วิศวกรรมส่องสว่าง

Illumination Engineering

1
 บทที่ 6
การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร

2
การออกแบบแสงสว่าง มีวิธีการคานวณที่สาคัญ 2 แบบ คือ

 การคานวณแบบจุดต่อจุด
(Point-by-point Method)
 วิธีลูเมน (Lumen Method) หรือ
วิธีการออกแบบโดยค่าความส่องสว่างเฉลี่ยภายในห้อง

3
การคานวณแบบจุดต่อจุด (Point-by-point Method)
เป็นการคานวณค่าความส่องสว่างเฉพาะจุด โดยใช้
ค่าความเข้มแสงของแหล่งกาเนิดแสง หรืออ่านจากกราฟ
กระจายความเข้มแสงของดวงโคม ดังแสดงในบทที่ 5 ซึ่ง
การออกแบบไฟฟ้าแสงสว่างวิธีนี้จะทาได้ค่อนข้างยากใน
การคานวณแสงสว่างภายในอาคาร เนื่องจากมีผลของแสง
สะท้อนจากผนัง เพดาน และพื้นห้อง

4
วิธีลูเมน (Lumen Method) หรือวิธีการออกแบบโดยค่าความ
ส่องสว่างเฉลี่ยภายในห้อง เป็นวิธีที่นิยมในการออกแบบแสงสว่าง
หลักภายในอาคาร โดยมี 2 มาตรฐานที่สาคัญ คือ

 วิธีอัตราส่วนช่องว่าง (Zonal Cavity Method) เป็นการ

ออกแบบระบบแสงสว่างภายในตามมาตรฐานของ IES โดยพิจารณา
ความส่องสว่างที่ออกจากดวงโคมกระจายเฉลี่ยลงทั่วบนพื้นที่ทางาน
 วิธีการหาค่าดรรชนีห้อง (Room Index) เป็นการออกแบบตาม
มาตรฐานของ CIE ซึ่งเป็นการออกแบบในทานองเดียวกันกับ IES

5
 6.1 การออกแบบระบบแสงสว่างภายในตามวิธีอัตราส่วนช่องว่าง
(Zonal Cavity)
วิธีการออกแบบโดยการพิจารณาอัตราส่วนช่องว่าง หรือ Zonal
Cavity Method เป็นการออกแบบตามมาตรฐาน IES โดยพิจารณาให้ได้
ค่าความส่องสว่างเฉลี่ยบนพื้นที่ทางานให้มีปริมาณที่เพียงพอ


E
A

N  luminaire
E
A

6
 ในความเป็นจริง ปริมาณฟลักซ์ส่ องสว่างจากดวงโคม จะไม่ได้ตก
กระทบลงบนพื้นที่ทางานทั้งหมด ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับค่าสัมประสิทธิ์การสะท้อน
แสงของเพดาน, ผนัง และพื้นห้อง ดังนั้นค่าความสว่างที่ตกกระทบบนพื้นที่
ทางานจริงจะต้องคูณด้วยค่าสัมประสิทธิ์ที่เรียกว่า สัมประสิทธิ์ของการใช้
ประโยชน์ (Coefficient of Utilization, CU) โดยค่า CU นี้จะหาได้จาก
ตารางมาตรฐาน ขึ้นอยู่กับลักษณะของเพดาน, ผนัง และพื้นห้อง

7
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ขั้นตอน 1 หาค่าอัตราส่วนคาวิตี้ (Cavity Ratio)
• RCR (ค่าอัตราส่วนคาวิตี้ของห้อง) = 5´ h rc ´ (L+W )
L´ W

• FCR (ค่าอัตราส่วนคาวิตี้ของพื้น) 5´ h fc ´ (L+W )

=
L´ W

5´ h cc ´ (L+W )
• CCR (ค่าอัตราส่วนคาวิตี้ของเพดาน) =
L´ W
โดยที L คือ ความยาวของห้องทีออกแบบ
W คือ ความกว้างของห้องทีออกแบบ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม
22
22
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 1
ห้องขนาดกว้าง 20 ฟุต ยาว 100 ฟุต สูง 15 ฟุต ดวงโคมแขวนต่าลงจากเพดาน 2 ฟุต และโต๊ะท่างานอยู่สูงจากพื้น 3 ฟุต
จงหา อัตราส่วนคาวิตี้

2 ฟุต

10 ฟุต
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

3 ฟุต

23
23
การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 1
จะได้
RCR = 5´ (10)´ (100 + 20)
= 3.0
100´ 20

5´ (3)´ (100 + 20)

FCR = = 0.9
100´ 20

5´ (2)´ (100 + 20)

CCR = = 0.6
100´ 20

24
24
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ขั้นตอน 2 หาค่าการสะท้อนของคาวิตี้
• เป็นค่าการสะท้อนเสมือน สมมติไว้เพือใช้ในการค่านวณ
• แบ่งเป็นค่าการสะท้อนเสมือนของ เพดาน ฝาผนัง และ พื้น
โดยที่  cc คือ ค่าการสะท้อนเสมือนของเพดาน
w คือ ค่าการสะท้อนเสมือนของฝาผนัง
 fc คือ ค่าการสะท้อนเสมือนของพื้น

- ต้องรู้ค่าตัวประกอบการสะท้อน ( ) ของเพดาน ฝาผนัง และพื้น

การหา
- ต้องรู้ค่าตัวอัตราส่วนคาวิตี้
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม
25
25
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 2
จากตัวอย่างที 1 และ ตารางที 1 จงค่านวณหาค่าการสะท้อนเสมือนของเพดาน และ พื้น

โดยก่าหนดให้

 c  80% เปอร์เซ็นต์การสะท้อนของเพดาน
 w  50% เปอร์เซ็นต์การสะท้อนของผนัง

 f  10% เปอร์เซ็นต์การสะท้อนของพื้น

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

28
28
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 2 ค่าการสะท้อนเสมือนของเพดาน (  )
cc

จาก ตัวอย่าง 1 CCR = 0.6 และ  c  80%  w  50%

จากตารางที 1 จะได้

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

29
29
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 2 ค่าการสะท้อนเสมือนของพื้น ( fc )
จาก ตัวอย่าง 1 FCR = 0.9 และ  f  10%  w  50%

จากตารางที 1จะได้

0.9

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

30
30
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ขั้นตอน 3 หาค่าสัมประสิทธิ์การใช้งาน (CU)
• น่าผลจากขั้นตอนที 1 และ 2 มาใช้หา CU

• ค่าทีต้องการคือ RCR,  w ,  fc และ  cc

• สามารถหาค่า CU ได้จากตารางส่าเร็จรูปของดวงโคมแต่ละชนิด

• บริษัทผู้ผลิตจะมีตารางหาค่า CU ของโคมแต่ละชนิดมาให้

• ปกติตารางหา CU จะยึดถือค่าการสะท้อนเสมือนของพื้นที 20 %

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

31
31
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร

ตัวอย่างตารางหาค่า CU
ของดวงโคมชนิดหนึง

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

32
32
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
การหา CU กรณีค่า  fc  20%
• จะต้องท่าการปรับค่า CU
• สามารถหาตัวค่าตัวคูณ เพือปรับค่า CU ได้จากตารางที 2
• กรณีทีค่าตัวคูณ ไม่ท่าให้ CU เปลียนแปลงเกิน 2 % (+/- 0.2)
ไม่จ่าเป็นต้องน่าค่าตัวคูณมาคิด
• ตัวคูณค่า CU จะมีทีค่า  fc  30,10,0 ถ้าค่า  fc ไม่ตรงกับค่า
สามารถปัดค่านั้นไปสู่ค่าทีใกล้เคียงทีสุด มากกว่าทีจะท่าการ interpolate ระหว่างตาราง

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

33
33
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตารางที่ 2 Multiplying Factors for Other Than 20 Percent Effective Floor Cavity Reflectance

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

34
34
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 3
จากตัวอย่างที 1, 2 และ ตารางที 2 สมมติเลือกใช้ดวงโคมดังรูป
จงหา ค่า CU ของดวงโคมชุดนี้

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

35
35
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 3 จาก  fc  11.5%  cc  70%  w  50% และ RCR = 3

ที  fc  20%

หาค่า CU ของดวงโคมได้เป็น

ได้ค่า CU = 0.68

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

36
36
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 3
แต่เนืองจาก  fc  20% ต้องใช้ตัวคูณ

ค่า  fc  11.5% เลือกใช้ตัวคูณทีค่า

 fc  10% (ใกล้เคียงสุด)

ค่า CU จริง = 0.957 x 0.68 = 0.65

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

37
37
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ขั้นตอน 4 หาจานวนดวงโคม

E x พื้นที
จ่านวนดวงโคมทีจะติดตั้ง =
(lm / โคม) x CU x MF

โดยที ถ้าขนาดห้องความยาวเป็นฟุต E หน่วย ft-cd

ถ้าขนาดห้องความยาวเป็นเมตร E หน่วย Lux

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

38
38
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ค่า MF อาจหาได้จาก

MF = ค่าความเสือมของหลอดไฟ x ค่าความเสือมจากความสกปรกของดวงโคม
หรือ MF = LDD x LLD

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

39
39
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
การหาค่าความเสื่อมของหลอดไฟ (LLD)
• หาได้จากตารางคู่มือหลอดไฟทีโรงงานผู้ผลิตท่าออกมา
โดยที่ ค่าปริมาณแสงเฉลีย (Mean Lumen Output)
LLD =
ค่าปริมาณแสงเมือเริมต้น (Initial Lumen Output)
สมมติ เลือกหลอดเมทัลฮาไลด์ 400 W มีค่าปริมาณแสงเฉลีย 25,600 lm และค่าปริมาณแสง
เมือเริมต้น = 34,000 lm

จะได้ LLD = 25,600 = 0.75

34,000
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม
40
40
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
การหาค่าความเสื่อมจากความสกปรกของดวงโคม (LDD)
• หาได้จากกราฟ Luminaire Dirt Depreciation Factor

