺑـﻪ ﻓﻮﺗـﻮنﻫـﺎي ﭼﺸـﻤﮥ ‪ ،137Cs‬ﺑـﺎ‬
‫اﺳــﺘﻔﺎده از ﮐــﺎرت ‪ EVENBIN‬اﻧــﺮژي ﺑــﻪ ﺟــﺎ ﮔﺬاﺷــﺘﻪ ﺷــﺪة‬
‫اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺗﺎرﯾﺤﭽﻪ ﻓﻮﺗﻮن ﮔﺎﻣـﺎ را در داﺧـﻞ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﺑﻪ دﺳﺖ آورده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﮥ ﺧﻄـﯽ ﻣﯿـﺎن اﻧـﺮژي‬
‫اﻟﮑﺘــﺮون و ﻧــﻮر آن در داﺧــﻞ ﺳﻮﺳــﻮزن‪ ،‬ﺧﺮوﺟــﯽ ﮐــﺎرت‬
‫‪ EVENTBIN‬ﻫﻤﺎن ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻮﺗﻮنﻫـﺎي ﮔﺎﻣـﺎ در‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ذرات ﻧﻮﺗﺮون‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺎﺷﯽ‬
‫‪3α‬‬ ‫‪،12C(n,α)9Be ،12C(n,n')12C ،12C(n,n)12C‬‬ ‫از واﮐــﻨﺶﻫــﺎي‬
‫)'‪ 12C(n,n‬ﻧﺴــــﺒﺖ ﺑــــﻪ واﮐــــﻨﺶ ﭘﺮاﮐﻨــــﺪﮔﯽ ﮐﺸﺴــــﺎن‬
‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬
‫‪.[11] BC501A‬‬
‫‪ FLUKA‬ﺗﻌﯿــﯿﻦ ﻣــﯽﺷــﻮد‪ .‬ﯾــﮏ ﺳﻮﺳــﻮزن آﻟــﯽ ﭘﻼﺳــﺘﯿﮏ‬
‫‪ NE 102‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و ارﺗﻔـﺎع ‪ 5/08 cm‬در ﻣﻌـﺮض ﻓﻮﺗـﻮن ﻫـﺎي‬
‫ﮔﺎﻣﺎي ‪ ،137 Cs‬دو ﺳﻮﺳﻮزن اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﯾﮑﯽ ‪ BC501 A‬ﺑﻪ ﻗﻄـﺮ‬
‫‪ 4/65 cm‬و ارﺗﻔــﺎع ‪ 4/60 cm‬و دﯾﮕـــﺮي ‪ NE102‬ﺑـــﻪ ﻗﻄـــﺮ‬
‫‪ 12/50 cm‬و ارﺗﻔﺎع ‪ 5 cm‬در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﻪ ﻧﻮﺗﺮونﻫـﺎي ﺗـﮏ‬
‫اﻧﺮژي و ﯾﮏ ﺳﻮﺳﻮزن ‪ BC501 A‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و ارﺗﻔﺎع ‪ 5/08 cm‬ﮐﻪ‬
‫در ﻣﻌﺮض ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﭼﺸﻤﻪ ‪241Am-Be‬ﺑﺎﻃﯿﻒ اﻧﺮژﯾﯽ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 1‬ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﮔـﻮاﻫﯽ‬
‫ﻃﯿـﻒ اﻧـﺮژي ﭼﺸـﻤﻪ ‪ Am-Be‬ﻣﺮﺑــﻮط ﺑـﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻧـﮥ ﺳــﺎزﻧﺪه‪،‬‬
‫دادهﻫﺎي ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﭼﺸﻤﻪ ‪ Am-Be‬از ﯾﮏ ﻣﺆﺳﺴﮥ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ ]‪ [11‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﺒﯿﻪ ﺳـﺎزي ﻫـﺎي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻌﺪاد ذرات )‪ (NPS‬ﻓﺮودي را ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯿـﻮن‬
‫ذره در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮده و‬
‫ﺧﻄﺎي دادهﻫﺎي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي در ﺣﺪود ‪ %1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .1 .2‬ﻣﺤﺎﺳــﺒﮥ اﻧــﺮژي ذﺧﯿــﺮه ﺷــﺪه و ﻧــﻮر ﺧﺮوﺟــﯽ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪ ‪FLUKA‬‬
‫‪ ،FLUKA‬ﯾﮏ ﮐﺪ ﻣﻮﻧﺖﮐﺎرﻟﻮ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺮاﺑﺮد و‬
‫ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ ذرات ﺑﺎ ﻣﻮاد اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ و‬
‫ﺗﺮاﺑﺮد ﺣﺪود ‪ 60‬ذره ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻗﺒﯿﻞ ﻓﻮﺗﻮن و اﻟﮑﺘﺮون از اﻧـﺮژي‬
 ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬ ‫‪۶۳۸‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪) .2‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﺳﻬﻢ ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻫﺮ ﯾﮏ از ذرات ﺑﺎردار ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑـﺮﻫﻢﮐـﻨﺶ ﻧـﻮﺗﺮونﻫـﺎي ﭼﺸـﻤﮥ ‪ 241Am-Be‬در‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن‪.BC501 A‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .1‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ذرات ﺑﺎردارﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﻮزن ‪.BC501A‬‬

‫‪a1‬‬ ‫‪a2‬‬ ‫‪a3‬‬ ‫‪a4‬‬ ‫ﻧﻮع ذره‬
‫‪0/742‬‬ ‫‪-5/34‬‬ ‫‪-0/115‬‬ ‫‪0/83‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻮن‬
‫‪0/518‬‬ ‫‪5/20‬‬ ‫‪0/094‬‬ ‫‪1/15‬‬ ‫آﻟﻔﺎ‬
‫‪-0/033‬‬ ‫‪-6/621‬‬ ‫‪-0/600‬‬ ‫‪0/98‬‬ ‫ﮐﺮﺑﻦ‬

