DEĞİŞİM LİSTELERİ

Doç Pınar Sökülmez

 SÜT GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
Bir süt değişimi 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 6 gr yağ içerir
Ortalama Ölçü Miktar (Gr)
Süt 1 su bardağı 200
Yoğurt 3/4 su bardağı 150
Kefir 1 su bardağı 1 su bardağı 200
Ev yoğurdu 1 su bardağı 200
NOT:
1. Süt değişimi yemek ve tatlılarda kullanılabilir.
2. Süt ve yoğurdun yarım yağlı olanı tercih edilmeli.
 BİR ET DEĞİŞİMİ 6 GR PROTEİN, 5 GR YAĞ İÇERİR
Ortalama Ölçü Miktar (Gr)
Köfte 1 Adet 30
Pirzola (Kemiksiz) 1 Adet 30
Kıyma 1 Köfte kadar 30
Kuşbaşı 3-4 parça 30
Biftek 1 Orta büyüklükte 30
Balıklar 1 Köfte kadar 30
Derisiz Tavuk/Hindi 1 Köfte kadar 30
Beyaz Peynir 1 Kibrit kutusu 30
Kaşar Peyniri 2/3 kibrit kutusu 20
Yumurta 1 Adet 50
Lor Peyniri(Yağsız tepeleme) 4 yemek kaşığı 70
Çökelek 1 yemek kaşığı 20
Salam 3 küçük dilim 20
Sosis 1 küçük orta boy 30
 Ekmek grubu listeleri
Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir.

ORTALAMA MİKTAR
ÖLÇÜ ( PİŞMİŞ ) ( gr )
Ekmek(Buğday,Çavdar,Mısır) 1 İnce Etimek Dilim 25
Un Çorbası (tepeleme) 1 Kase 20
Mercimek Unu (Çorbada) 1 Kase 20
Bezelye Unu (Çorbada) 1 Kase 20
Tarhana “ 1 Kase 20
Şehriye “ 1 Kase 20
Pirinç “ 1 Kase 20
*Mercimek “ 1 Kase 20
Pirinç (pilav olarak) 3 Yemek kaşığı 20
*Bulgur(pilav olarak) 3 Yemek kaşığı 20
Kuskus 3 Yemek kaşığı 20
Makarna 3 Yemek kaşığı 20
Erişte 3 Yemek kaşığı 20
*Kuru fasulye 4 Yemek kaşığı 25
*Nohut 4 Yemek kaşığı 25
*Kuru barbunya 4 Yemek kaşığı 25
İç bakla 4 Yemek kaşığı 25
Yufka böreği 2 Kibrit kutusu kadar 25
Patates 1 Küçük boy 90
Kestane 2 Orta boy 30
Patlamış mısır 1 Su bardağı dolusu 20
Leblebi 1 Çay bardağı 50
Simit 1/4 Adet 25
İrmik 3 Yemek kaşığı 20
Cornflekes(tepeleme) 3 Yemek kaşığı 20
 ORTALAMA ÖLÇÜ MİKTAR
( gr )
Armut 1 Orta boy 100
Ayva 1/3 Orta boy 100
Ahududu 1 Çay bardağı 100
Ananas 1 Dilim 110
Böğürtlen 1 Çay bardağı 115
Çilek 12 Adet(orta boy) 180
Dut 10 Büyük boy 75
Elma ½ Büyük boy 100
Erik(kırmızı) 5 Adet 85
Erik (yeşil) 10 Adet 100
Erik (mürdüm) 2-3 Orta boy 80
Greyfurt ½ Orta boy 150
İncir 1 Adet 75
Karpuz 1/10 Küçük boy(10 kg) 250
Kavun 1/10 Küçük boy(2.5-3 kg) 200
Kayısı 4 Adet 120
Kiraz 15 Adet 85
Kivi 1 Orta boy 150
Limon 2 Küçük boy 180
Mandalina 1 Büyük boy 150
Muz 1/2 Orta boy 75
Nar ½ Küçük boy 100
Portakal 1 Orta boy 130
Şeftali 1 Orta boy 150
Üzüm 15 İri tane 90
Vişne 20 Adet 100
Yeni dünya 6 Adet 80
Turunç 1 Orta boy 100
Kuru incir 1 Adet 20
Kuru kayısı 4 Adet 20
Kuru erik 5 Adet 20
Kuru üzüm 1 Yemek kaşığı dolusu 20
Portakal suyu 1 Çay bardağı 100
Greyfurt suyu 1 Çay bardağı 100
Elma suyu 1/3 Su bardağı 80
Üzüm suyu ¼ Su bardağı 60
Vişne suyu 1/3 Su bardağı 80
Nar suyu 1/3 Su bardağı 80
 YAĞ DEĞİŞİMLERİ

