第三课

中国景点越译

将下面文章译成越南语
1.

苍龙蟠万里——长城•八达岭

苍龙蟠: Thương Long (con rồng) Bàn (bò)

(Từ điển hán nôm)

Vạn lý trường thành - Bát Đại Lĩnh

长城东起山海关 Sơn Hải Quan、西迄嘉峪关 Gia Dục Quan，全长 6300 多

公里，是我国古代极其重要的一项国防工程，也是世界建筑史上著名的七

大奇迹之一。1 trong 7 kì quan TG

Vạn Lý Trường Thành bắt đầu từ Sơn Hải Quan ở phía đông và kết thúc tại Gia

Dục Quan ở phía tây, có tổng chiều dài hơn 6.700 km, là công trình quốc phòng

cực kỳ quan trọng ở Trung Quốc thời xa xưa và là một trong bảy kỳ quan kiến

trúc nổi tiếng thế giới.

据古文献记载，远在公元前 7 世纪的东周时代 thời kì Đông Chu，一些

诸侯国家 các nước chư hầu ( nước tề ,lỗ, triệu, tần, yên…) 便开始修筑长城。

公元前 221 年，秦始皇统一中国。他下令拆除各诸侯国之间的 “长城” , 并

命令大将蒙恬 Mông Điềm 率众 dẫn quân/ huy động quân lính 在原秦 tần、

赵 triệu、燕 yên 的北方“长城”的基础上修建一道新的长城。汉朝， 汉武帝

Hán Vũ Đế 又在阴山以北修建了一道“外长城”。以后， 历代 các triều đại 对

长城都有所修缮、建筑。 明太祖朱元璋 Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương

(vị vua đầu tiên của nhà Minh) 取得政 权 后的 当 年（公元 1368 年），派遣

大将军徐达 Đại tướng quân Từ Đạt 率部 lãnh đạo quân và dân 修筑古北口到

山海关等处的长城。徐达之后，明代的皇帝 们又派人 对长城 进行了 17 次

修缮加固，前后达 100 多年方才完成。长城西起嘉峪关，东达山海关，全

长 6700 公里。
Theo các tài liệu cổ, từ thời Đông Chu vào thế kỷ thứ 7 trước Công

Nguyên, một số nước chư hầu đã bắt đầu xây dựng Vạn Lý Trường Thành. Năm

221 TCN, Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc. Ông ra lệnh phá bỏ

"Những đoạn tường thành” (thành luỹ riêng ngăn giữa các nước) giữa các quốc

gia chư hầu khác nhau, đồng thời ra lệnh cho tướng quân Mạnh Thiên dẫn quân

xây dựng bức tường thành mới, nối liền lại với nhau dựa trên nền móng/ cơ sở

của các đoạn tường thành ban đầu ở phía bắc của nước Tần, Triệu và Yên. Vào

thời nhà Hán, Hán Vũ Đế đã xây dựng một bức tường thành khác ở phía bắc núi

Âm Sơn. Kể từ đó, Vạn Lý Trường Thành đã được sửa chữa và xây dựng qua

các triều đại kế tiếp nhau. Năm sau khi Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương lên

nắm quyền (năm 1368), ông sai Đại tướng quân Từ Đạt lãnh đạo dân và quân

xây dựng Vạn Lý Trường Thành từ Cổ Bắc Khẩu đến Sơn Hải Quan. Sau Từ

Đạt, các hoàng đế nhà Minh đã cử người đến sửa chữa và gia cố Vạn Lý Trường

Thành 17 lần, mất hơn 100 năm mới hoàn thành công trình vĩ đại này. Vạn Lý

Trường Thành bắt đầu từ Gia Dục Quan ở phía tây và đến Sơn Hải Quan ở phía

đông, với tổng chiều dài 6.700 km.

北京游 览长 城有四 个 去 处 ：八 达 岭 、古北口、 慕田峪 Mộ Điền Dục

和 金 山 ， 其 中 以 八 达 岭 为 最 佳 （ = 美 ） 点 điểm tham quan hấp dẫn, đẹp

nhất，首次游览长城的人，没有不选八达岭的 。
 Có 4 địa điểm tham quan Vạn Lý Trường Thành ở Bắc Kinh là Bát Đại

Lĩnh, Cổ Bắc Khẩu, Mộ Điền Dục và Kim Sơn, trong số đó Bát Đại Lĩnh là

điểm tham quan hấp dẫn nhất, đẹp nhất, bất cứ ai lần đầu đến thăm Vạn Lý

Trường Thành đều sẽ chọn Bát Đại Lĩnh.

