Araling Panlipunan 10 meteorological Phenomena- sa atmospera nagaganap;
UNANG MARKAHAN Geological Phenomena-Sa lupa pailalim sa loob ng daigdig.
Reviewer
Kontemporaryong Isyu – Isang mahalagang paksa o malalim
na suliraning pinagtatalunan o pinag-aaralan ng malalim sa
kasalukuyang panahon upang mabigyan ng solusyon.
Lipunan- tumutukoy sa mga taong naninirahan sa isang
organisadong komunidad na mayroong iisang batas, tradisyon
at pagpapahalaga.
-Kahulugan ng Lipunan ayon kina:
*Emile Durkheim-lipunan bilang buhay na organism.
*Karl Marx—ang Lipunan ay may tunggalian sa
kapangyarihan.
*Charles Cooley-Binubuo ng tao na may magkakahawig na
ugnayan at tungkulin.
Mga Elemento ng Kultura:
1.Paniniwala- pagpapaliwanag sa pinaniniwalaan at
tinatanggap na totoo.
2.PAgpapahalaga- batayan kung ano ang katanggap-tanggap
na totoo at ano ang hindi.
3.Norms – mga asal, kilos o gawi. 2 uri: Folkways-
pangkalahatang kilos (relihiyon); Mores-mas mahigpit na
batayan ng kilos.
4. Simbolo-paglalapat ng kahulugan gamit ang isang bagay o
larawan.
Solid Waste Management- nangangasiwa sa mga tinapong
bagay upang masolusyunan at maging kapaki-pakinabang ito.
Mga kategorya ng Waste:
1.Household Waste- papel, plastic, kahoy at itbp.
2.Commercial Waste-tirang pagkain atbp na galing sa
restaurant, at mga hotel.
3.E-Waste- sirang TV, selpon at mga appliances
4. Industrial Waste- Mga pangkalakal na waste na galing sa
mga sasakyan o petrolyo.
5. Building Waste- Konstruksiyon
6. Agricultural Waste- galing sa pagtatanim o livestock waste
Republic Act 9003- legal na batayan sa iba’t-ibang desisyon at
proseso ng pamamahala ng solid waste sa bansa.
MRF(Material Recovery Facility)- waste segregation
Disaster Management- Isang dinamikong proseso na
sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano, pag-oorganisa,
pagtukoy ng mga kasapi, pamumuno at pagkontrol.
Hazard – pangyayari na maaaring magdulot ng pinasala sa tao
at kapaligiran.
2 uri ng Hazard:
*Anthropogenic Hazard-gawa ng tao
*Natural Hazard-Dulot ng kalikasan. 2 uri: Hydro-
Disaster- pangyayaring nagdududlot ng panganib sa buhay ng
tao at ng ekonomiya ng bansa.
Vulnerability- mataas na posibilidad na maapektuhan ng
hazard.
Risk- Inaasahang pinsala sa tao.
Resiliency- kahandaan ng tao sa hazard o disaster.
CBDRM -Community-Based Disaster Risk and Management –
Pamayanang pakikilahok upang harapin ang panganib na
dulot ng sakuna, hazard o disaster.
2 konsepto ng CBDRM:
Pamahalaan
Lipunan
Top-Down Approach Bottom- Up Approach
Mga Hakbang sa CBDRM Plan
Unang Yugto: Disaster Prevention and Mitigation- tinataya
ang kakayahan ng mamamayan sa pagharap sa hazard.
*Hazard Assessment- pagsusuri sa lawak, sakop at pinsala na
maranasan ng isang lugar.
-Hazard Mapping- mapa ng mga lugar na maaaring masalanta.
-Hazard Profiling-ano-ano ang madalas na hazard ang
nararanasan ng lugar.
>Pisikal na katangian ng Hazard
-Pagkakakilanlan-pagkakaroon ng kaalaman sa iba’t-ibang
klase ng hazard.
-Katangian-pag-alam sa uri ng hazard
-Intensity-Pagtukoy sa lawak ng pinsala na maaaring idulot ng
hazard
-Lawak- Pag-aaral tungkol sa sakop at tagal ng epekto ng
hazard
-Saklaw-Pagtukoy kung sino ang maaaring tamaan ng o
maapektuhan ng hazard
-Predictability-panahon kung kailan maaaring maranasan ang
isang hazard
-Managability-Pagtaya sa kakayahan ng komunidad na
harapin ang hazard upang mabawasan ang malawakang
pinsala
>Temporal na katangian ng Hazard
-Frequency-Dalas ng pagdanas ng hazard.
-Duration-Pag-alam sa tagal kung kailan nararanasan ang
hazard
-Speed-Bilis ng pagtama ng isang hazard
-Forewarning-Tumutukoy sa panahon o oras sa pagitan ng
pagtukoy ng hazard at oras ng pagtama nito sa isang
komunidad
-Force- lakas o pwersa ng hazard.
*Vulnerability Assessment- ang pagtaya ng kahinaan o
kakulangan ng isang tahanan o pamayanan na harapin o
bumangon mula sa pinsalang dulot ng hazard.
-Elements at risk- mga bagay na maaring mapinsala ng
hazard.
-People at risk- mga vulnerable tuwing may hazard (PWD,may
sakit,matanda, bata o buntis)
-Location at risk-lugar na maaaring mapinsala ng hazard.
pagkain, tahanan, damit, at gamot.
-Damage Assessment- pangkalahatang pagkasira ng mga ari-
arian.
-Loss Assessment- pansamantalang pagkawala ng serbisyo at
pansamantala o pangmatagalang pagkawala ng produksyon.
Ikaapat na Yugto: Disaster Rehabilitation and Recovery-mga
hakbang at gawain ay nakatuon sa pagsasaayos ng mga
nasirang pasilidad at istruktura at mga naantalang
pangunahing serbisyo upang manumbalik ang kaayusan at
normal na daloy ng pamumuhay ng isang nasalantang
komunidad.

