PANIMULA

S a buhay ng tao maraming araw ang lumilipas, mga

araw na kung saan tayo ay nakararanas ng lungkot at minsan
naman ay kaligayahan. Sa takbo ng bawat oras may panahon ka
pa ba na huminto upang magpahinga? Marahil ay sa bawat
pagharap mo sa mga hamon ng buhay ay ikaw ay napapagod at
nais ng sumuko. Huminto at huwag ng magpatuloy ang siguro'y
nasa iyong isipan. Ngunit may iba pa bang paraan para
lumaban? Ang bawat segundo, minuto, oras at araw na
dumadaan sa ating buhay ay mahalaga at sa mga panahong iyon
ay nais mong huminto.

A ng ating paghinga ay sadyang isang napakahalagang

bagay na dapat nating gawin at pakaingatan. Isa itong paraan o
susi upang malampasan natin ang mga pagsubok na ating
pinagdaraanan. Kung sa buhay ay hindi ka magpapahinga saan
ka kukuha ng lakas at tapang para lumaban? Ano ang
mahahanap mong solusyon sa mga problema na nais mong
lampasan?
 PILIPINAS: TAHANAN NG MALALAKAS
ni: Mark Jeo P. Dacullo

Ako’y isinilang sa magandang bayan

Binubuo ng tubig at kapuluan
Magagandang isla ay matutunghayan
Malulusog at luntiang kagubatan.

Mga Likhang Pilipinas, aking lupang sinilangan

Mga tao dito ay nagbabayanihan
Sa oras ng kalamidad ay tulungan
Sabay-sabay babangon, walang iwanan.

Tulang Ngiti sa labi ay hindi nawawala

Mabigat man ang dala-dalang problema
Imbis na hikbi, pinalitan ng tawa

Tradisyunal
Lakas ng loob sa mata’y makikita.

Pilipinas: Tahanan ng malalakas

Pananalig sa Diyos, itinataas
Pagiging bayani sa puso ay likas
Sa mga gawain ay laging mababakas.

Katatagan ay laging hinahangaan

Pagigng magalang, hanga ang dayuhan.
Sa kabila ng maraming kaguluhan
Baya’y kapayapaan ang kahilingan.

Pilipinas, perlas ka ng silanganan

Kahanga-hanga taglay mong kagandahan
Lakas at tapang taglay ng mamamayan
Pag-ibig na handog sa iyo’y lubusan.
 TULA NG KARUNUNGAN ANG BUHAY NG ISANG MAG-AARAL
ni: Dave A. Malachico ni: Sarema Mamintal

Inosenteng ngiti makislap na mata

Pagbubutihan para sa sarili ko
Ganito ang unang araw ko sa eskwela
Upang matupad aking ipinangako
Lahat ngitingitian, nangingilala
Na aking mairaos ang kolehiyo
Hindi ko namalayang hapon na pala.
Nang may maipakitang medalya ako
Mahabang daan pa ang lalakbayin ko
Pakinggan mo ang katuruan at payo
Maraming liko o kaya’y mga hinto
Nangmga magulang na siyang magtuturo
Ngunit ako ay sasabay sa panahon
Nang tamang landas na dapat tahakin mo
Nang pamilya ko’y maiahon.
Ika’y nagsumikap ito’y para sa iyo.
Maaaring libo-libo pang kasiyahan
Ako man ay hindi isang talentado
Marami pa ‘kong maging kaibigan
Ugaliin lang na lagi kang positibo
Na kasama ko sa kalungkutan
Sa ninanais na makuha na kurso
Na naging parte ng aking karanasan.
Ipakita na ikaw ay pursigido.
Tila isang daang libong mga tula
Ipakitang magalang tayo sa guro
Binubuong iba’t ibang salita
Matutong ipakita ng may respeto
Ganito ang nakuha kong karunungan
Hindi kailangan maging matalino
Kahit hindi lahat aking napakinggan.
Upang ipakita ang nakuhang kurso.
Maraming hamon at mahirap na leksyon
Hindi basehan ang natapos na kurso
Ito’y nobela ng aking edukasyon
Upang matawag na isang edukado
Ilalaban kahit gaano kahirap
Nakapagtapos man o hindi ang tao
Para sa pamilya at aking pangarap.
Dapat ay marunong pa rin rumespeto.
Sa aking nakasama at kaibigan
Sa inyo’y marami akong natutunan
Ang paaralan ay aking ring tahanan
Salamat sa magandang pinagsamahan.
EDUKASYON PARA SA MGA MAHIHIRAP ANG TAHANAN NG AKING KINABUKASAN
ni: Jinalyn J. Zonio ni: Estrelle Anne Rose C. Peñaflor