• ต้องรู้ความสะอาดของห้องทีก่าลังออกแบบ

• ต้องรู้ระยะเวลาทีจะท่าความสะอาดดวงโคม

กรณีห้องสะอาดปานกลาง (M) และ ท่า

ความสะอาดทุก 2 ปี LDD = 0.8

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

41
41
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
ตัวอย่างที่ 4
จากตัวอย่างที 1,2 และ 3 จงหาจ่านวนดวงโคมทีจะติดตั้ง โดยก่าหนดความสว่างเท่ากับ 30 ft-cd และโคมมีค่า
3000 lm/โคม และค่า MF = 0.6
E x พื้นที
จ่านวนดวงโคมทีจะติดตั้ง =
(lm / โคม) x CU x MF

30 x (100 x 20)
=
(3000) x 0.65 x 0.6
= 51.3 » 52
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม
42
42
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
การจัดตาแหน่งดวงโคม
• ระยะห่างระหว่างดวงโคม จะต้องสัมพันธ์กับ อัตราส่วนของระยะห่างระหว่างดวงโคม
กับความสูงของดวงโคม

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

43
43
 การออกแบบแสงสว่างหลักภายในอาคาร
อัตราส่วนของระยะห่างระหว่างดวงโคมกับความสูงของดวงโคม
1. สาหรับโคมชนิดทีม่ ีการกระจายแสงขึ้นสูข่ ้างบน
ควรมีระยะห่าง ประมาณ 1.2 – 1.5 เท่าของความสูง (พื้นผิวงาน – ดวงโคม)
2. สาหรับโคมชนิดที่มกี ารกระจายแสงขึ้นสูข่ ้างบนและกระจายแสงลงสู่เบื้องล่าง
ควรมีระยะห่าง ประมาณ 0.9 – 1.1 เท่าของความสูง (พื้นผิวงาน – ดวงโคม)
3. สาหรับโคมชนิดทีม่ ีการกระจายแสงลงสู่เบื้องล่าง
ควรมีระยะห่าง ประมาณ 0.7 – 0.9 เท่าของความสูง (พื้นผิวงาน – ดวงโคม)
4. สาหรับโคมทีม่ ีลกั ษณะการติดตั้งเป็นแถว เช่น ฟลูออเรสเซนต์
ระยะห่าง อาจจะเพิมได้อีก 20 % จากข้อก่าหนดในข้อ 3
5. ระยะห่างจากฝาผนังถึงดวงโคม
ประมาณ 0.5 เท่าของระยะห่างระหว่างดวงโคม

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิชิต เครือสุข ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ประยุกต์ ม.ศรีปทุม

44
44
 นอกจากนี้แหล่งกาเนิดแสงทุกชนิดจะมีแสงสว่างลดลงเมื่อใช้งานนานขึ้น โดย
เกิดจากการเสื่อมสภาพของหลอดเอง และเกิดจากความสกปรกของดวงโคม ดังนั้นเรา
จะต้องพิจารณาการเสื่อมของหลอดไฟในการคานวณด้วย โดย สัมประสิทธิ์ที่แสดง
ความเสื่อมของหลอดไฟฟ้าเรียกว่า Lamp Lumen Depreciation (LLD) และ
สัมประสิทธิ์ที่แสดงความเสื่อมจากความสกปรกของดวงโคมเรียกว่า Luminaire
Dirt Depreciation (LDD) ในการพิจารณาค่าฟลักซ์ที่ออกจากดวงโคมจะต้องคูณ
ด้วยค่า LLD และ LDD ดังกล่าว

ดังนั้นจะได้สมการเป็น E   CU  LLD  LDD
A
EA

CU  LLD  LDD
EA
N  luminaire 
CU  LLD  LDD
8
 Total lumen required
Number of luminaires 
Lumen per luminaire
EA

CU  LLD  LDD   luminaire

LUX  m 2
Lumen =
(CU)(LLD)(LDD)

FC  ft 2
Lumen =
(CU)(LLD)(LDD)

9
6.1.1 การหาอัตราส่วนช่องว่าง
การออกแบบวิธีนี้จะแบ่งส่วนต่าง ๆ ของห้องออกเป็น 3 ส่วน คือ

 ส่วนเพดาน (Ceiling Cavity)

 ส่วนตัวห้อง (Room Cavity)
 ส่วนใต้พื้นงาน (Floor Cavity)

10
ส่วนเพดาน (Ceiling Cavity) คือส่วนระหว่างเพดานลงมาถึงดวง
โคมที่ติดตั้ง ความสูงของส่วนนี้ เรียกว่า Ceiling Cavity Height ใช้
สัญลักษณ์ HCC
เพดาน

HCC
ระดับติดตั้ง
ดวงโคม
HRC
ระดับพื้น
ที่ทางาน
HFC

พื้นห้ อง
11
ส่วนตัวห้อง (Room Cavity) คือส่วนระหว่างดวงโคมที่ติดตั้งลงมาถึงพื้น
งาน ความสูงของส่วนนี้ เรียกว่า Room Cavity Height ใช้สัญลักษณ์ HRC
เพดาน

HCC
ระดับติดตั้ง
ดวงโคม
HRC
ระดับพื้น
ที่ทางาน
HFC

พื้นห้ อง
12
ส่วนใต้พื้นงาน (Floor Cavity) คือส่วนระหว่างพื้นงานลงมาถึงพื้นห้อง
ความสูงของส่วนนี้ เรียกว่า Floor Cavity Height ใช้สัญลักษณ์ HFC
เพดาน

HCC
ระดับติดตั้ง
ดวงโคม
HRC
ระดับพื้น
ที่ทางาน
HFC

พื้นห้ อง
13
1. อัตราส่วนเพดาน (Ceiling Cavity Ratio, CCR) คือค่าอัตราส่วนระหว่างพื้นที่ใน
แนวดิ่งที่อยู่ในส่วนเพดาน (Ceiling Cavity) ต่อพื้นที่ห้องในแนวราบทั้งหมด
(พื้น + เพดาน) หาได้จาก 2[(H  L)  (H  W)]
CC CC
CCR =
2(L  W)
H CC (L  W)
=
LW
โดยที่ L คือ ความยาวของห้อง (m, ft)
W คือ ความกว้างของห้อง (m, ft)

แต่ IES ได้กาหนดสมการของ CCR เพื่อให้ได้ค่าที่สะดวกในการเปิดตารางเป็นค่าที่คูณด้วย 5 คือ

H CC (L  W)
CCR = 5
LW
14
2. อัตราส่วนตัวห้อง (Room Cavity Ratio, RCR) คือค่าอัตราส่วนระหว่างพื้นที่ในแนวดิ่งที่อยู่ใน
ส่วนห้อง (Room Cavity) ต่อพื้นที่ห้องในแนวราบทั้งหมด (พื้น + เพดาน) หาได้จาก
H RC (L  W)
RCR = 5
LW

3. อัตราส่วนใต้พื้นงาน (Floor Cavity Ratio, FCR) คือค่าอัตราส่วนระหว่างพื้นที่ในแนวดิ่งที่อยู่ใน

ส่วนพื้น (Floor Cavity) ต่อพื้นที่ห้องในแนวราบทั้งหมด (พื้น + เพดาน) หาได้จาก
H FC (L  W)
FCR = 5
LW

**หมายเหตุ
ในกรณีที่ดวงโคมถูกติดตั้งที่เพดาน โดย HCC = 0 จะได้ว่า CCR = 0 และถ้าพื้นงานคือ
ระดับของพื้นห้องจะได้ว่า HFC = 0 และ FCR = 0 15
ตัวอย่างที่ 6.1 ห้องขนาดกว้าง 6 m ยาว 30 m สูง 4.4 m ติดตั้งหลอดไฟโดยห้อยต่าลงมา
0.6 m พื้นที่ทางานในห้องอยู่บนโต๊ะสูง 0.8 m จงคานวณหาค่า Cavity Ratio ของห้อง
วิธีทา
H CC (L  W) 0.6(30  6)
CCR = 5 5  0.6
LW 30  6

(HRC = 4.4-0.8-0.6 = 3 m)
H RC (L  W) 3(30  6)
RCR = 5 5 3
LW 30  6

H FC (L  W) 5
0.8(30  6)
 0.8
FCR = 5 30  6
LW
16
 6.1.2 การหาค่าสัมประสิทธิ์การใช้ประโยชน์ (Coefficient of Utilization, CU)

การหาค่า CU จากตารางของ IES หรือของผู้ผลิตที่ให้ข้อมูลเป็นมาตรฐาน IES จะต้องใช้ค่า

- สัมประสิทธิ์ในการสะท้อนแสงของเพดาน (Ceiling Reflectance, c)
- สัมประสิทธิ์ในการสะท้อนแสงของผนังห้อง (Wall Reflectance, w) และ
- สัมประสิทธิ์ในการสะท้อนแสงของพื้น (Floor Reflectance, f)

จากนั้น ทาการหาค่า
- ประสิทธิผลในการสะท้อนแสงของส่วนเพดาน (Effective Ceiling Reflectance, cc)
- ประสิทธิผลในการสะท้อนแสงของส่วนใต้พื้นงาน (Effective Floor Reflectance, fc)

17
 โดยค่าประสิทธิผลทั้งสองสามารถหาได้จากการเปิด ตารางมาตรฐานของ IES
ซึ่งได้แสดงไว้ในตารางที่ 6.1 ค่า cc และ fc จะขึ้นอยู่กับสัมประสิทธิ์การสะท้อนแสง
ของเพดาน, พื้น และผนัง และยังขึ้นอยู่กับค่าอัตราส่วนโพรงด้วย จากนั้นนาค่า ที่ได้ไป
เปิดตารางหาค่า CU ต่อไป ค่า CU สามารถหาค่าได้จาก ข้อมูลดวงโคมของผู้ผลิต หรือ
ตารางมาตรฐานของ IES

หมายเหตุ ในกรณีที่ดวงโคมถูกยึดติดเพดาน HCC = 0 จะได้ค่า CCR = 0 และจะได้ว่า

ค่า cc = c นั่นคือเราสามารถใช้สัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงของเพดานได้เลย ใน
กรณีที่พื้นที่ทางานเป็นระดับเดียวกับพื้น HFC = 0 จะได้ค่า FCR = 0 และจะได้ว่า ค่า
fc = f นั่นคือเราสามารถใช้สัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงของห้องได้เลย