从青龙桥站 ga Thanh Long Kiều 沿着蜿蜒 quanh co 的公路登山，只有

1 公里左右便可到 达八 达岭 长 城，八 达岭 实际上是一 个关隘 ， 为居庸关

Cư Dung Quan 外口，关城建于 两山之 间，公路穿 关城而 过。 关城有二 门，

东门额题“居庸外 镇 ” Cư Dung ngoại trấn (trấn giữ ngoài cư dung)，西门额

题“北门锁钥”Bắc Môn toả thược (khoá, bảo vệ ngoài bắc môn) ，都是明代遗

刻。登上关楼向西眺望，只见崇山峻岭，层峦叠嶂。núi non trùng điệp

Đi dọc theo con đường quanh co từ ga Thanh Long Kiều, chỉ cách đó

khoảng 1 km là có thể đến Vạn Lý Trường Thành . Bát Đại Lĩnh thực chất là

một quan ải nằm ngoài Cư Dung Quan. Quan Thành được xây dựng giữa hai

ngọn núi, có con đường xuyên qua. Quan Thành có hai cổng, cổng phía đông

được đề 4 chữ "Cư Dung ngoại trấn" và cổng phía tây khắc "Bắc Môn tỏa

thược", cả hai đều được chạm khắc từ thời nhà Minh. Leo lên Quan Lâu nhìn về

hướng Tây có thể thấy núi non trùng điệp, cao chót vót.

登长城最好先登城北面的一段， 这就是所 谓“北四楼” Bắc Tứ lâu，一

面登高，一面可以看看长城的外部结构。在明 长 城 trường thành thời nhà

Minh 中，这是保存得比较好的一段，它高大雄伟，坚固耐久，平均高 7.8

米，上下呈梯形构造，下宽 6.5 米，上宽 5.7 米，城墙上地面宽 4.5 米。长

城是依山势而筑的，所以登北四楼要不断爬坡。爬坡的时候可以看到，城
墙上每隔三五百米远就筑有一个台子，这是一种长方形的凸出建筑物，它

分墙台 tường đài 、敌台 địch đài（又叫敌楼）两种，墙台是古代士兵巡逻

tuần tra 放哨 thổi tù và 守城的地方，敌台分两层，上层供 瞭望 nhìn xa 和射

击，下层供住宿和存放兵器等物。登上北四 楼极目 远望， 但见 = 只看见

长城从西南面的山脊上曲折蜿蜒而来，蟒蟒苍苍 xa tít tắp, mênh mông, bất

tận，在这里突然折向南面，不久又再度 逶迤 uốn khúc 向东而去，恰似一

条巨大的游龙 rồng ，不知其所来，也不知其所去。

Để leo lên Vạn Lý Trường Thành, tốt nhất trước tiên bạn nên leo lên từ

phần phía bắc của thành, được gọi là "Bắc Tứ lâu"cho phép du khách quan sát

được toàn bộ cấu trúc của dãy thành từ bên ngoài. Trong số Vạn Lý Trường

Thành thời nhà Minh, đây là đoạn được bảo tồn tương đối tốt, cao và uy nghi,

vững chãi và bền bỉ, chiều cao trung bình 7,8 mét, có cấu trúc hình thang từ trên

xuống dưới, chiều rộng đáy. cao 6,5 mét, chiều rộng trên cùng là 5,7 mét và

chiều rộng mặt đường là 4,5 mét. Vạn Lý Trường Thành được xây dựng theo

thế núi (lúc lên lúc xuống) nên việc leo lên Bắc Tứ lâu đòi hỏi phải leo liên tục.

Khi leo dốc, bạn có thể thấy trên tường thành cứ 300 - 500m lại có một tháp

canh hình chữ nhật nhô ra, tháp canh được chia làm hai loại: tường đài và địch

đài (còn gọi là địch lâu). Tường đài Là nơi mà những người binh sĩ tuần tra và

thổi tù và/ kèn lệnh, trong khi đó, địch đài được chia thành hai tầng, tầng trên

dùng để quan sát và ngắm bắn kẻ địch, tầng dưới dùng để ở và cất giữ vũ khí

cùng các vật dụng khác. Leo lên Bắc Tứ lâu phóng tầm mắt ra xa, thấy Vạn Lý

Trường Thành uốn lượn từ sườn núi phía Tây Nam, rồi đột nhiên chuyển ngoặt

sang phía nam, không lâu sau lại uốn khúc về phía đông, giống như một con

rồng khổng lồ. Không biết từ đâu đến, và cũng không biết sẽ đi đâu.
 八 达 岭 这 段 长 城所在的山叫 军 都山 núi Quân Đô， 这 里西南和 东北 两

