Mahirap maging mangmang at ituring na 'sang
Balagtasan: Edukasyon o
Kayamanan?
Ni William Rodrigues
Lakandiwa:
Ang dalawang mahusay na makata ay itatampok
Haharapin nila ay napakahirap na pagsubok
'Pagkat ang mga katuwiran nila ay magsasalpok
Sino kaya ang lalabas na matalino at bugok.?
Sa panahon ngayon ay ano ba ang mahalaga
Edukasyon ba o ang kayamanang tinatamasa?
Alam kung lahat ng tao'y naghahangad ng
ginhawa
At ng karunungang nagpapapaunlad sa diwa.
Kanina pa sila nakatayo rito sa may gitna
Kung baga sa sundalo ay nakahanda na sa
digma
Kanino kayo papanig dito ba o sa kabila?
Makinig nang husto at buksan ang inyong pang-
unawa.
Ang titindig sa edukasyon hangad niya ay talino
'Pagkat ito ang pinili niya't talagang ginusto
Kaya't karangalan niyang matawag na isang
henyo
Karunungan ay kasama na ng kanyang
pagkatao.
Ang tingin ko sa kanyang katalo ay isang
praktikal
'Pagkat itong kayamanan ang higit na
minamahal
Kung mayroon kang kayamanan para na ring
may dangal
Marahil ito ang nasa isip niya't iaaaral.
Nararapat lang na ang bagay na ito'y mapag-
usapan
'Pagkat ang lahat ng tao ay mayroong
kinalaman
Dahil tayong pinakasentro't pinatatamaan
Dapat lang makialam at huwag isara ang isipan.
Edukasyon:
Ang kailangan ng lahat ng tao ay edukasyon
Ito'y isang tulay upang maabot mo ang
ambisyon
Kailangan nating sumabay sa takbo ng panahon
patapon.
Ang edukasyon ay masasabi na ring kayamanan
'Di mauubos dahil nakalagay sa iyong isipan
Kaibigan, maganda ang mayroong pinag-aralan
Para magkaroon ka ng magandang
kinabukasan.
Ang literal na kayamanan ay mapapasaiyo
Dahil magkakaroon ka rin ng magandang
trabaho
Kahit maralita lang balang araw ay aasenso
Lahat ay posible kung ikaw ay isang edukado.
Kung nakapag-aral malayo ang iyong maaabot
Ang mahahawakang salapi ay 'di lang
kakarampot
Maaari ka ring maging among nakakapagpaikot
'Di isang tauhan na tila sunud-sunurang robot.
Walang imposible sa taong may isipang
malawak
Naghahatid sa tagumpay dahil isa itong pakpak
Habambuhay na dala-dala't nasa likod ng utak
Daragin man sa apoy ay 'di rin mawawasak.
Ano ang kabuluhan ng kayamanang nauubos?
Baka kapag nawala na'y kasama ka ring
matapos
Huwag mananalig sa kayamanan mong
dinidiyos
Ibigin mo ang edukasyon ito ang aking utos!
Kayamanan:
Ang mahalaga sa daigdig na ito ay kayamanan
'Di ba't mas mainam kung maraming perang
nahahawakan?
Ang sobrang pag-aaral ay pahirap lang sa
katawan
Pinahihirapan nang husto ang sarili 'di naman
yayaman.
Ang kayamanan ay 'di isang librong isinasaulo
Kundi magagamit sa araw-araw na pamumuhay
mo
Dahil sa kayamanan magagawa lahat ng gusto
Malakas ang impluwens'ya mo't kapit sa
gobyerno.
Ang diploma't medalya ay palamuti lang sa
dingding
Nag-aral ka nga pero ba't tila mayroong tililing?
Samantalang ang kayamanan magagamit sa
magaling
'Di maghihirap nang husto kagipitan ma'y
dumating.
Ang edukasyon ba ay agad mo nang makakain?
Magagastos ba 'yan sa tindahan kung may nais
bilhin?
Kung mayroong kayamanan 'di maaaring
gutumin
'Di na kailangan na ang isip mo ay pigain.
Kapag masaganan marami ka ring matutulungan
Mga kapatid na dukha at nangangailangan
Na 'di man lang makapasok sa matinong
paaralan
Tapos ngayon ay itinuturing n'yo pang mga
mangmang.
Paano sila makakapag-aral kung walang pera?
