Содржина

Вовед....................................................................................................................................03

1. Барања на стандардот……………………………………………………………04

2. Општо……………………………………………………………………………..05

3. Цели на животната средина, здравјето и безбедноста при работа……………08

4. Програми за управување со животната средина, здравјето и безбедноста при

работа.......................................................................................................................21

Заклучок..................................................................................................................45

Користена литература............................................................................................46
 2

Вовед

Системите за безбедност и здравје при работа (БЗР) се дизајнирани да ги

идентификуваат и минимизираат ризиците на работното место. Ефективноста на
таквите системи исто така влијае и врз деловните перформанси, или на негативен
начин ако таквите системи се напорни или бирократски, или позитивно ако истите се
добро дизајнирани и функционираат ефективно. За да имаат позитивно влијание,
системитеза БЗР треба глатко да функционираат, во согласност со наместо во
спротивност од севкупното управување со компанијата и почитувањето на целите за
производство и крајните рокови.

Со оглед на ова, вреди да се има предвид дека е законска (и морална) должност на

работодавачите да ја осигурат заштитата на здравјето и безбедноста на работниците,
како и да се консултираат соработниците и/или нивните претставници и да им се
овозможи да учествуваат во дискусиите поврзани со безбедноста и здравјето при
работа. Лидерство на менаџментот во безбедноста и здравјето може да ги поддржи
овие активности.

2
 3

1. Барања на стандардот

Цели

Организацијата мора да утврди (воспостави, применува) и одржува

документирани цели (општи или стратешки и специфични или тактички и
оперативни) за животната средина и здравјето и безбедноста при работа за секоја
релевантна функција и секое ниво во организацијата.

Целите мора да бидат мерливи секогаш кога е можно, и усогласени со

еколошките, здравствените и безбедносните политики при работа, вклучително и
посветеноста на спречување на загадувањето, повредите и болестите, усогласеноста
со соодветните законски и други барања договорени од организацијата, со
континуирани подобрувања.

При утврдување и прегледување на целите, организацијата мора да земе предвид:

- своите законски и други барања со кои се согласил;

- значајни аспекти на животната средина, т.е. опасности и ризици поврзани со

здравјето и безбедноста при работа во рамките на нејзиниот опсег;

- технолошките опции;

- финансиски, оперативни и деловни потреби, како и

- гледната точка на заинтересираните страни.

ПРОГРАМИ

Организацијата мора да воспостави, спроведе и одржува програма(и) за животна

средина, здравје и безбедност при работа за да ги постигне целите. Програмата(ите)
мора да содржи минимум:

- одговорностите и овластувањата на назначените за постигнување цели за секоја

соодветна функција и ниво на организацијата и

- средствата и роковите за кои треба да се постигнат целите.

3
 4

Програмите мора да се прегледуваат во редовни планирани временски интервали и,

доколку е потребно, да се ажурираат за да се обезбеди постигнување на целите.

2. Општо

Слика 5.3.2-1 го прикажува редоследот на активностите во развојот и

имплементацијата на EMS и OHSMS со комбиниран пристап од врвот надолу и
одоздола нагоре. По првичната проверка, во првиот чекор, сукцесивно се
применуваат и двата пристапа со наизменично ангажирање на врвниот менаџмент,
тимовите EMS и OHSMS на сите вработени. Редоследот на главните чекори е
означен со бројки во правоаголниците на тие активности.

Вториот чекор го прави менаџментот со усвојување на политиката на животна и

работна средина како израз на сериозноста на намерите и како рамка за сите други
активности.

Слика 5.3.2-1: Редоследот на активности со воведувањето на EMS и OHSMS

4
 5

Третиот чекор е масовно утврдување на еколошките аспекти и опасностите по

здравјето и безбедноста при работа за сите категории активности, технологии,
производи, услуги итн. Носители на овие активности се секторски директори со
вклученост на пониските раководства и вработени.

Четвртиот чекор, кој се прави паралелно со утврдувањето на важноста на

аспектите и ризиците од опасност, е да се анализираат и систематизираат правните и
другите барања од овие области кои се однесуваат на активностите на
организацијата.

Петтиот чекор е одредување и одобрување цели. Целите се направени врз основа

на:

a. политики за животна средина кои ја дефинираат рамката во однос на широчината

на целите и големината на нивните индикатори,

b. оценување на важноста на еколошките аспекти преку групирање на аспектите по

тип за сите активности и производи во организацијата,

c. законски и други барања во одредени аспекти.

Врз основа на резултатите од споменатите активности, програмите за управување

со животната средина и работната средина се развиени со употреба на два пристапа.
Овие програми содржат мерки за секој значаен аспект и ризична опасност,
носителите на нивната реализација и потребните ресурси за нивно елиминирање,
намалување и/или управување. Програмите за управување со EMS и OHSMS се
динамични документи кои се потпишани од директорите на секторите или
сопствениците на процеси, потврдени од PRIMS и одобрени од директорот на
организацијата.

Програмите обично не содржат (повторување на) обврски за креирање на

нормативни документи од EMS и OHSMS (процедури, инструкции, формулари и
сл.), бидејќи овие документи се веќе планирани во рамките на проектот за
воведување на овие стандарди/системи. Тие содржат конкретни мерки за примена на
наведените постапки, упатства, обрасци и сл., преку следната фаза на примена и
имплементација (Слика 5.3.2-1). Тоа практично значи дека имплементацијата на
мерките од програмата и креирањето на потребните нормативни документи, при

5
 6

дизајнирањето на ЕМS и ОHSМS, се одвиваат паралелно, додека не се донесат

нормативните документи и не почнат со нивна имплементација. После тоа,
користејќи одредени процедури и упатства, се спроведуваат програмски активности.

За време на прегледот на EMS OHSMS од страна на менаџментот, се прегледува

статусот и ефективноста на самите програми. Врз основа на заклучоците од
прегледот, може да се утврдат нови цели во областа на животната и работната
средина кои бараат нови програмски мерки.

ЕMS OHSMS програмите редовно се ажурираат и се иновираат со појавата на

нови законски и други барања, воведување нови технологии, нови производи,
опрема, суровини и слично.