18
ตัวอย่างที่ 6.2 จากขนาดห้องในตัวอย่างที่ 6.1 สมมติเพดานมีค่า c เป็น 80 % ผนัง
มีค่า w เป็น 50 % พื้นห้องมีค่า f เป็น 10 % จะหาค่า cc และ fc ได้จากตาราง
เป็นเท่าใด

วิธีทำ
1. หาค่า cc จากตาราง c = 80 % w = 50 % และ CCR = 0.6
ได้ค่า cc เป็น 71 (~ 70)

2. หาค่า fc จากตาราง f = 10 % w = 50 % และ FCR = 0.8

ได้ค่า fc เป็น 11 (~ 10)

21
 ตารางสาหรับหาค่า Effective Ceiling Reflectance, cc และ Effective Floor Reflectance, fc
Percent
Base* Reflec- 90 80 70 60 50
tance
Percent Wall 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Reflectance
Cavity Ratio
0.2 89 88 88 87 86 85 85 84 84 82 79 78 78 77 77 76 76 75 74 72 70 69 68 68 67 67 66 66 65 64 60 59 59 59 58 57 56 56 55 53 50 50 49 49 48 48 47 46 46 44
0.4 88 87 86 85 84 83 81 80 79 76 79 77 76 75 74 73 72 71 70 68 69 68 67 66 65 64 63 62 61 58 60 59 59 58 57 55 54 53 52 50 50 49 48 48 47 46 45 45 44 42
0.6 87 86 84 82 84 79 77 76 74 73 78 76 75 73 71 70 68 66 65 63 69 67 65 64 63 61 59 58 57 54 60 58 57 56 55 53 51 51 50 46 50 48 47 46 45 44 43 42 41 38
0.8 87 85 82 80 77 75 73 71 69 67 78 75 73 71 69 67 65 63 61 57 68 66 64 62 60 58 56 55 53 50 59 57 56 55 54 51 48 47 46 43 50 48 47 45 44 42 40 39 38 36
1.0 86 83 80 77 75 72 69 66 64 62 77 74 72 69 67 65 62 60 57 55 68 65 62 60 58 55 53 52 50 47 59 57 55 53 51 48 45 44 43 41 50 48 46 44 43 41 38 37 36 34
1.2 85 82 78 75 72 69 66 63 60 57 76 73 70 67 64 61 58 55 53 51 67 64 61 59 57 54 50 48 46 44 59 56 54 51 49 46 44 42 40 38 50 47 45 43 41 39 36 35 34 29
1.4 85 80 77 73 69 65 62 59 57 52 76 72 68 65 62 59 55 53 50 48 67 63 60 58 55 51 47 45 44 41 59 56 53 49 47 44 41 39 38 36 50 47 45 42 40 38 35 34 32 27
1.6 84 79 75 71 67 63 59 56 53 50 75 71 67 63 60 57 56 50 47 44 67 62 59 56 53 47 45 43 41 38 59 55 52 48 45 42 39 37 35 33 50 47 44 41 39 36 33 32 30 26
1.8 83 78 73 69 64 60 56 53 50 48 75 70 66 62 58 54 50 47 44 41 66 61 58 54 51 46 42 40 38 35 58 55 51 47 44 40 38 35 33 31 50 46 43 40 38 35 31 30 28 25
2.0 83 77 72 67 62 56 53 50 47 43 74 69 64 60 56 52 48 45 41 38 66 60 56 52 49 45 40 38 36 33 58 54 50 46 43 39 35 33 31 29 50 46 43 40 37 34 30 28 26 24
2.2 82 76 70 65 59 54 50 47 44 40 74 68 63 58 54 49 45 42 38 35 66 60 55 51 48 43 38 36 34 32 58 53 49 45 42 37 34 31 29 28 50 46 42 38 36 33 29 27 24 22
2.4 82 75 69 64 58 53 48 45 41 37 73 67 61 56 52 47 43 40 36 33 65 60 54 50 46 41 37 35 32 30 58 53 48 44 41 36 32 30 27 26 50 46 42 37 35 31 27 25 23 21
2.6 81 74 67 62 56 51 46 42 38 35 73 66 60 55 50 45 41 38 34 31 65 59 54 49 45 40 35 33 30 28 58 53 48 43 39 35 31 28 26 24 50 46 41 37 34 30 26 23 21 20
2.8 81 73 66 60 54 49 44 40 36 34 73 65 59 53 48 43 39 36 32 29 65 59 53 48 43 38 33 30 28 26 58 53 47 43 38 34 29 27 24 22 50 46 41 36 33 29 25 22 20 19
3.0 80 72 64 58 52 47 42 38 34 30 72 65 58 52 47 42 37 34 30 27 64 58 52 47 42 37 32 29 27 24 57 52 46 42 37 32 28 25 23 20 50 45 40 36 32 28 24 21 19 17
3.2 79 71 63 56 50 45 40 36 32 28 72 65 57 51 45 40 35 33 28 25 64 58 51 46 40 36 31 28 25 23 57 51 45 41 36 31 27 23 22 18 50 44 39 35 31 27 23 20 18 16
3.4 79 70 62 54 48 43 38 34 30 27 71 64 56 49 44 39 34 32 27 24 64 57 50 45 39 35 29 27 24 22 57 51 45 40 35 30 26 23 20 17 50 44 39 35 30 26 22 19 17 15
3.6 78 69 61 53 47 42 36 32 28 25 71 63 54 48 43 38 32 30 25 23 63 56 49 44 38 33 28 25 22 20 57 50 44 39 34 29 25 22 19 16 50 44 39 34 29 25 21 18 16 14
3.8 78 69 60 51 45 40 35 31 27 23 70 62 53 47 41 36 31 28 24 22 63 56 49 43 37 32 27 24 21 19 57 50 43 38 33 29 24 21 19 15 50 44 38 34 29 25 21 17 15 13
4.0 77 69 58 51 44 39 33 29 25 22 70 61 53 46 40 35 30 26 22 20 63 55 48 42 36 31 26 23 20 17 57 49 42 37 32 28 23 20 18 14 50 44 38 33 28 24 20 17 15 12
4.2 77 62 57 50 43 37 32 28 24 21 69 60 52 45 39 34 29 25 21 18 62 55 47 41 35 30 25 22 19 16 56 49 42 37 32 27 22 19 17 14 50 43 37 32 28 24 20 17 14 12
4.4 76 61 56 49 42 36 31 27 23 20 69 60 51 44 38 33 28 24 20 17 62 54 46 40 34 29 24 21 18 15 56 49 42 36 31 27 22 19 16 13 50 43 37 32 27 23 19 16 13 11
4.6 76 60 55 47 40 35 30 26 22 19 69 59 50 43 37 32 27 23 19 15 62 53 45 39 33 28 24 21 17 14 56 49 41 35 30 26 21 18 16 13 50 43 36 31 26 22 18 15 13 10
4.8 75 59 54 46 39 34 28 25 21 18 68 58 49 42 36 31 26 22 18 14 62 53 45 38 32 27 23 20 16 13 56 48 41 34 29 25 21 18 15 12 50 43 36 31 26 22 18 15 12 09
5.0 75 59 53 45 38 33 28 24 20 16 68 58 48 41 35 30 25 21 18 14 61 52 44 36 31 26 22 19 16 12 56 48 40 34 28 24 20 17 14 11 50 42 35 30 25 21 17 14 12 09
6.0 73 61 49 41 34 29 24 20 16 11 66 55 44 38 31 27 22 19 15 10 60 51 41 35 28 24 19 16 13 09 55 45 37 31 25 21 17 14 11 07 50 42 34 29 23 19 15 13 10 06
7.0 70 58 45 38 30 27 21 18 14 08 64 53 41 35 28 24 19 16 12 07 58 48 38 32 26 22 17 14 11 06 54 43 35 30 24 20 15 12 09 05 49 41 32 27 21 18 14 11 08 05
8.0 68 55 42 35 27 23 18 15 12 06 62 50 38 32 25 21 17 14 11 05 57 46 35 29 23 19 15 13 10 05 53 42 33 28 22 18 14 11 08 04 49 40 30 25 19 16 12 10 07 03
9.0 66 52 38 31 25 21 16 14 11 05 61 49 36 30 23 19 15 13 10 04 56 45 33 27 21 18 14 12 09 04 52 40 31 26 20 16 12 10 07 03 48 39 29 24 18 15 11 09 07 03
10.0 65 51 36 29 22 19 15 11 09 04 59 46 33 27 21 18 14 11 08 03 55 43 31 25 19 16 12 10 08 03 51 39 29 24 18 15 11 09 07 02 47 37 27 22 17 14 10 08 06 02
* Ceiling, floor or floor of cavity
19
 ตารางสาหรับหาค่า Effective Ceiling Reflectance, cc และ Effective Floor Reflectance, fc
Percent
Base* Reflec- 40 30 20 10 0
tance
Percent Wall 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Reflectance
Cavity Ratio
0.2 40 40 39 39 39 38 38 37 36 36 31 31 30 30 29 29 29 28 28 27 21 20 20 20 20 20 19 19 19 17 11 11 11 10 10 10 10 09 09 09 02 02 02 01 01 01 01 00 00 0
0.4 41 40 39 39 38 37 36 35 34 34 31 31 30 30 29 28 28 27 26 25 22 21 20 20 20 19 19 18 18 16 12 11 11 11 11 10 10 09 09 08 04 03 03 02 02 02 01 01 00 0
0.6 41 40 39 38 37 36 34 33 32 31 32 31 30 29 28 27 26 26 25 23 23 21 21 20 19 19 18 18 17 15 13 13 12 11 11 10 10 09 08 08 05 05 04 03 03 02 02 01 01 0
0.8 41 40 38 37 36 35 33 32 31 29 32 31 30 29 28 26 25 25 23 22 24 22 21 20 19 19 18 17 16 14 15 14 13 12 11 10 10 09 08 07 07 06 05 04 04 03 02 02 01 0
1.0 42 40 38 37 35 33 32 31 29 27 33 32 30 29 27 25 24 23 22 20 25 23 22 20 19 18 17 16 15 13 16 14 13 12 12 11 10 09 08 07 08 07 06 05 04 03 02 02 01 0
1.2 42 40 38 36 34 32 30 29 27 25 33 32 30 28 27 25 23 22 21 19 25 23 22 20 19 17 17 16 14 12 17 15 14 13 12 11 10 09 07 06 10 08 07 06 05 04 03 02 01 0
1.4 42 39 37 35 33 31 29 27 25 23 34 32 30 28 26 24 22 21 19 18 26 24 22 20 18 17 16 15 13 12 18 16 14 13 12 11 10 09 07 06 11 09 08 07 06 04 03 02 01 0
1.6 42 39 37 35 32 30 27 25 23 22 34 33 29 27 25 23 22 20 18 17 26 24 22 20 18 17 16 15 13 11 19 17 15 14 12 11 09 08 07 06 12 10 09 07 06 05 03 02 01 0
1.8 42 39 36 34 31 29 26 24 22 21 35 33 29 27 25 23 21 19 17 16 27 25 23 20 18 17 15 14 12 10 19 17 15 14 13 11 09 08 06 05 13 11 09 08 07 05 04 03 01 0
2.0 42 39 36 34 31 28 25 23 21 19 35 33 29 26 24 22 20 18 16 14 28 25 23 20 18 16 15 13 11 09 20 18 16 14 13 11 09 08 06 05 14 12 10 09 07 05 04 03 01 0
2.2 42 39 36 33 30 27 24 22 19 18 36 32 29 26 24 22 19 17 15 13 28 25 23 20 18 16 14 12 10 09 21 19 16 14 13 11 09 07 06 05 15 13 11 09 07 06 04 03 01 0
2.4 43 39 35 33 29 27 24 21 18 17 36 32 29 26 24 22 19 16 14 12 29 26 23 20 18 16 14 12 10 08 22 19 17 15 13 11 09 07 06 05 16 13 11 09 08 06 04 03 01 0
2.6 43 39 35 32 29 26 23 20 17 15 36 32 29 25 23 21 18 16 14 12 29 26 23 20 18 16 14 11 09 08 23 20 17 15 13 11 09 07 06 04 17 14 12 10 08 06 05 03 02 0
2.8 43 39 35 32 28 25 22 19 16 14 37 33 29 25 23 21 17 15 13 11 30 27 23 20 18 15 13 11 09 07 23 20 18 16 13 11 09 07 05 03 17 15 13 10 08 07 05 03 02 0
3.0 43 39 35 31 27 24 21 18 16 13 37 33 29 25 22 20 17 15 12 10 30 27 23 20 17 15 13 11 09 07 24 21 18 16 13 11 09 07 05 03 18 16 13 11 09 07 05 03 02 0
3.2 43 39 35 31 27 23 20 17 15 13 37 33 29 25 22 19 16 14 12 10 31 27 23 20 17 15 12 11 09 06 25 21 18 16 13 11 09 07 05 03 19 16 14 11 09 07 05 03 02 0
3.4 43 39 34 30 26 23 20 17 14 12 37 33 29 25 22 19 16 14 11 09 31 27 23 20 17 15 12 10 08 06 26 22 18 16 13 11 09 07 05 03 20 17 14 12 09 07 05 03 02 0
3.6 44 39 34 30 26 22 19 16 14 11 38 33 29 24 21 18 15 13 10 09 32 27 23 20 17 15 12 10 08 05 26 22 19 16 13 11 09 06 04 03 20 17 15 12 10 08 05 04 02 0
3.8 44 38 33 29 25 22 18 16 13 10 38 33 28 24 21 18 15 13 10 08 32 28 23 20 17 15 12 10 07 05 27 23 19 17 14 11 09 06 04 02 21 18 15 12 10 08 05 04 02 0
4.0 44 38 33 29 25 21 18 15 12 10 38 33 28 24 21 18 14 12 09 07 33 28 23 20 17 14 11 09 07 05 27 23 20 17 14 11 09 06 04 02 22 18 15 13 10 08 05 04 02 0
4.2 44 38 33 29 24 21 17 15 12 10 38 33 28 24 20 17 14 12 09 07 33 28 23 20 17 14 11 09 07 04 28 24 20 17 14 11 09 06 04 02 22 19 16 13 10 08 06 04 02 0
4.4 44 38 33 28 24 20 17 14 11 09 39 33 28 24 20 17 14 11 09 06 34 28 24 20 17 14 11 09 07 04 28 24 20 17 14 11 08 06 04 02 23 19 16 13 10 08 06 04 02 0
4.6 44 38 32 28 23 19 16 14 11 08 39 33 28 24 20 17 13 10 08 06 34 29 24 20 17 14 11 09 07 04 29 25 20 17 14 11 08 06 04 02 23 20 17 13 11 08 06 04 02 0
4.8 44 38 32 27 22 19 16 13 10 08 39 33 28 24 20 17 13 10 08 05 35 29 24 20 17 13 10 08 06 04 29 25 20 17 14 11 08 06 04 02 24 20 17 14 11 08 06 04 02 0
5.0 45 38 31 27 22 19 15 13 10 07 39 33 28 24 19 16 13 10 08 05 35 29 24 20 16 13 10 08 06 04 30 25 20 17 14 11 08 06 04 02 25 21 17 14 11 08 06 04 02 0
6.0 44 37 30 25 20 17 13 11 08 05 39 33 27 23 18 15 11 09 06 04 36 30 24 20 16 13 10 08 05 02 31 26 21 18 14 11 08 06 03 01 27 23 18 15 12 09 06 04 02 0
7.0 44 36 29 24 19 16 12 10 07 04 40 33 26 22 17 14 10 08 05 03 36 30 24 20 15 12 09 07 04 02 32 27 21 17 13 11 08 06 03 01 28 24 19 15 12 09 06 04 02 0
8.0 44 35 28 23 18 15 11 09 06 03 40 33 26 21 16 13 09 07 04 02 37 30 23 19 15 12 08 06 03 01 33 27 21 17 13 10 07 05 03 01 30 25 20 15 12 09 06 04 02 0
9.0 44 35 26 21 16 13 10 08 05 02 40 33 25 20 15 12 09 07 04 02 37 29 23 19 14 11 08 06 03 01 34 28 21 17 13 10 07 05 02 01 31 25 20 15 12 09 06 04 02 0
10.0 43 34 25 20 15 12 08 07 05 02 40 32 24 19 14 11 08 06 03 01 37 29 22 18 13 10 07 05 03 01 34 28 21 17 12 10 07 05 02 01 31 25 20 15 12 09 06 04 02 0
* Ceiling, floor or floor of cavity
20
ค่า cc และ fc ที่ได้จะนาไปหาค่า CU ได้จากข้อมูลทางแสงของดวงโคม

