KHOA CƠ KHÍ GIAO THÔNG

BỘ MÔN CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

KẾT CẤU TÍNH TOÁN ĐỘNG CƠ

Giảng viên: PGS.TS. Dương Việt Dũng

Email: dvdung@dut.udn.vn

Đà Nẵng 2023
CẤU TRÚC HỌC PHẦN, TÀI LIỆU THAM KHẢO &
CHUẨN ĐẦU RA VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ
CẤU TRÚC:
• TỔNG QUAN VỀ KẾT CẤU ĐỘNG CƠ
• ĐỘNG HỌC & ĐỘNG LỰC HỌC
• KẾT CẤU CÁC CHI TIẾT, NHÓM CHI TIẾT CHÍNH TRONG ĐỘNG CƠ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Kết cấu tính toán động cơ; Tác giả: Nguyễn văn Chuẩn, Trần Tế… NXB: Giáo Dục
2. Động Cơ đốt trong; Tác giả: Phạm Minh Tuấn, NXB KHKT
3. Kết cấu tính toán động cơ; Dương Việt Dũng, Lưu hành nội bộ - ĐHBK
4. Tài liệu về động cơ của các NSX Toyota, Mercedes, Huyndai, Ford…

CHUẨN ĐẦU RA HỌC PHẦN (Tham khảo trong chương trình đào tạo)
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ:
• Chuyên cần & tiểu luận
• Kiểm tra giữa kỳ
 CHÖÔNG 1: ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU PISTON
KHUYÛU TRUÏC-THANH TRUYỀN

I-ÑOÄNG HOÏC KHUYÛU

II-ÑOÄNG HOÏC NHOÙM PISTON

III-ÑOÄNG HOÏC THANH TRUYỀN

IV-ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU -PISTON-

KHUYÛU TRUÏC –THANH TRUYỀN LEÄCH TAÂM

V-ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU -PISTON-

KHUYÛU TRUÏC –THANH TRUYỀN CHƯÛ V
 I- ÑOÄNG HOÏC KHUYÛU

1-DÒCH CHUYEÅN GOÙC: a = w t ( rad)

2-VAÄN TOÁC: w = da/ dt = p n / 30
w = 0,1047 n ( rad/sec).Vaän toác voøng: v= wR

3-GIA TOÁC: Gia toác goàm:

+ gia toác tieáp: do giaû thuyeát w=const
è gia toác tieáp= 0.
+ gia toác phaùp: e = R w2 ( m/sec2 )
 II - ÑOÄNG HOÏC NHOÙM PISTON

1- THEO PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI TÍCH

2-THEO PHÖÔNG PHAÙP ÑOÀ THÒ

3- ÖÙNG DUÏNG PHAÀN MEÀM MATLAB

 II.1. PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI TÍCH
A1( ÑCT) 1-KHOAÛNG DÒCH CHUYEÅN
Xp CUÛA PISTON:
A S
+ R = baùn kính quay truïc khuyûu
L R = OB.
A2( ÑCD) b
L + L= Chieàu daøi thanh truyeàn=AB
+ a = goùc quay truïc khuyûu
C B + b = goùc laéc thanh truyeàn
α R
R + S = khoaûng chaïy cuûa piston
+ Chuyeån ñoäng cuûa piston =
O chuyeån ñoäng thaúng vaø lui laïi
( tònh tieán ).Khi truïc khuyûu
quay moät goùc j thí piston dòch
chuyeån moät ñoaïn = Xp
 Xp = AA1 = OA1 - OA = OA1 -(OC+CA)
OC = Rcos a CA= Lcosb
A1( ÑCT) Xp = (R+L)-(Rcosa + Lcosb)
Xp Thoâng soá keát caáu: l = R/L(l<1)
A S
L Xp = R[(1-cos a) +(1-cosb)(1/ l)]
A2( ÑCD) b
Vaäy: Xp= f(a,b) do ñoù ta phaûi
L
ñöa Xp = f(a) baèng caùch sau:
CB = Rsin a = Lsin b
C B
a R è sin b = lsin a
R Duøng nhò thöùc Newton, theá
O cos b vaøo Xp ta coù:
Xp = R[(1-cos a) +(l/4)(1-cos2 a)]
a = 0 è Xp = 0, a =p Þ è Xp = 2R
 2-Vaän toác Vp:
Vp= dXp/dt = (dXp/d a) (d a /dt)
Vp= Rw[sin a + (l/2)sin2a]
3-Gia toác Jp:
Jp = dVp/dt = (dVp/d a) (d a /dt)
Jp= Rw2[cos a + l cos2 a]
Tìm cöïc trò cuûa Jp: dJp/dt = 0 Þ -Rw2[sin a + 2l sin2 a]= 0
l< (1/4):
-Rw2[sin a +2l sin2 a]=0Ûsina + 2l sin2a =sin a + 4lsina cosa =0
sina =0® a1= 0 ®Jpa1=Rw2(1+ l)= A
® a2= p ®Jpa2=-Rw2(1- l)= B
l >(1/4): a1= 0, a2= p
(1+4l cosa) = 0 Û cosa =-1/4l ® a3 = arcos(-1/ 4l )
®Jp a3=-Rw2[l + (1/ 8l)] = C
l = (1/4): Khi l = (1/4) ® Jp a3 -Jp a2=0.Vaäy: Jp a3 =Jp a2 . (C=B
Toùm laïi: l£ (1/4):coù 2 cöïc trò A&B, l > (1/4):coù 3 cöïc trò A,B&C
 II.2.PHÖÔNG PHAÙP ÑOÀ THÒ

