Professional Documents
Culture Documents
Biểu đồ diễn biến CPI năm 2009 (Nguồn: Tổng cục thống kê)
-Theo quy luật, giá cả một số mặt hàng thiết yếu thường tăng giá trước Tết nguyên
đán. Mức tăng này đã đẩy chỉ số giá mặt hàng lương thực tháng 12 tăng 6,88% so với
tháng trước và tăng 4.57% so với năm 2008.
-Mặt hàng thực phẩm so với tháng trước không tăng mạnh nhưng so với năm
2008 lại có mức tăng cao 8,39%.
-Sức tăng của 2 mặt hàng này đã đưa chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn
uống trong tháng 12 tăng mạnh ở mức 2,06%. So với năm ngoái mức tăng này chênh
cao 8,71%.
-Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng bao gồm: tiền thuê nhà ở, điện, nước, chất đốt
và vật liệu xây dựng tháng 12 cũng tăng ở mức 1,4%. So với năm 2008, mức tăng này
thấp hơn so với một số nhóm hàng khác.
-Nhóm đồ uống, thuốc lá tăng 0,97%, nhóm may mặc, mũ nón, giầy dép tăng
0,81%. Một số nhóm khác có mức tăng không cao, đạt ở mức từ 0,07 đến 0,25% như
nhóm văn hoá, giải trí, thiết bị và đồ dùng gia đình.
-Trong 11 nhóm hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, trong tháng 12 và cả năm 2009
nhóm Bưu chính viễn thông lại giảm 0,11%.
-Riêng chỉ số giá vàng trong tháng qua đã tăng cao 10,49%, đưa cả năm tăng 19,16%
so với năm 2008. Chỉ số đô la Mỹ tháng 12 tăng 3,19% đưa con số cả năm 2009 lên
9,17% so với năm 2008. Mức tăng này cũng đã được các chuyên gia dự báo ngay từ
đầu năm. Tuy nhiên với những chính sách bình ổn hiện nay, dự báo chỉ số giá vàng sẽ
nằm trong vòng ổn định hơn trong những tháng tới.
-Một số chuyên gia nhận định, chỉ số giá năm 2009 đang nằm trong mức như mong
đợi, tuy nhiên vẫn còn một số lo ngại bởi, so với cùng kỳ năm ngoái một số mặt hàng
thiết yếu vẫn đang có xu hướng tăng cao, từ 8,53 đến 9,56%.
Diễn biến lạm phát hàng tháng năm 2009
-Cuộc khủng hoảng kinh tế 2008-2009 đã góp phần làm giảm lạm phát ở Việt Nam từ
cuối năm 2009, giá quốc tế giảm cùng với tổng cầu giảm đã giúp Việt Nam đảo ngược
xu thế đáng ngại so với năm 2008.
Năm 2010
-Diễn biến CPI năm 2010 tạo bởi mức chênh lệch giữa tháng tăng đỉnh và đáy lên đến
hơn 1.5%, khá tương đồng với năm 2007. Hai điểm tăng cao nhất được tạo thành từ
mức tăng xấp xỉ 2% của tháng 2 và tháng 12.
- Tết Canh dần rơi vào đầu tháng 2/2010 các mức tăng CPI hai tháng đầu năm đều
trên 1% và tiến gần 2%, nhưng khác biệt trong năm nay lại rơi vào tháng 3 khi chỉ số
giá tiêu dùng không giảm mạnh như các năm trước.
Trong tháng 3 bắt đầu có những đột biến:
+ NHNN công bố tỷ giá VND/ USD tăng 2% ở mức giá trần là 19.000
+ Đồng loạt áp dụng từ ngày 1/3: giá than bán cho điện tăng đến 47% tùy loại, giá
điện tăng 6,8%, giá nước sạch tại Tp.HCM tăng khoảng 50%.
+ Một tác động khác gây ảnh hưởng lớn đến giá cả và tâm lý người dân, ngay trước
ngày các viên chức trở lại làm việc sau kỳ nghỉ Tết kéo dài, trưa 21/2, giá xăng đột
ngột được điều chỉnh tăng khoảng 3,6%.
+Tiếp theo các diễn biến này, gas, xi măng, sắt thép… cũng kéo nhau tăng giá.
+ Ngay sau đó, từ ngày 15/3 những thông tin về khả năng CPI tháng sau Tết tăng cao
đã được một số nguồn tin dự báo sớm. Con số chính thức sau đó chốt lại mức tăng
0,75%, chỉ kém năm 2008 đột biến nhưng tương đương năm 2004 và 1996.
-Mục tiêu được Chính phủ đặt ra lúc này là ổn định nền kinh tế, đặc biệt là kiềm chế
lạm phát, tăng trưởng cung tiền cả năm giới hạn ở 20% so với cuối năm 2009; tăng
trưởng tín dụng 25%.
