Wpływ regulacji prawnych na prowadzenie przedsiębiorstw

Streszczenie
W referacie omówiony został wpływ regulacji prawnych na prowadzenie przedsiębiorstw.
Regulacje te na bieżąco są wprowadzane i nie można ich uniknąć bądź jest to trudne do
wykonania. Pierwszą rzeczą, która jest poruszana w tym oto wypracowaniu są przykłady aktów
prawnych mających wpływ na kierowanie działalnościami. Zostało też omówione w jaki sposób
owe akty to robią. Pierwszym z tych aktów jest tzw. prawo przedsiębiorców, czyli ustawa z dnia
6 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646); jako kolejny akt przedstawiona została ustawa o
ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni; jako ostatni przykład podane
było podniesienie płacy minimalnej w Polsce. W niniejszym opracowaniu omówiony został także
wpływ pandemii – a co za tym idzie regulacji prawnych na prowadzenie przedsiębiorstw.
Wyjaśnione zostało także, które branże najbardziej na tym ucierpiały i które branże najbardziej
na tym zyskały oraz dlaczego. Nie można było też pominąć kwestii mówiącej o tym, iż regulacje
prawne są często dla przedsiębiorców niekorzystne i niechętnie stosują się oni do nich oraz
szukają sposobów na ich ominięcie. Podane zostały przykłady z jakich luk prawnych korzystają
przedsiębiorcy oraz jak radzą sobie ze zmianą prawa. Nie zabrakło również wymienienia samej
pandemii w tym temacie.
Abstract
The paper discusses the influence of legal regulations on running a business. These
regulations are introduced on an ongoing basis and cannot be avoided, or it is difficult to avoid
them. The first thing that is discussed in this essay are examples of legal acts affecting running
a business. It was also discussed how legal acts influence running a business. The first of these
legal acts is the so-called the law of entrepreneurs, i.e. the Act of 6 March 2018 (Journal of
Laws of 2018, item 646); the act on the restriction of trade on Sundays and public holidays and
on some other days was presented as the next act; the last example was the increase the
minimum salary in Poland. This paper also discusses the influence of the pandemic - and hence
legal regulations on running a business. It also explains which industries have suffered the
most, which industries have benefited the most, and why. It was also impossible to ignore the
issue that legal regulations are often unfavorable for entrepreneurs and they are reluctant to
comply with them and look for ways to bypass them. The paper provides examples of what legal
loopholes are used by entrepreneurs and how they deal with changes in the law. The pandemic
itself was also mentioned in this topic.
Słowa kluczowe: regulacje, prawo, przedsiębiorstwo, wpływ, akt prawny
Keywords: regulations, law, business, influence, legal act