P'wera na lang kung iskolar na may
sumusuporta
Alam mong taun-taon tumataas ang matrikula
Kaya't sa edukasyon ay 'di na ako aasa pa!
Edukasyon:
Ang edukasyon ay malaki rin ang naitutulong
Huwag solohin ang karangalan, pilantropong
gungong
Kung wala itong edukasyon tayo kaya ay
dudunong?
Baka sa walang hanggang kamangmangan pa'y
nakakulong.
Kapag walang tinapos 'di ka igagalang nang
husto
Mamatahin ka lang ng kung sino'ng impakto't
demonyo
Kaya nasapawan si Bonifacio ni Aguinaldo
Nang maliitin s'ya noon ng isa sa mga Magdalo.
Kung may likas na talino pero 'di naman
binungkal
Walang kabuluhan para ka na ring nagpatiwakal
Sayang lamang ang kaloob kung 'di marunong
magmahal
'Pagkat ang talino'y kinukulob at 'di pinabubukal.
Edukasyon ay mahalaga alam 'to ng gobyerno
Kaya't inilagak nila rito ang malaking pondo
Kung lahat ay nakapag-aral walang magiging
bobo
Magiging matatag ang pamumuhay mo sa
mundong ito.
Karamihan sa namumuno'y pawang edukado
Kapag mahina ang namumuno saan patutungo?
May maganda bang naiisip ang tulad mong utak
ginto?
Kung puro kayamanan lang ang laman ng 'iyong
puso.
Malaay mo balang araw maging pinuno ako ng
bansa
Kaya't pakaiingat ka sa iyong pagsasalita
Kilalanin mo na ang edukasyon ay mahalaga
Huwag sabihing dunong-dunungan 'to,
mangmang na bata!
Kayamanan:
Ano' nangangarap ang isang 'to na maging lider
Paano nasasarapan kang tawagin na boss at sir
Kung 'di ko pa alam gusto mo lang gayahin si
Hitler
Ingat sila sa 'yo baka manira ka ng rebolber.
Kailangan pa bang maging propesor at senador
Upang maging tanyag at isang magaling na
orador?
Ako kahit sa bahay lang mag-aral dahil may
tyutor
Sa pag-aaral mo baka ako pa ang mag-
isponsor.
Bakit si Presidente Erap drop out sa Ateneo?
Samantalang high school gradweyt lang ang
lider na si Suharto
'Di ito nakukuha sa taas ng pinag-aralan mo
Nasa yaman at hangaring makapaglingkod sa
tao.
Alamin mo ang datos maraming walang trabaho
Mga nakatambay kahit nakatapos ng kolehiyo
Ang iba ay 'di nagamit ang pinag-aralang kurso
Kaya't nasayang lang ang apat na taong binuno.
Kung magsalita ka akala mo'y napakatalino
Ba't alam mo ba ang lahat ng bagay sa mundo?
'Yan ba ang natutunan sa paaralan, ang maging
idealistiko?
Baka sa sobrang pagbabasa nasira na ang ulo.
Huwag sanang akalain na mukha akong salapi
Nakamtan ko ito dahil sa aking pagpupunyagi
'Di nakapagtapos pero may talinong nakakubli
At nahihigitan pa kita sa aking pakiwari.
Edukasyon:
Karamihan talaga sa mayayaman ay
mayayabang
Ang dating ng salita ay nasobrahan sa anghang
Napakakitid ng isip mo dahil utak-alamang
Akala mo ay dakila wala namang pakinabang.
'Di ako naniniwalang yaman ay bunga ng
pagsisikap mo
May nakapagsabing namana lang sa nasira
mong lolo
Paano ka uunlad lalo kung mahina ang iyong
ulo?
Baka ang makinabang ng kayamanan mo ay
ibang tao.
Marami ngang kayamanan 'di naman marunong
humawak
Kahit katiwala lolokohin ka dahil walang utak
Baka matulad ka sa kuwento ng Alibughang
Anak
Walang pagpapahalaga sa bukas at 'di
nagbabalak.
'Di ba't ang malaking kayamanan ay
nakakasilaw?
Kung ganoon ba't ang tao dito pa ililigaw?
Edukasyon ang kailangan natin sa mundong
ibabaw
'Di ang kayamanang 'di madadala kapag
pumanaw.
