‫د کمپیوټر اخیستلو پر وخت الندې ټکي په پام کې ونیسئ؟‬

‫د داسي کمپيوټر اخيستل چې زمو د ضرورياتو او هېلو مطابق وي‪ ،‬بعضي وخت شايد ستونزمن کار وي‪،‬‬
‫او بعضي له موږ څخه ونشي کوالئ چې د کمپيوټر قيمت‪ ،‬بڼه‪ ،‬پروسيسور‪ ،‬د استعمال ځای او داسي نور‬
‫سره مقايسه کړي‪ ،‬نو په دي خاطر چې پيسې مو ضايع نه شي‪ ،‬او ضرورت مو پوره شي‪ ،‬بايد الندي‬
‫نقطې په پام کې ونيسو…‬

‫‪１.‬ليپټاپ او که ډيسکټاپ (د مېز پر سر ايښودونکي کمپيوټر)؟‬

‫دا يو اسانه انتخاب ده‪ ،‬کوم چې د ټوټل قيمت سره مستقيما اړېکه لري‪ .‬کچيرې د يو شان‬
‫لرونکی ليپټاپ او ډيسکټاپ کمپيوټرونه د قيمت له مخې سره مقايسه‬ ‫مشخصاتو )‪(Specifications‬‬
‫کړو‪ ،‬نو د ليپ ټاپ قيمت د بيټرۍ د وجهې او د هارډوير په لږ ځای کې پر ځاي کولو په خاطر اوچت‬
‫وي‪.‬‬

‫که چيرې ستاسو کار د يو ځای وي او د کمپيوټر انتقال ته ضرورت نه لرئ‪ ،‬نو د ډيسکټاپ کمپيوټر يو ښه‬
‫انتخاب ده‪ ،‬په دې سره به مو يوه اندازه روپۍ بچت شي‪ ،‬بله دا چې د ډيسکټاپ کمپوټر يخ ساتل اسانه وي‪،‬‬
‫کوم چې د کمپيوټر په اوږد ژوند او ښه چټک کار کولو کې مهم رول لري‪.‬‬

‫او که چيرې ستاسو کمپيوټري کار ګرځندويه او نقلوونکی وي‪ ،‬نو بيا مو يواځينی انتخاب ليپټاپ ده‪ ،‬کوم‬
‫چې تاسو هر چيرته درسره نقلوئ شئ‪.‬‬

‫‪２.‬پراسيسور)‪(Processor‬‬

‫پراسيسور د کمپيوټر يوه ډېره مهم ترېنه برخه ده‪ ،‬کوم ته چې د کمپيوټر دماغ ويلئ شو‪ .‬که غواړئ چې‬
‫کمپيوټر مو د سترګو په رپ کې پروګرامونه خالص کړي‪ ،‬او چې څنګه ورته کار وسپاري په همهغه‬
‫وخت کې يې تر سره کړي‪ ،‬او د يو کار په کولو کې انتظار درباندي ونه کړي‪ ،‬نو تاسي يو قوي ترين‬
‫پراسيسور غواړئ‪.‬‬
 ‫په بنيادي ډول د پروسيسور سپيډ د کورز د نمبرونو )‪ (Number of Cores‬او د هغو د سپيډ د اندازې‬
‫څخه چې په )‪ (GHz or Gigahertz‬سره ښودل شوي وي‪ ،‬معلوميږي‪.‬‬

‫د پراسيسور )‪ (Chip‬سپيډ درته دا ويلی شي چې پراسيسور څومره ډيټا په څومره وخت کې پراسيس‬
‫کوالی شي‪ .‬نو چې څومره د پراسيسور سپيډ )‪ (GHz‬او د کورز شميره )‪(Number or Cores‬زيات‬
‫وي‪ ،‬پراسيسور به مو هغومره ښه سرعت ولري‪.‬‬