‫‪ .2.2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه و ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﺳﻮﺳﻮزن‬ ‫‪ 1H(n,n)1H‬در اﻧﺮژيﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ‪ 10 MeV‬ﻧﺎﭼﯿﺰ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪ ‪MCNPX‬‬ ‫ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﺷــﮑﻞ ‪ 2‬ﺳــﻬﻢ ﻋﻤــﺪه ﻧــﻮر ﺧﺮوﺟــﯽ ﻧﺎﺷــﯽ از‬

‫ﮐﺪﻣﻮﻧﺖ ﮐﺎرﻟﻮي ‪ MCNPX‬ﯾﮏ ﮐﺪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره ﺗﺮاﺑـﺮد‬ ‫ﺑﺮﻫﻢﮐـﻨﺶ ﻫـﺎي ﻧـﻮﺗﺮون ﻫـﺎي ﭼﺸـﻤﮥ ‪ 241Am-Be‬ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬

‫ذرات اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺮاﺑﺮد اﻧﻮاع ذرات از ﻗﺒﯿﻞ ﻧﻮﺗﺮون‪ ،‬ﮔﺎﻣـﺎ‪،‬‬ ‫ﭘﺮوﺗﻮنﻫﺎي ﭘﺲ زده اﺳﺖ‪ .‬ذرات آﻟﻔﺎ و ﻫﺴﺘﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮐــﺮﺑﻦ و ﺑﺮﯾﻠﯿــﻮم ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﯿــﺐ در ﺑــﺎزة ‪ 0/017 MeVee‬ﺗــﺎ‬
‫اﻟﮑﺘﺮون‪ ،‬ﭘﺮوﺗﻮن ‪،‬آﻟﻔﺎ و ﻫﺴﺘﻪﻫـﺎي ﺳـﻨﮕﯿﻦ و ﻏﯿـﺮه را در ﺑـﺎزة‬
‫ﮔﺴﺘﺮدهاي از اﻧﺮژيﻫﺎ را دارد و اﮐﺜﺮ اﻧﺪرﮐﻨﺶﻫﺎي ﻫـﺮ ﯾـﮏ از‬ ‫‪ 0/25 MeVee‬و ﻧﺎﺣﯿﻪﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ‪ 0/021 MeVee‬در ﻃﯿﻒ‬

‫اﯾــﻦ ذرات در ﺣﺠــﻢ ﻣــﻮرد ﻧﻈــﺮ را ﺑﺮرﺳــﯽ ﻣــﯽﮐﻨـﺪ ]‪ .[14‬از‬ ‫ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﺳﻮﺳﻮزن ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا در ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي اﻧـﺮژي‬

‫آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﻮر ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺎﺻﻞ از ﺑـﺮﻫﻢﮐـﻨﺶ ذرات ﺛﺎﻧﻮﯾـﻪ‬ ‫ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﺮوﺗﻮنﻫﺎي ﭘـﺲ زده ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ﺗﺎرﯾﺨﭽـﮥ‬

‫ﺑﺎردار در ﺳﻮﺳﻮزن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﯿـﺰان اﻧـﺮژي اﻧﺒﺎﺷـﺘﻪ ﺷـﺪه در‬ ‫ﻧﻮﺗﺮون‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎرت ‪ ،EVENTBIN‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﺳـﭙﺲ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺲ ﭘﺮدازش ‪ XEVENTBIN‬ﮐـﻪ ﺑـﻪ زﺑـﺎن‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرت ‪ PTRAC‬ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﮐـﺎرت ‪ PTRAC‬ﮐـﺪ ‪ ،MCNPX‬ﺗﻤـﺎم ﺟﺰﺋﯿـﺎت ﺗﺎرﯾﺨﭽـﮥ ذره‬ ‫ﻓﺮﺗﺮن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻓﺎﯾﻞ ﺧﺮوﺟﯽ ‪ EVENTBIN‬را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬

‫ﻓﺮودي از ﻗﺒﯿﻞ ﻧـﻮع ﺑـﺮﻫﻢﮐـﻨﺶ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ ﺣﺮﮐـﺖ و‬ ‫ورودي ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﮥ )‪ (1‬و ﺿﺮاﯾﺐ ﺟـﺪول ‪ 1‬ﻧـﻮر‬

‫اﻧﺮژي ذره را ﺑﻪ ﺻﻮرت روﯾﺪاد ﺑﻪ روﯾﺪاد ﺛﺒـﺖ ﻣـﯽﮐﻨـﺪ ]‪.[15‬‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ را ﺑﺮاي ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻮﺗﺮون ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐـﺮده و‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ اﻧﺒﺎﺷﺖ اﻧﺮژي ذره در داﺧﻞ ﺳﻮﺳﻮزن‪ ،‬ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ‬ ‫ﺑــﺎ ﻓﺮاواﻧــﯽ ﮔــﺮﻓﺘﻦ از ﻧﻮرﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺛﺒــﺖ ﺷــﺪه ﺑــﺮاي‬

‫ﭘﺲﭘﺮدازش ‪ XPTRAC‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺮﺗـﺮن ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪ‪ ،‬ﮐـﻪ ﻓﺎﯾـﻞ‬ ‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪﻫﺎي ﻫﺮ ﻧﻮﺗﺮون‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮزن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪۶۳۹‬‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪...‬‬ ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬

‫ﺧﺮوﺟﯽ ‪ PTRAC‬را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧـﻮع‬

‫ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ ﻧﻮﺗﺮون‪ ،‬اﻧﺮژي اوﻟﯿـﻪ و ﺛﺎﻧﻮﯾـﻪ ذرات ﺑـﺎردار‪ ،‬ﻣﯿـﺰان‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺖ اﻧﺮژي در ﺳﻮﺳـﻮزن را ﺑـﻪ ازاي ﻫـﺮ ﻧـﻮﺗﺮون ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ وﺳﭙﺲ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از راﺑﻄـﮥ )‪ (1‬و ﺿـﺮاﯾﺐ ﺟـﺪول ‪،1‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻮر ﺧﺮوﺟـﯽ ﻫﻤـﻪ ذرات ﺛﺎﻧﻮﯾـﻪ ﺑـﺮاي ﻫـﺮ ﺗﺎرﯾﺨﭽـﻪ‬
‫ﻧﻮﻧﺮون ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ذﮐﺮﺷـﺪه ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي از ﻧﻮﺗﺮون ﻫﺎي ﻓﺮودي ﺗﮑﺮار ﺷـﻮد‪ ،‬رﺳـﻢ ﻣﻨﺤﻨـﯽ‬
‫ﻓﺮاواﻧــﯽ ﻧــﻮر ﮐــﻞ ﺗﺮاﺑــﺮد ﺷــﺪه‪ ،‬ﻣﺎﻧﺴــﺘﮥ ﻃﯿــﻒ ارﺗﻔــﺎع ﭘــﺎﻟﺲ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪن اﻣﮑﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ دادهﻫـﺎي‬
‫ﺷﮑﻞ‪ .3‬ﭼﯿﺪﻣﺎن آزﻣﺎﯾﺶ ﺟﺪا ﺳﺎزي ﻧـﻮﺗﺮون– ﮔﺎﻣـﺎ ﺑـﻪ روش‬ ‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي و ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ ،‬ﯾﮏ ﭘﻬﻦ ﺷﺪﮔﯽ اﺿﺎﻓﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺮ روي‬

‫ﮔﺬر از ﺻﻔﺮ‪.‬‬
‫ﺗﻀﻌﯿﻒ ﻓﻮﺗﻮن در ﺳﻮﺳﻮزن‪ ،‬ﺣﻀﻮر ‪) PMT‬ﮐـﻪ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻠﻮل اﯾﻦ ﺳﻮﺳﻮزن ﻫﺎ از ﯾﮏ اﺳﺘﻮاﻧﮥ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮﻣﯽ ﺑـﺎ‬
‫ﯾﮏ اﻧﺘﻬﺎي ﺷﯿﺸﻪاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎدة ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ در آن‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿـﺮد‪ .‬ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﺟـﺪارة ﺳـﻠﻮل ‪ 1 mm‬و اﺑﻌـﺎد ﺳـﻠﻮل‬
‫"‪ 2"×2‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﻄﺢ داﺧﻠـﯽ ﻣﺤﻔﻈـﮥ ﺳـﻠﻮل ﺑـﺎ‬
‫‪ELGEN EJ520‬‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از رﻧﮓ اﻧﻌﮑﺎس دﻫﻨﺪة ﺳﻔﯿﺪ از ﺟﻨﺲ‬
‫رﻧﮓ آﻣﯿﺰي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻨﺠﺮة ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﻨﺠﺮة ‪ ،PMT‬از ﺷﯿﺸﻪ ﺑﺮوﺳﯿﻠﯿﮑﺎت )‪ (BK7‬ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺷﮑﺴـﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ PMT .‬از ﻧـﻮع ‪ XP 2020‬ﺑـﻪ ﻗﻄـﺮ‬
‫‪ 5/08 cm‬ﺑﺎ زﻣﺎن ﻋﺒﻮر ‪ 30 ns‬ﮔﺴـﺘﺮدﮔﯽ زﻣـﺎن ﻋﺒـﻮر ‪،2/4 ns‬‬
‫داراي ﭘﻨﺠﺮة اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻓﻮﺗﻮﮐﺎﺗﺪ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ آﺑﯽ– ﺳـﺒﺰ و دوازده‬
‫داﯾﻨﻮد ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻄﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﻧﻌﮑﺎس‬
‫ﻧﻮر از ﭘﻨﺠﺮة ‪ PMT‬ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺗﻔﺎوت در ﺿـﺮﯾﺐ ﺷﮑﺴـﺖ ﻧـﻮر‬
‫ﭘﻨﺠﺮه ‪ PMT‬ﺑﺎ ﺳﻮﺳﻮزن رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل اﭘﺘﯿﮑـﯽ اﯾـﻦ‬
‫دو ﻣﺤﯿﻂ از روﻏﻦ ﺳﯿﻠﯿﮑﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺬف‬
‫اﺛﺮ ﻣﯿﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ زﻣﯿﻦ ﺑﺮ ﺑﺎزدﻫﯽ ‪ ،PMT‬ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪة ‪ ،PMT‬از ﺣﻔﺎظ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻣﺪل ‪ MS 172‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐـﻪ در ﻣـﺪار ﺷـﮑﻞ ‪ 3‬ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﻮﺗﺮون‪ -‬ﮔﺎﻣﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﻟﺲ آﻧﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﻪ واﺣﺪ ‪ (Pulse-Shape Discriminator) PSD‬و واﺣﺪ‬
‫‪ (Constant Fraction Discriminator) CFD‬وارد ﻣــﯽﺷــﻮد‪.‬‬
‫ﻃﯿﻒ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ اﻋﻤﺎل ﺷﻮد ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﻧﺎﺷـﯽ از اﺛـﺮ‬
‫ﻧــﺎﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺳــﻄﺢ ﻓﻮﺗﻮﮐﺎﺗــﺪ و ﺗﮑﺜﯿــﺮ اﻟﮑﺘــﺮون در زﻧﺠﯿــﺮة‬
‫داﯾﻨﻮدي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ( و ﻧﯿﺰ ﻧﻮﻓﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ اﺳﺖ‪ .‬اﯾـﻦ ﻗـﺪرت‬
‫ﺗﻔﮑﯿﮏ اﺿﺎﻓﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑـﺎ ﭘـﯿﭽﺶ ﯾـﮏ ﺗـﺎﺑﻊ ﮔﻮﺳـﯽ در ﻃﯿـﻒ‬
‫‪XPTRAC‬‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ ﺣﺎﺻـﻞ از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻫـﺎي ‪ XEVENTBIN‬و‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي‪ ،‬ﭘﺎﺳـﺦ ﺗﺠﺮﺑـﯽ ﺳﻮﺳـﻮزن آﻟـﯽ‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ )‪ (NE102‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و ارﺗﻔﺎع ‪ 5/08 cm‬ﮐـﻪ در ﻣﻌـﺮض‬
‫ﭼﺸﻤﮥ ﮔﺎﻣﺎي ‪ 137Cs‬ﺑﺎ ﻗﺪرت ‪ 12µCi‬و اﻧﺮژي ‪ 0/662 keV‬ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺗﺎ آﺷﮑﺎر ﺳﺎز ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً‬
‫‪ 1 cm‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺑﻌﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫـﺎي‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﭘﺎﺳﺦ آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ‪ BC501A‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و‬
‫‪241Am-Be‬‬ ‫ارﺗﻔــﺎع ‪ 5/08 cm‬ﮐــﻪ در ﻣﻌــﺮض ﭼﺸــﻤﮥ ﻧــﻮﺗﺮون‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﮥ ‪ 241Am-Be‬ﺑﺎ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪ 100 mCi‬اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه و ﻓﺎﺻـﻠﮥ ﭼﺸـﻤﻪ ﺗـﺎ آﺷﮑﺎرﺳـﺎز‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 30 cm‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي از‬
‫اﺛﺮات ﭘﺲ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ‪ ،‬آﺷﮑﺎرﺳﺎز در ﻓﺎﺻﻠﮥ ‪ 1m‬از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ و‬
‫‪ 1/5 m‬از دﯾﻮارﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬آﺷﮑﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺳﻮﺳـﻮزن آﻟـﯽ‬
‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ )‪ (NE102‬و ﻣﺎﯾﻊ )‪ (BC501A‬از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻠﻮل‪ ،PMT ،‬ﻣﻘﺴﻢ وﻟﺘـﺎژ و ﺣﻔـﺎظ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴـﯽ ﺗﺸـﮑﯿﻞ‬
 ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬ ‫‪۶۴۰‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪) .4‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐﺪﻫﺎي ‪ MCNPX‬و ‪ FLUKA‬ﺑﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ‪ ،‬ﺑـﺮاي آﺷﮑﺎرﺳـﺎز ﺳﻮﺳـﻮزن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ NE102‬ﺑﺎ اﺑﻌﺎد "‪ 2"×2‬ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﻪ ‪ 137Cs‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫‪ .4‬ﻧﺘﺎﯾﺞ‬ ‫واﺣﺪ ‪ PSD‬ﭘﺎﻟﺲ ﻣﻨﻔﯽ آﻧﺪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ و آن را دو ﻗﻄﺒﯽ ﻣﯽﮐﻨـﺪ‪ .‬از‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد اﺗﻤﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﺷﮑﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺳﻮﺳﻮزن آﻟﯽ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻘﻄﮥ ﮔﺬر ازﺻـﻔﺮ وﺟـﻮد دارد‪ ،‬ﻧﻘﻄـﮥ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬

‫ﻏﺎﻟﺐ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﮐﺎﻣﭙﺘﻮن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻧﻤﻮدار ﻃﯿـﻒ‬ ‫ﮔﺬر ازﺻﻔﺮ ﺑﺮاي ﻓﺮاﯾﻨﺪ زﻣﺎن ﮔﯿﺮي ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﭘﻨﺠـﺮة ﺑـﺎرق‪،1‬‬
‫‪1‬‬

‫ارﺗﻔــﺎع ﭘــﺎﻟﺲ ﺣﺎﺻــﻞ از اﯾــﻦ آﺷﮑﺎرﺳــﺎزﻫﺎي ﺳﻮﺳــﻮزن‪ ،‬ﻗﻠــﻪ‬ ‫واﺣﺪ ‪ CFD‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﻧﻘﻄﮥ ﮔﺬر از ﺻـﻔﺮ‪ ،‬ﯾـﮏ‬

‫ﻓﻮﺗﻮاﻟﮑﺘﺮﯾﮏ دﯾﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي واﺣﺪﻫﺎي ‪PSD‬‬ ‫ﺗﭗ در ‪ PSD‬ﺛﺒﺖ‬

‫در ﺷﮑﻞ ‪ 4‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي دو ﮐﺪ ‪ FLUKA‬و‬ ‫و ‪ CFD‬ﺑﻪ واﺣﺪ ‪ TAC‬داده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖ ﺧﺮوﺟﯽ داﯾﻨﻮد وارد‬

‫‪ MCNPX‬ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ‪ NE 102‬ﺑـﻪ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه و ﺳﭙﺲ وارد ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬در اﯾـﻦ‬

‫ﻗﻄﺮ ‪ 5/08 cm‬و ارﺗﻔﺎع ‪ 5/08 cm‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در اﻧﺮژيﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﮑﻞ دﻫﯽ ﺗﭗ‪ ،‬ارﺗﻔﺎع آن ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬ﺗـﭗ‬

‫ﺑﺎﻻ و ﻟﺒﮥ ﮐﺎﻣﭙﺘﻮن ﺗﻮاﻓﻖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزيﻫـﺎ و ﺗﺠﺮﺑـﯽ‬ ‫‪TAC‬‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ از ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﭘﺲ از ﻫﻢزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺗﭗ ﺧﺮوﺟـﯽ‬

‫وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ واﺣﺪ ‪ ADC‬ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي وﺻـﻞ ﺷـﺪه و ﻧﻬﺎﯾﺘـﺎً ﺑـﻪ دو‬

‫ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺎزدﻫﯽ ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي و ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑـﺮاي‬ ‫ﮐﺎﻧﺎل ‪ MPA‬داده ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬از ﭼﺸـﻤﮥ ﮔﺎﻣـﺎي ‪ 22Na‬ﻧﯿـﺰ ﺑـﺮاي‬

‫ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﮐﻤﺘﺮ از‪ %3‬و ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﮐﻤﺘـﺮ ‪ %17‬اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺪرجﺳﺎزي ﻣﺤﻮر اﻧﺮژي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﮐـﻪ‬

‫اﯾﻦ اﺧﺘﻼف اﻏﻠﺐ در اﻧﺮژيﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ وﺟﻮد دارد ﮐـﻪ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺮارداد‪ %89 ،‬ﺷﻤﺎرش ﻟﺒﮥ ﮐﺎﻣﭙﺘﻮن ﮔﺎﻣـﺎي ﭘـﺮ اﻧـﺮژي اﯾـﻦ‬