22
ตัวอย่างที่ 6.2 จากขนาดห้องในตัวอย่างที่ 6.1 สมมติเพดานมีค่า c เป็น 80 % ผนัง
มีค่า w เป็น 50 % พื้นห้องมีค่า f เป็น 10 % จะหาค่า cc และ fc ได้จากตาราง
เป็นเท่าใด

วิธีทำ
1. หาค่า cc จากตาราง c = 80 % w = 50 % และ CCR = 0.6
ได้ค่า cc เป็น 71 (~ 70)

2. หาค่า fc จากตาราง f = 10 % w = 50 % และ FCR = 0.8

ได้ค่า fc เป็น 11 (~ 10)

21
ตัวอย่างที่ 6.3 จากตัวอย่างที่ 6.2 ที่ผ่านมาเราได้ค่า cc เป็น 71 (~ 70) fc เป็น 11
(~ 10) และ RCR = 3.0 สมมติเลือกใช้หลอดที่มีข้อมูลตรงกับตาราง IES หลอดแบบที่
30 จะสามารถหาค่า CU จากตารางได้เป็น
CU = 0.43
(ค่านี้ เป็นค่า CU สาหรับ fc = 20 % ถ้าค่า fc ต่างไปจาก 20 % จะต้องทาการ
ปรับค่าโดยใช้ค่าในตารางของ IES ซึ่งจะกล่าวต่อไป)

ในกรณีที่ค่า CU ไม่ตรงกับค่าในตาราง เราสามารถทาการ Interpolated ได้ 23

ตัวอย่างที่ 6.4 สมมติว่า ค่า cc = 70, w = 45 และค่า RCR = 3.0 ค่า CU จะหา
จากตารางโดยทาการ interpolate ได้ดังนี้
ที่ w ต่างกัน 50-30 = 20 ค่า CU ต่างกัน 0.43-0.39 = 0.04
ดังนั้น ที่ w ต่างกัน 45-30 = 15 ค่า CU จะต่างกัน (15)(0.04) / 20 = 0.03
ดังนั้น ในกรณีนี้ CU = 0.39+0.03 = 0.42

24
 %Effective
Ceiling Cav- 80 70 50 30 10
ity Reflec-
tance, cc
% Wall Re-
flectance, w 70 50 30 10 70 50 30 10 50 30 10 50 30 10 50 30 10
For 30 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)
Room Cavity
6.3.2.2 การปรับค่า Ratio
1 1.092 1.082 1.075 1.068 1.077 1.070 1.064 1.059 1.049 1.044 1.040 1.028 1.026 1.023 1.012 1.010 1.008
2 1.079 1.066 1.055 1.047 1.068 1.057 1.048 1.039 1.041 1.033 1.027 1.026 1.021 1.017 1.013 1.010 1.006
CU ให้ถูกต้อง 3
4
1.070
1.062
1.054
1.045
1.042 1.033 1.061 1.048 1.037 1.028 1.034 1.027 1.020 1.024 1.017
1.033 1.024 1.055 1.040 1.029 1.021 1.030 1.022 1.015 1.022 1.015
1.012
1.010
1.014
1.014
1.009
1.009
1.005
1.004
ค่า CU ที่ 5
6
1.056
1.052
1.038
1.033
1.026 1.018 1.050 1.034 1.024 1.015 1.027 1.018 1.012 1.020 1.013
1.021 1.014 1.047 1.030 1.020 1.012 1.024 1.015 1.009 1.019 1.012
1.008
1.006
1.014
1.014
1.009
1.008
1.004
1.003
7 1.047 1.029 1.018 1.011 1.043 1.026 1.017 1.009 1.022 1.013 1.007 1.018 1.010 1.005 1.014 1.008 1.003
อ่านได้จากตารางที่ 6.2 8
9
1.044
1.040
1.026
1.024
1.015 1.009 1.040 1.024 1.015 1.007 1.020 1.012 1.006 1.017 1.009
1.014 1.007 1.037 1.022 1.014 1.006 1.019 1.011 1.005 1.016 1.009
1.004
1.004
1.013
1.013
1.007
1.007
1.003
1.002
เป็นค่า CU ที่พิจารณาที่ 10 1.037 1.022 1.012 1.006 1.034 1.020 1.012 1.005 1.017 1.010 1.004 1.015 1.009
For 10 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)
1.003 1.013 1.007 1.002