Развојот на IМS во организацијата ги интегрира целите на животната и работната

средина со квалитетни цели, со финансиски и други нефинансиски цели на
организацијата. Интегрираните цели потоа се интегрираат во стратешките планови и
годишниот деловен план на организацијата. На овој начин, програмата за животна и
работна средина постепено се интегрира во редовниот деловен план на
организацијата, а со тоа и во деловните процеси и редовните активности на
организацијата.

Овој пристап и овозможува на организацијата да изгради нова деловна култура во

која сите вработени имаат усвоено нов стил на работа и однесување, кој освен
задоволување на барањата на корисниците, вклучува и зачувување на животната и
работната средина.

Референтни документи:

 Програма за управување со животната средина

 Програма за управување со здравјето и безбедноста при работа.

6
 7

3. Цели на животната средина, здравјето и безбедноста при

работа

Организацијата одредува, воспоставува и одржува за секоја деловна функција (и

процес) и секое ниво во организацијата документирани општи и специфични цели,
животна средина, здравје и безбедност при работа. Дефинирани се уште подетални
цели за карактеристични аспекти на животната средина за одредени категории на
активности и производи, т.е. опасности по здравјето и безбедноста при работа за
одредени работни места.

Општи (стратешки) цели се севкупните цели за постигнување на ефективноста на

еколошките перформанси и перформансите на здравјето и безбедноста при работа,
усогласени со соодветните принципи на политиката за животна средина, здравје и
безбедност при работа. Тие, исто така, ги земаат предвид наодите добиени од
прегледите, условите за животната средина и еколошките аспекти, правните и други
барања, како и перформансите за здравје и безбедност при работа, односно
резултатите од идентификацијата на опасноста, проценката на ризикот и
управувањето со ризикот. Овие цели се воспоставени за подолг временски период од
4 до 5 години.

Посебните (тактички и оперативни) цели на животната средина, здравјето и

безбедноста при работа се определуваат со цел да се постигнат општите цели во
одреден временски период (најчесто една година или помалку). Специфичните цели
мора да бидат мерливи, проверливи, предизвикувачки и остварливи. Секоја цел е
одредена од три димензии:

 според димензијата на корисници (засегнати страни) заинтересирани за

неговата реализација, преку која се дефинираат аспектите на целите,

 димензија на извршување на целта изразена преку мерливи индикатори и

 временската димензија кога се очекува да се постигне целта.

ПРИМЕР НА ОПШТИ - СТРАТЕШКИ ЦЕЛИ

 заштеда на необновливи природни суровини и енергија,

7
 8

 планирано обновување на обновливите и бавно обновливите природни

суровини и извори на енергија,

 заштеда на енергија и гориво,

 намалување на испуштањето на загадувачи во воздухот,

 намалување и правилно отстранување и отстранување на отпадот,

 намалување на испуштањето на загадувачи во водата,

 елиминирање на испуштањето на загадувачи во земјата,

 развој на производ без (со минимално) влијание врз животната средина при
производство, употреба и депонирање,

 зголемување на процентот на рециклирање од фрлени производи и делови,

 управување со влијанието на суровините врз животната средина,

 зајакнување на еколошката свест на вработените и општествената заедница во

која работи организацијата.

ПРИМЕР НА ОПШТИ - СТРАТЕШКИ ЦЕЛИ НА БЕЗБЕДНОСТА И

ЗДРАВЈЕТО ПРИ РАБОТА

 намалување на нивото на ризик по видови

 елиминирање или намалување на зачестеноста на инцидентите,

 намалување на повредите при работа,

 намалување на изгубеното работно време поради повреди,

 намалување на боледувањето,

 намалување на бучавата,

 намалување на бројот на прекршувања на примената на заштитните мерки,

8
 9

 намалување на бројот на дефекти на опремата,

 недостаток на дозволи на опасни работни места,

 обука на работници за опасни работни места,

 зголемување на работната дисциплина,

 зголемување на свеста и задоволството на вработените,

 намалување на оштетувањето на опремата и зградите,

 намалување на прекините и одложувањата на производството.

Табелите 5.5.3-1 15.5.3-2 даваат илустративни примери на општи и посебни цели

на животната средина и здравјето и безбедноста при работа со специфични
индикатори за нивното постигнување. Забележливо е дека се дефинирани повеќе
индикатори за одредени цели кои укажуваат на односот на одредени делови од
организацијата со животната и работната средина.

Табела 5.3.3-1: Пример за стратешки и тактички цели на животната средина со

индикатори

РБ Општи Посебни еколошки цели Индикатори/Показатели

еколошки
цели
Намалување на потрошувачката Динари/вработен
на електрична енергија kWh/m2 изнајмен
простор
kWh/kg производ
Намалување на потрошувачката Динари/вработен
на вода m3/вработен
1. Заштеда на Намалување на потрошувачката Динари/вработен
природни на дизел D2 и EKO 3 Тони/работно време на
ресурси машини
Намалување на потрошувачката Динари
на замрсувачките горива Тони

9
 10

Следење на потрошувачката на Динари

бензин
Литри/км поминати
Намалување на потрошувачката Динари
на гас за горење m3
Намалување на потрошувачката Динари/вработен Вкупно
на хартија килограми

РБ Општи Посебни еколошки цели Индикатори/Показатели

еколошки цели
Селектирање, собирање и Количина на испорачана
предаавање на хартијата хартија во споредба со
купената > 85%
Избор, собирање и испорака на Испорака на PET
PET амбалажа пакување 100%
2. Намалување, Избор, собирање и испорака на Испорака PVC 100%
правилно PVC фолии
отстранување и
отстранување на
неопасен отпад.
Избор, собирање и испорака на Испорака на PVC (цевки,
PVC (цевки, црева, изолациски црева, изо кабли) 100%
кабли)
Селекција, собирање и испорака Испорака на метален
на метален отпад отпад 100%
3. Намалување, Избор, собирање и испорака на Количината на
правилно тонер испорачани тонери во
отстранување и однос на купените тонери
одвојување на > 95%
опасниот отпад.
Избор, собирање и испорака на Предавање на користени
стари компјутери компјутери 100%