面都十分险要，有不少地段的长城是筑在陡峭的山坡上的，即使以 现在的

运输工具和建筑机械，要在这样的地方构筑城墙也并不轻松，而在当时的

条件下，其困难程度就可想而知了。
Có thể dịch liền mạch thành 1 câu:

Ngọn núi nơi đoạn thành Bát Đại Lĩnh được xây dựng là núi Quân Đô với

địa thế hiểm yếu ở cả hai mặt Tây Nam và Đông Bắc. Có không ít đoạn trường

thành được xd trên những sườn núi dốc. Dù là với những công cụ vận chuyển

hay thiết bị xd hiện đại, xd tường thành ở đây cũng chưa bao giờ là chuyện dễ

dàng, huống hồ là với đk kĩ thuật lạc hậu như thời cổ đại, mức độ thách thức

khó mà tưởng tượng.

Ngọn núi trên đoạn Bát Đại Lĩnh của Vạn Lý Trường Thành được gọi là

núi Quân Đô. Phía tây nam và đông bắc ở đây rất hiểm trở. Nhiều đoạn của Vạn

Lý Trường Thành được xây dựng trên sườn dốc. Ngay cả với các công cụ vận

chuyển và máy móc xây dựng hiện đại như ngày nay cũng khó đạt được độ cao

như vậy, việc xây dựng một bức tường thành ở nơi này không phải là điều dễ

dàng, mà trong điều kiện lúc đó, nghĩ thôi cũng đã thấy rất khó khăn.

从北四楼下来，再往南四楼走去。这边的城墙同北面的城墙差不多，

只是一、二、三敌楼都只有一层台子而不是两层。在南二楼向北望去，还

可以看到长城附近的 小山岗 núi thấp 上筑有一些高台，这就是历史文献中

常提到的烽火台 phong hoả đài 。从南三楼到四楼之间，有些十分陡峭的地

段，好在现在已经装有铁扶手，游人可凭此攀登。站在南楼上眺望，西边

的官厅水库在阳光下闪闪发光，有如耀眼的宝石；东 面 30 里长的关沟，

似乎近在咫尺；山脚下的青龙车站若隐若现，羞羞答答‧‧‧‧‧‧呼吸
着山野间的清新空气，面对着亘古的万里长城，人们不禁向着群山高呼：

“啊！长城，我们心中的城！”
Leo xuống từ Bắc Tứ lâu và leo lên từ Nam Tứ lâu. Tường thành ở đây

tương tự như tường thành ở phía bắc, ngoại trừ những vọng gác thứ nhất, thứ

hai và thứ ba chỉ có 1 tầng thay vì hai. Nhìn về phía bắc từ tầng 2 phía nam, bạn

cũng có thể thấy một số bệ cao được xây dựng trên những ngọn đồi gần Vạn Lý

Trường Thành, đây là những chiếc phong hỏa đài thường được nhắc đến trong

các tài liệu lịch sử. Nam Tam Lâu và Bắc Tứ lâu cách nhau một đoạn rất dốc,

rất may hiện nay đã lắp đặt tay vịn bằng sắt để du khách có thể leo lên. Đứng

trên Nam lâu nhìn xuống, hồ chứa nước Quan Sảnh ở phía Tây tỏa ánh sáng lấp

lánh dưới ánh nắng mặt trời tựa như một viên đá quý lấp lánh. Phía Đông là

rãnh núi Quan Câu như gần ngay trước mắt. Ngay dưới chân núi là bến xe

Thanh Long mờ mờ ảo ảo. Nhận vào từng luồng khí trong lành của núi rừng,

đối diện với Vạn Lý Trường Thành thiên cổ, người ta không khỏi cảm thán: “ôi!

Trường Thành, tòa thành trong trái tim chúng ta”.

2.