Xp = R[1-cosα] + R(l /4)[1-cos2 α] = X1+X2.

Vôùi: X1= R[1-cos α]
X2= R(l/4)[1-cos(2α)]
2-Vp = R w Sinα + R w (l /2)[Sin2 α]=V1 +V2.
Vôùi: V1= R w Sin a
V2= R w (l /2)[Sin2 α]
3-Jp =Rw 2 Cosa +Rw 2 l [Cos2 a]=J1 +
J2.
Vôùi: J1= R w2 Cos a
J = R w 2 l [Cos2 a]
 III - ÑOÄNG HOÏC THANH TRUYỀN
Chuyeån ñoäng thanh truyền:
tham gia chuyeån ñoäng tònh tieán +tham gia chuyeån ñoäng quay
1-Goùc laécb: sin b = lsin α è b = arsin(lsinα)
j =p/2, j =3p/2 è bmax= arsin(±l). α =0, α =p è b = 0
b veà phía traùi: b < 0, b veà phía phaûi: b > 0
2-Toác ñoä goùc laéc: wtt= db/dt= (db/dα)(dα /dt)= (db/dα)
cosb db = lcosα dα è (db/d α)= lcosα / cosb.Theá vaøo vaø
bieán ñoåi ta coù: wtt= wlcos α/ cosb. α =p/2, α =3p/2 è tt =
3-Gia toác goùc bielle: ett = dwtt/dt= (dwtt /d α)(d α /dt) =
d[wlcos α / cosb]d α /(d α /dt)
ett = - w l2(1-l2)sin α / cos3 α. α =0, α =p è ett = 0
 IV- ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU PISTON -
KHUYÛU TRUÏC – THANH TRUYỀN
LEÄCH TAÂM
A1( ÑCT) A1( ÑCT)
Xp Xlt
A S A Slt
A2( ÑCD) b A2( ÑCD) blt
L L

B B
j j
R R
O O
e

Giao taâm Leäch taâm

nVí dụ: Động cơ 2NZ-FE
àThân máy
Thân máy chế tạo bang hợp kim nhôm. §êng t©m
trục khuỷu lệch 12 mm như hình.