‫د کورز )‪ (Cores‬زيات شمير په ملټي ټاسکنګ )‪ (Multi-tasking‬کې زيات کومک کوي‪ ،‬چې هر يو‬
‫يې په يوه خاصه دنده کار کوالی شي‪.‬‬

‫که په اسانه لهجه ووايم چې کور )‪ (Cores‬د کمپيوټر سرعت ضربوي په شمير د کورز ‪(Number of‬‬
‫)‪Cores‬کې‪ ،‬نو صحيح به مو پرې پوه کړم‪.‬‬

‫د ‪ Clock Speed‬او ‪ L1 , L2‬او ‪ L3‬کيشې اندازې )‪ (Cache Size‬هم د پراسيسور په سرعت کې مهم‬
‫رول لري‪.‬‬

‫‪３.‬ريم)‪(RAM = Random Access Memory‬‬

‫په بنيادي ډول ريم يو ډول کوچنۍ خو چټکه حافظه ده‪ ،‬کوم چې د کمپيوټر په سرعت کې مهم رول لري‪.‬‬
‫نن سبا ريم په جي بي )‪ (Gigabytes‬باندي اندازه کيږي‪ ،‬او چې څومره يې اندازه زياته وي‪ ،‬هغومره به‬
‫ښه وي‪.‬‬

‫د زيات ريم په لرلو سره کمپيوټر زياته ډيټا ځانته په ريم کې ساتي‪ ،‬ددي پر ځای چې هارډسک ته الړ شي‬
‫او هلته يې وګوري‪ .‬په يو وخت کې زيات پروګرامونه استعمالول يا لوی ګيمونه کول‪ ،‬يا په يو وخت کې د‬
‫انټرنيټ ډيرې پاڼې خالصول زيات ريم ته ضرورت لري‪.‬‬

‫په ريم کې يواځي د ريم د لوی والي اندازه ضروري نه ده‪ ،‬بلکې د ريم قِسم او بيا په قِسم کې قِسم هم‬
‫ضروري خبره ده‪ .‬لکه په )‪ (DDR4-800‬او )‪ (DDR4-400‬کې‪ ،‬چې آخري عدد يې دا ثابتوي چې په‬
‫يوه ثانيه کې څومره ميليونه ډيټا نقلوالی شي‪.‬‬
‫‪４.‬هآرډ ډيسک)‪ (Hard Drives/ Hard Disks‬په هارډ ډيسک کې د هآرډ ډيسک قسم‪ ،‬د هارډ ډيسک‬
‫د حافظې اندازه‪ ،‬او د هارډ ډيسک سرعت مهم ده‪.‬‬

‫هارډ ډيسک په دوه قسمه دي‪ ،‬يو يې عام ميخانيکي هارډيسک دي چې )‪(HDD or Hard Disk Drive‬‬
‫ورته وايي او بل يې منجمد ډرايو )‪ (SSD or Solid State Drive‬دي‪ ،‬چې منجمد يې د ميخانيکي نه‬
‫لس چنده چټک‪ ،‬او تقريبا څلور چنده قيمته دي‪.‬‬

‫که مو په کمپيوټر کې د زياتو پروګرامونه د نصب کولو اراده نه وي‪ ،‬او زياته ميډيا & ‪(Videos‬‬
‫)‪Audios‬په کې نه سټور کوئ‪ ،‬نو بيا يو وړوکی هارډ ډيسک واخلئ‪ ،‬او که روپۍ درسره زياتې وي‪ ،‬نو‬
‫د هارډ ډيسک پر ځای منجمد ډرايو )‪ (SSD Drive‬واخلئ‪ ،‬کوم چې ډير زيات چټک وي‪.‬‬

‫او که چېرې زيات پروګرامونه او ميډيا استعمالوئ‪ ،‬او کمې روپۍ مصرفول غواړئ‪ ،‬نو بيا يو ميخانيکي‬
‫هارډ ډيسک واخلئ‪ ،‬چې دوه قسمه په کې دي‪ ،‬د يو قاب ‪rpm 5400‬ځلې په يوه دقېقه کې تاويږي‪ ،‬او د بل‬
‫قاب ‪rpm 7200‬ځلې په يوه دقېقه کې تاويږي‪ ،‬نو چې څومره چټګ تاويږي‪ ،‬هغومره ژر به معلومات‬
‫راټولوي‪.‬‬