‫ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫ﭼﺸﻤﻪ )ﻓﻮﺗﻮن ﺑﺎ اﻧﺮژي ‪ (1/274MeV‬ﮐﻪ در اﻧﺮژي ‪1/061 MeV‬‬

‫‪ -1‬اﺛﺮات ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ از ﻣﻮاد اﻃﺮاف ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺰ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ واﺣﺪ ﻧﻮري ﯾﺎ ‪ 1 MeVee‬در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬

‫در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣــﯽﺷــﻮد ]‪ .[16‬ﭘــﺲ از ﻣــﺪرجﺳــﺎزي ﻣﺤــﻮر اﻧــﺮژي‪ ،‬از ﻃﯿــﻒ‬

‫‪ -2‬ﻧﻮﻓﻪﻫﺎي اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﺑﺘﺪاي ﻃﯿﻒ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫‪keVee‬‬ ‫ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﻮﺗﺮون– ﮔﺎﻣﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ آﺳﺘﺎﻧﮥ ﻧـﻮري‬

‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ ،170‬ﻃﯿﻒ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻮﺗﺮوﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻋﺪم دﻗﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊﻫﺎ در ﻧﺎﺣﯿـﮥ ﮐـﻢ اﻧـﺮژي ﺑـﺮﻫﻢﮐـﻨﺶ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫‪1. Strobe‬‬
‫‪۶۴۱‬‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪...‬‬ ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬

‫ﺟﺪول ‪ .2‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺎزدﻫﯽ ﻧﻮري آﺷﮑﺎر ﺳﺎزي ﺳﻮﺳﻮزن ﻣﺎﯾﻊ ‪ BC501A‬و ‪ NE102‬ﺑﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي‪.‬‬
‫)‪SCINFUL (%‬‬ ‫)‪FLUKA (%‬‬ ‫)‪MCNPX (%‬‬ ‫اﺑﻌﺎد )آﺷﮑﺎر ﺳﺎز اﺳﺘﻮاﻧﻪاي(‬ ‫ﻧﻮع آﺷﮑﺎر ﺳﺎز‬ ‫اﻧﺮژي )‪(MeV‬‬ ‫ﻧﻮع ﭼﺸﻤﻪ‬
‫‪-----‬‬ ‫‪16/43‬‬ ‫‪2/54‬‬ ‫‪5/08 cm × 5/08 cm‬‬ ‫‪NE102‬‬ ‫‪0/662‬‬ ‫‪137‬‬
‫‪Cs‬‬
‫‪3/46‬‬ ‫‪4/95‬‬ ‫‪1/78‬‬ ‫‪5/08 cm × 5/08 cm‬‬ ‫‪BC 501 A‬‬ ‫‪7/037‬‬
‫ﻧﻮﺗﺮون ﺗﮏ اﻧﺮژي‬
‫‪1/3‬‬ ‫‪3 /9‬‬ ‫‪3 /5‬‬ ‫‪5/0 cm × 6/25 cm‬‬ ‫‪NE102‬‬ ‫‪14/8‬‬
‫‪-------‬‬ ‫‪5/78‬‬ ‫‪2/13‬‬ ‫‪5/08 cm × 5/08 cm‬‬ ‫‪BC 501 A‬‬ ‫‪0/1-11‬‬ ‫‪241‬‬
‫‪Am-Be‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪) .5‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﺷـﺪه ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﮐـﺪﻫﺎي ‪ FLUKA‬و ‪ MCNPX‬ﺑـﺮاي آﺷﮑﺎرﺳـﺎز ﺳﻮﺳـﻮزن‬
‫‪ BC501A‬ﺑﺎ اﻧﺪازه ‪ 2  2‬ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺗﮏ اﻧﺮژي ‪ 9 ،7 ،5 ،3 ،1‬و ‪ 10‬ﻣﮕﺎ اﻟﮑﺘﺮون وﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺷﮑﻞ ‪ 5‬ﺗﻮزﯾﻊ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳـﺎز‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪.FLUKA‬‬
 ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪) .7‬رﻧﮕـﯽ در ﻧﺴـﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑـﯽ( اﺧـﺘﻼف ﻧﺴـﺒﯽ داده ﻫـﺎي‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﮐـﺪﻫﺎي ‪ FLUKA ،MCNPX‬و ‪ SCINFUL‬ﺑـﺎ دادهﻫـﺎي‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاي ﺳﻮﺳﻮزن ﻣﺎﯾﻊ ‪ BC501A‬ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳـﮥ اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي ﺑـﻪ ﻗﻄـﺮ‬
‫‪ 4/65cm‬و ارﺗﻔﺎع ‪ 4/60 cm‬ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﻧـﻮﺗﺮونﻫـﺎي ﺗـﮏ اﻧـﺮژي‬
‫‪ 7/03MeV‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺷــﮑﻞ ‪ ،6‬ﻧﺘــﺎﯾﺞ ﺷــﺒﯿﻪﺳــﺎزي ﮐــﺪ ‪ FLUKA‬ﺑــﺎ ﻧﺘــﺎﯾﺞ‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐﺪ ‪ ،MCNPX‬ﮐﺪ‪ SCINFUL‬و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ ﻣﻌﺘﺒـﺮ‬
‫ورﺑﯿﻨﺴﮑﯽ و ﻫﻤﮑﺎران ]‪ [9‬ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي‬
‫‪ BC 501 A‬ﺑﺎ ﻗﻄﺮ و ارﺗﻔﺎع ‪ 5/08 cm‬در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮﺗﺮون‬
‫ﺗﮏ اﻧﺮژي ‪ 7/03 MeV‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺴﺒﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻧﻮاﺣﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻃﯿﻒ )ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐـﻢ ارﺗﻔـﺎع‬
‫ﭘﺎﻟﺲ( اراﯾﻪ ﻣﯽدﻫـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻣﻘﺎﯾﺴـﮥ ﮐﻤـﯽ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﮐـﺪﻫﺎي‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑـﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ در ﺑـﺮآورد ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﻧـﻮﺗﺮوﻧﯽ‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ دادهﻫﺎي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي و ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫـﺎي ﺷـﮑﻞ ‪ ،6‬ﺷـﮑﻞ ‪ 7‬و ﺟـﺪول ‪،2‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺎزدﻫﯽ ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي و‬
‫‪FLUKA‬‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاي ﮐـﺪ ‪ MCNPX‬ﮐﻤﺘـﺮ از‪ %2‬و ﺑـﺮاي ﮐـﺪ‬
‫ﮐﻤﺘــﺮ از ‪ %5‬و ﺑــﺮاي ﮐــﺪ ‪ SCINFUL‬ﮐﻤﺘــﺮ از ‪ %4‬اﺳــﺖ‪ .‬در‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ،8‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻧﺴـﺒﯽ ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺷـﺒﯿﻪ ﺳـﺎزي ﮐـﺪﻫﺎي ‪،FLUKA‬‬
‫]‪[17‬‬ ‫‪ MCNPX‬و‪ SCINFUL‬ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻧﻘﻮي و ﻫﻤﮑـﺎران‬
‫ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن ‪ NE 102‬اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 5 cm‬و‬
‫ﺷﻌﺎع ‪ 6/25 cm‬ﮐـﻪ در ﻣﻌـﺮض ﭼﺸـﻤﮥ ﻧـﻮﺗﺮوﻧﯽ ﺗـﮏ اﻧـﺮژي‬
‫‪۶۴۲‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪) .6‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪﻫﺎي ‪ ،FLUKA‬ﮐﺪ ‪ MCNPX‬و ﮐﺪ ‪ SCINFUL‬ﺑﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن ‪ BC501A‬ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳـﻪ اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي ﺑـﻪ‬
‫ﻗﻄﺮ ‪ 4/65 cm‬و ارﺗﻔﺎع ‪ 4/60 cm‬ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﭼﺸـﻤﮥ ﻧـﻮﺗﺮونﻫـﺎي‬
‫‪ 7/037‬ﻣﮕﺎ اﻟﮑﺘﺮون وﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ‪ BC501A‬ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 5/08cm‬و ارﺗﻔـﺎع ‪ 5/08cm‬ﮐـﻪ در‬
‫ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺗﮏ اﻧﺮژي ‪ 9 ،7 ،5 ،3 ،1‬و ‪ 10‬ﻣﮕـﺎ‬
‫اﻟﮑﺘﺮون وﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺎرت ‪ EVENTBIN‬ﮐﺪ‬
‫‪ FLUKA‬و ﮐﺎرت ‪ PTRAC‬ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪة اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻي ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ اﺗﻢﻫﺎي ﻫﯿـﺪروژن اﺳـﺖ‪ .‬در ﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪة اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺗـﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺮژي ﻧﻮﺗﺮون ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ ،8 MeV‬ﻧﻮر ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از واﮐﻨﺶﻫـﺎي ﻧﺎﮐﺸﺴـﺎن‬
‫ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﮐﻢ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﻣﺸـﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻧﺮژيﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺗﻮاﻓـﻖ ﺧـﻮﺑﯽ ﻣﯿـﺎن‬
‫از ﮐﺪﻫﺎي ‪FLUKA‬‬ ‫ﺗﻮزﯾﻊ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫و ‪ MCNPX‬وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺪلﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‬
‫‪MCNPX‬‬ ‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﮐﺪ‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻧﺴﺒﯽ ﻃﯿﻒﻫﺎ در ﺷـﮑﻞ ‪ 5‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﻤـﯽ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺣﺎﺻﻞ از دو ﮐﺪ‬
‫در ﺑﺎزة اﻧﺮژي ﻧـﻮﺗﺮون ‪ 1 MeV‬ﺗـﺎ ‪ ،10 MeV‬ﺑـﯿﻦ ‪ %1‬ﺗـﺎ ‪%11‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪۶۴۳‬‬ ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ‪...‬‬ ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪) .9‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪﻫﺎي ‪ FLUKA‬و ‪ MCNPX‬ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑـﺮاي‬
‫آﺷﮑﺎرﺳـﺎز ﺳﻮﺳـﻮزن ‪ BC 501 A‬ﮐـﻪ در ﻣﻌـﺮض ﭼﺸـﻤﻪ ﻧـﻮﺗﺮوﻧﯽ‬
‫‪241Am-Be‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪) .8‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪﻫﺎي ‪ FLUKA ،MCNPX‬و‪ SCINFUL‬ﺑﺎ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ ،‬ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن ‪ NE 102‬اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪5 cm‬‬
‫و ﺷــﻌﺎع ‪ 6/25 cm‬ﮐــﻪ در ﻣﻌــﺮض ﭼﺸــﻤﻪ ﻧــﻮﺗﺮون ﺗــﮏ اﻧــﺮژي‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 14/8 MeV‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ‪) .10‬رﻧﮕﯽ در ﻧﺴﺨﮥ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ( اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ دادهﻫﺎي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐـﺪﻫﺎي ‪ FLUKA ،MCNPX‬ﺑـﺎ دادهﻫـﺎي ﺗﺠﺮﺑـﯽ‪ ،‬ﺑـﺮاي آﺷﮑﺎرﺳـﺎز‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن ‪ BC 501 A‬ﺑﺎ ﻫﻨﺪﺳﮥ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي و اﺑﻌﺎد "‪ 2"×2‬ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮﺗﺮوﻧﯽ‪ 241Am-Be‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﺪ ‪ SCINFUL‬درﺣﺪود ‪ %1/5‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺷﮑﻞ ‪ ،9‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﮐـﺪ‬
‫‪ MCNPX‬و ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﺳﺎز ﺳﻮﺳﻮزن اﺳـﺘﻮاﻧﻪاي‬
‫‪ BC 501 A‬ﺑﺎ ﻗﻄﺮ و ارﺗﻔﺎع ‪ 5/08 cm‬در ﻣﻌﺮض ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮﺗﺮون‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺴﺒﯽ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﯾـﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ‬ ‫‪241Am-Be‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮﻟﯽ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪ 9‬و ‪ 10‬و دادهﻫﺎي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي‬
‫‪ 14/8 MeV‬ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ‪ ،‬ﻧﺸــﺎن داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ .‬اﯾــﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در اﮐﺜﺮ ﻧـﻮاﺣﯽ ﻃﯿـﻒﻫـﺎي‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺮ ﺳﻪ ﮐﺪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻧﻮاﺣﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻃﯿﻒ )ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲﻫﺎي ﮐﻮﭼـﮏ( ﺑـﺎ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑـﯽ اﺧـﺘﻼف دارﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ اﺳـﺎس دادهﻫـﺎي‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 8‬و ﺟﺪول ‪ ،2‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﺗﺠﺮﺑـﯽ و‬
‫ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪ MCNPX‬و ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ %4‬و ﺑﺮاي‬
 ‫ﺟﻠﺪ ‪ ،۱۷‬ﺷﻤﺎﺭﺓ ‪۵‬‬ ‫ﻣﺠﺘﺒﯽ ﺗﺎﺟﻴﻚ ﻭ ﺣﺴﻦ ﻳﻮﺳﻒﻧﻴﺎ‬ ‫‪۶۴۴‬‬