• Wstęp
Celem niniejszego referatu jest przedstawienie w jaki sposób regulacje prawne wpływają
na prowadzenie przedsiębiorstw. Regulacja prawna jest to przepis bądź akt prawny, czyli akt
organu państwa zawierający ogólne reguły postępowania (normy prawne), np. ustawa, dekret,
rozporządzenie i zarządzenie naczelnych organów administracji publicznej, oraz obowiązujące
na określonym terenie akty organów adm.; także działanie organu państwa lub innego podmiotu
prawa, zgodne z normami obowiązującego prawa i zmierzające do wywołania określonych
skutków prawnych; działanie to ma zwykle postać orzeczenia organów państwa lub czynności
prawnej innych podmiotów prawa; akty prawne dzieli się na: jednostronne (np. orzeczenie o
wywłaszczeniu), dwustronne (np. umowa o pracę), bądź też na konstytutywne (np. nadanie
obywatelstwa) i deklaratoryjne (np. stwierdzenie ważności testamentu przez sąd) [1].
 Najistotniejszym aktem regulującym prowadzenie przedsiębiorstw jest ustawa z dnia 6
marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646) znana potocznie jako “Prawo przedsiębiorców”. Należy
zwrócić uwagę na fakt, iż mimo jest to ważny akt, to nie tylko on wpływa na prowadzenie
przedsiębiorstw. Jest wiele innych ustaw, rozporządzeń itd. publikowanych w dzienniku ustaw,
do których przedsiębiorcy muszą się stosować.
• Przykłady aktów prawnych oraz ich wpływ na prowadzenie przedsiębiorstw
2.1 Prawo przedsiębiorców
Jest to ustawa z dnia 6 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646). Zawiera ona ważne
definicje związane z prowadzeniem przedsiębiorstw, np. czym jest działalność gospodarcza,
kim jest przedsiębiorca itd. Określa ona także prawa przedsiębiorcy oraz reguluje najważniejsze
i jednocześnie podstawowe kwestie dotyczące prowadzenia przedsiębiorstw, takie jak
podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium naszego
kraju.
Podejmowanie działalności gospodarczej określa art. 17 tejże ustawy - działalność
gospodarczą można podjąć w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Działalności Gospodarczej albo po dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego
Rejestru Sądowego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
O wykonywaniu działalności gospodarczej oraz prawach i obowiązkach przedsiębiorców
mówi praktycznie większość artykułów. Warto wspomnieć o art. 18, czyli o tzw. uldze na start,
która mówi o tym, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną, rozpoczynając swoją działalność,
w pewnych warunkach jest zwolniony z płacenia obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na
czas 6 miesięcy, licząc od dnia rozpoczęcia działalności.
Jeśli chodzi o zawieszenie działalności gospodarczej, to reguluje je końcówka rozdziału
drugiego, tj. artykuły od 22 do 26.
Nie można pominąć kwestii mówiącej o tym, że jeżeli działalność gospodarcza będzie
wykonywana niezgodnie z przepisami ustawy lub prowadzenie tej działalności będzie stwarzało
pewne zagrożenia, np. zagrożenie utraty życia lub zdrowia, to może ona zostać wstrzymana, o
czym mówi art. 60 [2].
2.2 Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
Jest to ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 466). Wprowadziła ona
zakaz handlu między innymi w niedziele i święta. Tak samo jak wcześniejsza podana przeze
mnie ustawa zawiera ona liczne definicje oraz regulacje, do których przedsiębiorcy muszą się
stosować, o czym na samym wstępie możemy przeczytać w art. 1. Akt ten wywarł duży wpływ
na funkcjonowanie przedsiębiorstw, ponieważ obroty tygodniowe tychże wyraźnie zmalały przez
fakt, iż konsumenci nie mogli robić zakupów w podane dni. Przykładem jest brytyjska sieć
hipermarketów i supermarketów - Tesco, która wycofała się z Polski między innymi właśnie
przez zakaz handlu w niedzielę. Przychody tejże sieci zmalały z 10,58 mld zł do 9,61 mld zł w
roku wprowadzenia tej ustawy w stosunku do poprzedniego roku oraz musieli oni zamknąć
kilkadziesiąt nierentownych sklepów, a co za tym idzie - zwolnić wielu pracowników [3].
Nie na wszystkie przedsiębiorstwa ustawa ta wpłynęła negatywnie. W akcie tym
przeczytać bowiem możemy, iż istnieją placówki nieobjęte zakazem handlu w niedziele oraz
święta. Są to na przykład stacje paliw płynnych; placówki handlowe, w których przeważająca
działalność polega na handlu kwiatami; apteki i punkty apteczne; zakłady lecznicze dla zwierząt;
placówki pocztowe itd. [4]. Niektóre z wyżej wymienionych placówek wręcz na zakazie handlu w
niedzielę skorzystały. Przykładem mogą być chociażby stacje paliw – konsument nie mogąc
zrobić zakupów w zwykłym sklepie, z racji na fakt, że te są zamknięte - uda się właśnie na ową
stację.
 2.3 Podniesienie płacy minimalnej
Innym aktem mającym wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw jest rozporządzenie
rady ministrów z dnia 15 września 2020 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za
pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. oraz rozporządzenia dotyczące
płacy minimalnej z poprzednich lat. Na wzroście płacy minimalnej zyskują właściciele niektórych
przedsiębiorstw. Dotyczy to tych firm, na których produkty wzrośnie popyt i które równocześnie
nie zatrudniają najmniej zarabiających pracowników. Dla takich biznesów wyższa płaca
minimalna daje szansę na zwiększenie wolumenu sprzedaży lub na podniesienie cen. Także
koszty podniesienia płacy minimalnej rozłożą się bardzo nierównomiernie. W pierwszej
kolejności stracą przedsiębiorcy zatrudniający najmniej zarabiających pracowników. Tak się
składa, że są to w miażdżącej większości polskie mikro i małe firmy. To drobne lokalne biznesy
będące w deklaracjach polityków „solą polskiej gospodarki” i generujące większość miejsc pracy
w Polsce. Stracą także mikroprzedsiębiorcy i samozatrudnieni opodatkowani tzw. małym
ZUSem, którzy po prostu oddadzą państwu więcej pieniędzy [5].
Płaca minimalna w Polsce z roku na rok zwiększa się i rośnie tak nieprzerwanie od
kilkunastu lat.
Ryc. 1. Wzrost płacy minimalnej w Polsce