- Trái với suy luận trong khoảng 5 tháng từ tháng 4 đến tháng 8, chỉ số giá tiêu dùng
liên tục tăng rất thấp, về gần sát mức 0% (tháng 7 chỉ tăng 0,06% so với tháng 6). Xét
về cao độ, các mức tăng này lập kỷ lục về độ thấp kể từ 2004.
+ Sức mua tăng đột ngột thể hiện ở tổng mức bán lẻ đi lên trong tháng 4 và đến
tháng 5 đạt mức tăng gần 27% so với cung kỳ.
+ Mức tăng trưởng đi xuống dầnvà đến tháng 10/2010, giá trị sản xuất công nghiệp
đã giảm 3,4% so với tháng 9.
- Trong 4 tháng cuối năm, chỉ số giá tiêu dùng liên tục duy trì ở mức cao. Có tới 3
tháng đạt kỷ lục về cao độ, cho thấy sức nóng của lạm phát đã ở gần.
+ Ngày 9/8, giá xăng dầu sau một thời gian dài được giữ cố định đã điều chỉnh tăng
lên khoảng 2,5%, đẩy CPI tháng 9 vào vòng thử thách mới.
+ ngày 18/8, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân
hàng giữa VND với USD lên mức 18.932 VND (tăng gần 2,1%) và giữ nguyên biên
độ tỷ giá +/-3%.
+ Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội kéo dài 10 ngày cũng ảnh hưởng không
nhỏ đến chỉ số giá tiêu dùng tháng 10. Lại thêm lũ lụt diễn ra liên miên tại miền Trung
kéo dài thêm chuỗi tác động đến chỉ số giá tiêu dùng giai đoạn cuối năm.
+ Khoảng trung tuần tháng 10, thị trường lại ghi nhận các đợt leo thang của giá vàng
và USD, trong bối cảnh xu hướng CPI đã bắt đầu tăng cao.
+ Chính sách tiền tệ đã nới lỏng hơn, giá trị sản xuất công nghiệp tháng 11 đã tăng
4,9% so với tháng 10 và dự kiến tháng 12 này con tăng khoảng 6% so với tháng trước.
Chỉ số tồn kho ngành công nghiệp chế biến cũng giảm dần về mức 28% tăng hơn so
với cùng kỳ.
+Lạm phát dự báo vẫn ở mức thấp trong bối cảnh dư thừa năng lực sản xuất và tỉ lệ
thất nghiệp cao. Sự phục hồi giá cả hàng hóa đã làm tăng chỉ số giá tiêu dùng trên
phạm vi toàn cầu. Ước tính lạm phát của các nước phát triển sẽ tăng lên mức 1,4%
trong năm 2010 so với mức 0,1% trong năm 2009; lạm phát tại các nước mới nổi và
đang phát triển ở mức 6,2% so với mức 5,2% của năm 2009; tại các nước đang phát
triển châu Á, lạm phát dự kiến tăng lên mức 6,1% so với mức 3,1% của năm 2009
(biểu đồ 3)
Lạm phát tại các nước phát triển, các nước mới nổi và đang phát triển, các nước
châu Á đang phát triển và Việt Nam (bình quân năm)
- Quan sát số liệu thống kê về chỉ số giá của các hàng hóa trong rổ tính CPI năm
2012 cho thấyhầu hết các nhóm hàng trong rổ hàng hóa tính CPI đều có xu
hướng tăng trong quý III, và đặc biệt tăng mạnh vào tháng 9.
- Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng mạnh trong tháng 9 do Chính phủ đã có quyết
định tăng giá vào tháng 4.Tính đến nay, cả nước đã có 32 tỉnh, thành phố đồng
loạt tăng giá dịch vụ y tế với các mức tăng khác nhau. Điều này làm nhóm
thuốc và dịch vụ y tế tăng mạnh 17,02% so với tháng trước trong tháng 9, qua
đó góp phần làm CPI chung tăng khoảng 0,95% (tỷ trọng đóng góp 43,4%).
Đây là nhóm hàng có mức tăng đột biến trong tháng 9. Sang tháng 10, giá nhóm
thuốc và dịch vụ y tế có phần dịu bớt khi nhóm hàng này chỉ tăng 5,94% so với
tháng trước và đóng góp 39,2% vào mức tăng CPI chung.
- Nhóm giao thông có xu hướng tăng trong quý III do các quyết định điều chỉnh
tăng giá xăng dầu của Chính phủ. Trong tháng 9, nhóm giao thông đã tăng
3,83% so với tháng trước, góp phần 0,34% trong mức tăng CPI chung cả nước
(tỷ trọng đóng góp 15,44%), chủ yếu do các quyết định điều chỉnh tăng giá
xăng dầu trong cuối tháng 8. Sang tháng 10, nhóm hàng này chỉ tăng 0,61% so
với tháng 9, tỷ trọng đóng góp qua đó cũng giảm mạnh xuống còn 6,37%.
