GIỚI THIỆU

Thiền Nhật Bản có nhiều hình thức khác nhau, nhưng hình thức phổ biến nhất là
zazen, hay thiền ngồi Ở bên ngoài, thoát khỏi mọi chướng ngại và tâm không dao
động trước bất kỳ hoàn cảnh nào dù tốt hay xấu được gọi là “ngồi” (za); trong nội tâm,
quán chiếu tính bất biến của Bản chất Nguyên thủy của chính bạn được gọi là “thiền”
(zen).

Trong zazen, người ta ngồi trên một tấm nệm cứng, lưng thẳng, mắt nhắm hờ và tập
trung vào hơi thở. Mục đích của zazen là rèn luyện tâm trí và cơ thể, và đạt được trạng
thái giác ngộ

Thiền Zen tập trung vào việc tập trung vào hiện tại và buông bỏ những suy nghĩ và
cảm xúc tiêu cực. Người ta tin rằng bằng cách thiền định, con người có thể đạt được
trạng thái giác ngộ, hay trạng thái hiểu biết sâu sắc về bản thân và thế giới xung
quanh.

HƯỚNG DẪN

■Chuẩn bị

Đầu tiên hãy chọn một chỗ yên tĩnh để ngồi; tránh những nơi quá sáng, ồn ào hoặc
nhiều gió. Đặt một hoặc hai vật tôn giáo ở nơi bạn thiền sẽ giúp tạo ra một bầu không
khí thích hợp cho việc tọa thiền, cũng như đốt một nén hương thơm (không hăng) khi
bạn ngồi.

Tiếp theo đặt một tấm đệm lớn và dày trên sàn; loại đệm này giúp nâng đỡ cơ thể và
giúp bạn dễ dàng ngồi trong thời gian dài hơn. Trên chiếc đệm này đặt một chiếc đệm
tròn nhỏ hơn (zafu); nếu bạn không có zafu, hãy gấp một chiếc đệm thông thường làm
đôi. Động tác này nhằm nâng cao và nâng đỡ phần mông, giúp bạn dễ dàng ngồi đúng
tư thế và lưng thẳng. Đặt zafu hoặc đệm gấp về phía sau của đệm lớn.

Quần áo phải rộng rãi để không bó vào chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể. Khi
ngồi cùng người khác, nên mặc quần áo có màu sắc nhẹ nhàng.

■Điều hòa cơ thể

Có hai cách truyền thống để xếp chân trong tọa thiền: kekka fuza 結跏趺坐 (đầy hoa
sen) và hanka fuza 半跏趺坐 (nửa hoa sen). Để thực hiện tư thế hoa sen hoàn toàn,
trước tiên hãy đặt mông của bạn lên zafu hoặc đệm gấp. Sau đó đặt bàn chân của chân
phải lên đùi của chân trái.
Tiếp theo đặt bàn chân của chân trái lên đùi của chân phải. Bàn chân phải càng gần
thân càng tốt, lòng bàn chân hướng lên trên. Nếu toàn sen quá khó thì nửa sen cũng
được. Tư thế ngồi kiết già đặt bàn chân phải lên đùi trái hoặc bàn chân trái lên đùi
phải.

Đặt lòng bàn tay phải lên trên đùi. Sau đó đặt lòng bàn tay trái lên trên bàn tay phải,
đầu ngón tay cái chạm nhẹ. Duỗi thẳng lưng, sau đó nghiêng người về phía trước.
Nâng thân lên một lần nữa ở tư thế thẳng đứng, để xương chậu nghiêng về phía trước
và lưng dưới cong vào trong. Khi đã quen với tư thế này, tư thế này tạo ra nền tảng
thoải mái và ổn định nhất cho tọa thiền. Kéo cằm vào một chút để đầu hoàn toàn thẳng
đứng. Hãy để vai thư giãn và trọng tâm của cơ thể ổn định một cách tự nhiên. Giữ mắt
hé mở, nhìn xuống sàn phía trước khoảng hai mét. Miệng phải ngậm lại (nhưng không
nghiến răng) và lưỡi phải chạm vào vòm miệng.

■Điều hòa hơi thở

Một khi tư thế của cơ thể được cân bằng và ổn định, cần chuyển sự chú ý sang hơi
thở. Hãy để mỗi hơi thở vào và hơi thở ra lấp đầy ý thức của bạn một cách thoải mái
và cởi mở. Hơi thở ra phải dài, sâu và thư giãn, hơi thở được phép đi ra xa theo ý
muốn một cách tự nhiên. Lúc đó việc hít vào sẽ diễn ra một cách tự động. Hơi thở vào
và ra không được căng thẳng và phải chảy từ vùng bụng dưới (tanden).

■Điều hòa tâm trí

Sau khi điều hòa thân và hơi thở, hãy điều hòa tâm. Phương pháp thông thường để
làm điều này cho người mới bắt đầu là susokukan 数息観, nghĩa đen là “đếm hơi
thở”. Đếm mỗi lần thở ra từ một đến mười, sau đó quay lại một lần nữa. Nếu bạn quên
đếm, chỉ cần quay lại một và bắt đầu lại. Hãy ngồi với cảm giác hoàn toàn cởi mở, cơ
thể và tâm trí hòa hợp và thoát khỏi mọi căng thẳng. Đừng cố gắng đè nén suy nghĩ,
mà hãy ngồi với tâm trí và cơ thể hoàn toàn tỉnh táo nhưng vẫn thư giãn và cởi mở đến
mức các suy nghĩ không thể bắt kịp. Với việc ngồi đều đặn và liên tục theo cách này,
những tư tưởng lan man sẽ lắng xuống và bạn sẽ nhận biết được nguồn gốc của tâm.