3. Prowadzenie przedsiębiorstw w dobie pandemii

Bardzo duży wpływ na prowadzenie przedsiębiorstw wpłynęła także pandemia wirusa
SARS-CoV-2. Według badania sytuacji gospodarczej przedsiębiorstw w czasie kryzysu
przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak, aż 66% firm odczuło zauważalny spadek zamówień
na towary i usługi, 24% firm nie zauważyło żadnych zmian, natomiast 8% firm doświadczyło
wzrostu zamówień. Z badania możemy dowiedzieć się także, że w związku z pandemią w 32%
ankietowanych firm wprowadzona została już redukcja wymiarów etatów, na których zatrudnieni
są pracownicy, z kolei 29% firm planuje dalszą redukcję. W dalszej części badania przeczytać
możemy, że 18% przedsiębiorców biorących udział w badaniu ma w związku z koronawirusem
problemy z płynnością finansową. Kolejnym wynikiem badania wartym wymienienia jest to, że
przez COVID-19 16% badanych w istotnym stopniu ograniczyła już swoją działalność
biznesową, a kolejne 20% planuje to zrobić w najbliższym czasie. Polski rząd w związku z
pandemią wprowadził program rozwiązań rządowych, zwany także jako "Tarcza
antykryzysowa”, która miała wspomóc polskich przedsiębiorców. Z pomocy tej skorzystało lub
zamierza skorzystać 45% firm, z kolei 45% nie skorzystało i nie zamierza skorzystać. Tak duża
ilość podmiotów, które nie chcą pomocy mogła się wziąć z tego, że jedynie 11% ankietowanych
uważa “Tarczę antykryzysową” jako wystarczający ratunek [6]. Warto też dodać, iż w związku z
pandemią wiele przedsiębiorstw przeszło na pracę zdalną.
3.1 W jaki sposób nałożone przez rząd ograniczenia wpłynęły na przedsiębiorstwa
Na początku pandemii podstawą prawną wprowadzanych ograniczeń były
rozporządzenia ministra zdrowia publikowane w dzienniku ustaw, natomiast na dzień dzisiejszy
taką podstawę w przypadku większości ograniczeń stanowią rozporządzenia Rady Ministrów.
3.1.1 Przykłady branż, które straciły przez koronawirusa
Nie można zaprzeczyć, że większość branż ucierpiało przez pandemię. Przykładem
mogą być branże związane ze sportem, tj. działalność basenów, aquaparków, siłowni, klubów i
centrów fitness. Zostały one całkowicie zamknięte, przez co nie mogą zarabiać. Koronawirus
uderzył także w branżę hotelarską, ponieważ rozporządzenie zawiesiło funkcjonowanie takich
obiektów jak hotele, domki na wynajem oraz inne apartamenty i pokoje przeznaczone do
wynajmu krótkoterminowego. Wywnioskować też można, że między innymi w wyniku tego
ucierpiała także branża turystyczna, bowiem turyści po przyjechaniu w dane miejsce np. wakacji
nie będą mieli się gdzie legalnie zakwaterować. W przypadku turystyki nie tylko hotele mogą
stanowić problem, ale także transport, w przypadku którego także zostały wprowadzone liczne
ograniczenia. Restrykcje dotknęły również takich miejsc jak kluby, dyskoteki, teatry, kina,
muzea, galerie sztuk, domy kultury. Warto też wspomnieć, że ucierpiały także branże usługowe
takie jak fryzjerstwo i zabiegi kosmetyczne, gastronomia; różne sklepy, galerie handlowe itd.
W związku z ograniczeniami wiele firm musiało zawiesić lub zamknąć swoją działalność.
Według danych CEiDG przeanalizowanych przez zespół ALEO.com w lutym 2020 roku
zamknęło się lub zawiesiło swoje funkcjonowanie 33074 firm, w marcu 42998 firm, natomiast w
kwietniu było to 32442 firm [7].
Tabela 1. Przykłady firm zawieszonych i zamkniętych w marcu i kwietniu 2020
Branża Taksówkarze Kultura i sztuka Turystyka Edukacja
pozaszkolna
Liczba 4922 1197 2108 4994
zamkniętych
firm
Procent 13,2% 10,4% 10,8% 9,0%
zamkniętych
firm