香山
HƯƠNG SƠN

香山位于北京城西北 20 公里外的太行山余脉上，是北京人称之为西

山的一部分，整个公园占地约 2300 亩。这里三面为群山所环抱，有如弯

曲的月牙，看上去层峦叠嶂，山势起伏，不愧是造园的好地方。
Hương Sơn nằm trên phần cuối của dãy núi Thái Hàng, cách thành phố Bắc

Kinh 20km về phía Tây Bắc, là một phần mà người dân Bắc Kinh gọi là núi Tây

Sơn. Công viên Hương Sơn có quy mô diện tích khoảng 2300 mẫu. Ba mặt
được bao bọc bởi núi, uốn lượn như vầng trăng khuyết, từng tầng nối tiếp nhau

trùng trùng điệp điệp, thế núi nhấp nhô, quả nhiên là nơi lý tưởng để xây dựng

công viên.

据说，早在金代这里便开始建设诗院，已有 800 多年的历史了。那时

最早建了一个香山寺和行宫，不久又建成会景楼和祭星台。此后元明清三

代都有继建，至乾隆间大兴土木，建成所谓二十八景，并改名为静宜园。

可惜在咸丰十年（公元 1860 年）和光绪二十六年（公元 1900 年）两次

遭帝国主义侵略军大肆抢劫破坏，使这座美丽的园林几乎变成了废墟。入

民国以后，一些搜刮民脂民膏的军阀官僚在这里建了一些别墅，但并没有

对这座园林进行有效的管理。新中国成立以后，人民政府对整个公园进行

了修复、扩建，这就是我们今天所看到的香山公园。
Tương truyền từ thời nhà Kim đã cho xây dựng Tự Viện (chùa chiền) tại

đây, tính đến nay đã có hơn 800 năm lịch sử. Vào thời điểm đó, chùa Hương

Sơn và Hành Cung (nơi ở của vua khi vua đi vi hành đến đó) được xây dựng

sớm nhất, sau đó là lầu Hội Cảnh và đài Tế Tinh (tế sao). Tiếp đó, ba triều đại

Nguyên, Minh và Thanh tiếp tục cho xây dựng, đến thời vua Càn Long cho xây

dựng Nhị Thập Bát Cảnh, và được đổi tên thành vườn Tĩnh Nghi (Tĩnh Nghi

Viên). Đáng tiếc là vào năm Hàm Phong thứ 10 (năm 1860 SCN) và năm

Quang Tự thứ 26 (năm 1900 SCN), sau hai lần bị tàn phá bởi quân xâm lược

chủ nghĩa đế quốc, khiến lâm viên (công viên xd theo kiến trúc lâm viên của

TQ: có hồ, chòi nghỉ chân, xd núi non giả…) này gần như biến thành đống đổ

nát. Sang thời kì Trung Hoa Dân Quốc, một số quan lại đã vơ vét của cải xương

máu của nhân dân để xây biệt thự tại đây, song, khu vườn không được quản lý

một cách hiệu quả. Sau khi Trung Quốc mới (nước Cộng Hoà Nhân Dân Trung
Hoa) được thành lập, chính quyền đã tu sửa và mở rộng toàn bộ công viên trở

thành công viên Hương Sơn mà ta thấy ngày nay.

根据现有景点的分布，游览香山可以分为北、中、南三路。一般从市

区乘车进山的游客，是从东宫门进园的。进园后往右边（北）山路行进，

不久就可以看到两泓清水，中间一座单孔石桥，北侧水池上方有一洞口，

泉水直泻而下，形如瀑布，这就是眼镜湖。不过湖上的石桥而折向西南，

依次可以参观见心斋、昭庙和琉璃塔。见心斋是一个带江南色彩的园中园，

建于明朝嘉靖年间（公元 1522-1566 年）。昭庙是“宗镜大照之苗”的简

称，是乾隆帝弘历为接待西藏班禅六世进北京为他 70 寿辰“祝愿”而建造

的，时为乾隆四十五年（公元 1780 年），现在保留下来的只有一座牌坊

和一座七级浮屠，其余建筑已毁。
Theo sự phân bố của các cảnh điểm tham quan hiện có, du lịch Hương Sơn