Ang edukasyon ay isang kayamanan

Sa paaralan aking natututunan
Nagbigay sa atin ng kasaganahan
Magagandang aral, bagong kaalaman
Kaya't ito ay ating pahalagahan
Mga araling 'di pa natututunan
Upang ang kahirapan ay matuldukan
Aking nalalaman, napag-aaralan
Ang bawat kilos ay ating pag-isipan
Ang buhay sa paaralan ay 'di biro
Upang ang maling kilos ay maiwasan
Kailangang magsikap, magsakripisyo
Bagkus mabuting gawain ay tularan
Upang maging maalam at matalino
Nang pinaghirapan ay may mapuntahan
Mapalago pa aking mga talento
Kung tayo ay tutungo sa kaunlaran
Sa paaralan ako'y may natutunan
Patungo sa magandang kinabukasan
Magpatawad at makipagkaibigan
Ang iba ay huwag kalimutan
Makihalubilo, makisalamuha
At ating tulungan ang isang katauhan
Matutong gumalang at maging masaya
Ang edukasyon ay walang katapusan
Sa paaralan ang bawat mga guro
Sa tulad ko na isang kabataan
Ay abala sa kanilang pagtuturo
Tungo sa pangarap at katagumpayan
Upang ako ay talagang matututo
Ang kailangan ay sipag at katyagaan
Maiwasto mga pagkakamali ko
Halina't buuin ating samahan
Sabi ni Jose Rizal ang kabataan
Dahil dito'y maraming matututunan
Ang s'yang pag-asa ng ating inang bayan
Hindi lamang sa akin pati sa bayan
Maghahatid sa atin sa kaunlaran
Gawin natin itong makabuluhan
Gayundin sa magandang kinabukasan
 SA LOOB NG ISANG PAARALAN
ni: Ericalyn A. Zaspa
Eskwelahan ang dapat nating puntahan
Hindi bahay ng ating mga kaibigan
Para lang dumayo’t makipag-inuman
Kahit mga utak nila ay walang laman.
Ang mga mabuting guro ay nagtuturo
Ng mga magagandang asal at mga payo
Ngunit ang iba ay ginagawang biro
Hindi ba nila alam ito ay ginto.
Paaralan ang pangalawang tahanan
Ngunit bakit ginagawang pagandahan
Minsan pa nga ay ginagawang tambayan
Maging oras ng klase nagkukwentuhan.
Maging paggawa ng mga takdang aralin
Sa loob pa ng paaralan gagawin
Para gawa ng iba ay kokopyahin
Hindi kanilang sagot ay dadayain.
Sa paaralan maraming kaalaman
Kaya’t atin itong pahahalagahan
Ng buong katapatan at may paggalang
Sa ating mga guro na naggagandahan
ANG PAMANA NA AKING NATANGGAP
ni: Mark Roldan F. Domingo
Edukasyon sadyang napakahalaga
Nagbibigay kasiyahan at pag-asa
Ito ay naging gabay at instrumento
Nagbibigay impormasyon sa mga tao
Tanging pamana na hindi mananakaw
Ito'y magagamit natin balang araw
Pinagkukunan ng magandang asal
Ito ay regalo sa'tin ng Maykapal
Abakada aking unang natutunan
Magulang ang nagturo ng kaalaman
Hampas at palo ang aking naranasan
Upang ang mga ito'y aking matutunan
Habang ang kandila ko'y nababawasan
Kasabay ng paghubog ng kaalaman
Aking kinaya lahat ng paghihirap
Upang maabot aking mga pangarap
Kaya sa napipinto kong pagtatapos
Iaalay ko ang aking mga medalya
Para pasasalamat sa'king naabot
Para sa'king magulang, guro at Diyos
EDUKASYON: PAMANANG HINGI MAWAWALA PAG-IBIG SA MAGULANG
ni: Mark Jeo P. Dacullo ni: Sarema Mamintal