1 Yağ değişimi 5 mg. yağ verir.

ORTALAMA ÖLÇÜ: MİKTAR (Gr ):

BİTKİSEL SIVI YAĞ 1 tatlı kaşığı 5 gr.

ZEYTİNYAĞ 1 tatlı kaşığı 5 gr.
SİYAH ZEYTİN 6-7 Tane 10 gr
YEŞİL ZEYTİN 10-12Tane 10 gr
 YENİLMEMESİ GEREKEN YİYECEKLER

 Şeker ve şekerli tatlılar, Bal, Reçel- Pekmez , Marmelat, Şurup,

 Hamur işleri börek, çörek, pasta, kek, kurabiye, çikolata,
 Alkollü içecekler ve meşrubatlar, tahin ve tahin helvası
 Yağda kızartılmış, kavrulmuş ve sos ilave edilmiş yiyecekler,
 Kuru yemişler, hazır meyve suları, sigara
 Sucuk, pastırma, salam, sosis
 Bütün yağlı yiyecekler (Yağlı etler, krema vs.)
 Terkibi bilinmeyen hazır gıdalar,
 Listede belirtilmemiş olan her türlü yiyecekler,
 Margarin, tereyağ, kuyruk yağı, iç yağ
 Sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek vb.)
 Önerilenden fazla tuz ve tuzlu yiyecekler ( salamura, turşu, konserve vb.)
 Değişim Listeleri

 Besinlerin besin ögesi içerikleri ve kalori miktarlarına göre

gruplandırılmasından oluşur

 Bu gruplardan her hangi birinde yer alan besinler listede

belirtilen miktarlarda olmak şartıyla birbirleri yerine
kullanılabilirler

 Bu listeler diyet hazırlayan ve diyeti uygulayan kişilere

kolaylık ve esneklik sağlar

Kutluay Merdol T ve ark. Beslenme ve Diyetetik Açıklamalı Sözlük,Ankara,1997 .

DEĞİŞİM
LİSTELERİ
 Değişim Listelerindeki Temel
Sorunlar

1.Türkiye’ye özgü bir besin bileşim cetvelinin

olmaması
* Bu konuda yapılan girişimler
* Etiket bilgisinin önemi

2. Türkiye’de standart ölçü kaplarının olmaması

SÜT GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir süt değişimi 6 gr karbonhidrat, 4 gr protein, 3,5 gr yağ içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)

(Pişmiş)
Süt 1 Su Bardağı 160
Yoğurt ¾ Su Bardağı 160

SÜT GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir süt değişimi 9 gr karbonhidrat, 6 gr protein, 6 gr yağ içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)

(Pişmiş)
Süt 1 Su Bardağı 200
Yoğurt ¾ Su Bardağı (4 tepeleme yemek kaşığı) 150
Kefir 1 Su Bardağı 200
Ev Yoğurdu 1 Su Bardağı 200
 Neden süt değişiminde farklılık var?
*Hesaplamada bir sorun yok.
*Tüketim açısından uygunluk söz konusu

 Light süt kullanalım mı?