10
 11

Избор, собирање и испорака на Собрани и испорачани

неонски цевки неонски цевки - 100%
Избор, собирање и испорака на До јуни 2008 година,
старите батерии достигнете 100% собрани
и предавање на сите
акумулирани батерии
Селектирање, собирање и Процентот на старо
испорака на старото масло предадено масло во однос
на купеното >85%
Избор, собирање и испорака на Процент на испорачан
антифриз антифриз во споредба со
купениот >85%
Избор, собирање и отстранување Количина на испорачани
на стари гуми гуми во однос на
набавката 100%
Избор, собирање и испорака на Собран и правилно
делови, користен пуквал и сл. отстранет пуквал 100%
Отстранување на азбестни Отстранување на азбест
отпадни материјали (салонитни 100%
плочи, азбестни жици - плетенки
за запечатување)
4. Намалување на Намалување на емисиите на Емисија на честички во
испуштањето на честички и гасови од котларата дозволените граници
загадувачи во (SO2, NOx, CO и CO2)
воздухот
Намалување на емисиите на Емисија на честички во
честички на гас од вилушкари дозволените граници
100% елиминација на
појава на искри на
издувните гасови
Елиминација на
истекување на гас 100%
Намалување на

11
 12

неусогласеност <1
Спречување на појава на пожари 100% елиминација на
во складишта и резервоари за пожари во магацини и
мазут и берење на улето резервоари
Намалување на истекување на Елиминација на емисиите
гас во складиштето и за време на на честички од јаглен
дистрибуцијата 100%
Намалување на
неусогласеност < 1
Изведување внатрешни и Елиминација на емисиите
надворешни работи без на гас и прашина 100%
негативно влијание врз
животната средина

РБ Општи Посебни еколошки Индикатори/Показатели

еколошки цели цели
Намалување на Елиминација на 100% испуштање
испуштањето на на масло, антифриз, бои и лакови,
загадувачи од мазут и мазут при складирање и
складираните точење
производи
100% спречување на јагленова
прашина од депонијата за јаглен

100% го елиминира истекувањето

на складирана киселина

100% го елиминира истекувањето

на маслото за време на
одржувањето на возилото

12
 13

Број на несообразности < 1

Елиминирање на 100% елиминација на испуштање
ослободување на масло, адитиви за обложување
масло, адитиви, Број на несообразности < 1
премази итн. во
магацини
Намалување на Елиминација на Собирање и испорака на 100%
5. испуштањето на испуштање отпад во отпад од патнички бродови
загадувачи во патничкиот
земјата и водата пристаниште
Спречување на Без инциденти и несреќи во
инциденти и несреќи железничкиот сообраќај
во железничкиот
сообраќај
Спречување на Немаше инциденти при влегување
инциденти при влез во во базенот во белградското
пристанишниот слив пристаниште при слаба вода
поради малку вода
Спречување на Број на инциденти при влегување
инциденти при влез во во базен поради силен ветер = 0
пристанишниот слив
поради силен ветер
Спречување на 100% елиминирање на
излевање гориво за истекувањето
време на преносот
Спречување на 100% елиминирање на
излевање на гориво за истекувањето
време на полнење
гориво на бродот
Намалување на Вода од преливната јама во
загадувањето на дозволените граници
почвата и водата за
време на процесот на

13
 14

миење на возилата
Спречување на Употреба на неутрални
загадување со средства детергенти
за дезинфекција и
детергенти
Спречување на 100% елиминирајте ги излевањата
загадување со масло
при одржување на
возилото
Спречување на 100% елиминирање на
загадување при загадувањето
одржување на
машините
Елиминација на 100% елиминирање на
излевања од септички истакнувањето
јами, санитарни и
фекални води
Елиминирање на 100% елиминирање на
загадувањето поради загадувањето
излевање на
атмосферската вода
Елиминација на 100% елиминирајте го истурањето
загадувањето
предизвикано од
излевање на нафта од
трансформаторските
станици

РБ Општи еколошки Посебни еколошки цели Индикатори/

цели Показатели

14
 15

Спречување на пловното Бројот на инциденти

возило да се одкине од поради отцепување на
сидрото бродот од сидрото <1
Спречете инциденти Број на инциденти за
(превртување, оштетување време на маневри <1
итн.) за време на влегувањето
и маневрирањето на бродот во
сливот
6. Намалување на Спречување на излевање на 100% спречување на
испуштањето на вода од базени на високи истурање
загадувачи во водостои на Дунав
водата
Спречување на загадување на Спречување на
водата при одржување на загадување на водата
пловните објекти при одржување на
пловните објекти 100%
Спречување на истекување на 100% спречување на
мазут од системот за котел со истекување на мазут од
мазут котелскиот систем за
мазут
Намалете го загадувањето на Намалете го
водата преку санитарната и загадувањето на водата
фекалната канализација преку санитарната и
фекалната канализација
100%
Намалување на загадувањето Намалување на
преку атмосферските канали загадувањето на водата
преку атмосферските
канали 100%
7. Намалување на Смалување на загадувањето со Намалување на големо
испуштањето на рефус стоката при претовар загадување при
загадувачи во претовар 100%
воздухот, водата Број на кориснички

15
 16

и почвата инциденти <1

Намалување на појава на Број на пожари <1
пожари во
трансформаторските станици
8. Зајакнување на Позитивен став за заштита на Број на акции за
еколошката свест животната средина подигање на еко-свеста
кај вработените и >3
општествената
заедница во која
работи
организацијата

Табела 5.3.3-2: Пример за стратешки и тактички цели за здравје и безбедност

при работа со индикатори [33]

Р.Б Општи цели за Посебни цели за здравје и Индикатори/Показатели

здравје и безбедност при работа
безбедност при
работа
Безбедна и здрава работна Загадување на работната
средина средина во дозволени
граници (CO2, S, прашина,
итн.),
1. Намалување на Намалување на нивото на Ниво на бучава <75dB
нивото на ризик бучава
од опасност и
штета
Намалување на негативното Исправност на работната
влијание на работната опрема, алати и прибор >
опрема, алати и додатоци 90%
2. Елиминирање и Елиминација на инциденти Нема инциденти поради
намалување на