Ang paniniwala mo'y tulad sa ibang salesman
Sabi nila ang edukasyon ay 'di na kailangan
Mas malaki raw ang kinikita nila sa bentahan
Nasa husay mag-sales talk at networking lang
ang paraan.
Ang karunungan na dulot ng edukasyon ay 'di
napaparam
Samantalang ang kayamanan ay para lang
hiniram
Ayokong matulad sa 'yo na walang kaalam-alam
Ang kapal ng apog mo na sa akin ay makialam!
Kayamanan:
Hoy! Bakit sinasabing mahina ang aking kukote?
Kung totoo umatras na sana ako sa debate
Wala namang kabuluhan ang mga pinagsasabi
Paikot-ikot lang, 'di pa gaanong makaatake.
Sa panahon ngayon may makikita ka bang libre?
D'yan nga sa edukasyon mo ay ang taas ng
tuiton fee
Sa buong bansa halos pribado ang nagmamay-
ari
Pero wala sa akin 'to dahil sa maraming salapi.
Ipinagmamalaki mo ang edukasyong
komersyal?
Ang karunungang para sa lahat,
ipinangangalakal
Sobrang daming gastos, ang bayad ay
pagkamamahal
Ito ba ang tinitindigan mo, kuno'y intelekwal?
Kung gusto n'yo na maging mahalaga ang
edukasyon
Baguhin ang maling sistema na pinaiiral n'yo
ngayon
Tayo ay magbigayan 'yan ang sabi ng
Panginoon
Kabig kayo ng kabig parang 'yung ibang
relihiyon.
Marami ang nagsasabi na sila raw ay nakatapos
Ngunit kung tanungin mo ay 'di makasagot ng
maayos
Kung kuto lang sila marahil ay akin nang
pinulbos
Kung nakapag-aral ba't sa talino'y kapos?
Ang kayaman ay ayokong magamit lang sa luho
Bagama't sinasabi ng iba na ito ay isang tukso
Nais kong ituring ito na isang dalisay na ginto
Na nararapat lamang sa may malilinis na puso.
Lakandiwa;
Sa aking narinig tila ang isip ko'y tinutuhog
Sa init ng pagsasagutan n'yo para kayong
mambubugbog
Baka sa gitna ninyo ay biglang may bombang
sumabog.
Maganda ang katuwiran n'yo na naibigay
Sa katotohanang aral ay 'di kayo suminsay
Ngunit pareho kayong tama sa aking plagay
Magagamit ito sa araw-araw nating pamumuhay.
Huwag sanang sasama ang loob n'yo sa akin
Kung sasabihin kong kayo ay may kahinaan din
Bilang lakandiwa igalang ako at huwag batikusin
Nais ko lang kayong maging mabuti sa aming
tingin.

Ikaw Edukasyon, 'di ba't ikaw ay para sa lahat?

Ba't mapepera lang ang nakakapag-aral ng
sapat?
Paghusayin rin ang turo mo ito ang nararapat
Kapag naganap 'to ibabantog ka ng walang
puknat.

Ikaw Kayamanan, huwag kang masyadong

magpasikat
Tama na, sa sariling bangko huwag nang
magbuhat
Ang biyaya ay ibahagi sa iba't iyong ikalat
Kung ganoon habambuhay ang aking
pasasalamat.

Sa oras na ito nais ko munang maging neutral

Paumanhin kung naghintay kayo nang
napakatagal
Ang paghuhusga'y maaaring bawat indibidwal
Yamang napanuod na ninyo ang aming
pagtatanghal.
 Spoken Poetry:
Pagsuko ni SongAeJo
Talumpati
Kahalagahan ng Wika
Mula sa TakdangAralin.ph
Maluwalhating umaga sa Inyo mga
kapwa Pilipino, Purihin si Hesus at si
Maria!
Wikang Filipino, wika ng bawat
Pilipino. Ikaw, ako, tayo… iisa. Sa
mundong pilit kang binabago, may
nananatili pa nga bang matatag?
Sa bawat kasaysayan ng isang bansa,
isa ang wika sa may
pinakamahalagang ginagampanan sa
buhay ng bawat indibidwal.
Nabibilang ang ating bansa sa may
mga maraming etnolinggwistikong
grupo. Samu’t-sari rin ang ating
lenggwahe at dayalektong ginagamit.