Mata'y idilat, gumising ng maaga,

Ako ay nabuo sa kanilang kalinga
Suot ang unipormeng lumang-luma na.
Pag-ibig na wagas totoo’t dakila
Habang kumulo ang aking sikmura,
Ang siyang nagbibigay ng lakas ko’t sigla
Nang-iinit na pumasok sa eskwela.
Hinubog ang aking damdamin at diwa
'Di man kumpleto sa materyal na bagay,
Mga sakripisyo’y sadyang hindi biro
Salat man sa salapi ang aking nanay,
Mula ng ako’y iniluwal sa mundo
Ngunit ang inspirasyon ay umaapaw,
Pag-ibig na iniukol saki’y totoo
Halaga ng edukasyon ay malinaw.
Pagmamahal ninyo nagsisilbing lakas ko
Pagsusulat, pagbabasa't pagbibilang,
Hinubog ang aking damdamin at diwa
Natutunan sa giliw kong paaralan.
Kasama ko kayo sa ngiti’t luha
Aking isip binusog ng kaalaman,
Sa aking pagtulog sa gabing madilim
Hinubog naman ang aking katauhan.
Nagbabantay kayo hanggang sa mahimbing
O, edukasyon ikaw ang kasagutan,
Magpapatahimik sa kalam ng tiyan. Sa bawat pamilya ay may’rong bayani
Ika'y magsisilbing konkretong tuntungang, Na ng karangalan ay dapat umani
Magaahon sa akin sa kahirapan. Sila’y walang iba kundi ang magulang
Na dapat mahalin at ating igalang
Ito'y Liwanag sa madilim na daan,
Magsisilbing tanglaw sa kinabukasan. Salamat sa inyo aking ama’t ina
Sandatang maituturing kailanpaman, Sa walang sawa ninyong pagsusuporta
Pamanang hindi mananakaw ninuman. Alay ko sainyo ang biyayang medalya
Ito’y kapalit sa inyong pag-aruga

Bilang isang anak ako’y ‘di perpekto

Ngunit marunong magmahal ng totoo
Nasasaktan at lumuluha sa inyo
Pero walang katumbas ang pagmamahal niyo
 MAPINSALANG PAGMIMINA ANG NATATANGING TAHANAN NG AKING KALAYAAN
ni: Ericalyn A. Zaspa ni: Estrelle Anne Rose C. Peñaflor