*Risk Assessment - tumutukoy sa mga hakbang na dapat

gawin bago ang pagtama ng sakuna, kalamidad at hazard na
may layuning maiwasan o mapigilan ang malawakang pinsala
sa tao at kalikasan
-Structural mitigation-Tumutukoy sa mga paghahandang
ginagawa sa pisikal na kaayuan ng isang komunidad

- Non-Structural mitigation- Tumutukoy sa mga ginagawang

plano ng pamahalaan.

*Capacity Assessment- pagtataya sa kakayahan ng

komunidad na harapin at bumangon mula sa iba’t ibang uri ng
hazard o kalamidad.

Mga kategorya:
-Pisikal o material - Tumutukoy sa mga materyal na yaman
tulad ng suweldo mula sa trabaho, pera sa bangko at mga
likas na yaman.
-Panlipunan- Tumutukoy sa pagiging vulnerable o kawalan ng
kakayahan ng grupo ng tao sa isang Lipunan.
-Pag-uugali tungkol sa hazard- May mga paniniwala at gawi
ang mga mamamayan na nakahahadlang sa pagiging ligtas ng
isang komunidad.

Ikalawang Yugto: Disaster Preparedness-nakapaloob ang mga

hakbang o dapat gawin bago at sa panahon ng pag tama ng
kalamidad, sakuna o hazard.

-To inform – magbigay kaalaman tungkol sa mga hazard, risk,

capability, at pisikal na katangian ng komunidad.
-To advise – magbigay ng impormasyon tungkol sa mga
gawain para sa proteksiyon, paghahanda, at pag-iwas sa mga
sakuna, kalamidad, at hazard.
-To instruct–magbigay ng mga hakbang na dapat gawin, mga
ligtas na lugar na dapat puntahan, mga opisyales na dapat
hingan ng tulong sa oras ng sakuna, kalamidad, at hazard.

Ikatlong Yugto: Disaster Response-tinataya kung gaano

kalawak ang hagupit ng pinsalang naidulot ng isang
kalamidad.

3 Uri:
-Needs Assessment- tumutukoy sa mga pangunahing
pangangailangan ng mga biktima ng kalamidad tulad ng