‫نوټ‪ :‬په بعضي ليپټاپونو کې ‪ HDD‬او ‪ SSD‬دواړه قسمه هارډ ډيسک لږيدلي وي‪ ،‬کوم ته چې ‪SSHD‬‬
‫‪or Solid State Hard Disk‬وايي‪.‬‬

‫‪５.‬کاريالي سيستم)‪(OS or Operating System) /(Platform‬‬

‫د کاريالي سيستم انتخاب هم يو مهم انتخاب ده‪ ،‬داسې يو کاريالي سيستم ځانته انتخاب کړئ‪ ،‬چې په کوم کې‬
‫مهارت لرئ‪ ،‬او ستاسو د ضرورت وړ سافټويرونه ورته جوړ شوي وي‪.‬‬

‫که چيرې يو اسانه او ساده کاريالي سيستم غواړئ‪ ،‬نو بيا ميک کاريالي سيستم )‪ (Mac OS‬انتخاب کړئ‪،‬‬
‫کوم چې تاسي ته زياتره شيان په بنيادي بڼه وړاندي کوي‪.‬‬

‫که چېرې غواړئ چې د خپل کمپيوټر زيات واک په خپل الس کې ولرئ‪ ،‬نو بيا وينډوز کاريالي سيستم‬
‫)‪(Windows OS‬درته يو ښه انتخاب ده‪.‬‬
 ‫او که يو مسلکي استعمالونکي ياست نو بيا لينکس کاريالي سيستم )‪ (Linux OS‬هم يو ښه انتخاب ده‪.‬‬

‫‪６.‬اضافي نښلونکي)‪(Peripherals‬‬

‫دا د کمپيوټر هغه اضافي برخې دي‪ ،‬چې د کوم په واسطه موږ د کمپيوټر سره نور اضافي هارډوير‬
‫وصلوالئ شو‪.‬‬

‫‪USB Port:‬‬

‫دا پورټ د موس‪ ،‬کيبورډ‪ ،‬هارډ ډرايو او آن تر منيټور پورې د استعمال وړ وي‪ .‬بيا په دي کې ‪USB‬‬
‫‪2.0‬او ‪ USB 3.0‬قسمونه شته‪ ،‬کوم کې چې ‪ USB 3.0‬يو نوی ماډل ده‪ ،‬او له دي څخه هم نوی يې‬
‫‪USB Type-C‬ده‪ ،‬چې آن تر جي بي )‪ (gigabytes‬پورې ډيټا نقل کوالی شي‪ ،‬او د دومره کرنټ‬
‫)‪(Current‬د انتقالولو قابليت لري چې يو ليپټاپ چارج کړي‪ .‬نو که زياته ډيټا ليږئ او راليږئ‪ ،‬نو د يو‬
‫ښه پورټ انتخاب درته وکړئ‪.‬‬

‫‪HDMI Port:‬‬

‫که خپل کمپيوټر د پريزنټيشن )‪ (presentation‬د وړاندي کولو‪ ،‬يا د سات تېرۍ )‪ (entertainment‬په‬
‫خاطر استعمالوئ‪ ،‬نو دا پورټ درته ضروري ده‪ ،‬ځکه چې دا پورټ د ټولو اوسنيو ماډرن تلويزونو او‬
‫مانيټورونو سره‪ ،‬د ښه کوالټي تصوير ښودلو په خاطر استعماليدای شي‪.‬‬

‫‪SD Card Slot:‬‬

‫که د فوټو ګراپي )‪ (photography‬سره مو سر او کار وي‪ ،‬او ميموري کارډ کله په کيمره او کله په‬
‫کمپيوټر کې داخلوئ‪ ،‬نو دا پورټ درته انتخاب کړئ‪.‬‬