Pagmimina ang madalas na problema

Ang aking inang bayan ang s'yang tahanan
Ng ating lugar o maging ating bansa
Mayroong katarungan at kalayaan
Sa mga tao na may gawa at nagmula
Puno ng pag-ibig at pagmamahalan
Ng iba’t ibang mga problema ng bansa
Kaya ang lahat nagkakaunawaan
Mga taong walang sawa na sumisira
Dito sa aking mahal na inang bayan
Sa bundok ay hindi marunong maawa
Maraming tanawin ang masisilayan
Makamtam lang kanilang kaginhawaan
Mga parke, bundok pati mga nayon
At palaguin kanilang kayamanan
Mga maipagmamalaking tradisyon
Gawa daw sa ginto itong ating bansa
Ang aking pag-ibig sa'king inang bayan
Lahat ng biyaya’y ibinigay niya
At tunay, hinding-hindi mahihigitan
Mayaman ang lupa bundok ay sagana
Kahit na ano pang maging mga hadlang
Ngunit tao’y patuloy sa pagmimina
Ako'y lalaban, walang katatakutan
Oo nga’t ginto ay kailangan natin
Marami mang sumakop sa aking bayan
Kaya’t pagmimina ay gustong hilingin
Nananatili pa rin itong matatag
Bundok at gubat ay gustong paguhuin
Malaya, marikit at sakdal dilag
Makamtam lang ang kanilang mga mithiin
Payapa at puno ng pagmamahalan
Mga taong tagasira at tagawasak
Kastila, Hapon, at mga Amerikano
Mga bundok sabay sabay nilang winasak
Ang mga lahing sumakop sa bayan ko
Makamtam lang kanilang tinatahak
Ngunit ang bayan ko ay 'di papatalo
Pagod at pawis kanilang nilalagak
Lumalaban para sa kalayaan ko
Bundok ay atin itong pahalagahan
Mga bayani ay nagbuwis ng buhay
Pagmimina ay atin itong tigilan
Upang kalayaan ating makamtan
Mga puno na ating nasira palitan
Maging matapat, ating pahalagahan
Upang umusbong ating mga kayaman
Ating inang bayan hanggang kamatayan
 MAHALIN NATIN ANG KALIKASAN ANG PAMANA NA AKING NATANGGAP
ni: Jinalyn J. Zonio ni: Mark Roldan F. Domingo

Ating mahalin, ang inang kalikasan

Edukasyon sadyang napakahalaga
Nakukuha natin ang pangangailangan
Nagbibigay kasiyahan at pag-asa
Sa pang -araw- araw at kinabukasan
Ito ay naging gabay at instrumento
Kaya't ito ay ating pakaingatan
Nagbibigay impormasyon sa mga tao
Simo'y ng hangin kaysarap pakinggan
Tanging pamana na hindi mananakaw
At mga ibon na nagliliparan
Ito'y magagamit natin balang araw
Mga hayop na malusog ang katawan
Pinagkukunan ng magandang asal
At halaman na berde sa kabundukan
Ito ay regalo sa'tin ng Maykapal
Punong kahoy sa ating kagubatan
Abakada aking unang natutunan
Huwag sirain bagkus ating dagdagan
Magulang ang nagturo ng kaalaman
Ingatan natin at ito'y pahalagahan
Hampas at palo ang aking naranasan
Panatilihin ang ating kalinisan
Upang ang mga ito'y aking matutunan
Kalikasan ang siyang ating kabuhayan
Habang ang kandila ko'y nababawasan
Dahil dito ay maraming natuklasan
Kasabay ng paghubog ng kaalaman
Mga tanawin at mga kayamanan
Aking kinaya lahat ng paghihirap
Siyang aming itatago at iingatan
Upang maabot aking mga pangarap
Maraming salamat, Inang kalikasan
Kaya sa napipinto kong pagtatapos
Sa Diyos na nagbigay kaluwalhatian
Iaalay ko ang aking mga medalya
Inang kalikasan, iyong patnubayan
Para pasasalamat sa'king naabot
At sa mga bigay na walang hangganan
Para sa'king magulang, guro at Diyos
Ikaw ay nandyan sa tuwing kaylangan
Hindi lamang sa bundok, pati bakuran
Marami rin tayong mapagkukuhanan
At ito ay aming pahahalagahan
 KAHIRAPAN
ni: Dave A. Malachico