3.1.2 Przykłady branż, które zyskały przez koronawirusa

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż niektóre branże nie tylko nie straciły przez pandemię,
ale wręcz zyskały. Są to w większości podmioty, których działalność polega na świadczeniu
usług w sieci lub dostarczaniu towaru na zamówienie do domu klienta. Jedną z takich branż jest
branża e-commerce, czyli handel elektroniczny. Człowiek, na którego zostały nałożone
ograniczenia oraz który najzwyczajniej w świecie boi się zarażenia wirusem chętniej będzie
kupował rzeczy przez internet, zamiast zrobić to w tradycyjny sposób. Tym samym zyskuje
branża e-grocery, czyli firmy, które zajmują się dostawą do domu artykułów spożywczych,
chemii gospodarczej itd. Z racji zamkniętych restauracji itd. korzyści z koronawirusa czerpią
także firmy, które umożliwiają dostawę jedzenia na zamówienie. Są to na przykład takie firmy
jak Pyszne.pl czy UberEats. Dzięki branży e-commerce zyskuje również branża kurierska, bo
towary zamówione na odległość muszą w jakiś sposób zostać przetransportowane do klienta - z
racji na większy ruch w handlu elektronicznym zwiększa się również ruch w branży kurierskiej.
Przez to, że człowiek musi pozostawać w domu korzystają także branże zajmujące się usługami
cyfrowymi takimi jak na przykład gry komputerowe czy serwisy VOD.

4. Luki prawne i sposoby radzenia sobie przedsiębiorców ze zmianą prawa

Nie można pominąć kwestii, iż bardzo często zdarza się, że przedsiębiorcy niechętnie
chcą stosować się do regulacji prawnych, które nierzadko okazują się dla nich bardzo
niekorzystne. Korzystają oni bowiem wtedy z faktu, iż dana regulacja prawna nie jest
doprecyzowana bądź prawodawca nie przewidział pewnych kwestii. Przykładem może być
obejście wyżej wymienionej ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre
inne dni przez sieć sklepów Żabka. Sklepy te zaczęły funkcjonować jako placówki pocztowe,
które zgodnie z przepisami ustawy są nieobjęte zakazem handlu. Kolejnym przykładem jest
także wyżej wymienione podniesienie płacy minimalnej. Przedsiębiorcy także znaleźli sposób
na obejście tego przepisu – osobom zarabiającym najmniej zredukowali czas pracy, tym samym
miesięczne koszty pracodawcy utrzymały się na podobnym poziomie.
 Jak wiadomo wszyscy chcą płacić jak najniższe podatki. Mało tego - niektóre z firm
decydują się na nielegalne zatrudnianie pracowników, czyli na tzw. zatrudnianie “na czarno”
bądź na zaniżanie pensji na umowie. Tym samym przedsiębiorcy płacą znacznie mniejsze
podatki lub nie płacą w ogóle. Jest jeszcze wiele przykładów tego, co robią przedsiębiorcy, by
płacić jak najmniej na rzecz państwa, może to być chociażby wprowadzona niedawno opłata
cukrowa, czyli opłata od między innymi napojów z dodatkiem cukru. Co prawda nie jest to
podatek, bo obciążony nie jest nim klient, lecz przedsiębiorca - to i tak konsument odczuje jego
skutki, gdyż producent zwiększy koszt produktu. Niektórzy nie chcąc zwiększać cen swoich
artykułów (co mogłoby skutkować utratą klientów) zdecydowali się na ograniczenie w nich ilości
cukrów - tym samym cena pozostała niezmieniona.
Przedsiębiorcy znaleźli także sposoby na dalszą sprzedaż produktów, co do których
zostały wprowadzone pewne ograniczenia bądź zostały zakazane. Przykładem takiego
produktu może być płyn do e-papierosów. Niegdyś można było go kupić w pojemnikach
(buteleczkach) o dowolnym rozmiarze - zmieniła to dyrektywa tytoniowa, która określiła
maksymalną pojemność takowych na 10ml. Firmy zaczęły produkować więc płyny bez
zawartości nikotyny w buteleczkach znacznie większych, mogących pomieścić znacznie więcej
płynu. Nadmiar ten przeznaczony był na dodanie bezsmakowego płynu z zawartością nikotyny,
przez co konsument mieszając płyny - te bez nikotyny z tymi z nikotyną mógł finalnie otrzymać
płyn z nikotyną w butelce o dowolnym rozmiarze. Warto dodać, że sama dyrektywa tytoniowa
spowodowała także zamknięcie wielu przedsiębiorstw zajmujących się sprzedażą płynów,
akcesoriów do e-papierosów oraz samych e-papierosów przez internet, bowiem zakazała ona
sprzedaży wyżej wymienionych rzeczy na odległość. Innym przykładem zakazanego produktu
mogą być chociażby tradycyjne żarówki, które także zostały zakazane dyrektywą unijną.
Przedsiębiorcy jednak nie wstrzymali produkcji i sprzedaży owych żarówek, zamiast tego
zaczęli umieszczać na opakowaniu informację, że jest to specjalistyczny produkt i nie nadaje się
do użytku domowego.