*Yarım yağlı süt-yoğurt 9-6-3
*Yağsız süt 9-6-0
 ET GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir et değişimi, 6 gr protein, 5 gr yağ içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar Besin Ortalama Ölçü Miktar
(Pişmiş) (g) (Pişmiş) (g)
Kırmızı et 1 köfte kadar 30 Yumurta 1 adet 50
Tavuk eti (derisiz) 1 köfte kadar 30 Beyaz peynir 1 kibrit kutusu 30
Balık 1 köfte kadar 30 İstakoz, karides 5 orta boy 60
KC, Beyin ----- 50 Midye 5 orta boy 60

ET GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir et değişimi, 6 gr protein, 5 gr yağ içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar Besin Ortalama Ölçü Miktar
(Pişmiş) (g) (Pişmiş) (g)
Kırmızı et 1 köfte kadar 30 Yumurta 1 adet 50
Tavuk eti (derisiz) 1 köfte kadar 30 Beyaz peynir 1 kibrit kutusu 30
Hindi eti (derisiz) 1 köfte kadar 30 Yağsız lor 4 YK (tepeleme) 70
Balık 1 köfte kadar 30 Çökelek 1 YK (tepeleme) 20
ET GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir et değişimi, 6 gr protein, 5 gr yağ içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar
(g)
Kaşar peyniri ¾ kibrit kutusu 20
Sosis 1 adet 30
Salam 1 dilim 20

ET GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir et değişimi, 6 gr protein, 5 gr yağ içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar

(Pişmiş) (g)
Kaşar peyniri ¾ kibrit kutusu 20
Sosis 1 küçük boy 30
Salam 3 küçük dilim 20
 Et değişimini kullanırken dikkat edilecek hususlar:

*Peynirin miktarının anlatımı(kibrit kutusu?)

*Etin miktarının anlatımı(köfte kadar?)

*Peynir ve etin birbirinin yerine kullanımı

 EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)
Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)
Ekmek (buğday, çavdar, kepek yulaf) 1 ince dilim 25
Buğday , mercimek, bezelye unu (çorba) 1 kase 15

EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)
Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)
Ekmek (buğday, çavdar, kepek yulaf) 1 etimek dilimi 25
Hamburger ekmeği (küçük) ½ adet 25
Hamburger ekmeği (büyük) 1/3 adet 25
Sandviç ekmeği 1/3 adet 25
Galeta 2-3 adet 20
Un 3 YK (silme) 20
EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)

Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)

Mercimek çorba 1 kase 25
Tarhana çorba 1 kase 15
Şehriye çorba 1 kase 15
Pirinç çorba 1 kase 15
Pirinç pilavı 2 yemek kaşığı 15
Bulgur pilavı 2 yemek kaşığı 15
Kuskus 2 yemek kaşığı 15
EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)

Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)

Mercimek çorba 1 kase 20
Un çorbası 1 kase 20
Şehriye çorba 1 kase 20
Pirinç çorba 1 kase 20
Pirinç pilavı 3 yemek kaşığı 20
Bulgur pilavı 3 yemek kaşığı 20
 EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)

Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)

Erişte pilavı 2 yemek kaşığı 15
Makarna 2 yemek kaşığı 15
Patates 1 küçük boy 90
Kestane 2 orta boy 30
Yufka böreği 2 kibrit kutusu ---
Patlamış mısır 1 su bardağı 20

EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)

Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)

Erişte pilavı 3 yemek kaşığı 20
Makarna 3 yemek kaşığı 20
Patates 1 küçük boy 90
Kestane 2 orta boy 30
Haşlanmış mısır Yarım küçük boy 70
Patlamış mısır 1 su bardağı 20
 EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)

Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)

Tuzlu Bisküvi 2 adet 25
Kurubaklagil (kuru fasülye, nohut, 4 yemek kaşığı 25
kuru barbunya, iç bakla)

EKMEK GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir ekmek değişimi 15 gr karbonhidrat, 2 gr protein, içerir)
Besin Ortalama Ölçü (Pişmiş) Miktar (g)
Leblebi 1 avuç (2 yemek kaşığı) 20
Tuzlu Bisküvi 2 adet 15
Simit (susamsız) ¼ adet 25
İrmik 3 yemek kaşığı 20
Cornflakes 3 yemek kaşığı (tepeleme) 20
Kurubaklagil 4 yemek kaşığı 25
 Ekmek değişimini kullanırken dikkat edilecek
hususlar:
*Ekmek ve ekmek yerine geçenlerin
birbirlerinin yerine kullanımı