fc เท่ากับ 20 ในกรณี Room Cavity

Ratio
1 .923 .929 .935 .940 .993 .939 .943 .948 .956 .960 .963 .973 .976 .979 .989 .991 .993
ที่ค่า fc ต่างไปจาก 20 2
3
.931
.939
.942
.951
.950
.961
.958 .940 .949 .957 .963 .962 .968 .974 .976
.969 .945 .957 .966 .973 .967 .975 .981 .978
.980
.983
.986
.988
.988
.988
.991
.992
.995
.996
4 .944 .958 .969 .978 .950 .963 .973 .980 .972 .980 .986 .980 .986 .991 .987 .992 .996
จะต้ อ งท าการปรั บ ค่ า 5
6
.949
.953
.964
.969
.976
.980
.983 .954 .968 .978 .985 .975 .983 .989 .981
.986 .958 .972 .982 .989 .977 .985 .992 .982
.988
.989
.993
.995
.987
.987
.992
.993
.997
.997
CU ให้ถูกต้องโดยดูจาก 7
8
.957
.960
.973
.976
.983
.986
.991 .961 .975 .985 .991 .979 .987 .994 .983
.993 .963 .977 .987 .993 .981 .988 .995 .984
.990
.991
.996
.997
.987
.987
.993
.994
.998
.998
9 .963 .978 .987 .994 .965 .979 .989 .994 .983 .990 .996 .985 .992 .998 .988 .994 .999
ตารางมาตรฐานของ IES 10 .965 .980 .989 .995 .967 .981 .990 .995 .984 .991 .997 .986
For 0 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)
.993 .998 .988 .994 .999
Room Cavity
Ratio
1 .859 .870 .879 .886 .873 .884 .893 .901 .916 .923 .929 .948 .954 .960 .979 .983 .987
2 .8971 .887 .903 .919 .886 .902 .916 .928 .926 .938 .949 .954 .963 .971 .978 .983 .991
3 .882 .904 .915 .942 .989 .918 .934 .947 .936 .950 .964 .958 .969 .979 .976 .984 .993
4 .893 .919 .941 .958 .908 .930 .948 .961 .945 .961 .974 .961 .974 .984 .975 .985 .994
5 .903 .931 .953 .969 .914 .939 .958 .970 .951 .967 .980 .964 .977 .988 .975 .985 .995
6 .911 .940 .961 .976 .920 .945 .965 .977 .955 .972 .985 .966 .979 .991 .975 .986 .996
7 .917 .947 .967 .981 .924 .950 .970 .982 .959 .975 .988 .968 .981 .993 .975 .987 .997
8 .922 .953 .971 .985 .292 .955 .975 .986 .963 .978 .991 .970 .983 .995 .976 25.988 .998
9 .928 .958 .975 .988 .933 .959 .980 .989 .966 .980 .993 .971 .985 .996 .976 .988 .998
10 .933 .962 .979 .991 .937 .963 .983 .992 .969 .982 .995 .973 .987 .997 .977 .989 .999
 %Effective
Ceiling Cav- 80 70 50 30 10
ity Reflec-
tance, cc
% Wall Re-
ตัวอย่างที่ 6.5 จาก flectance, w 70 50 30 10 70 50 30 10 50 30 10 50 30
For 30 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)
10 50 30 10

ตัวอย่างที่ 6.3 เราได้ค่า Room Cavity

Ratio
CU = 0.43 สาหรับ fc 1
2
1.092
1.079
1.082
1.066
1.075 1.068 1.077 1.070 1.064 1.059 1.049 1.044 1.040 1.028 1.026
1.055 1.047 1.068 1.057 1.048 1.039 1.041 1.033 1.027 1.026 1.021
1.023
1.017
1.012
1.013
1.010
1.010
1.008
1.006
3 1.070 1.054 1.042 1.033 1.061 1.048 1.037 1.028 1.034 1.027 1.020 1.024 1.017 1.012 1.014 1.009 1.005
= 20 % แต่ในกรณีนี้ fc 4
5
1.062
1.056
1.045
1.038
1.033 1.024 1.055 1.040 1.029 1.021 1.030 1.022 1.015 1.022 1.015
1.026 1.018 1.050 1.034 1.024 1.015 1.027 1.018 1.012 1.020 1.013
1.010
1.008
1.014
1.014
1.009
1.009
1.004
1.004
ต่างไปจาก 20 คือมีค่า 6
7
1.052
1.047
1.033
1.029
1.021 1.014 1.047 1.030 1.020 1.012 1.024 1.015 1.009 1.019 1.012
1.018 1.011 1.043 1.026 1.017 1.009 1.022 1.013 1.007 1.018 1.010
1.006
1.005
1.014
1.014
1.008
1.008
1.003
1.003
8 1.044 1.026 1.015 1.009 1.040 1.024 1.015 1.007 1.020 1.012 1.006 1.017 1.009 1.004 1.013 1.007 1.003
11.5 หรือประมาณ 10 9
10
1.040
1.037
1.024
1.022
1.014 1.007 1.037 1.022 1.014 1.006 1.019 1.011 1.005 1.016 1.009
1.012 1.006 1.034 1.020 1.012 1.005 1.017 1.010 1.004 1.015 1.009
1.004
1.003
1.013
1.013
1.007
1.007
1.002
1.002
ดังนั้นต้องทาการปรับค่า Room Cavity
For 10 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)
Ratio
ให้ถูกต้องโดย 1 .923 .929 .935 .940 .993 .939 .943 .948 .956 .960 .963 .973 .976 .979 .989 .991 .993
2 .931 .942 .950 .958 .940 .949 .957 .963 .962 .968 .974 .976 .980 .986 .988 .991 .995
3 .939 .951 .961 .969 .945 .957 .966 .973 .967 .975 .981 .978 .983 .988 .988 .992 .996
4 .944 .958 .969 .978 .950 .963 .973 .980 .972 .980 .986 .980 .986 .991 .987 .992 .996
5 .949 .964 .976 .983 .954 .968 .978 .985 .975 .983 .989 .981 .988 .993 .987 .992 .997
จากตารางอ่ า นค่ า ตั ว 6
7
.953
.957
.969
.973
.980
.983
.986 .958 .972 .982 .989 .977 .985 .992 .982
.991 .961 .975 .985 .991 .979 .987 .994 .983
.989
.990
.995
.996
.987
.987
.993
.993
.997
.998
8 .960 .976 .986 .993 .963 .977 .987 .993 .981 .988 .995 .984 .991 .997 .987 .994 .998
คู ณ ได้ เ ท่ า กั บ 0.957 9 .963 .978 .987 .994 .965 .979 .989 .994 .983 .990 .996 .985 .992 .998 .988 .994 .999
10 .965 .980 .989 .995 .967 .981 .990 .995 .984 .991 .997 .986 .993 .998 .988 .994 .999
ดั ง นั้ น ค่ า CU คื อ Room Cavity
For 0 Percent Effective Floor Cavity Reflectance (20 Percent = 1.00)

0.43*0.957 = 0.412 Ratio

1 .859 .870 .879 .886 .873 .884 .893 .901 .916 .923 .929 .948 .954 .960 .979 .983 .987
2 .8971 .887 .903 .919 .886 .902 .916 .928 .926 .938 .949 .954 .963 .971 .978 .983 .991
3 .882 .904 .915 .942 .989 .918 .934 .947 .936 .950 .964 .958 .969 .979 .976 .984 .993
4 .893 .919 .941 .958 .908 .930 .948 .961 .945 .961 .974 .961 .974 .984 .975 .985 .994
5 .903 .931 .953 .969 .914 .939 .958 .970 .951 .967 .980 .964 .977 .988 .975 .985 .995
6 .911 .940 .961 .976 .920 .945 .965 .977 .955 .972 .985 .966 .979 .991 .975 .986 .996
7 .917 .947 .967 .981 .924 .950 .970 .982 .959 .975 .988 .968 .981 .993 .975 .987 .997
8 .922 .953 .971 .985 .292 .955 .975 .986 .963 .978 .991 .970 .983 .995 26
.976 .988 .998
9 .928 .958 .975 .988 .933 .959 .980 .989 .966 .980 .993 .971 .985 .996 .976 .988 .998
10 .933 .962 .979 .991 .937 .963 .983 .992 .969 .982 .995 .973 .987 .997 .977 .989 .999
6.1.3 การหาค่าความเสื่อมสภาพของหลอไฟ – LLD
การหาค่าความเสื่อมของหลอดไฟ หรือ Lamp Lumen
Depreciation, LLD สามารถหาได้จากปริมาณแสงเฉลี่ยตลอดอายุการใช้งาน
ต่อปริมาณแสงเริ่มต้น ตัวอย่างเช่น หลอด Metal Halide มีค่า lumen
เริ่มต้นเป็น 34000 lumen และมีค่า lumen เฉลี่ย 25600 lumen ค่า LLD
ของหลอดจะเป็น 25600/34000 = 0.75 บางครั้งค่า LLD อาจบอกเป็น
เปอร์เซ็นต์ เช่น 90% หมายถึงมีค่า LLD = 0.9

27
6.1.4 การหาค่าความเสื่อมจากความสกปรกของดวงโคม - LDD
ค่าความเสื่อมจากความสกปรกของดวงโคม หรือ Luminaire Dirt
Depreciation, LDD หาได้จากการอ่านกราฟมาตรฐาน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการทา
ความสะอาดของผู้ใช้ โดย IES ได้แบ่งประเภทของดวงโคมออกเป็น 6 ประเภท
ตามลักษณะของดวงโคมในการครอบส่วนบนและล่าง ดังแสดงในตารางที่ 6.3
และ IES ยังแบ่งประเภทการบารุงรักษาทางด้านความสะอาดออกเป็น 5
ประเภท คือ
VC – Very Clean สะอาดมาก C – Clean สะอาด
M – Medium ปานกลาง D – Dirty สกปรก
VD – Very Dirty สกปรกมาก