có thể chia theo 3 lộ trình gồm: Bắc, Trung, Nam. Thông thường, du khách xuất

phát từ trung tâm thành phố BK bằng xe bus sẽ vào công viên theo cổng Đông

cung. Sau khi vào, tiếp tục đi theo con đường bên phải - phía Bắc của núi. Ngay

sau đó, du khách có thể thấy một cây cầu đá vắt ngang qua hai hồ nước trong

vắt, cây cầu đá có một vòm duy nhất. Phía trên hồ phía bắc nước suối đổ xuống

như thác, đây chính là hồ Nhãn Kính. Không đi qua cây cầu đá này mà quay

hướng tây nam, như vậy du khách có thể lần lượt tham quan Kiến Tâm Trai,

Chiêu Miếu và tháp Lưu Ly. Kiến Tâm Trai được xây dựng vào thời Gia Tĩnh

của nhà Minh (khoảng những năm 1522 - 1566), và cũng là khoảng sân mang

đặc điểm của vùng Giang Nam. Chiêu Miếu có tên đầy đủ là “Đền Tông Kính

Đại Chiếu Chi Miếu”, được xây dựng vào năm Càn Long thứ 45 (Can Long: Ái

Tân Giác La Hoằng Lịch), mục đích để tiếp đón Ban Thiền Lạt Ma đời thứ 6 từ
Tây Tạng đến Bắc Kinh để ‘cầu phúc” trong dịp chúc thọ 70 tuổi của ông. Hiện

nay, nơi đây chỉ còn lại một cổng vòm lát gạch men, một ngọn tháp 7 tầng và

phần còn lại của các tòa nhà đã bị phá hủy.

Đạt lai lạt ma (tây tạng) tu sĩ uy tín mang tầm ảnh hưởng lớn nhất tg

Thích Nhất Hạnh (VN) a/h lớn thứ 2

香山的香炉峰上有两块巨大的石头（乳峰石），有如“香鼎”，和远在

江西庐山的香炉峰差不多，加上海拔较高，从平原往山顶看，经常有吞云

吐雾的现象。据说香炉峰的名称就是这样来的。
Trên đỉnh Hương Lư/ Lô của Hương Sơn có 2 tảng đá Nhũ Phong khổng

lồ, được ví như đỉnh của Hương Sơn, nó gần giống với đỉnh Hương Lư của núi

Lư Sơn tỉnh Giang Tây. Vì đỉnh có độ cao lớn so với mực nước biển, nên khi

nhìn từ dưới lên, du khách thường thấy hiện tượng sương mù mây trắng. Cái tên

đỉnh Hương Lư cũng do đó mà hình thành nên.

从香炉峰下来往东走，可参观南路的景点：朝阳洞、森玉笏、阆中亭

弘光寺、白松亭、香山寺和 双清别 墅。香山寺始建于金朝大定二十六年

（公元 1186 年），初名安定寺，又称甘露寺。它依山就势建造，殿宇上

下五层，两厢配以轩阁，可见其规模之巨大。 1745 年，清帝乾隆时加以

扩建，并改名香山寺，盛极一时。经过 1860 年和 1900 年两次灾难之后 ，

现在我们只能看到它的遗址了。
Từ trên đỉnh Hương Lô đi về phía đông, du khách có thể tham quan các

cảnh điểm như: động Triều Dương, Sâm Ngọc hốt (tảng đá ngọc), chòi (hoặc

cái đình nhỏ) Lãng Trung, chùa Hoằng Quang, chùa Bạch Tùng, chùa Hương
Sơn và biệt thự Song Thanh. Chùa Hương Sơn được xây dựng vào năm thứ 26

triều nhà Tần (khoảng năm 1186 sau CN), tên ban đầu là chùa An Định, sau đổi

sang là chùa Cam Lộ. Chùa được xây dựng theo thế núi, điện thờ có kiến trúc 5

tầng, 2 bên là 2 hành lang dài, điều này cho thấy quy mô đồ sộ của ngôi chùa.

Năm 1745, chùa được mở rộng và đổi tên thành chùa Hương Sơn dưới thời kì

trị vì của hoàng đế Càn Long của nhà Thanh. Tuy nhiên sau 2 thảm họa vào

năm 1860 và 1900, những gì mà ngày nay chúng ta nhìn thấy chỉ là bản phục

dựng của nó.

现在在东宫门内建了一座香山饭店，它将中国传统的庭园景色同西方

现代化的设施有机地结合起来，是个留宿的好场所。
Hiện nay khách sạn Hương Sơn được xây dựng ở Đông Cung Môn theo

hình thức kết hợp hài hoà giữa khung cảnh khuôn vườn truyền thống của Trung

Quốc với các tiện nghi hiện đại của phương Tây, là một nơi lý tưởng để du

khách dừng chân/ là một điểm lưu trú tuyệt vời.