- Nhóm giáo dục tăng do yếu tố thời vụ (các chi phí liên quan đến giáo dục đầu
năm học mới tăng ở các cấp học). Bước vào năm học mới, cả nước đã có 42
tỉnh, thành phố điều chỉnh đồng loạt tăng học phí ở các cấp học làm nhóm giáo
dục trong tháng 9 tăng 10,54% so với tháng trước, qua đó đóng góp 0,6% trong
mức tăng CPI chung cả nước (tỷ trọng đóng góp 27,4%). Yếu tố mùa vụ được
thể hiện rõ khi trong tháng 10, nhóm hàng này chỉ tăng 1,88% so với tháng 9, tỷ
trọng đóng góp giảm mạnh còn 12,65%.
- Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng cũng tăng mạnh trong 2 tháng cuối quý III
một phần do nhu cầu mua nhà ở thực đang dần khởi sắc, với mức tăng lần lượt
là 2,03% và 2,18%. Bên cạnh đó, việc giá dầu hỏa tăng 6,38%, giá gas tăng
11,8% cũng phần nào tác động làm giá nhóm hàng này tăng trong quý III.
- Như vậy,có thể nhận thấy rằng sự gia tăng của CPI trong quý III nói chung và
tháng 9 nói riêng chủ yếu chịu tác động của việc tăng giá 04 nhóm hàng thuốc
và dịch vụ y tế, giáo dục, nhà ở và vật liệu xây dựng, giao thông. Sự tăng giá ở
đây không phản ánh hoàn toàn quan hệ cung cầu hàng hóa mà sự gia tăng này
phần lớn mang tính thời điểm, mùa vụ và phần lớn được điều chỉnh mạnh trong
tháng 9.
- Như vậy có thể nhận thấy rằng diễn biến lạm phát trong 10 tháng qua có những
một số điểm đáng chú ý sau:
+ Diễn biến của lạm phát không chịu chi phối mạnh từ sức ép của tổng cầu, kỳ
vọng lạm phát đã có neo để suy giảm;
+ Mức tăng CPI trong Quý III nói chung và tháng 9 nói riêng đã chịu sự tác
động mạnh của việc tăng phí dịch vụ y tế và học phí giáo dục. Sự tăng giá của hai
nhóm hàng này chỉ ảnh hưởng một lần và mang tính thời điểm đối với chỉ số giá;
+ Tiền tệ không còn là nhân tố tác động mạnh đến diễn biến của lạm phát từ
đầu năm đến nay. Mặc dù đã có tác động rõ nét hơn, tuy nhiên vẫn không phải
là nhân tố chính tác động tới mức tăng của lạm phát quý III.
- Trước diễn biến của lạm phát, một số chuyên gia kinh tế cũng tỏ ra quan ngại
khi chỉ số CPI tăng trong hai tháng vừa qua không tăng lên bằng nhu cầu thực
chất do đó không phản ánh việc sức mua được cải thiện mà thậm chí sẽ có thể
tác động ngược trở lại – làm suy giảm mạnh hơn sức mua của dân trong bối
cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay. Đồng thời các chuyên gia cũng cho rằng
không thể xem thường sự tăng giá hàng loạt của các mặt hàng thiết yếu mà cần
thiết phải có những biện pháp kiểm soát những tác động trễ của việc tăng giá
trên cũng như cần phải giãn lộ trình điều chỉnh một cách hợp lý để kiềm chế
trước nguy cơ lạm phát quay trở lại. Bên cạnh đó, các nhân tố chi phí đẩy, nhân
tố tiền tệ - tài khóa và nhân tố tổng cầu cũng được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng và
sẽ có tác động mạnh hơn đến chỉ số giá tiêu dùng trong những tháng cuối năm.
- Mặc dù những nhận định về xu hướng của các nhân tố tác động lên diễn biến
của lạm phát vào những tháng cuối năm là không mấy tích cực, song việc chỉ số
giá tiêu dùng của tháng 10 diễn ra thấp hơn so các kịch bản giả định cùng với
chủ trương của Chính phủ (thể hiện thông qua Nghị quyết phiên họp thường kỳ
tháng 9/2012) đối với việc tiếp tục tập trung kiểm soát chặt chẽ giá cả, thực
hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô cũng đã giảm bớt quan
ngại về áp lực lạm phát trong 2 tháng còn lại của năm - lạm phát vẫn có xu
hướng tăng lên nhưng ở trong giới hạn kiểm soát. Mô hình dự báo lạm phát
ngắn hạn của Viện Chiến lược cho thấy lạm phát trong các tháng tới sẽ tăng
trung bình khoảng 0,8%-1% so với tháng trước. Cuối năm 2012, lạm phát ở
mức 7,39%-8%, đạt mục tiêu đề ra.