16
 17

зачестеноста на поради климатските услови температури >40C, <-20C

инцидентите
Нема инциденти поради
проток на воздух >17,2 m/s
Намалување на инциденти Број на инциденти < 2
предизвикани од други лица инциденти годишно
Намалување на инциденти во Број на инциденти < 10
работните процеси инциденти годишно
3. Намалување на Намалување на повредите Број на повреди при работа
повредите при при работа поради механички поради механички
работа опасности опасности < 2 годишно
Намалување на повредите Број на повреди при работа
при работа предизвикани од употребени електрични
директен и индиректен опасности < 2 годишно
контакт со електрична
енергија.
Намалување на останатите Број на други повреди при
повреди при работа работа < 2 годишно
4. Намалување на Отстранување на Број на професионални
професионални професионалните заболувања заболувања = 0
заболувања
5. Намалување на Елиминирање на болести Број на болести поврзани
болестите поврзани со работата со работата = 0
поврзани со
работата
6. Намалување на Намалување на бројот на Бројот на констатирани
бројот на внатрешно утврдени прекршоци < 20 годишно
прекршоци поради прекршоци
непримена на
заштитни мерки
Намалување на екстермно Број на сторени прекршоци
утврдените прекршоци по увид < 5
7. Оспособување на Способноста на работниците Квалификација на

17
 18

работниците да да работат на работни места работници за работа на

работат на со зголемен ризик работни места со зголемен
работни места со ризик 100%
зголемен ризик и
други работници
Обука на вработените за БЗР Обука на вработените за
БЗР 100%
Професионално и друго Број на часови на обука за
обучување вработениот > 3 часови
годишно
8. Намалување на Намалување на штетите на < 1.200.000
оштетувањата на сообраќајната динари/годишно
уредите, опремата инфраструктура
и објектите

4. Програми за управување со животната средина, здравјето и

безбедноста при работа

Концептирањето на програмите за управување со животната средина, односно

здравјето и безбедноста при работа, во однос на заинтересираните страни и начинот
на групирање на мерките, во пракса поаѓа од различни елементи.

Програмата за управување со животната средина се спроведува во следните чекори

како што е прикажано на Слика 5.3.4-1:

 од табела 5.3.3-1 во која се дефинирани целите, земени се посебни (тактички)

цели и нивните показатели. Овие цели се однесуваат на аспекти и влијанија
кои се групирани од сите активности и производи според видот на целта.

18
 19

 од табела 5.2.1.5-2, во која е вреднувана важноста на еколошките аспекти

поврзани со одредени активности и производи, земена е оценката и
рангирањето на важноста,

 програмата ги утврдува мерките за елиминирање, намалување или

управување со аспектите и влијанијата, носителите на спроведувањето на
мерките, потребните ресурси и рокови.

Активности во сите процеси и

организациски единици

Групирани
аспекти и Елиминирање,
Цели со влијанија намалување
Мерки
мерливи врз и/или
показатели животната управување со
на средина аспекти и
поврзани со влијанија
Производи, суровини, енергија,
целта
отпад

Слика 5.3.4-1: Пристап кон креирање програма за управување со животната средина

Програмата за управување со здравјето и безбедноста при работа се спроведува

во следните чекори, како што е прикажано на Слика 5.3.4-2:

 од табела 5.2.2.3-1, во која е извршена идентификација на опасности и штети

на работното место и работната средина, се групирани работните места со

19
 20

сродни работни услови и заедно со индексот на ризик се пренесуваат

опасностите и штетите поврзани со нив,

 програмата ги дефинира мерките што треба да се применат за елиминирање,

намалување на опасноста или управување со ризикот, итноста на
спроведувањето на мерките, одговорните за спроведување на мерките,
ресурсите и роковите,

 при дефинирање на мерките се земаат предвид соодветните цели дефинирани

во табела 5.3.3-2.

Цели со мерливи показатели

Работни
места Сите
Елиминира
групирани опасности
ње,
според со ниво на
намалување
сродни ризик за Мерки
и/или
работни групирани
управување
услови работни
со ризикот
места

Процеси и организациски единици

Слика 5.3.4-2: Пристап кон креирање програма за управување со здравјето и

безбедноста при работа

Табелата 5.3.4-1 дава пример за општ модел на програма за управување со

животната средина што може да се примени во секоја организација со потребните
прилагодувања. Табелите 5.3.4-2, 3, 4, 5 се илустративни примери на делови од
специфични програми [33]:

 мерка за заштеда на природни ресурси,

 за управување со опасен и неопасен отпад,

20
 21

 спречување на ослободување на загадувачки материи во воздухот, земјата и

водата, како и

 преземање мерки за подигање на еколошката свест на вработените и

заедницата во која работи организацијата.

Забелешка: Индексите на ризик - важноста на аспектите дадени во

презентираните табели беа пресметани како збир на сите критериуми за
евалуација на аспектите и нивното влијание врз животната средина.

Во табелите 5.3.4-9 и 10, дадени се илустративни примери на специфични

програми за намалување на ризиците по здравјето и безбедноста при работа, со
цел [33]:

 за канцелариска работа за групи раководни, професионални и

административни работни места,

 за работните места електричари и автомеханичари.

Табела 5.3.4-1: Пример за модел на програма за управување со

животната средина

Р.Б Политика за Стратешки - долгорочни Тактички еколошки

животна средина еколошки цели оперативни цели
1 2 3 4
Политиката Цели дефинирани во Посебни еколошки цели се
дефинирана во деловникот - се наведува определуваат за да се
деловниот код индивидуална цел, земајќи ги постигнат општи цели во
наведува одреден предвид наодите добиени од одреден временски период.
принцип на прегледот на состојбата на Конкретните цели мора да
политика поврзан со животната средина и важноста имаат мерливи индикатори.
одредена цел на еколошките аспекти.
1 Пример - Минимизирање на употребата Намалување на
Зачувување на на вода секаде каде што е потрошувачката на вода на
природните ресурси можно технички и економски избрани локации за 15% во
однос на постојното ниво во

21
 22

рок од една година

2 Пример – Намалување на потрошувачката Постигнување на
зачувување на на енергија потребна за намалување на енергијата за
природните ресурси производствени операции 10% во однос на
претходната година

Индикатори/Показатели Мерки Одговорност Ресурси/документи Рок

за
извршување
5 6 7 8 9
Индикаторите/Показателите Мерки кои ги
за цел се дефинирани да презема
бидат мерливи и организацијата за
проверливи постигнување на
целите

Кадровски и
технички ресурси
(објекти, опрема)
за спроведување
на политиката и
целите
Количина на намалена Повторна
потрошувачка на вода-15% употреба на вода
со инсталација на
вода што се
користи за миење
во процесот А за
повторна
употреба во
процесот Б
Количина на гориво и Заштеда на
електрична енергија по гориво и

22
 23

единица производство електрична

енергија

Табела 5.3.4-2: Програма за заштеда на природни ресурси

Р.Б Посебни цели Индикатори/ Мерки Ин- Одговорност за Ресурси - Рок за

за заштита на Показатели декс спроведување документи примена
животната на
средина ризик
Намалување на динари/вработен Пратење на 20 директор за Редовни Јануар
потрошувачкат kWh/m2 закупен потрошувачкат финансии, активност 2008
а на електрична простор а за 2008 годин директор за и-
енергија kWh/ тони реализација монитори
манипулирана нг
стока согласно
БП 2008
година
Намалување на Динари/вработен Анализа на 20 директор за Редовни Јануар
потрошувачкат m3/вработен потрошувачкат финансии, активност 2008
а на вода а во 2008 г директор за и-
имплементациј монитори
а нг
согласно
БП 2008
година
Намалување на Динари/вработен Следење на 20 директор за Редовни Јануар
потрошувачкат Тони/часови на побарувачката финансии, активност 2008
а на Diesel D2 работа по мех. за 2008 година директор за и-
ECO 3 имплементациј монитори
а нг
согласно
БП 2008

23
 24

година
Намалување на Тони/ динари Следење на 20 Финансиски Редовни Јануар
потрошувачкат барањата за директор активност 2008
а на маслото 2008 г Директор за и-
Лоз одржување монитори
нг
согласно
БП 2008
година
Следење на Динара Следење на 20 Директор за Редовни Јануар
потрошувачкат потрошувачкат финансии активност 2008
а на бензин а во 2008 г и. следење
од БП
2008
година
Намалување на Динара Анализа на 20 Директор за Редовни Јануар
потрошувачкат m3 потрошувачкат финансии активност 2008
а на гас за а во 2008 г Директор за и-
горење одржување монитори
нг
согласно
БП 2008
година
Намалување на Динари / Следење на 20 Финансиски Редовни Јануар
потрошувачкат вработен потрошувачкат директор активност 2008
а на хартија Вкупно а за 2008 година Директор за и-
килограми -Вметнете одржување монитори
порака за нг
заштеда на согласно
хартија во БП 2008
потписот на е- година
пошта.

24
 25

Табела 5.3.4-3: Програма за намалување, правилно отстранување на неопасен

отпад

Р.Б Посебни цели за Индикатори/ Мерки

заштита на животната Показатели
средина
Селекција, собирање и Количината на Евиденција за купена хартија.
доставување на испорачана хартија во Договор за собирање отпадна
хартијата. однос на купената хартија. Поставување на кутии за
(Административна >85% складирање на хартија на катовите
зграда, Анес, на Управната зграда, Анексот и
Работилница, ЕТР) Работилницата
-Запис од доставенata хартија.
Селекција, собирање и Собрани и поднесени - Склучување договор за
испорака на ПЕТ сите ПЕТ. преземање на ПЕТ.
амбалажа. - Поставување торба за складирање
(Административна на PETN
зграда, Анекс, - Евиденција за доставен ПЕТ.
Радоница)
Селекција, собирање и Собран и предаден -Склучување договор за преземање
испорака на ПВЦ целокупниот ПВЦ. на ПВЦ.
фолија. -Поставување на соодветни кутии
за собирање ПВЦ фолија.
- Евиденција за испорака на ПВЦа.
Селекција, собирање и Собран и предаден -Собира отпадна изолација на
испорака на ПВЦ целокупниот ПВЦ. кабли, пластика, канализациони
(цевки, црева, цевки и други.
изолациски кабли). -Фрлање во посебни контењери
според процедурата за управување

25
 26

(Работилница) со отпад ПР.630.03.

Предавање на договор на
овластена компанија за
рециклирање.
-Запис за доставен ПВЦ..
Селекција, собирање и Собран и испорачан -Сортирање и отстранување
испорака на метален целиот метален отпад. одделно по вид на метал на
отпад. (Работилница) одредени места.
-Договор за испорака на метален
отпад до овластена компанија.
-Евиденција за испорачаниот
метален отпад.

Индекс на Одговорност за Ресурси - документи Рок за примена

ризик спроведување
19 Директор за Редовни активности PR.740.01и Јануар 2009
набавки PR.640.01
Директор за Договор со компанијата за
заеднички работи преземање

на хартија.
19 Директор за Договор со компанијата за Јануар 2008
заеднички работи преземање на ПЕТ. Редовни
активности по PR.640.01
19 Директор за Договор со фирмата за преземање Март 2008
заеднички работи на ПВЦ. Редовни активности по
PR.640.01
19 Директор за Договор со компанијата за Март 2008
одржување преземање на евиденцијата за
испорака.
Редовни собирни активности по
PR.640.01
19 Директор за Редовни собирни активности по Април 2008

26
 27

заеднички работи PR.640.01

Табела 5.3.4-4: Програма за намалување на испуштањето на некои загадувачки

материи во воздухот

Р.Б Посебни цели Индикатори/ Мерки

за заштита на Показатели
животната
средина
Намалување на Намалете ги -Вршете редовно и превентивно одржување на
емисиите на емисиите на гас од вилушкари со дизел мотори, со цел да се обезбеди
честичките и виљушкарите на нивна правилна работа.
гасовите од пропишаното ниво - Не користете вилушкари со дизел мотори во
вилушкарите затворени магацини.
Во случај на употреба на вилушкари во магацин во
зона Б, мерете ја концентрацијата на издувните
гасови во работната површина - 2 пати годишно За
работа со виљушкар во просториите на клиентот,
надвор од пристаништето, користете само
вилушкари регистрирани за работа на јавно место
сообраќај.
Елиминирање на Во затворени магацини, користете електрични и
појавата на искри плински вилушкари, т.е. вилушкари со SUS мотори
на издувните со филтри за спречување искри.
гасови 100%
Поставете табли на влезот во затворени магацини со
натпис: „За работа во затворен магацин користете
само вилушкари на гас и електрична енергија“. Во
случај на употреба на вилушкари со SUS мотори,
филтрите и одмавувачите на искри се

27
 28

задолжителни“.
Спречување на 100% елиминација Примена на превентивни мерки за пожар.
појава на на пожари во Отстранување на запаливи материи во близина
пожари во магацини и помали од пропишаните. Знак за опасност од пожар,
складиште за резервоари во случај на пожар, реагирајте во согласност со
мазут и масло постапката за итни случаи.
за греење
Изведување Елиминација на Обврска е да се запазат мерките од правилникот за
внатрешни и емисиите на гас и внатрешен ред.
надворешни прашина 100%
работи без
негативно
влијание врз
животната
средина

Индекс на ризик Одговорнос за Ресурси-документи Рок за примена

имплементација
21 Директор за Постапка за Во примена
одржување одржување
Директор за PR.750.03.
имплементација По постапка
PR.750.02.
26 Директор за По постапка Април 2008
имплементација PR.750.02.
31 Директор за Редовни Во примена Март
одржување активности 2008
PR.830.02
23 Директор за Правилник за Март 2008
одржување внатрешен ред

28
 29

Табела 5.3.4-5: Програма за намалување на испуштањето на некои загадувачки

материи во земјата и водата

Р.Б Посебни цели за Индикатори/ Мерки

заштита на Показатели
животната
средина
Намалување на Елиминација на Чувајте го маслото само во оригинално, правилно
испуштањето на ослободувања пакување.
загадувачи од при складирање
складираните и пренос Ставете сад за собирање под пакувањето
производи Намалување на
неусогласеност соодветен волумен. - Поставете сад за собирање
<1 под чешмите на пакувањето со масло што се
наоѓа на столбовите.
100% Преместете ги боите и лаковите од постоечкиот
спречување на објект на Затвореното складиште во посебен
ослободување пропишан објект со непропустлив под - колектор
на бои и лакови кој се користи за ППЗ.
за време на
складирањето
Намлување на
несогласеноста
<1
Елиминирајте Не набавувајте е и не чувајте киселина на
го акумулатор.
истекувањето
на зачуваната
киселина во

29
 30

батеријата
100%
Намалување на Водата од Перењето треба да се врши само на одредено
загадувањето на преливната јама место кое има одвод кон таложникот-сепаратор.
почвата и водата во дозволените Таложник проверен и контролиран од Заводот за
за време на граници здравствена заштита. Договорете за чистење на
процесот на подови со овластена организација.
миење на
возилата
Спречување на Употреба на Ставете ги средствата во посебни рафтови.
загадување со неутрални Видливо означете ги местата на поставување
средства за детергенти (преку договор со компанија што го прави ова).
дезинфекција и 100% Редефинирајте го договорот со соодветната
дезинсекција компанија.

Индекс на ризик Одговорност за Ресурси - Рок за примена

спроведување документи
24 Директор за По процедура Април 2008
одржување PR.640.01 Упатство
20 Директор за По постапка Април 2008
одржување PR.640.01
17 Директор за По постапка Април 2008
одржување PR.640.01
22 Директор за Договор за Во примена Април
одржување контрола на 2008
преципитаторот
24 Директор за Ознаки на места на Март 2008
заеднички работи договор DDD

30
 31

Табела 5.3.4-6: Програма за намалување на испуштањето на некои загадувачки

материи во водата

Р.Б Посебни цели за Индикатори/ Мерки

заштита на Показатели
животната
средина
Спречување на Спречување на - Користење на контејнери за собирање старо масло.
загадување на загадување на - Одлагање на одредени места по процедура
водата при водата при PR.630.04 Управување со отпад.
одржување на одржување на - Употреба на абсорбентни прашкасти материјали,
пловните објекти пловните гранули на палубата.
објекти 100% - Во случај на изливање осидрување на бродот
- Направете табла со упатства која ги содржи
наведените мерки, која се поставува на работното
место.
Спречување на Спречување - Постојана контрола на затегнатоста на цевководот
истекување на истекување на на уредот, особено на приклучните точки по
мазут од системот мазут од процедура за одржување PR.750.03.
за котел со мазут системот на - Поставување на контејнери отпорни на
котларата, протекување под ризични споеви
подмачкан - Собирање и отстранување на истурениот мазут или
100% масло за греење во посебни контејнери (буриња)
- Собирање од подлогата со употреба на
абсорбентни прашкасти материјали, гранули.
Намалете го Намалете го - Вклучете обврска за употреба на неагресивни,
загадувањето на загадувањето безопасни течности за чистење во договорот со
водата преку на водата соодветната компанија за одржување.
санитарната и преку - Потребно е редовно празнење на јамите.

31
 32

фекалната санитарната и - Има договор со соодветната компанија која го

канализација фекалната спроведува истото.
канализација
100%
Намалување на Намалување на - Редовена контрола на одведувањето на
загадувањето на загадувањето дождовницата и следење на евиденцијата за чистење
водите преку на водите на водата.
атмосферска преку - Во случај на блокирање јавете се во овластена
канализација атмосферска компанија.
канализација - Редовно следење на чистењето на покривните
површини од нечистотии од страна на овластена
компанија.
- Редовно следење и чистење на одводните површини
на теренот од механички отпад од овластена
компанија.

Индекс на ризик Одговорност за Ресурси-документи Рок за примена

спроведување
24 Директор за Редовни Април 2008
одржување активности
Направете табли за
работното место
Направете упатства
според PR.630.03
28 Директор за Редовни Мај 2008
одржување активности по
PR.750.03
25 Директор за Договор со фирма Мај 2008
заеднички работи која го чисти
просторот
23 Директор за Редовни Во примена
одржување активности по
PR.750.03

32
 33

Табела 5.3.4-7: Програма за намалување на испуштањето на загадувачки

материи во воздухот, водата и почвата

Р.Б Посебни цели за Индикатори/ Мерки

заштита на животната Показатели
средина
Намалување на Намалување на - Претовар на рефус да не се врши во силни
загадувањето со рефус големо загадување услови Дополнување на технолошките
стоки при претовар при претовар 100% процедури за претовар на рефус.
- Пред да го монтирате алатот за фаќање
(рачка или трим рачка), потребно е да се
провери нивната техничка исправност.
- Престанете со работа кога ќе се забележи
дека булдожерот го испушта товарот.
- Складирањето на слободниот товар треба
да се врши само во када на полувертикален
кеј, кој е опкружен со ѕид.
Намалете го бројот на Број на инциденти - Работните алати мора да бидат исправни и
инциденти со кај корисниците редовно да се проверуваат.
корисниците на <1 - Во случај на опасност од повреди или
простор за складирање загадување на работната средина,
прекинете со работа, отстранете ги
причините и продолжете со работа кога ќе
се воспостават редовни услови.
- Сите наведени мерки ќе бидат вклучени
во постојните договори (прописи) со
корисниците на деловно-складниот
простор.
Спречување на Евиденција за - Превентивно да се мери отпорот на

33
 34

пожари во испад TS Запис за изолацијата и да се врши одржување во

трансформаторските отпорност на согласност со процедурата PR.750.03.
станици изолација - Постапка за одржување.
- спроведување на мерките на PPZ
- Абсорбентен слој соодветно
димензиониран за да може да ја прифати
вкупната количина трансформаторско
масло.
- Коритото со камчиња е отпорна на
протекување.
- Во случај на пожар реагирајте согласно
процедурата

Индекс на ризик Одговорност за Ресурси - Рок за примена

спроведување документи
26 Директор за Ревизија на Мај 2008
имплементација технолошките
процедури на
претовар Редовни
активности
19 Директор за Правилник за Април 2008
имплементација внатрешен ред
32 Директор за Редовни Во примена
одржување активности по Март 2008
PR.750.03 Реагирај
по PR.830.02

Табела 5.3.4-8: Програма за зајакнување на еколошката свест на вработените и

општествената заедница во која работи организацијата

34
 35

Р.Б Посебни цели за Индикатори/ Мерки

заштита на Показатели
животната средина
Позитивен став за Број на акции - Воспоставување политика за заштита на
заштита на за подигање животната средина на сите клучни места
животната средина на еко-свеста - Спроведување на обука за сите вработени за
важноста на заштитата на животната средина
- Направете ЕКО тестирање на сите вработени
- Во email поштата поставете порака за
штедење на хартија
- Поставете ја политиката за животна средина
и други содржини на веб-страницата
- Известете го Министерството за животна
средина за воведувањето на ЕМД
- Вклучете се во акциите на социјалната
заедница во однос на заштитата на животната
средина

Индекс на ризик Одговорност за Ресурси - Рок за примена

спроведување документи
- PRIMS Програма за обука Maj 2008
за политики Веб-
страница за е-
пошта

Табела 5.3.4-9: Програма за намалување на ризикот здравје и безбедност при

работа за канцеларии за групи раководни, професионални и административни
работни места

Опасности/ Мерки Индекс на

Штетности ризик
Механички опасности
Опасност од сопнување Каблите за мрежа на компјутерите треба да се 10

35
 36

преку компјутерски насочат до приклучоците преку соодветни

кабли канали
Опасност од удирање Во Обезбедете правилно уредување на опремата 10
мебел за работа и пристап до работното место
Ризик од лизгање на Измијте ги подовите по завршување на 4
подот работното време

Примена Одговорност за Ресурси Рок

спроведување
Додека трае работно Директор IT Програма на обука за 2008
време БЗР ,,P-3’’ P-8
Додека трае работно Секторски директори Програма на обука за 2008
време БЗР
Додека трае работно Директор за Средства за чистење 2008
време заеднички работи според програмата за
заштита на животот
на животната средина

Табела 5.3.4-10: Програма за намалување на ризикот по здравјето и безбедноста

за електричари и автомеханичари

Опасности/ штетности Мерки Индекс на Примена

ризик
Механички опасности
Опасност од ротирачки Обука на вработените за безбедни 54 Додека трае
и подвижни делови на работни денови; работно
преносливи - Употреба на штитници за ротирачки време
механизирани алати делови на преносни механизирани
(бруселици, дупчалки алати; - Употреба на стандардизирана
итн.) и рачни алати работна облека (F.C. 007) Забрана за
употреба на накит, дроид со или
предмети
Опасност од подот на Задолжителна употреба на 54 Додека трае

36
 37

работните предмети од пропишани заштитни чевли со CK работно

работните маси ZB1.210 /EN 344:1992/ време

Одговорност за Ресурси Рок

спроведување
Директор за одржување Програма за обука на BZR 2008
Z-1, Z-2, Z-3,P- 2;P-7; -P-
8;P-9,P- 10 Упатство
Директор за одржување Програма за обука за Z-1, 2008
Z-2; 2-3;P- 2)P-7-P-8 P-9;P-
10 Упатство

Опасности/ Мерки Индекс Примена

штетности на ризик
Ризик од повреда на - Правилно прицврстување на предметите за 54 Додека
очите на работниците обработка со соодветни алати за стегање на трае
при вршење работи за работните маси работно
поправка на делови - Употреба на стандардизирани заштитни време
очила со зимско стакло со странична заштита
ZN-2 (Z.B1.200)
Опасност од -Обука на вработените за безбедна работа (не 54 Додека
обработка на префрлајте ги товарите самостојно) - трае
предмети кои паѓаат Задолжителна употреба на пропишани работно
при кревање, заштитни обувки со ČK Z.B1.210 /EN 344:1992/ време
пренесување или
ставање на работни
маси.
Опасност од - Обука на вработените за безбедна работа 36 Додека

37
 38

внатрешниот трае
транспорт на - Забрана за движење во манипулативната работно
движењето на област на виљушкарот време
вилушкари и други
средства за
механизација што се
внесуваат за поправка
Опасности поврзани со карактеристиките на работното место
Опасност од лизгање - Соодветна употреба на контејнери за одвод на 12 Додека
на влажни и мрсни масло и лубриканти, редовно одржување на трае
подови подот; работно
- Задолжителна употреба на пропишани време
заштитни чевли со ČK Z.B1.210 /EN 344:1992/
Опасност од остри - Употреба на лична заштитна опрема 12 Додека
рабови или шила на (заштитни кожни ракавици - Z.B. 020, работна трае
предметот за облека - F.C. 007 и заштитни обувки со ČK работно
поправка Z.81.210 /EN 344:1992/) време
Опасност од паѓање - Задолжителна употреба на заштитни чевли со 20 Додека
од височина при CK Z.B1.210/EN 344:1992/) трае
вршење на поправки - Редовно одржување на скалите за спуштање работно
на работна опрема, време
замена на скршени
делови

Одговорност за Ресурси Рок

спроведување
Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008
одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ
Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008
одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ
Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008
одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ
Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008