28
กราฟแสดงค่า LDD ของดวงโคมประเภทต่าง ๆ ตามระยะเวลาที่ทาความสะอาด

29
ตัวอย่างที่ 6.6 จากตัวอย่างที่ 6.1, 6.2, 6.3 และ 6.5 ใช้ดวงโคมที่มีข้อมูลตรงกับตาราง IES
แบบที่ 30 ซึ่งเป็นแบบ Maintenance Category IV ถ้าสภาวะแวดล้อมของห้องที่ติดตั้งถือ
ว่าอยู่ในระดับ ความสะอาดแบบสะอาด C-Clean และมีการทาความสะอาดทุก ๆ 2 ปี
ดังนั้นอ่านค่า LDD จากกราฟของดวงโคม Category IV ได้ค่าเป็น 0.8
ประเภทดวงโคม IV

ระดับความสะอาด
ของห้อง C

ทาความสะอาด
ทุก ๆ 2 ปี (24 เดือน)

30
 ฝาครอบด้านบน ฝาครอบด้านล่าง
ประเภทโคม
ตารางแสดงการจัดประเภท Category I ไม่มี ไม่มี
ของดวงโคมเพื่อใช้ในการหา Category II 1. ไม่มี 1. ไม่มี
2. วัสดุโปร่ งใส 2. ตะแกรงรวงผึ้ง หรื อตะแกรง
ค่า LDD 3. วัสดุโปร่ งแสง ก้างปลา
4. วัสดุทึบแสง
มีช่องเปิ ดให้แสงส่ องขึ้น 15 % หรื อมากกว่า
Category III 1. วัสดุโปร่ งใส 1. ไม่มี
2. วัสดุโปร่ งแสง 2. ตะแกรงรวงผึ้ง หรื อตะแกรง
3. วัสดุทึบแสง ก้างปลา
มีช่องเปิ ดให้แสงส่ องขึ้นน้อยกว่า 15 %
Category IV 1. วัสดุโปร่ งใส 1. ไม่มี
2. วัสดุโปร่ งแสง 2. ตะแกรงรวงผึ้ง
3. วัสดุทึบแสง
ไม่มีแสงส่ องขึ้น
Category V 1. วัสดุโปร่ งใส 1. วัสดุโปร่ งใส ไม่มีช่องเปิ ด
2. วัสดุโปร่ งแสง 2. วัสดุโปร่ งแสง
3. วัสดุทึบแสง
ไม่มีแสงส่ องขึ้น
Category VI 1. วัสดุโปร่ งใส 1. วัสดุโปร่ งใส
2. วัสดุโปร่ งแสง 2. วัสดุโปร่ งแสง ไม่มีช่องเปิ ด
3. วัสดุทึบแสง 3. วัสดุทึบแสง
ไม่มีแสงส่ องขึ้น 31
ตัวอย่างที่ 6.7 จากข้อมูลในตัวอย่างที่ 6.1, 6.2, 6.3, 6.5, และ 6.6 ถ้าห้องต้องการความ
ส่องสว่าง 500 Lux ใช้หลอด ฟลูออเรสเซนต์ มีค่าฟลักซ์ส่องสว่าง 3200 lumen (2 หลอด
ต่อโคม), มีค่า LLD ของหลอด 0.75, CU = 0.412 และ LDD = 0.8 จะได้จานวนหลอดเป็น
Total Lumen Required
Number of luminair 
Lumen per Luminaire
Lux  m 2

CU  LDD  LLD  Lumen per Luminaire
500 * (6 * 30)

0.412 * 0.8 * 0.75 * (3200 * 2)
 56.88  57

จานวนโคมไฟที่ใช้คืออย่างน้อย 57 โคม
32
 HCC (L  W) HRC (L  W) HFC (L  W)
CCR  5 RCR  5 FCR  5
L´ W L´ W L´ W

 w c w  w f
เปิ ดตาราง เปิ ดตาราง

 cc  fc

เปิ ดตาราง

LUX หรื อ FC CU
ทีต่ ้ องการ

LDD จากกราฟ
(ความสกปรกของโคม) Lumen Lumen ต่อหนึ่งดวงโคม
ทั้งหมดทีต่ ้ องติดตั้ง

LLD
จากคุณสมบัติของหลอด

จานวนดวงโคมทั้งหมดที่
ต้ องติดตั้ง 33
ตัวอย่างที่ 6.8 ห้องที่ออกแบบต้องการปริมาณความส่องสว่าง 500 Lux มีความยาว 15 m
กว้าง 6 m และมีระดับดวงโคม และพื้นงาน และค่าสัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงของเพดาน,
ผนัง และพื้น ดังรูปข้างล่าง ถ้าเลือกใช้หลอด และดวงโคมที่มีข้อมูลตรงกับตารางหลอด
หมายเลข 42 ของ IES ประเภทดวงโคม Category V อยู่ในห้องที่จัดอยู่ในระดับความ
สะอาดปานกลาง M-Medium มีการทาความสะอาดทุก 1 ปี หลอดที่ใช้มีค่า Lamp
Lumen Depreciation 0.85 จงคานวณหาจานวนดวงโคมที่ต้องใช้ ถ้าใช้ดวงโคมและหลอด
ที่มี ฟลักซ์ส่องสว่าง 10,000 lumen ต่อ 1 ดวงโคม