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Mga Likhang
Tulang Malaya
 BAYANG ‘DI KAGILIW-GILIW
ni: Mark Jeo P. Dacullo
Ako'y isinilang sa bayang 'di kagiliw-giliw,
Bayang pinamumunuan ng mga ganid at baliw.
Mga lider dito'y mabulaklak kung manalita,
Wala namang pagbabagong nagagawa.
Libo-libong bagay ang ipinapangako,
Kaunti lang ang natutupad at mas marami ang napako.
Habang mamamaya'y kumakalam ang tiyan,
Mga buwaya'y nagpapataba, lumalangoy sa kayamanan.
Suot ang malinis na barong o amerikana,
Handa nanaman na magmalinis sila.
Gagawa ng mga proyekto't programa,
Ang pangunahing layunin ay kumita sila.
Habang umaapaw ang salapi sa bulsa,
Mamamayan ay nagaantay na maambunan ng grasya.
Sa sariling buwis ay nagmamakaawa,
Mga benepisyo'y pahirapan makuha.
Ako'y isinilang sa bansang Pilipinas,
Bansang kasing ganda ng malinis na perlas.
Ipinagmamalaki kong ako'y Pilipino,
Ngunit ikinakahiya ko ang sistema ng gobyerno.
SILYANG MAY SANDALAN
ni: Dave A. Malachico
Ako’y nag-iisa at napapaisip
Na sana ay Makita ka kahit saglit
Iniisip ko nalang na ikaw ay nariyan
Nakaupo sa silyang may sandalan
Sa silyang iyan una kong nasilayan
Ang iyong mata na kay sarap titigan
Mga ngiti sayong labi’y hindi maipinta
Kulang ang oras kung tinititigan kita
Siguro nga ako’y iyong napa-ibig
Sa taglay mong ganda at sa saya mong hatid
Lalong humahanga sa iyong kabaitan
Sa harap ng silid ikaw ay nariyan
Hindi ka lang isang mabuting kaibigan
At isa sa magandang ehemplo sa lahat
Hindi sapat ang mga katagang salamat
Sa maikling panahon na kasama ka
Ngunit isang araw ay kasama ka
At nawala din ang dati kong sigla
Sa bawat araw gusto kang Makita
Ako ay umaamin na namimiss kita
Hayaan mo dadalawin kita mamaya
Dala ko ang mga bulaklak at kandila
Kahit wala ka na aking inaalala
Sa silyang may sandalan nakita kita.
 WALANG HANGGANG PAGMAMAHAL ANG AKING SANDIGAN AT KANLUNGAN
ni: Estrelle Anne Rose C. Peñaflor ni: Mark Roldan F. Domingo

Ikaw ang siyang puso ko

Ang nagbibigay liwanag at tanglaw sa buhay kong ito
Ikaw ang umaalalay at gumagabay
Pagmamahal mo'y sadyang walang kapantay
Sa bawat pag-ikot ng mundo
At ang takbo ng oras ay 'di mahinto
Ikaw ang siyang laging kasama ko
Sa hirap at ginhawa ng buhay ko
Panginoon, ikaw ay walang katulad
Pag-ibig mo ay wagas at sakdal dilag
Ako'y iyong iningatan at minahal
Ikaw sa akin ay walang hanggang pagmamahal
Sa gitna ng gabing madilim at ako ay nagmumuni-muni
Nagtatanong at nagtataka sa mga pangyayari
Nakikibaka sa laban ng mundong hindi ko wari
Ngunit ikaw ay nariyan pa rin palagi
Pagmamahal ay pundasyon ng pamilya
Kami'y magkatuwang sa hirap at ginhawa
Nariyan palagi kapag may problems
Kami araw-araw magkasama
Nagpapasalamat ako sa aking magulang
Mula sa araw na aking pagkasilang
Sila'y along naging sandalan
Hindi ako hinayaan kailanman
Bilang isang anak, hindi man perpekto
Ayos lang dahil sila nama'y mahal ko
Hindi man maiparamdam ang pag-ibig ko
Ramdam naman nila ito sa kanilang puso

Sa bawat pagkakasala na aking nagawa

Lagi kang nariyan handang magpatawad
Gabayan ako at laging ingatan
Ituro sa akin ang tamang landas at ang daan ng
katuwiran

Wala na nga akong iba pang mahihiling

Kundi ako'y yakapin at panatilihin sa iyong mga bisig
Gabayan ako at panatilihing malinis
Dahil ikaw sa akin ay Diyos ng pag-ibig
 MAHALIN NATIN ANG KALIKASAN PAMPALIPAS ORAS
ni: Ericalyn A. Zaspa ni: Sarema Mamintal