*Kurubaklagiller neden ekmek

değişiminde?
(Et değişimi-Ekmek değişimi)
 MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir meyve değişimi 12 gr karbonhidrat içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Ananas 1 dilim 110 Dut 8 adet 75
Armut 1 orta boy 100 Elma 1 küçük boy 100
Ayva 1/4 orta boy 80 Erik 5 orta boy 100
Çilek 12 adet (orta boy) 175 Greyfurt ½ orta boy 125
İncir (tane) 1 küçük boy 80

MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir meyve değişimi 15 gr karbonhidrat içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Ahududu 1 çay bardağı 100 Dut 10 büyük boy 75
Ananas 1 dilim 110 Elma ½ büyük boy 100
Armut 1 orta boy 120 Kırmızı erik 5 orta boy 85
Ayva 1/3 orta boy 100 Mürdüm eriği 2-3 orta boy 80
Böğürtlen ¾ su bardağı 120 Greyfurt ½ orta boy 150
Çilek 12-14 adet (orta boy) 200 İncir (tane) 1 küçük boy 75
 MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir meyve değişimi 12 gr karbonhidrat içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Karpuz 1/8 orta boy 200 Mandalina 1 büyük boy 100
Kavun 1/8 orta boy 200 Muz 1 küçük boy 50
Kayısı 3 orta boy 100 Nar ½ küçük boy 80
Kiraz 12 adet 75 Portakal 1 orta boy 130
Kivi 1 orta boy 150 Şeftali 1 orta boy 100
Limon 1 orta boy 100 Üzüm 15 iri tane 80
MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir meyve değişimi 15 gr karbonhidrat içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Karpuz 1/10 küçük boy(3 kg’lık) 250 Mandalina 1 büyük boy 150
Kavun 1/10 küçük boy (2,5 kg’lık) 200 Muz ½ orta boy 75
Kayısı 4 orta boy 160 Nar ½ küçük boy 100
Kiraz 15 adet 85 Portakal 1 orta boy 130
Kivi 1 orta boy 150 Şeftali 1 orta boy 150
Limon 2 küçük boy 180 Üzüm 1 küçük salkım 90
 MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir meyve değişimi 12 gr karbonhidrat içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Vişne 14 adet 80 Kuru Kayısı 4 orta boy 20
Hurma 5 adet 20 Kuru Üzüm 1 yemek kaşığı 20
Kuru erik 5 adet 20 Elma, vişne, nar suyu 1/3 su bardağı 80
Yeni Dünya 6 adet 125 Greyfurt suyu 1 çay bardağı 100
Kuru İncir 1 adet 20 Limon suyu 1,5 çay bardağı 150
Mandalina suyu 1,5 çay bardağı 150

MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir meyve değişimi 15 gr karbonhidrat içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Vişne 20 adet 100 Kuru Kayısı 4 orta boy 20
Hurma 5 adet 20 Kuru Üzüm 1 yemek kaşığı 20
Kuru erik 5 adet 20 Elma suyu 1,5 çay bardağı 150
Yeni Dünya 7 adet 90 Greyfurt suyu 1,5 çay bardağı 150
Yeşil Erik 12 adet 120 Limon suyu 1,5 çay bardağı 150
Kuru İncir 1 küçük boy 20 Mandalina suyu 1,5 çay bardağı 150
MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir meyve değişimi 12 gr karbonhidrat içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)

Portakal Suyu 1 çay bardağı 100
Üzüm Suyu 1/4 su bardağı 60

MEYVE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir meyve değişimi 15 gr karbonhidrat içerir)

Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)

Portakal Suyu 1,5 çay bardağı 150
Üzüm Suyu 1 çay bardağı 100
 SEBZE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir sebze değişimi 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Domates 1 küçük boy 100 Marul 5-6 Yaprak 100
Domates suyu 1 su bardağı 240 Salatalık 1 küçük boy 100
Çarliston biber 4 orta boy 100 Kırmızı Turp 5 orta boy 100
Y.Sivri Biber 10 orta boy 100 Maydanoz 1 orta demet 75
Y.Dolma Biber 2 orta boy 100 Yeşil Soğan 3-4 orta boy 75
Kıvırcık Salata 15 yaprak 100 Kuru Soğan 1 orta boy 75