r = 40 % r = 80 %

0.3 m

Luminaires
มีแก้ไขระยะในรูป
1.8 m r = 50 %

Work Plan

0.6 m r = 30 % r = 10 %
34
 ตารางสาหรับหาค่า Effective Ceiling Reflectance, cc และ Effective Floor Reflectance, fc
Percent
Base* Reflec- 90 80 70 60 50
tance
Percent Wall 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Reflectance
Cavity Ratio
0.2 89 88 88 87 86 85 85 84 84 82 79 78 78 77 77 76 76 75 74 72 70 69 68 68 67 67 66 66 65 64 60 59 59 59 58 57 56 56 55 53 50 50 49 49 48 48 47 46 46 44
0.4 88 87 86 85 84 83 81 80 79 76 79 77 76 75 74 73 72 71 70 68 69 68 67 66 65 64 63 62 61 58 60 59 59 58 57 55 54 53 52 50 50 49 48 48 47 46 45 45 44 42
0.6 87 86 84 82 84 79 77 76 74 73 78 76 75 73 71 70 68 66 65 63 69 67 65 64 63 61 59 58 57 54 60 58 57 56 55 53 51 51 50 46 50 48 47 46 45 44 43 42 41 38
0.8 87 85 82 80 77 75 73 71 69 67 78 75 73 71 69 67 65 63 61 57 68 66 64 62 60 58 56 55 53 50 59 57 56 55 54 51 48 47 46 43 50 48 47 45 44 42 40 39 38 36
1.0 86 83 80 77 75 72 69 66 64 62 77 74 72 69 67 65 62 60 57 55 68 65 62 60 58 55 53 52 50 47 59 57 55 53 51 48 45 44 43 41 50 48 46 44 43 41 38 37 36 34
1.2 85 82 78 75 72 69 66 63 60 57 76 73 70 67 64 61 58 55 53 51 67 64 61 59 57 54 50 48 46 44 59 56 54 51 49 46 44 42 40 38 50 47 45 43 41 39 36 35 34 29
1.4 85 80 77 73 69 65 62 59 57 52 76 72 68 65 62 59 55 53 50 48 67 63 60 58 55 51 47 45 44 41 59 56 53 49 47 44 41 39 38 36 50 47 45 42 40 38 35 34 32 27
1.6 84 79 75 71 67 63 59 56 53 50 75 71 67 63 60 57 56 50 47 44 67 62 59 56 53 47 45 43 41 38 59 55 52 48 45 42 39 37 35 33 50 47 44 41 39 36 33 32 30 26
1.8 83 78 73 69 64 60 56 53 50 48 75 70 66 62 58 54 50 47 44 41 66 61 58 54 51 46 42 40 38 35 58 55 51 47 44 40 38 35 33 31 50 46 43 40 38 35 31 30 28 25
2.0 83 77 72 67 62 56 53 50 47 43 74 69 64 60 56 52 48 45 41 38 66 60 56 52 49 45 40 38 36 33 58 54 50 46 43 39 35 33 31 29 50 46 43 40 37 34 30 28 26 24
2.2 82 76 70 65 59 54 50 47 44 40 74 68 63 58 54 49 45 42 38 35 66 60 55 51 48 43 38 36 34 32 58 53 49 45 42 37 34 31 29 28 50 46 42 38 36 33 29 27 24 22
2.4 82 75 69 64 58 53 48 45 41 37 73 67 61 56 52 47 43 40 36 33 65 60 54 50 46 41 37 35 32 30 58 53 48 44 41 36 32 30 27 26 50 46 42 37 35 31 27 25 23 21
2.6 81 74 67 62 56 51 46 42 38 35 73 66 60 55 50 45 41 38 34 31 65 59 54 49 45 40 35 33 30 28 58 53 48 43 39 35 31 28 26 24 50 46 41 37 34 30 26 23 21 20
2.8 81 73 66 60 54 49 44 40 36 34 73 65 59 53 48 43 39 36 32 29 65 59 53 48 43 38 33 30 28 26 58 53 47 43 38 34 29 27 24 22 50 46 41 36 33 29 25 22 20 19
3.0 80 72 64 58 52 47 42 38 34 30 72 65 58 52 47 42 37 34 30 27 64 58 52 47 42 37 32 29 27 24 57 52 46 42 37 32 28 25 23 20 50 45 40 36 32 28 24 21 19 17
3.2 79 71 63 56 50 45 40 36 32 28 72 65 57 51 45 40 35 33 28 25 64 58 51 46 40 36 31 28 25 23 57 51 45 41 36 31 27 23 22 18 50 44 39 35 31 27 23 20 18 16
3.4 79 70 62 54 48 43 38 34 30 27 71 64 56 49 44 39 34 32 27 24 64 57 50 45 39 35 29 27 24 22 57 51 45 40 35 30 26 23 20 17 50 44 39 35 30 26 22 19 17 15
3.6 78 69 61 53 47 42 36 32 28 25 71 63 54 48 43 38 32 30 25 23 63 56 49 44 38 33 28 25 22 20 57 50 44 39 34 29 25 22 19 16 50 44 39 34 29 25 21 18 16 14
3.8 78 69 60 51 45 40 35 31 27 23 70 62 53 47 41 36 31 28 24 22 63 56 49 43 37 32 27 24 21 19 57 50 43 38 33 29 24 21 19 15 50 44 38 34 29 25 21 17 15 13
4.0 77 69 58 51 44 39 33 29 25 22 70 61 53 46 40 35 30 26 22 20 63 55 48 42 36 31 26 23 20 17 57 49 42 37 32 28 23 20 18 14 50 44 38 33 28 24 20 17 15 12
4.2 77 62 57 50 43 37 32 28 24 21 69 60 52 45 39 34 29 25 21 18 62 55 47 41 35 30 25 22 19 16 56 49 42 37 32 27 22 19 17 14 50 43 37 32 28 24 20 17 14 12
4.4 76 61 56 49 42 36 31 27 23 20 69 60 51 44 38 33 28 24 20 17 62 54 46 40 34 29 24 21 18 15 56 49 42 36 31 27 22 19 16 13 50 43 37 32 27 23 19 16 13 11
4.6 76 60 55 47 40 35 30 26 22 19 69 59 50 43 37 32 27 23 19 15 62 53 45 39 33 28 24 21 17 14 56 49 41 35 30 26 21 18 16 13 50 43 36 31 26 22 18 15 13 10
4.8 75 59 54 46 39 34 28 25 21 18 68 58 49 42 36 31 26 22 18 14 62 53 45 38 32 27 23 20 16 13 56 48 41 34 29 25 21 18 15 12 50 43 36 31 26 22 18 15 12 09
5.0 75 59 53 45 38 33 28 24 20 16 68 58 48 41 35 30 25 21 18 14 61 52 44 36 31 26 22 19 16 12 56 48 40 34 28 24 20 17 14 11 50 42 35 30 25 21 17 14 12 09
6.0 73 61 49 41 34 29 24 20 16 11 66 55 44 38 31 27 22 19 15 10 60 51 41 35 28 24 19 16 13 09 55 45 37 31 25 21 17 14 11 07 50 42 34 29 23 19 15 13 10 06
7.0 70 58 45 38 30 27 21 18 14 08 64 53 41 35 28 24 19 16 12 07 58 48 38 32 26 22 17 14 11 06 54 43 35 30 24 20 15 12 09 05 49 41 32 27 21 18 14 11 08 05
8.0 68 55 42 35 27 23 18 15 12 06 62 50 38 32 25 21 17 14 11 05 57 46 35 29 23 19 15 13 10 05 53 42 33 28 22 18 14 11 08 04 49 40 30 25 19 16 12 10 07 03
9.0 66 52 38 31 25 21 16 14 11 05 61 49 36 30 23 19 15 13 10 04 56 45 33 27 21 18 14 12 09 04 52 40 31 26 20 16 12 10 07 03 48 39 29 24 18 15 11 09 07 03
10.0 65 51 36 29 22 19 15 11 09 04 59 46 33 27 21 18 14 11 08 03 55 43 31 25 19 16 12 10 08 03 51 39 29 24 18 15 11 09 07 02 47 37 27 22 17 14 10 08 06 02
* Ceiling, floor or floor of cavity
35
 ตารางสาหรับหาค่า Effective Ceiling Reflectance, cc และ Effective Floor Reflectance, fc
Percent
Base* Reflec- 40 30 20 10 0
tance
Percent Wall 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Reflectance
Cavity Ratio
0.2 40 40 39 39 39 38 38 37 36 36 31 31 30 30 29 29 29 28 28 27 21 20 20 20 20 20 19 19 19 17 11 11 11 10 10 10 10 09 09 09 02 02 02 01 01 01 01 00 00 0
0.4 41 40 39 39 38 37 36 35 34 34 31 31 30 30 29 28 28 27 26 25 22 21 20 20 20 19 19 18 18 16 12 11 11 11 11 10 10 09 09 08 04 03 03 02 02 02 01 01 00 0
0.6 41 40 39 38 37 36 34 33 32 31 32 31 30 29 28 27 26 26 25 23 23 21 21 20 19 19 18 18 17 15 13 13 12 11 11 10 10 09 08 08 05 05 04 03 03 02 02 01 01 0
0.8 41 40 38 37 36 35 33 32 31 29 32 31 30 29 28 26 25 25 23 22 24 22 21 20 19 19 18 17 16 14 15 14 13 12 11 10 10 09 08 07 07 06 05 04 04 03 02 02 01 0
1.0 42 40 38 37 35 33 32 31 29 27 33 32 30 29 27 25 24 23 22 20 25 23 22 20 19 18 17 16 15 13 16 14 13 12 12 11 10 09 08 07 08 07 06 05 04 03 02 02 01 0
1.2 42 40 38 36 34 32 30 29 27 25 33 32 30 28 27 25 23 22 21 19 25 23 22 20 19 17 17 16 14 12 17 15 14 13 12 11 10 09 07 06 10 08 07 06 05 04 03 02 01 0
1.4 42 39 37 35 33 31 29 27 25 23 34 32 30 28 26 24 22 21 19 18 26 24 22 20 18 17 16 15 13 12 18 16 14 13 12 11 10 09 07 06 11 09 08 07 06 04 03 02 01 0
1.6 42 39 37 35 32 30 27 25 23 22 34 33 29 27 25 23 22 20 18 17 26 24 22 20 18 17 16 15 13 11 19 17 15 14 12 11 09 08 07 06 12 10 09 07 06 05 03 02 01 0
1.8 42 39 36 34 31 29 26 24 22 21 35 33 29 27 25 23 21 19 17 16 27 25 23 20 18 17 15 14 12 10 19 17 15 14 13 11 09 08 06 05 13 11 09 08 07 05 04 03 01 0
2.0 42 39 36 34 31 28 25 23 21 19 35 33 29 26 24 22 20 18 16 14 28 25 23 20 18 16 15 13 11 09 20 18 16 14 13 11 09 08 06 05 14 12 10 09 07 05 04 03 01 0
2.2 42 39 36 33 30 27 24 22 19 18 36 32 29 26 24 22 19 17 15 13 28 25 23 20 18 16 14 12 10 09 21 19 16 14 13 11 09 07 06 05 15 13 11 09 07 06 04 03 01 0
2.4 43 39 35 33 29 27 24 21 18 17 36 32 29 26 24 22 19 16 14 12 29 26 23 20 18 16 14 12 10 08 22 19 17 15 13 11 09 07 06 05 16 13 11 09 08 06 04 03 01 0
2.6 43 39 35 32 29 26 23 20 17 15 36 32 29 25 23 21 18 16 14 12 29 26 23 20 18 16 14 11 09 08 23 20 17 15 13 11 09 07 06 04 17 14 12 10 08 06 05 03 02 0
2.8 43 39 35 32 28 25 22 19 16 14 37 33 29 25 23 21 17 15 13 11 30 27 23 20 18 15 13 11 09 07 23 20 18 16 13 11 09 07 05 03 17 15 13 10 08 07 05 03 02 0
3.0 43 39 35 31 27 24 21 18 16 13 37 33 29 25 22 20 17 15 12 10 30 27 23 20 17 15 13 11 09 07 24 21 18 16 13 11 09 07 05 03 18 16 13 11 09 07 05 03 02 0
3.2 43 39 35 31 27 23 20 17 15 13 37 33 29 25 22 19 16 14 12 10 31 27 23 20 17 15 12 11 09 06 25 21 18 16 13 11 09 07 05 03 19 16 14 11 09 07 05 03 02 0
3.4 43 39 34 30 26 23 20 17 14 12 37 33 29 25 22 19 16 14 11 09 31 27 23 20 17 15 12 10 08 06 26 22 18 16 13 11 09 07 05 03 20 17 14 12 09 07 05 03 02 0
3.6 44 39 34 30 26 22 19 16 14 11 38 33 29 24 21 18 15 13 10 09 32 27 23 20 17 15 12 10 08 05 26 22 19 16 13 11 09 06 04 03 20 17 15 12 10 08 05 04 02 0
3.8 44 38 33 29 25 22 18 16 13 10 38 33 28 24 21 18 15 13 10 08 32 28 23 20 17 15 12 10 07 05 27 23 19 17 14 11 09 06 04 02 21 18 15 12 10 08 05 04 02 0
4.0 44 38 33 29 25 21 18 15 12 10 38 33 28 24 21 18 14 12 09 07 33 28 23 20 17 14 11 09 07 05 27 23 20 17 14 11 09 06 04 02 22 18 15 13 10 08 05 04 02 0
4.2 44 38 33 29 24 21 17 15 12 10 38 33 28 24 20 17 14 12 09 07 33 28 23 20 17 14 11 09 07 04 28 24 20 17 14 11 09 06 04 02 22 19 16 13 10 08 06 04 02 0
4.4 44 38 33 28 24 20 17 14 11 09 39 33 28 24 20 17 14 11 09 06 34 28 24 20 17 14 11 09 07 04 28 24 20 17 14 11 08 06 04 02 23 19 16 13 10 08 06 04 02 0
4.6 44 38 32 28 23 19 16 14 11 08 39 33 28 24 20 17 13 10 08 06 34 29 24 20 17 14 11 09 07 04 29 25 20 17 14 11 08 06 04 02 23 20 17 13 11 08 06 04 02 0
4.8 44 38 32 27 22 19 16 13 10 08 39 33 28 24 20 17 13 10 08 05 35 29 24 20 17 13 10 08 06 04 29 25 20 17 14 11 08 06 04 02 24 20 17 14 11 08 06 04 02 0
5.0 45 38 31 27 22 19 15 13 10 07 39 33 28 24 19 16 13 10 08 05 35 29 24 20 16 13 10 08 06 04 30 25 20 17 14 11 08 06 04 02 25 21 17 14 11 08 06 04 02 0
6.0 44 37 30 25 20 17 13 11 08 05 39 33 27 23 18 15 11 09 06 04 36 30 24 20 16 13 10 08 05 02 31 26 21 18 14 11 08 06 03 01 27 23 18 15 12 09 06 04 02 0
7.0 44 36 29 24 19 16 12 10 07 04 40 33 26 22 17 14 10 08 05 03 36 30 24 20 15 12 09 07 04 02 32 27 21 17 13 11 08 06 03 01 28 24 19 15 12 09 06 04 02 0
8.0 44 35 28 23 18 15 11 09 06 03 40 33 26 21 16 13 09 07 04 02 37 30 23 19 15 12 08 06 03 01 33 27 21 17 13 10 07 05 03 01 30 25 20 15 12 09 06 04 02 0
9.0 44 35 26 21 16 13 10 08 05 02 40 33 25 20 15 12 09 07 04 02 37 29 23 19 14 11 08 06 03 01 34 28 21 17 13 10 07 05 02 01 31 25 20 15 12 09 06 04 02 0
10.0 43 34 25 20 15 12 08 07 05 02 40 32 24 19 14 11 08 06 03 01 37 29 22 18 13 10 07 05 03 01 34 28 21 17 12 10 07 05 02 01 31 25 20 15 12 09 06 04 02 0
* Ceiling, floor or floor of cavity
36
 N (10000 )(0.557 )(0.82 )(0.85)
500 
(15 )(6)
N  11 .59