Ibig kong iyong malaman

Mahal naalala mo pa ba?
Pagmamahal ko sayo’y walang hanggan
Mga panahong ikaw
Hindi man ako ang iyong gusto
Ikaw lang ang laging naalala
Pero ikaw naman ang pinipintig ng puso ko.
Yung pinpuntahan ka kapag namimiss na kita
Pero bakit ganon
Ang pag ibig ko sayo sa iba’y walang katulad
Bakit parang wala lang saiyo ang lahat
Lahat kayang gawin basta’t ikaw ay mapa-sa’akin
Ni minsan ba naging totoo ka sa nararamdam mo
Kahit bituin ay aking susungkitin
Na ako ay mahal mo talaga.
Huwag kalang mawalay sa akin.
Patawad dahil ang lahat ng ito ay hindi ko alam
Iibigin kita ng buong buo ng higit pa sa buhay ko
Hindi ko alam na ang lahat ng ito ay hindi totoo
Lahat handang gawin huwag ka lang lalayo
Pinaparamdam mo na mahal mo ako na mahalaga ako
At mapunta sa maling tao.
at
Ako man ang iyong magustuhan hinding-hindi mo ito
Tunay ang nadarama mo.
pagsisisihan.
Pero bakit ganon
Mamahalin kita magpakailanman
Bakit bigla kang nagbago
Basta’t ika’y mapa-oo ko lang
Dahil ba bumalik na siya
Kaya’t narito ako ibinabahagi ang pag-ibig ko
Bumalik na siya sa piling mo
At iaalay ko sa iyo ng totoo at walang halong biro.
Oh sadyang siya pa rin talaga
Siya pa rin talaga ang gusto mong makasama

Ang sakit lang isipin na ang lahat ng

Pinapakita kong pagmamahal ay parang wala lang
saiyo
Dahil siya pa rin ba siya pa rin ang nasa puso mo
Siya pa rin ang naalala mo tuwing magkasama tayo
Lahat ng yon binalewala ko
Dahil nga mahal kita at ayaw na kitang mawala
Pero na pagtanto ko na pampalipas oras mo lang Mahal
mo lang ako kapag wala siya oh wala siya sa tabi mo
Tipong naaalala mo lang kapag hindi siya ang kausap
mo yung gusto mo lang kasama kapag hindi ka niya
naalala
Binibigyan mo lang ako ng oras kapag binabalewala ka
niya

Ano bang meron siya na wala ako

Bakit di ka makaalis sa pagkakatali sa kanya
Hindi ka niya mahal
Pwede ba pwede bang ako naman

Mga Likhang
Ako naman ang mahalin mo
Maaari bang pahalagahan mo
Pahalagahan mo ang pagmamahal ko saiyo
Ang pagpuna ko sa pagmamahal na hinahangad mo

Potograpiya
Pero kahit ganon ako’y pampalipas oras mo lang
mananatiling ikaw
Ikaw ang mamahalin ko hanggang dulo
Hanggang dumating araw na ako naman ako naman ang
mahalin mo
Pangakong mamahalin ka hanggang malimot siya
At malalagpasan ang pananakit niya