‫ﺻــﻮرت ﺗﻔــﺎوت در اﻧــﺪازه )ﺷــﺪت( دو ﭼﺸــﻤﮥ ﻧﻈــﺮي و‬ ‫و ﺗﺠﺮﺑﯽ در اﮐﺜﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﻃﯿﻒ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ دارﻧـﺪ ﺑـﻪ‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ‪ ،Am-Be‬ﺧﻄﺎي ﻧﺴـﺒﯽ ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﺑـﻪ وﯾـﮋه در‬ ‫ﺟﺰ در ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻢ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ )ﻧﻮرﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ(؛ ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻢ ارﺗﻔﺎع ﭘـﺎﻟﺲ ﻃﯿـﻒ ﺧﺮوﺟـﯽ آﺷﮑﺎرﺳـﺎز‪ ،‬اﯾﺠـﺎد‬ ‫ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﯽ در اﯾﻦ ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %16‬اﺳﺖ‪ .‬در اﮐﺜﺮ ﻧـﻮاﺣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﺧﻮب ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑـﺎ‬ ‫ﻃﯿﻒ اﯾﻦ ﺧﻄﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %2‬و ﺑـﺮاي‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ در اﮐﺜﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﻃﯿـﻒ ﻧـﻮرﺧﺮوﺟﯽ‪ ،‬ﻣـﯽ ﺗـﻮان‬ ‫ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %5‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﺰان اﺧـﺘﻼف ﻧﺴـﺒﯽ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳـﺦ ﺳﻮﺳـﻮزنﻫـﺎي آﻟـﯽ از دو ﮐـﺪ‬ ‫ﻧــﻮر ﺧﺮوﺟــﯽ )ﺑــﺎزدﻫﯽ ﻧــﻮري( ﺗﺠﺮﺑــﯽ و ﺷــﺒﯿﻪﺳــﺎزي ﺑــﺮاي‬
‫‪ MCNPX‬و ‪ FLUKA‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺳﻮﺳﻮزن ﻣﺎﯾﻊ ‪ BC 501 A‬در ﺟﺪول ‪ 2‬اراﯾـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮ‬
‫ﯾﮏ ﮐﺪ ﻣﺘﻦ ﺑﺎز و ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و اﻧﻌﻄـﺎف ﭘـﺬﯾﺮي‬ ‫اﺳﺎس دادهﻫﺎي ﺟﺪول ‪ 2‬و ﺷﮑﻞ ‪ 10‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺎزدﻫﯽ ﻧﻮر‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺪ ‪ MCNPX‬دارد اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻗﺎﻟـﺐ‬ ‫‪MCNPX‬‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي و ﺗﺠﺮﺑـﯽ ﺑـﺮاي ﮐـﺪ‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﺎرت ‪ ،EVENTBIN‬اﺳﺘﺨﺮاج ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻮﺗﺮوﻧﯽ‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %3‬و ﺑﺮاي ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﮐﻤﺘﺮ ‪ %6‬اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي‬
‫‪MCNPX‬‬ ‫از اﯾﻦ ﺧﺮوﺟﯽ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﮐـﺎرت ‪ PTRAC‬ﮐـﺪ‬ ‫ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﮐـﺪ ‪ MCNPX‬و‪ FLUKA‬ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺸﮑﻞﺗﺮ و زﻣﺎنﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﺸﻤﻪﻫﺎي ﺗﮏ اﻧﺮژي ﻧﻮﺗﺮون و ﭼﺸﻤﮥ ‪ ،Am-Be‬در ﻧﺎﺣﯿﮥ ﮐـﻢ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻃﯿﻒ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﻤﺨـﻮاﻧﯽ ﮐﻤﺘـﺮي ﺑـﺎ‬
‫‪ .5‬ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي‬ ‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﻓﻮﺗﻮﻧﯽ و ﻧﻮﺗﺮوﻧﯽ ﺳﻮﺳﻮزنﻫﺎي آﻟـﯽ‬ ‫‪ .1‬ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪة اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ارﺗﻔﺎع ﭘﺎﻟﺲ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪MCNPX‬‬ ‫ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ‪ NE102‬و ﻣﺎﯾﻊ ‪ BC501A‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺪ‬ ‫واﮐﻨﺶﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ )ذرات آﻟﻔﺎ ﻧﺎﺷﯽ از واﮐﻨﺶﻫﺎي‬
‫ﻧﺴﺨﮥ ‪ 2/6/0‬و ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﻧﺴﺨﮥ ‪ 2011 /3 b /2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‬ ‫)‪ (n,3α) ،(n,α‬وﮐﺮﺑﻦﻫـﺎي ﭘـﺲ زده( ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[14‬اﯾـﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ دو ﮐﺪ ﺗﻮاﺗﻤﻨﺪي ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶﻫﺎي ﺗﺎﺑﺶﻫﺎي‬ ‫ﮐـﺪ ‪FLUKA‬‬ ‫واﮐﻨﺶﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮون ﺑﺎ ﮐﺮﺑﻦ در ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑـﺎ‬
‫ﮔﺎﻣﺎ و ﻧﻮﺗﺮون را ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪﻫـﺎي ﻫـﺪف ﺑـﻪ ﺻـﻮرت روﯾـﺪاد ﺑـﻪ‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ و در ﮐﺪ ‪ MCNPX‬ﺑﻪ درﺳـﺘﯽ ﻣـﺪل‬
‫روﯾﺪاد دارﻧﺪ از اﯾﻨﺮو ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ‬ ‫ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫آﺷﮑﺎرﺳﺎزي ﺳﻮﺳﻮزن ﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ‬ ‫‪ .2‬ﻃﯿﻒ اﻧﺮژي ﭼﺸـﻤﮥ ‪ Am-Be‬ﺑـﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮاﻧـﺪازه ﭼﺸـﻤﻪ ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫از ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزي ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﻧﺴـﺒﯽ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﺷﺪت ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺑـﺎ اﻧـﺮژي ﮐﻤﺘـﺮ از‬
‫‪MCNPX‬‬ ‫ﺑﯿﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻮﺗﺮوﻧﯽ ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﺷـﺒﯿﻪﺳـﺎزي ﺑـﺮاي ﮐـﺪ‬ ‫‪ 0/ 9 MeV‬ﺑﺮاي ﭼﺸﻤﮥ ﺑﺰرگﺗﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻃﯿﻒ در‬
‫ﮐﻤﺘــﺮ از ‪ ،%4‬ﺑــﺮاي ﮐــﺪ ‪ FLUKA‬ﮐﻤﺘــﺮ از ‪ %6‬و ﺑــﺮاي ﮐــﺪ‬ ‫اﻧﺮژيﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ ،0/ 9 MeV‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻧﺪازه ﭼﺸﻤﻪ ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫‪ SCINFUL‬ﮐﻤﺘﺮ از ‪ %4‬اﺳﺖ‪ .‬در ﮐﺎرﻫﺎي آﯾﻨـﺪه ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ در ﺣﻮاﻟﯽ ﻗﻠـﻪاي ﺑـﺎ اﻧـﺮژي ‪ 3/2 MeV‬ﮐـﻪ‬
‫ﮐﺪ ‪ FLUKA‬ﺗﺮاﺑﺮد ﻓﻮﺗﻮنﻫﺎي ﺳﻮﺳﻮزﻧﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در داﺧـﻞ‬ ‫ﺷﺪت )ﻓﺮاواﻧﯽ( اﯾﻦ ﻗﻠﻪ ﺑﺮاي ﭼﺸﻤﻪ ﺑـﺎ اﻧـﺪازه ﺑـﺰرگﺗـﺮ‪،‬‬
‫ﺳﻮﺳﻮزن را اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﯿﻢ داد‪.‬‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ ]‪ .[12‬ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎي ﺑﺎ اﻧـﺮژي ﮐﻤﺘـﺮ از ‪0/9 MeV‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ 0/2 MeVee‬ﻧﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ در‬