Idagdag pa natin ang mga global na
wika na ating natutunan sa ating mga
kaibigang dayuhan, pati na rin ang
mga namana natin sa mga
mananakop tulad ng Espanyol. Ang
wika ay nagbibigay ng pagkakaisa
ngunit kung minsan naman ay ang
hindi pagkakaunawaan.
Sa dami ng wika na ating ginagamit,
hatid nito ay kalituhan. Ibang lugar,
iba ang lenggwahe, at ibang uri ng
lahi, iba rin ang wikang gamit. Dahil
sa suliraning ito ng di
pagkakaunawaan, isinabatas at
iprinoklama ng noo’y Presidente na si
Manuel Luis Quezon ang
pagkakaroon ng wikang Pilipino
bilang ating wikang pambansa. Mula
noon ay binansagan na siya na ama
ng wikang pambansa.
Napakahalaga ng wika sa kasaysayan
at kultura ng bawat lugar. Ito ang
ating gabay sa pakikipagtalastasan,
sa pagpapahayag ng ating mga
damdamin, ekspresyon, ideya, mga
pananaw at opinyon, wika ang ating
gamit. Sa pamamagitan nito malinaw
nating naipaparating ang ating mga
mensahe, sa panulat man o sa
pananalita.
Sa paglinang at paghubog ng ating
pagkatao at kaisipan, wika rin ang
instrumentong gamit sa anumang uri
at antas ng paaralan. Magmula sa
ating simpleng abakada hanggang sa
pagtatapos ng ating mga propesyon,
wika ang tanging gabay at naging
patnubay ng ating mga guro.
Sa gitna ng anumang sigalot, away at
maging sa digmaan, wika ang
pinakamalakas na sandata. Sa mga
lugar na kung saan may bangayan at
gusot, wika ang ating gamit
pangpakalma ng sitwasyon at susi sa
pagkikipagnegosasyon. Lahat ay
nadadaan sa mahinahon at mabuting
pakiusapan kapag tamang salita o
wika ang ginagamit.
Maging sa mga pinakamataas na
lider ng ating lipunan wika rin ang
kanilang kalansag at sandata sa
pagpapahupa ng anumang tensiyon
sa kanilang kapwa lider o maging sa
mga tagasunod. Gamit ang wika, mas
malaki ang tsansa na nagkakabuklod- pagkawala o pagkaluma sa
buklod ang mga nagkakawatak- sirkulasyon ng iba pang mga wika.
watak. Hikayatin natin ang bawat kabataan
Dahil sa wika ay nalalaman ng bawat at mamamayan na bigyan ito ng
indibidwal ang ating pinanggalingan pagpapahalaga at respeto. Gamitin
at kung saan pa ang tatahakin sa natin ito ng may buong puso at
ating hinaharap. Sadyang pagmamalaki. Dahil saang dako ka
napakakapangyarihan ang wika. man ng mundo mapadpad, ito ang
Instrumento ito sa pagkakalat, iyong magiging tatak at sagisag
paglilimbag at paglalathala ng bilang isang tunay na Pilipino.
anumang uri ng babasahin.
Lumipas man ang iba’t-ibang uri ng Ngayong nasa tuwid na landas na
henerasyon, at kahit mawala pa ang tayo, ating ipagmalaki at ipagbunyi
ibang wika sa ating sirkulasyon, na mayroon tayong iisang wika at ito
walang detalye ang makakaligtaan at ang Filipino na daan sa iisa nating
habang buhay na magiging parte ng hangarin, at ito ang pagbabago sa
ating historya gamit ang wika. Sa lipunan. Nawa’y ating gamitin ng
panulat man o sa pananalita wasto ngayong buwan ng wika ang
parehong mahalaga ang wika. Kung Filipino at taas-noo tayong magsalita
hindi man maisulat ng lapis sa papel sa ating sariling wika! Maraming
ay maaari namang mabigkas ng Salamat po!
bibig.
Mula sa kamusmusan, pagkamulat ng
ating kaisipan at hanggang sa ating
pagtanda habang buhay nating
magiging instrumento, gabay,
kalasag at sandata ang ating wika.
Lilipas man ang mga makalupang
panahon at iba pang salik lahi, ang
wika ay mananatili pa rin.
Sa pagdating sana ng mga
modernong kaalaman at kagamitan,
isabay din natin ang pagtaas ng ating
kalinangan at kaisipan sa pag-aaral
sa ating sarilng wika. Tumulong tayo
sa pagpanatili nito at huwag nating
hayaan ang unti-unti nitong