Handa ako handa akong maging pampalipas mo

Hanggang mapagtanto mo na may nagmamahal saiyo
ng totoo
Handang gawing lahat kahit ikakasakit ko mapunan lang
ang pagkukulang
Ng minamahal mo handang maging pampalipa
smapasaya kalang
Dahil nga mahal kita at ayoko ng mawala ka.
 PAMBURA NG ALAALA
ni: Mark Jeo P. Dacullo
Ang pambura ng masasakit, nakakatakot at
malungkot na alaala.
SILYANG MAY SANDALAN
ni: Dave A. Malachico
Bumuo sa araw, taon at buwan mo sa eskwelahan
Upuang nagsilbing sandalan sa gitna ng
Pagsubok at hirap na nararanasan.
 DI KA NANG-IIWAN
IISANG HANGARIN SABAY AABUTIN
ni Jinalyn Zonio
ni: Estrelle Ann Penaflor Ikaw ang aking laging kasama saan man ako
Magkasabay mangangarap para sa iisangtagumpay,kahit pumunta at repleksiyon ng aking kilos maging sa
anumang pagsubok ang dumaan patuloy na araw man o dilim.
lalaban.
 SINTALAS NG AGILA
ni:Sarema Mamintal
Sa likod ng maamong mata
Masisilip ang tunay na nadarama.
BIGKIS NG KAHAPON
ni: Erica Lyn A. Zaspa
Bawat bagay ay may nakatagong alaala.
 Mga Likhang
DI MATITINAG
ni: Mark Roldan F. Domingo
Panunuring
Pampanitikan
Pader ng buhay na mahirap gibain ng kahit sino man.
 Nang Minsang Naligaw si Adrian
ni: Mark Jeo P. Dacullo
I. Pamagat at Manunulat
a. Basahin ang pamagat at iskimin ang akda. Ano ang
paksa ng akda? Ano ang ibig sabihin ng pamagat?
 Ang paksa ng akda ay pagmamahal ng isang
ama sa kaniyang anak at ang pagpapakita na ang
pagkakamali ay may katumbas na aral sa buhay.
 Ang pamagat ng akda ay "Nang Minsang Naligaw
si Adrian" at ito ay nangangahulugang may
pagkakataon na nagkakaroon tayo ng maling
desisyon at tayo ay naliligaw sa buhay ngunit sa
paglipas ng panahon ay natututo tayo dito upang
maging isang mabuting tao.
b. Sino ang manunulat? Ano sa tingin mo ang dahilan ng
manunulat upang maisulat ang akda?
 Ang manunulat ng akda ay si Dr. Romulo N.
Peralta.
 Sa aking palagay naisulat ng ng manunulat ang
akda sapagkat maaaring mangyari ang ganitong
pagkakataon sa kaniya at maaaring dumating
yung oras na maiiwan ng anak ang kaniyang
magulang sa paglipas ng panahon.
II. Buod
NANG MINSANG NALIGAW SI ADRIAN
(Ito'y kwento batay sa text message na ipinadala kay
Dr. Romulo N. Peralta)
Si Adrian ay bunso sa tatlong magkakapatid at
tanging siya lamang mayroong naiibang propesyong
napili sapagkat ang dalawa niyang kapatid ay
kapwang abogado. Siya ay lumaki ng punong-puno
ng pagmamahal mula sa kaniyang pamilya.
Siya ay nakapagtapos ng pag-aaral at naging
ganap na doktor, sa kasamaang palad, paglipas ng
dalawang taon ay namatay ang kaniyang ina. Naiwan
sa kaniya ang responsibilidad na alagaan ang
kaniyang amang mayroong sakit at ito ang dahilang
kung bakit siy mapag-isa. Ninais niyang umalis at
mangibang bansa katulad ng kaniyang mga kapatid
pero iniisip niya at pumipigil sa kaniya ang ama
niyang mayroong sakit. Siya ay higit na naiinggit sa
mga katrabaho niyang mayroon ng makakasama sa
buhay at dahi na rin na nasa "katanghalian" na siya
tumanda ay nagkakaroon siya ng hindi magandang
plano laban sa pinakamamahal niyang ama. Dinala
niya ang kanyang ama sa kagubatan upang ito ay
iligaw at kanyang magawa ang kanyang magawa ang
kanyang plano sa buhay sapagkat iniisip niya na ang
ama ay sagabal sa kaniyang buhay.
 Sa kanilang paglalakbay, napansin niyang
mayroong mga pinuputol na kahoy o sanga ang kaniyang IV. Pagsusuring Panlinggwistika
ama at tinanong niya kung bakit ito nagiiwan ng mga
a. Isa-isahin ang mga matalinhagang salita na ginamit
sanga. Ayon sa kaniyang ama ang mga kahoy ay
sa akda at ipaliwanag ang ibig sabihin nito.
magsisilbing palatandaan upang sa pag-uwi ni Adrian ay
hindi siya maligaw. Alam ng kaniyang ama na balak  "Katanghalian ng buhay"- panahon kung saan
siyang iligaw ni Adrian sa gubat at iwan dito. Bumuhos ang isang tao ay dapat na mag-asawa o
ang luha ng binata sapagkat sa kabila ng masamang panahong tumatanda na.
plano niya sa ama ay sinuklian ito ng kabutihan ng
kaniyang ama. Hindi itinuloy ni Adrian ang plano ay
umuwi siya kasama ang kaniyang ama at alam niya na b. Isa-isahin ang mga tayutay at idyoma na ginamit sa
ang daang dapat tahakin ng kaniyang ama. akda at ibigay ang kahulugan nito ayon sa
pagkakagamit ng manunulat.
III. Pagbasa ng Akda
 kabutihang palad"- may magandang
a. Sino-sino ang mga tauhan at ano ang kanilang pangyayari.
ginagampanan sa kwento?
V. Pagsusuring pangnilalaman
Ang mga tauhan sa kwento ay ang mga
sumusunod: a. Ang paksa ba ay piksyon o hindi piksyon?
 Adrian- pangunahing tauhan, bunsong anak
 Ang kwento ay piksyom o hindi nangyari sa
na nagligaw sa kaniyang ama.
totoong buhay at kathang-isip lamang.
 Ama- tatay ni Adrian, ang iniligaw ni Adrian.
 Dalawang kapatid- Kapwang doktor na b. Ihambing ang sitwasyong kinapapalooban ng akda
nangibang bansa. sa kasalukuyang panahon.
b. Anong panahon, oras sitwasyon o kalagayan ng  Ang kwento ay may pagkakatulad sa panahon
kwento? sa kasalukuyan, maaaring hindi man niligaw
ng anak ang magulang niya sa kagubutan
 Ito ay naganap sa panahong nasa magulong pag-
ngunit dumdating ang oras na itinataboy ng
iisip si Adrian, naganap ang kwento sa bahay,
anak ang kaniyang magulang.
ospital at higit sa lahat sa kagubatan.