‫‪3. R E Textor, V V Verbinski, O5S: a Monte Carlo‬‬
‫‪code for calculating the pulse-height distributions‬‬
‫‪due to mono- energetic neutrons on organic‬‬
‫‪scintillators, Oak Ridge National Laboratory, ORNL‬‬
‫‪-4160 (1968).‬‬
‫‪4. A Borio di Tigliole, A Cesana, R Dolfini, A Ferrari,‬‬
‫ﻣﺮﺍﺟﻊ‬
‫‪1. G F Knoll, “Radiation Detection and Measurment”,‬‬
‫‪John Wiley & Sons (2000).‬‬
‫‪2. J K Dickens, SCINFUL: A Monte Carlo based‬‬
‫‪computer program to determine a scintillator full‬‬
‫‪energy response to neutron, Report ORNL -6463,‬‬
‫‪Oak Ridge (1988).‬‬
۶۴۵ ... ‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎﺯﻱ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﺳﻮﺳﻮﺯﻥﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺎﻣﺎ ﻭ ﻧﻮﺗﺮﻭﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬
International Organization for Standardization; ISO-
8529-1 (2001).
12. J W Marsh, D J Thomas, and M Burke, Nucl. Instr.
Meth., A 366 (1995) 340.
13. G Battistoni et al., The FLUKA code: Description
and benchmarking, AIP Conference Proceeding. 896
(2007) 31.
14. J S Hendricks et al., MCNPX 2.6.0 Extensions, Los
Alamos National Laboratory, Report LA-UR, 08-
2216, (2008).
15. M Tajik, N Ghal–Eh, G R Etaati, and H Afarideh.,
Nucl. Instr. Meth., A 704 (2013) 104.
16. H H Knox and T G Miller., Nucl. Instrum. Meth., 101
(1972) 519.
17. A A Naqvi et al., Nucl. Instr. and Meth., A 345
(1994) 514.
۵ ‫ ﺷﻤﺎﺭﺓ‬،۱۷ ‫ﺟﻠﺪ‬
G L Raselli, P Sala, and M Terrani, Nucl. Instrum.
Meth., A 469 (2001) 347.
5. K Schweda and D Schmidt, Nucl. Instrum. Meth., A
476 (2002) 155.
6. M Gohil et al., Nucl. Instrum. Meth., A 664 (2012)
304.
7. S Naeem et al., Nucl. Instrum. Meth., A 714 (2013)
98.
8. ZHANG Su-Ya-La-Tu et al., Chinese Physics C 37
(2013) 12.
9. V V Verbinski et al., Nucl. Instr. Meth., 65 (1968) 8
10. R A Cecil, B D Anderson, and R Madey, Nucl. Instr.
and Meth. 161 (1979).
11. International Standards Organization. Reference
neutron radiations-Part 1: Characteristics and
methods of production. Geneva, Switzerland: