CÁC DẤU HIỆU HÌNH ẢNH

CƠ BẢN HỆ HÔ HẤP

PGS.TS.BS. Nguyễn Thanh Thảo

Trưởng Bộ môn Chẩn đoán hình ảnh
Trường ĐH Y - Dược, ĐH Huế
 Mục tiêu học tập

1. Hiểu được tầm quan trọng của các dấu hiệu hình ảnh trong chẩn
đoán bệnh lý hô hấp.

2. Phân tích được các dấu hiệu hình ảnh X quang cơ bản của hệ hô
hấp.

3. Thực hành đọc được một số hình ảnh thường gặp trên phim.
 CÁC DẤU HIỆU HÌNH ẢNH
CƠ BẢN TRÊN PHIM X QUANG

1. Hình ảnh bóng mờ 7. Hình súng hai nòng

2. Hình ảnh quá sáng 8. Hình đường ray xe lửa
3. Dấu hiệu tiếp tuyến 9. Các đường trung thất
4. Dấu hiệu bóng chồng 10. Dấu hiệu bao phủ rốn phổi
5. Dấu hiệu cổ ngực 11. Dấu hiệu hội tụ rốn phổi
6. Dấu hiệu ngực bụng 12. Dấu hiệu chữ S ngược (S golden)
13. Các hình hang thường gặp
1. HÌNH MỜ BẤT THƯỜNG
 Phân tích hình mờ

• Hình ảnh mờ bất thường: Hình dạng, phân bố, bờ, độ đồng nhất, mức hơi dịch
 Chú ý sự khác biệt về độ đồng nhất của đám mờ!

Xẹp phổi Đông đặc phổi

Đường Kerley B
 Đường Kerley B

Dày vách liên tiểu thuỳ

Các đường mỏng, dài 1-2 cm,

ở ngoại vi đáy phổi hai bên.

Vuông góc với màng phổi

Thường gặp trong phù phổi do

suy tim, lymphangitis

carcinomatosis.
2. HÌNH SÁNG BẤT THƯỜNG
Tràn khí màng phổi

Hình ảnh sáng hơn nhu mô phổi bình thường,

rõ hơn ở thì thở ra.

Không thấy các hình ảnh mạch máu.

Có thể thấy đường bờ nhu mô phổi (lá tạng)

Trường hợp tràn khí màng phổi lượng lớn có

thể đẩy xẹp nhu mô phổi, đẩy lệch trung thất.

 3. DẤU HIỆU TIẾP TUYẾN

Bờ của cơ quan hay tổn thương thấy được

khi đậm độ của nó khác biệt hơn đậm độ

môi trường xung quanh và khi bờ của nó

tiếp tuyến với chùm tia X.

 4. DẤU HIỆU BÓNG CHỒNG

Xóa bờ trong khối mờ khi tổn thương cùng một mặt phẳng với tim
 4. DẤU HIỆU BÓNG CHỒNG

Hai bộ phận cùng đậm độ, nếu cùng một mặt phẳng thì không thấy ranh giới của nhau, ví dụ:
- Cơ hoành trái phía trước cùng đậm độ, cùng mặt phẳng với tim nên bị xoá
- Xoá bờ phải cung dưới của tim khi có bóng mờ của đông đặc phổi thuỳ giữa
- Xóa các đường trung thất khi tổn thương trong cùng một mặt phẳng

A - Đám mờ thuỳ giữa,

B - Tràn dịch màng phổi khu trú
Xẹp thuỳ giữa phổi phải gây xoá mờ bờ phải tim
5. DẤU HIỆU CỔ NGỰC
 CÁC DẤU HIỆU HÌNH ẢNH CĂN BẢN
Dấu hiệu cổ ngực

- Bóng mờ trung thất nếu có bờ trên phía trên xương đòn không rõ nét là ở trung thất
trước vì cùng mặt phẳng với phần mềm nền cổ;
- Ngược lại nếu bờ trên của bóng mờ trung thất phía trên xương đòn rõ nét là ở trung
thất sau vì được bao bọc bởi khí của nhu mô phổi vùng đỉnh.

A - Bóng mờ trung thất sau, B -Bóng mờ trung thất trước

 6. DẤU HIỆU NGỰC BỤNG

Bóng mờ ở đáy phổi nếu có bờ dưới rõ nét trên nền mờ ổ bụng là xuất phát từ phổi,
được bao bọc bởi khí;
Nếu bờ dưới của bóng mờ này bị xoá là xuất phát từ ổ bụng, được bao bọc bởi phần
mềm của ổ bụng.

A - Bóng mờ trong lồng ngực, B - Bóng mờ trong ổ bụng

Morgagni hernia
Morgagni hernia
Morgagni hernia
Morgagni hernia
Bochdalek hernia
7. HÌNH SÚNG HAI NÒNG
7. HÌNH SÚNG HAI NÒNG
8. ĐƯỜNG RAY XE LỬA
8. ĐƯỜNG RAY XE LỬA
 9. CÁC ĐƯỜNG TRUNG THẤT

Vết ấn của trung thất lên phổi, màng phổi sẽ tạo nên đường mờ
trung thất, nếu thỏa mãn điều kiện:
- Thay đổi đột ngột đậm độ: đậm độ khí của phổi và đậm độ dịch
của cấu trúc
- Bờ cấu trúc tiếp tuyến với chùm tia X
+ Đường TM chủ trên (1)
+ Đường cạnh khí quản phải (2)
+ Đường cạnh khí quản trái (3)
+ Quai ĐM chủ (4)
+ ĐM chủ xuống (5)
+ Bờ phải tim (tâm nhỉ phải) (6)
+ Bờ TM đơn – thực quản (7)
+ Bờ trái tim (Tâm thất trái) (8)
+ Thân ĐM Phổi (9)
 10. DẤU HIỆU BAO PHỦ RỐN PHỔI

Dấu hiệu còn thấy các mạch máu rốn phổi phía
sau khối mờ à Khối mờ không xuất phát từ
rốn phổi.

Bóng mờ ở trung thất giữa (u trung thất giữa,

hạch rốn phổi, tràn dịch màng ngoài tim, giãn
các mạch máu, tim lớn…) sẽ xoá các cấu trúc
rốn phổi.

Một bóng mờ ở rốn phổi, nếu vẫn thấy được các

mạch máu của rốn phổi thì bóng mờ ấy nằm ở
trung thất trước hoặc trung thất sau.
Dấu bao phủ rốn phổi
 11. DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI

Dùng để phân biệt giãn ĐM phổi với u

trung thất

Nếu các mạch máu rốn phổi hội tụ về khối

ở rốn phổi à ĐM phổi lớn

Nếu các mạch máu rốn phối hướng về phía

tim à khối u trung thất
11. DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI
DẤU HIỆU S GOLDEN
 12. DẤU HIỆU S GOLDEN

Xẹp phổi (thuỳ phổi) cho hình ảnh đám

mờ, có bờ ( tựa vào rãnh liên thuỳ) rõ nét
và lõm. Nếu bờ này có đoạn lồi sẽ cho
hình ảnh S ngược, đoạn lồi này tương
ứng khối u phế quản gây xẹp phổi.
 13. CÁC HÌNH HANG THƯỜNG GẶP

Abscess phổi Hang lao nhiễm nấm Aspergillus U hoại tử

Các hình hang thường gặp
 KẾT LUẬN

13 DẤU HIỆU HÌNH ẢNH CƠ BẢN TRÊN PHIM X QUANG

1. Hình ảnh bóng mờ 7. Hình súng hai nòng

2. Hình ảnh quá sáng 8. Hình đường ray xe lửa
3. Dấu hiệu tiếp tuyến 9. Các đường trung thất
4. Dấu hiệu bóng chồng 10. Dấu hiệu bao phủ rốn phổi
5. Dấu hiệu cổ ngực 11. Dấu hiệu hội tụ rốn phổi
6. Dấu hiệu ngực bụng 12. Dấu hiệu chữ S ngược (S golden)
13. Các hình hang thường gặp
CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÁC BẠN!