SEBZE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir sebze değişimi 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Domates 1 küçük boy 100 Marul 5-6 Yaprak 100
Domates suyu ½ su bardağı 100 Salatalık 1 küçük boy 100
Çarliston biber 4 orta boy 100 Kırmızı Turp 5 orta boy 100
Y.Sivri Biber 10 orta boy 100 Maydanoz 1 orta demet 75
Y.Dolma Biber 2 orta boy 100 Yeşil Soğan 3-4 orta boy 75
Kıvırcık Salata 15 yaprak 100 Kuru Soğan 1 orta boy 75
 SEBZE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir sebze değişimi 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Kereviz 1 KB (çiğ) 100 Ispanak 4 YK (pişmiş) 150
K.Lahana 1/8 OB (çiğ) 100 Pazı 4 YK (pişmiş) 150
Lahana 4 YK (pişmiş) 100 Ebegümeci 4 YK (pişmiş) 150
Karnıbahar 4 YK (pişmiş) 100 Bamya 4 YK (pişmiş) 75
Taze Kabak 4 YK (pişmiş) 150
Patlıcan 4 YK (pişmiş) 125

SEBZE GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir sebze değişimi 6 gr karbonhidrat, 1 gr protein içerir)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g) Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Kereviz 1 KB (çiğ) 100 Ispanak 4 YK (pişmiş) 150
K.Lahana 1/8 OB (çiğ) 100 Pazı 4 YK (pişmiş) 150
Lahana 4 YK (pişmiş) 100 Ebegümeci 4 YK (pişmiş) 150
Karnıbahar 4 YK (pişmiş) 100 Bamya 4 YK (pişmiş) 75
Taze Kabak 4 YK (pişmiş) 150 T.Fasulye 4 YK (pişmiş) 150
Patlıcan 4 YK (pişmiş) 125 Semizotu 4 YK (pişmiş) 150
 SEBZE B GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir sebze değişimi 7 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Pırasa 5 yemek kaşığı 150
Havuç 1 orta boy (çiğ) 100
(pişmiş)
Havuç Suyu ½ su bardağı (çiğ) 120
Bakla 4 yemek kaşığı 100
Şalgam 1 orta boy (çiğ) 150 (pişmiş)
Bezelye 4 yemek kaşığı 100 Enginar 1 orta boy (pişmiş) 100
(pişmiş)
Bal Kabağı 100

SEBZE B GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir sebze değişimi 7 gr karbonhidrat, 2 gr protein içerir)

Besin Ort. Ölçü Miktar (g)

Besin Ort. Ölçü Miktar (g)
Pırasa 5 yemek kaşığı 150
Havuç 1 orta boy (çiğ) 100
(pişmiş)
Havuç Suyu ½ su bardağı (çiğ) 120
Bakla 4 yemek kaşığı 100
Şalgam 1 orta boy (çiğ) 150 (pişmiş)
Bezelye 4 yemek kaşığı 100 Enginar 1 orta boy (pişmiş) 100
(pişmiş)
Bal Kabağı 100
 Sebze değişimini kullanırken dikkat edilecek hususlar:

*Çiğ sebzelere dikkat

*Nişastalı sebzelere dikkat

 YAĞ GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ
(Bir yağ değişimi 5 gr yağ içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g) Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)
Sıvı yağ 1 tatlı kaşığı 5 Kaymak 1 yemek kaşığı 10
Siyah zeytin 5 adet 15 Margarin 1 tatlı kaşığı 5
Yeşil zeytin 6 adet 15 (erimiş)

Mayonez 1 tatlı kaşığı 5 Margarin 1 tatlı kaşığı 5

(erimemiş)
Fındık, fıstık 6 adet --
Tereyağ, 1 tatlı kaşığı 5
sade yağ,
kuyruk yağı

YAĞ GRUBU DEĞİŞİM LİSTESİ

(Bir yağ değişimi 5 gr yağ içerir)
Besin Ortalama Ölçü Miktar (g)
Sıvı yağ 1 tatlı kaşığı 5
Siyah zeytin 6-7 orta boy 10
Yeşil zeytin (çizik) 10-12 orta boy 10
Yumuşak margarin 1 tatlı kaşığı 5
 Yağ değişimini kullanırken dikkat edilecek hususlar:

*Mayonez, kaymak, katı margarin, tereyağı,

kuyruk yağı yağ değişiminde neden olmamalı?