Phía tröôùc Pkt Pkt

¸

Ñöôøng Piston
taâm truïc
khuyûu Bielle

Ñöôøng Ñöôøng
taâm xi taâm
lanh truïc
khuûyu
Truïc khuyûu
leäch taâm
 I-ÑAËC ÑIEÅM CUÛA CÔ CAÁU LEÄCH TAÂM
A( ÑCT)
1-Caùc thoâng soá ñoäng hoïc:
Xlt S1 Coù 3 thoâng soá laø: e, R, l
j 1 S e = ñoä leäch taâm tuyeät ñoái.
A’ lt
k= ñoä leäch taâm töông ñoái
Sx
A” ( ÑCD) blt
k= e/R
Slt= S1 - S2 = AE - A”E
L
j2 Xeùt hai tam giaùc:AOE,OA”E.
D C Duø ng Pythagore:
B S2
j Slt= (L+R)2-e2- (L-R)2 -e2
R è Slt= [(R/ l )+R]2 -k2 R2 -
O E [(R/ l ) -R]2 -k2 R2
e Duøng nhò thöùc Newton ta coù:
j1 Slt= 2R [1+(k2/ 2(1/ l2) -1)]
j2
 Slt= 2R [1+(k2/ 2(1/ l2) -1)]
k > 0,e> 0
k< 0,e< 0
è Slt luoân luoân > S
k= 0è Slt = S = 2R
e> 0 neáu chieàu quay theo chieàu quay
cuûa kim ñoàng hoà thì e naèm beân phaûi
taâm xi lanh, neáu quay ngöôïc chieàu
kim ñoàng hoà thì ngöôïc laïi.
 2-Ñöôøng thaúng ñi qua taâm khuyûu vaø taâm bielle
A( ÑCT) khi piston ôû ÑCT, ÑCD
Xlt jxuoáng= 1800- j1+ j2
j1 Slt jleân= 1800+ j1- j2
Cuøng moät haønh trình gioáng nhau:
A” ( ÑCD) blt Sin j1=OE/OA= e/(L+R)
L Chia cho Rè Sin j1=(e/R)/[(L+R)/R]
j2
Sin j1= kl /[(L/R)(R/L)+ l]
D C B
j Vaäy: Sin j1= kl /[1+ l]
Töông töï:Sin j2=OE/OA”= e/(L-R)
O E Sin j2= kl /[1-l]
e Vaäy: Sin j1 < Sin j2 è j2 > j1
è jxuoáng > jleân ètxuoáng > tleân
j1 è txuoáng > tleân è Naïp toát hôn,ñaày hôn
j2
N Nlt A( ÑCT)
3-Goùc laéc thanh truyền :
blt
b
Ptt
blt < b
P1

Nlt < N
B
j
R
O
e
 A( ÑCT) II-ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU LEÄCH TAÂM

Xlt 1-Khoaûng dòch chuyeån cuûa piston:

S1
Slt Xlt = S1 - Sx
A’ S1 = R [(1/ l )+1]2 -k2
blt Sx = RCos + Lcosblt
A” ( ÑCD) Sx = R[Cos + (1/ l )cosblt]
Sx L Lcosblt Vaäy: Xp= f(j,blt) do ñoù ta
S2 phaûi ñöa Xp = f(j)
D C B Xeùt hai tam giaùc ODB vaø CBA’:
j RCos CB = DB - DC
Rsinj -e=Lsinbltèsinblt =l(sin j -k)
O E Duøng nhò thöùc Newton, theácos blt
e vaøoXp ta coù:
Xp= R[(1-cosj)+(l/4)(1-cos2 j)]-klsin j
Xlt khaùc vôùi Xp moät löôïng laø: klsin j
2-Vaän toác Vlt:
Vlt= dXlt/dt = (dXlt/dj) (dj/dt)
Vlt= Rw[sin j + (l/2)sin2 j]- klcosj
3-Gia toác Jlt:
Jlt = dVlt/dt = (dVlt/dj) (dj/dt)
Jlt= Rw2[cos j + l cos2 j] + klsin j
4-Phaïm vi öùng duïng:
- Ñoäng cô naèm ngang T
- Đoäng cô taøu thuyû, tænh taïi…
- Đoäng cô thaáp toác (khi n
cao söï maøi moøn cuûa piston xi lanh laø do toác ñoä
trung bình cuûa piston laø chính chöù khoâng phaûi
löïc N, do ñoù khoâng caàn thieát ñaët leäch taâm).
V- ÑOÄNG HOÏC CÔ CAÁU PISTON -KHUYÛU
TRUÏC – THANH TRUYỀN CHÖÕ V
1- YÙ nghóa cô caáu:
Giaûm chieàu daøi ñoäng cô
-Veà maët cô hoïc: Đoäng cô V coù ñoä cöùng vöõng
cao (vì thaân maùy ngaén), coù lôïi cho söùc beàn
truïc khuyûu.
- Hình học: Đoäng cô V vöøa ñaët nhieàu xi lanh
maùy goïn, lôïi duïng dieän tích roäng cuûa khoå
maùy ñaët nhieàu boä phaän khaùc nhau,
boá trí goïn.
2-Caùc loaïi piston-khuyûu-bielle chữ V:
Coù nhieàu caùch phaân loaïi:

a-Loaïi1: 2 thanh truyền laép song song.

b-Loaïi2: Loaïi thanh truyền chính coù thanh truyền phuï.

3-Ñoäng hoïc:
Ñoäng cô loaïi 1:(x,v,j)phaûi = (x,v,j)traùi : tính nhö cô caáu
khoâng leäch taâm.
Ñoäng cô loaïi 2: (x,v,j)chính ¹ (x,v,j)phuï