‫‪Wi-Fi:‬‬

‫که چيري تاسي په خپل کمپيوټر کې بيسيمه نيټورک يا انټرنيټ استعمالوئ‪ ،‬نو تاسي بايد په کمپيوټر کې‬
‫دننه نصب شوی وای فای ولرئ‪.‬‬
 ‫‪Bluetooth:‬‬

‫د ‪ Wi-Fi‬په شان د کمپيوټر دننه نصب وي‪ ،‬او د بيسيمه هيډ فون )‪ ، (Wireless headphones‬بيسيمه‬
‫سپيکرو )‪ ، (Wireless Speakers‬د بيسيمه ماوس او کيبورډ سره د وصل په خاطر استعماليږي‪.‬‬

‫‪７.‬ګرافکس)‪(Graphics‬‬

‫که په کمپيوټر کې لوی او قوي ګيمونه کوئ‪ ،‬نو د کمپيوټر د انتخاب په وخت کې د يو ښه ګرافيکس کارډ‬
‫انتخاب هم حتمي ده‪ .‬د دي پر ځاي چې د ګرافکس فشار مو په عمومي پراسيسور راشي‪ ،‬نو ګرافکس کارډ‬
‫په خپل ځان کې د ګرافکس لپاره پراسيسور او ريم لري‪ .‬يو ځل بيا چې څومره ښه پراسيسور او لوی ريم‬
‫ولري نو ښه ده‪.‬‬

‫‪８.‬وارنټې)‪(Warranty‬‬

‫د دي ټولو څيزونو د ښه انتخاب باوجود‪ ،‬چې ډېر ضروري ده‪ ،‬هغه د کمپيوټر وارنټې ده‪ .‬کمپيوټر يو‬
‫برقي ماشين ده‪ ،‬او کله هم خرابيدالی شي‪ ،‬نو مخکې له دې چې کمپيوټر مو خراب شي او روپۍ مو ضايع‬
‫شي‪ ،‬نو چې کله کمپيوټر اخلئ‪ ،‬د وارنټې )‪ (Warranty‬سره يې واخلئ‪ ،‬چې کله هم په کې څه خرابې‬
‫راشي‪ ،‬نو بيرته يې تبديل کړائ شئ‪.‬‬

‫د کمپيوټر د اخيستلو په وخت کې چې نور ډير مهم څيزونه دي‪ ،‬چې بايد پام ورته وشي‪ ،‬هغه د کمپيوټر‬
‫قيمت‪ ،‬د کمپيوټر سايز (وزني او که سپک‪ ،‬وړوکی او که غټ)‪ ،‬د کمپيوټر جوړونکې کمپنۍ )‪ (Brand‬ته‬
‫هم بايد خاصه پاملرنه وشي‪.‬‬

‫نوټ‪ :‬که انتخاب مو ليپټاپ وي‪ ،‬نو د ليپټاپ سکرين‪ ،‬بيټرۍ‪ ،‬د کيبوزډ کوالټې او د کيبورډ الندې ګروپونو‪،‬‬
‫او د سپيکر کوالټي ته هم بايد خاصه پاملرنه وشي‪.‬‬

‫چې د سکرين مهم خصوصيات يې د سکرين ريزولوشن )‪ ، (Screen Resolution‬د سکرين سايز‬
‫)‪ ،(Screen Size‬د سکرين ټچ )‪ ، (Touch Screen‬د پکسل د ريپريش ريټ ‪(Pixel Refresh‬‬
‫)‪ ،Rate‬او ‪ Glare Effects‬دي‪.‬‬
‫د بيترۍ مهم خصوصيت‪ ،‬د بيترۍ ټايمنګ ده‪ ،‬چې په يو ځل چارج باندې څومره ساعته کار کوي‪.‬‬

‫ليکوال ‪ :‬مطيع اهلل حکيمي‬