*Fındık, fıstık gibi yağlı kuruyemişler yağ

değişiminde neden olmamalı?

*Yemeklerin içine giren miktar hesabı

(klinik-poliklinik)

*Hastaya anlatma zorluğu

 Değişim Listelerinin Hastalıklarda
Kullanımı
 Koroner Arter Hastalıklarında kolesterol hesabı
*1Süt değişimi; önce 16 mg
şimdi 25 mg
(Farklılık olduğu için)

*1Et değişimi; önce 21 mg

şimdi 25 mg
(Farklılık olmamasına rağmen)
 Değişim Listelerinin Hastalıklarda
Kullanımı
Diyabette ve Obezitede kullanımı
*Şu anki değişimler kullanılıyor.

*Bazı yiyeceklerin ortalama değişim

miktarları ile ilgili farklı listeler var.Bu
listelerin hastanın uygulamasındaki
zorluklara dikkat edilmelidir.
Örneğin; 1 ekmek + 1 yağ= 1 kase çorba
veya 2YK pilav-makarna
 BAZI YİYECEKLERİN ORTALAMA DEĞİŞİM DEĞERLERİ

Yiyecek Ölçü Değişim

Sütlaç (Şekersiz) 1 kase 1 Süt, 1 Ekmek
Muhallebi (Şekersiz) 1 kase 1 Süt, 1 Ekmek
Ayran 1 su bardağı 1/2 Süt
Cacık 1 kase 1/2 Süt
Kısır 2 yemek kaşığı 1 Ekmek, 1 Yağ
İçli Köfte 1 adet 1 Et, 1 Ekmek, 1 Yağ
Kadınbudu Köfte 1 adet 1 Et, ½ ekmek, 2 Yağ
Mercimek Köfte 2 orta adet 1 Ekmek, 1 yağ
Patates Salatası 2 yemek kaşığı 1 Ekmek, 1 yağ
Mantı 2 küçük kepçe 1 Et, 2 ekmek, 1 yağ
Kıymalı Pide 1 adet 4 Ekmek, 2 Et, 2 yağ
Hamburger (küçük, sossuz) 1 adet 2 Ekmek, 2 Et
Cheeseburger 1 adet 2 Ekmek, 2 Et
Pizza 1/8 adet (35 cm. çap) 1 Ekmek, 1 Et,
Yiyecek Ölçü Değişim
Gözleme (Sade) 1 adet 4 Ekmek, 2 Yağ
Börek (kıymalı-peynirli) 2 kibrit kutusu 1 Ekmek, ½ et, 1 yağ
Kaşarlı Tost (yağsız) 1 adet 3 ekmek, 1 et
Sosisli Sandviç 1 adet 4 ekmek, 1 et, 1 yağ
Z’lı Lahana Sarma (orta kalın) 2 adet 1 ekmek, 1 yağ
Etli Lahana Sarma (orta kalın) 4-5 adet 2 et, 1 ekmek, 1 sebze
Z’lı Yaprak Sarma (orta kalın) 2 adet 1 ekmek, 1 yağ
Etli Yaprak Sarma 4-5 adet 1 et, ½ ekmek
Etli Biber Dolma 2 adet 2 et, 1 ekmek, 1 sebze
Kıymalı Kabak Dolma 2 adet 1 et, 1 ekmek, 1 sebze
Karnıyarık 1 adet 1 et, 1 sebze, 2 yağ
İmam Bayıldı 1 adet 1 sebze, 2 yağ
Leblebi 1 avuç (20 g) 1 ekmek
Sokak Simiti 1 adet 3 ekmek, 1 yağ
Poğaça (sade) 1 adet 2 ekmek, 1 yağ
 Değişim Listelerinin Hastalıklarda
Kullanımı

Karaciğer-Böbrek Hastalıklarında protein kısıtlı

diyetlerde ekmek değişim listesi kullanımı
*Pirinç ile şehriye, vb. farkı
 Proteini Kısıtlı Diyetlerde Bir İnce Dilim Ekmek (25 g)
Yerine Geçebilen Yiyecekler
Yiyecek Ortalama Ölçü Çiğ miktar (g)
Buğday unu (çorbada) 1 kase 20
Şehriye (çorbada) 1 kase 15
Pirinç (çorbada) 2 kase 30
Tarhana (çorbada)* 1 kase 15
Pirinç (pilav olarak) 4 yemek kaşığı 30
Bulgur (pilav olarak)* 2 yemek kaşığı 15
Makarna 2 yemek kaşığı 15
Kuskus 2 yemek kaşığı 15
Erişte 2 yemek kaşığı 15
İrmik (tatlı içinde) 4 yemek kaşığı 25
Patates* 1 orta boy 100
*Bu yiyecekler, diyette potasyum sınırlaması varsa önerilmezler. Ayrıca, tarhana
fosfordan da zengindir.
 Proteini Kısıtlı Diyetlerde Bir İnce Dilim Ekmek (25 g)
Yerine Geçebilen Yiyecekler
Yiyecek Ortalama Ölçü Çiğ miktar (g)
Buğday unu (çorbada) 1 kase 20
Şehriye (çorbada) 1 kase 20
Pirinç (çorbada) 2 kase 30
Tarhana (çorbada)* 1 kase 15
Pirinç (pilav olarak) 5 yemek kaşığı 35
Bulgur (pilav olarak)* 3 yemek kaşığı 20
Makarna 3 yemek kaşığı 20
Kuskus 3 yemek kaşığı 20
Erişte 3 yemek kaşığı 20
İrmik (tatlı içinde) 4 yemek kaşığı 25
Patates* 1 orta boy 100
*Bu yiyecekler, diyette potasyum sınırlaması varsa önerilmezler. Ayrıca,
tarhana fosfordan da zengindir.
 Bazı Besin Gruplarının Değişim
Listelerindeki Yeri

Alkollü içecekler

Yağlı tohumlar

Light-diyet ürünleri
 Alkollü içeceklerin değişim listelerindeki yeri

*Kalp sağlığı için önerilen miktar;

Erkekler 2 ölçü(30g)
Kadınlar 1 ölçü(15g)
 30 G ALKOL İÇEREN İÇKİLER VE MİKTARLARI
(200 K.KALORİ)
İçkiler Miktar (cc)
Bira 750
Şarap 270
Vermut 165
Ahududu likörü 120
Muz likörü 120
Nane likörü 100
Cin 90
Rom 85
Votka 80
Portakal likörü 75
Viski 75
Rakı 60
 Alkollü içeceklerin değişim listelerindeki yeri

*Hiçbir değişime uymamaktadır.

*Toplam kaloriden çıkarılarak kullanılmalıdır

Yüksek kalorilerde 3 ekmek
Düşük kalorilerde 2 ekmek+1 et
 Yağlı kuruyemişlerin değişim listelerindeki yeri

*Yağ değişiminde kullanılması tartışılmalıdır.

*Hiçbir değişime uymamaktadır.

Besinler Miktar Enerji CHO Protein Yağ
Fındık 100 658.5 9.6 10.6 65.1
Fıstık 100 579.3 9.4 25.6 49.4
Antep Fıstığı 100 574.8 11.6 17.6 51.6
Badem 100 586.5 7 20.4 53.7
Ceviz 100 654.4 10.6 14.4 62.5
Kaju 100 594.6 25.3 16.1 48.2
 Yağlı tohumların değişim listelerindeki yeri
*Protein
*Antioksidan aktivite
*E vitamini
*Posa
*Yağ asidi örüntüsü
Fındık n-9 serisi
Ceviz n-3 serisi
Light-diyet ürünlerinin değişim listelerindeki
yeri
*Posası artırılmış ürünler
(kepekli ekmek,vb.)
*Yağı azaltılmış ürünler
(süt-yoğurt-peynir,vb.)
*Şekersiz-tatlandırıcılı ürünler
( diyet kola, diyet dondurma,vb.)
*İşlevsel ürünler
(probiyotik yoğurt, stanollü margarin ve
süt,yoğurt,vb.)
 Bu ürünler kullanılacaksa etiket bilgisi önemli.