38
 39

одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ

Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008
одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ
Директор за Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; P-2; P- 2008
одржување 7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ

Опасности/ Мерки Индекс на Примена

штетности ризик
Ризик од повреда при -Правилно изведен систем за заштита 12 Моментално
спуштање во од контактен напон на машини и друга сега
каналите за поправка опрема
на возилото
Опасности поради користење на електрична енергија
Опасност од - Оштетени електрични кабли. 9 Моментално
индиректен контакт заменете ја струјата со правилна и сега
со живи делови на изведете заштита од механички
опрема и други оштетувања
машини
Опасност од директен - Правилно прицврстување и 9 Моментално
контакт со оштетени одржување на рачниот механизиран сега
електрични кабли. алат;
електрична енергија. -Редовно користење на штитници за
слух Z.B1 350
Штетности во процесот на работа
Физичка штета - Инсталација на локална вентилација за 18 Моментално
бучава што отстранување на испарувања, прашина сега
произлегува од работа и мобилни правосмукалки со
на машини и од флексибилни црева.
употреба на Употреба на заштитни маски со
преносливи филтри
механизирани алатки

39
 40

Штетности од - Квалитетен избор на масло за 108 Додека трае

издувни гасови, подмачкување со минимален состав на работно
прашина, чад и пареа штетни материи време
што се појавуваат при - Не допирајте масло за подмачкување
увоз на поправки на со раце;
возила во - Задолжителна употреба на заштитни
работилницата ракавици,
- Лична хигиена
Штетности од гасови - Пренесувањето, подигнувањето на 72 Додека трае
од масло и потешки товари не го врши поединец; работно
лубриканти - Обука на вработените за правилно време
подигање на товарот
Штети кои - Кратки паузи за време на работа; 36 Додека трае
произлегуваат од работно
физички напор при време
ракување со деловите
што треба да се
поправат

Одговорност за Ресурси Рок

извршување
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ

40
 41

Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука за БЗР Z-1, Z-2; З-3, П-2, 2008
П-7; -P-8;P-9;P-10
ИНСТРУКЦИИ

Опасности/штетности Мерки Индекс Примена

на рзик
Штети поради долго - Правилна организација на 72 Додека трае
стоење покрај него, должноста, работно
нефизиолошка положба - Овозможување користење на време
на телото при поправка другите денови како бесплатно
на возила во каналот кога се дежурни во сабота.
(постојано кренати раце
и сл.)
Штетности поврзани со организацијата на работата
Должност - Правилна организација на 12 Додека трае
должноста, работно
- Овозможување користење на време и
другите денови како бесплатно Моментално
кога се дежурни во сабота. сега

Одговорност за Ресурси Рок

спроведување
Директор за одржување Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; 2008
P-2; P-7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ
Директор за одржување Програма за обука на BZR Z-1, Z-2, Z-3; 2008
P-2; P-7; -P-8;P-9;P- 10 ИНСТРУКЦИИ

41
 42

Управувањето со програмата EMS OHSMS, по планирањето на мерките за

постигнување на програмата и нејзините цели, вклучува, како што е прикажано на
слика 5.3.4-3:

 спроведување на мерките,

 следење на статусот на спроведување на мерките,

 следење на влијанието на животната средина и перформансите на здравјето и

безбедноста при работа како последица на одреден аспект на животната
средина, односно опасностите при работа по спроведување на мерките и

 следење на постигнувањето на поставените цели.

Утврдени цели со индикатори

Статус на спроведување
Следење и
Спроведување на мерките на мерките
преглед на
имплемента
цијата на
програмата EMS ефект/OHSMS
EMS1 перформанси
Аспекти и опасности
OHSMS

Ефективност на EMS/OHSMS
42 Степен на постигнување на целите
 43

Слика 5.3.4-3: Управување со програмите EME и OHSMS

ПРИМС е должен редовно да го следи статусот на спроведување на мерките

преку одржување месечни или квартални состаноци со директорите на
секторите/сопствениците на процеси кои подготвуваат извештаи за динамиката на
спроведување на мерките.

Планираните мерки можат или неморат да имаат доволно ефекти за аспектите,

опасностите и ризиците на кои се однесуваат. Нивната ефикасност се гледа само по
одредено време од нивната примена. Како илустрација за нивната ефикасност, треба
да послужи евиденцијата на параметрите на еколошките перформанси на соодветни
аспекти, односно перформансите на OH&S како последица на одредени опасности и
ризици по спроведените мерки. Така, на пример, мерките за заштеда во
потрошувачката на природни ресурси како хартија, вода и/или електрична енергија
може да се спроведат 100%, но заштеди не се случуваат поради промени во обемот
или структурата на работењето на организацијата или нешто слично.

Ефективноста на целокупните програми со сите мерки и постигнати резултати се

врши при преглед од страна на менаџментот, еднаш или двапати годишно, со
евалуација на степенот на постигнување на целите. Истовремено, важно е
индикаторите на целите да се идентични или барем блиски со показателите за
еколошките перформанси, односно перформансите на здравјето и безбедноста при
работа.

43
 44

Заклучок

Преку оваа проекна задача заклучив дека безбедните и здрави работни места им
помагаат на бизнисите и организациите да успеат и да бидат просперитетни и да
даваат придонес кон поширокото општество. Овои мерки на деловните лидери им
дава практични информации за тоа како може да се подобри безбедноста и здравјето
преку ефективно лидерство, вклученост на работниците и тековна проценка и
преглед, со што ги прави бизнисите и организациите побезбедни и поздрави за сите.
Дијагностичка проверка ви дава идеја за степенот на превенција во компанијата и
обезбедува идеи за подобрување.

Превенцијата е каменот темелник на европскиот пристап кон управувањето со

безбедноста и здравјето при работа. Во пракса ова значи анализа на работните
процеси со цел да се идентификуваат краткорочните и долгорочните ризици и потоа
преземање на активности или да се одбегнат колку што е тоа возможно или истите
да се ублажат.

Подобро е да се спречи отколку да се лечи.

44
 45

Користена литература

 PROJEKTOVANJE MENADŽMENT SISTEMA ŽIVOTNE I RADNE SREDINE

- Prof. dr Milenko Heleta Beograd, 2010.

 http://publications.europa.eu/resource/cellar/eb92ec76-d149-470a-b721-
c36822ac47c1.0019.01/DOC_1

45