Ryc. 2. Informacja na opakowaniu żarówki

Przedsiębiorcy niechętnie stosowali się także do ograniczeń wydanych przez rząd w

związku z pandemią i zostało podjętych wiele prób mających na celu ich obejście. Przykładem
może być zamknięcie siłowni. Sposobów na ominięcie zakazów było mnóstwo, np. miejsca te
zaczęły funkcjonować jako sklepy bądź organizowano w nich zawody, które wówczas były
legalne - wystarczyło, że osoba chcąca ćwiczyć na danej siłowni wpisywała się na listę
zawodników. Innym przykładem mogą być kluby nocne i dyskoteki, które także działały pomimo
zakazu. Czynne były one jako obiekt, którego działanie nie było wtedy zabronione, np. jeden z
klubów w Zawadzkiem był otwarty jako restauracja. Nie można pominąć kwestii, iż legalność
wprowadzonych przez rząd ograniczeń jest często kwestionowana. Zdaniem Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Opolu ograniczenie prowadzenia przez przedsiębiorców działalności
można ustanowić tylko w drodze ustawy, a nie w drodze rozporządzenia jak to faktycznie ma
miejsce [8]. Tym samym coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na wznowienie swoich
działalności mimo pandemii.
5. Wnioski
Reasumując regulacje prawne mają spory wpływ na prowadzenie przedsiębiorstw.
Wprowadzane są one dosyć często, można się o tym przekonać śledząc dziennik ustaw, czy
chociażby słuchając radia bądź oglądając kanały informacyjne w telewizji. Stwierdzić można
także, że sama sytuacja związana z pandemią wirusa SARS-CoV-2 miała ogromny wpływ na
wiele firm, bowiem w bardzo krótkim czasie zostało wprowadzonych wiele ograniczeń, przez
które wiele działalności miało spore problemy finansowe lub nawet zbankrutowało. Na
zakończenie wypada stwierdzić też, że nie wszystkie wprowadzane regulacje prawne sprzyjały
przedsiębiorcom - wielu z nich szukało sposobów na ich obejście.

Literatura
[1] Encyklopedia PWN – akt prawny https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/akt-prawny;4007526.html
[2] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 646) - Prawo przedsiębiorców
[3] https://biznes.wprost.pl/handel/10276098/dlaczego-tesco-wycofuje-sie-z-polski-polacy-
traktowani-jak-klienci-gorszego-sortu.html punkt 1
[4] Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 466) - Ustawa o ograniczeniu handlu
w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
[5] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Kto-zyska-a-kto-straci-na-wzroscie-placy-minimalnej-
7679155.html
[6] https://wynagrodzenia.pl/uploads/files/download/BHR/wynki-badania-sytuacji-gospodarczej-
przedsiebiorcow-w-czasie-kryzysu-11-05-20.pdf
[7] https://aleo.com/pl/infografiki/wplyw-koronawirusa-na-przedsiebiorcow
[8] II SA/Op 219/20 - Wyrok WSA w Opolu http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C73366F87D
Źródła rycin i tabel
Ryc. 1. - https://www.bankier.pl/wiadomosc/Placa-minimalna-w-Polsce-wedlug-PiS-7-wykresow-
ktore-warto-zobaczyc-7734936.html
Ryc. 2. - własne
Tabela 1. - patrz przypis [7]