ดังนั้นจะต้องติดตั้งอย่างน้อย 12 ดวงโคม
37
6.2 การออกแบบระบบแสงสว่างภายในตามวิธีดรรชนีห้อง (Room Index)

การออกแบบวิธีลูเมนอีกวิธีหนึ่ง คือวิธีดรรชนีห้อง ซึ่งเป็นวิธีที่คล้ายคลึงกับมาตรฐาน

IES คือเป็นการพิจารณาปริมาณแสงเฉลี่ยที่ตกกระทบพื้นที่ทางาน วิธีดรรชนีห้องจะ
พิจารณาความสูงของดวงโคมจากพื้นที่ทางาน (Mounting-High, Hm) เป็นหลัก โดยจะ
คานวณดรรชนีตัวหนึ่งเรียกว่า Room Index (K) หรือ ดรรชนีห้อง จากสมการ

L W
K
H m  (L  W )

38
ตัวอย่างที่ 6.9 ห้องขนาดกว้าง 10 เมตร ยาว 15 เมตร สูง 2.5 เมตร จะติดตั้งดวงโคม
สูงจากพื้น 2.5 เมตร ที่ทางานเป็นโต๊ะสูง 1 เมตร จะสามารถคานวณหาค่า Room
Index ได้เป็น

L W 10 15 150
K   4
H m  ( L  W ) 1.5  (10  15) 37.5

จากนั้น นาค่า K ที่คานวณได้ไปหาค่า Utilization Factor (UF) จากตารางดวง

โคมของผู้ผลิต ซึ่งจะต้องพิจารณาค่าสัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงของเพดาน
ผนังห้อง และพื้นห้อง ประกอบด้วย ในทานองเดียวกับการหาค่า CU ใน
มาตรฐาน IES

39
 ตัวอย่างที่ 6.10 จากตัวอย่างที่ 6.9 ถ้า เพดานห้องมีสัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงเป็น 70
% ผนั งห้องมีสัมประสิทธิ์การสะท้อนแสงเป็น 50 % และ พื้นห้องมีสัมประสิทธิ์การ
สะท้อนแสงเป็น 30 % เลือกใช้ดวงโคมที่มีข้อมูลดังตารางที่ 6.6 จะสามารถหาค่า UF ได้
จากตารางเป็น 0.804

ตารางที่ 6.6 ตารางแสดงค่า UF ในตัวอย่างที่ 6.9 (Aeroflex (Thailnd))

70 70 70 50 50 50 30 30 70 70 70 50 50 50 30 30 0
REFL. CEILING
FACTOR WALLS 50 30 10 50 30 10 30 10 50 30 10 50 30 10 30 10 0
(%) FLOOR
10 10 10 10 10 10 10 10 30 30 30 30 30 30 30 30 0
UF
0.60 .406 .357 .330 .397 .357 .330 .353 .323 .424 .370 .333 .412 .362 .333 .358 .326 .314
0.80 .478 .433 .400 .467 .429 .400 .426 .400 .503 .451 .410 .488 .443 .406 .433 .403 .385
1.00 .526 .486 .458 .515 .483 .454 .476 .451 .563 .510 .470 .542 .500 .462 .488 .455 .437
1.25 .572 .532 .500 .559 .525 .500 .522 .496 .620 .564 .521 .592 .547 .514 .536 .505 .480
ROOM 1.50 .600 .565 .541 .588 .557 .534 .553 .529 .658 .604 .568 .634 .584 .556 .570 .544 .515
INDEX
(K) 2.00 .645 .615 .588 .633 .606 .582 .597 .575 .712 .667 .629 .676 .642 .611 .620 .593 .562
2.50 .669 .642 .624 .658 .633 .617 .624 .611 .746 .704 .672 .708 .676 .653 .649 .628 .592
3.00 .690 .665 .643 .673 .656 .637 .642 .629 .774 .728 .704 .730 .701 .680 .673 .653 .611
4.00 .710 .689 .677 .693 .681 .663 .665 .656 .804 .774 .748 .760 .733 .714 .699 .682 .638
5.00 .720 .708 .690 .704 .693 .683 .684 .669 .822 .795 .776 .765 .753 .749 .717 .702 .659
40
การคานวณจานวนดวงโคมตามมาตรฐาน CIE จะใช้สูตรเหมือนกันกับมาตรฐาน IES คือ

N 
E  UF  MF
A
นั่นคือ ในการออกแบบ จะได้ว่า
EA
N
UF  MF  
โดย ค่า MF คือค่า maintenance factor สามารถหาได้จาก
MF  LLMF  LSF  LMF  RSMF

41
เมื่อ
LLMF คือค่า lamp lumen maintenance factor หรือค่าความเสื่อม
ของหลอดไฟเมื่ออายุการใช้งานมากขึ้น
LSF คือค่า lamp survival factor หรือสัดส่วนการหมดสภาพของ
หลอดเมื่ออายุการใช้งานมากขึ้น
LMF คือค่า luminaire maintenance factor หรือค่าความเสื่อมจาก
ความสกปรกของดวงโคม
RSMF คือค่า room surface maintenance factor หรือค่าความเสื่อม
จากความสกปรกของพื้นผิวห้อง
โดย ค่ำ UF จะเปรียบได้กับค่ำ CU ในมำตรฐำน IES และ MF จะเปรียบ
ได้กับผลคูณระหว่ำงค่ำ LLD กับ LDD (MF = LLDLDD)
42
ตัวอย่างที่ 6.11 จากตัวอย่างที่ 6.9 และ 6.10 ผ่านมากทั้งหมด ถ้าต้องการ
ออกแบบให้ห้องมีความสว่างอย่างน้อย 500 Lux โดยใช้หลอดที่ทาให้มี
ฟลั๊กซ์ส่องสว่าง 3500 Lumen ต่อดวงโคม ใช้ค่า MF = 0.8 จะสามารถ
คานวณหาจานวนดวงโคมได้เป็น

EA 500  150

N   33 .32  34 ดวงโคม
UF  MF   0.804  0.8  3500

43
6.3 การจัดวางดวงโคมภายในอาคาร
เมื่อคานวณหาจานวนดวงโคมจากวิธีของ IES หรือ CIE ได้แล้ว เราสามารถวาง
แนวทางจัดวางดวงโคมได้ดังต่อไปนี้

A
S AV 
N

โดย SAV คือ ระยะระหว่างดวงโคมโดยเฉลี่ย

A คือ พื้นที่ห้อง
N คือ จานวนดวงโคมที่ต้องติดตั้ง

44
 L
และ จานวนดวงโคมต่อแถว : N row 
S AV

W
จานวนดวงโคมต่อสดมภ์ : N column 
S AV

และจะต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไข N  N column  N row

45
 ถ้าต้องการให้ระยะระหว่างโคมกับผนัง ไม่เกิน 1/3 เท่าของระยะระหว่างดวงโคม ดัง
รูปที่ 6.6
เราจะสามารถคานวณหาค่า Sr และ Sc ได้
จาก
L
Sr 
N row  1 3
W
Sc 
Sc  3
N column  1

(1/3)Sc โดย Sr เป็นระยะห่างภายในแถว หรือ

ระยะห่างระหว่างสดมภ์
(1/3)Sr Sr Sc เป็นระยะห่างภายในสดมภ์ หรือ
ระยะห่างระหว่างแถว
ทั้งนี้ ควรจะพิจารณาระยะห่างสูงสุด (Maximum Spacing) ที่ผู้ผลิตโคมแนะนาไว้ด้วยว่าสอดคล้อง
46
กับที่คานวณได้หรือไม่ เพราะถ้าห่างติดตั้งห่างเกินไปจะทาให้ขาดความสม่าเสมอของแสง
ตัวอย่างที่ 6.12 ติดตั้งโคม 112 โคม ในห้อง กว้าง 20 m ยาว 100 m สามารถจัดวางได้ดังนี้
A 100  20
S AV    4.226
N 112

จานวนดวงโคมต่อแถว :
L 100
N row    23.66 โคม
S AV 4.226

จานวนดวงโคมต่อสดมภ์ :
W 20
N column    4.73 โคม
S AV 4.226

จานวนดวงโคมจะต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไข
N column  N row  N  112 โคม

ดังนั้นเลือก
จานวนดวงโคมต่อแถว : 28 โคม
จานวนดวงโคมต่อสดมภ์ : 4 โคม 47
 พิจารณาให้ดวงโคมห่างจากผนังประมาณ 1/3 เท่าของระยะห่างระหว่างดวงโคม
L 100
Sr 
N row  1 3 
28  1
 3.62 m
3

W 20
Sc    5.5 m
 3
N column  1 4 1
3

28 สดมภ์
สามารถจัดวางได้ดังรูปที่ 6.7

48
การออกแบบเป็นกาลังงานไฟฟ้าต่อพื้นที่ (W/m2) ทาได้โดยใช้สมการ

W  Lumwn E
W  UF  MF
m 2

49