VI. Paghihinuha
Ano ang koneksyon ng akda sa:
a. Iyong kaisipan
 Tumatak ang kwento sa aking isip dahil isa rin
akong anak, nahinuha ko na kahit mayroong
mga bagay akong nagagawa ay sinusuklian
pa rin ito ng mabuti ng aking magulang.
b. Iyong damdamin
 Tumatak sa aking damdamin ang kwento na
sana hindi dumating yung oras na maisip ko
na ipagtabuyan ang magulang ko dahil
sobrang buti nila saakin.
c. Iyong sariling buhay
 Bilang isang anak, nahinuha ko na maaaring
hindi obligasyon ng anak na alagaan ang
kaniyang magulang ngunit ang bawat oras na
nakasama natin sila at pag-aalaga nila saatin
ay rason para tumanaw tayo ng utang na loob
sa kanila at ibalik ang kabutihang ibinigay nila
saatin.
KWENTO NI MABUTI
ni: Ericalyn A. Zaspa
I. Pamagat at Manunulat
a. Basahin ang pamagat at iskimin ang akda. Ano ang
paksa ng akda? Ano ang ibig sabihin ng pamagat?
 Ang paksa ng akda ay tungkol sa guro na may
pananaw sa buhay.
 Ang ibig sabihin ng pamagat ay tungkol sa
buhay ng isang guro na kung tawagin
ngkaniyang mga studyante ay mabuti ,
sapagkat sa bawat araw na siya’y nagtuturo
lagi niyang bukambibig ang salitang mabuti.
b. Sino ang manunulat? Ano sa tingin mo ang dahilan
ng manunulat upang maisulat ang akda?
 Ang manu nulat ng kwentong ito ay si
Genoveva Edoza-Matute. Si Genoveva
Edroza-Matute ay ipinanganak noong Enero 3,
1915. Siya ay isang bantog na kuwentistang
Pilipino. Isa rin siyang guro at may-akda ng
aklat sa Balarilang Tagalog, na nagturo ng
mga asignaturang Filipino at mga
asignaturang pang-edukasyon, kilala din siya
bilang manunulat ng maikling kwento.
  Para sa akin ang naging dahilan ng manunulat na
si Genoveva Edroza Matute para maisulat ang
akda nais niyang iparating sa mga mambabasa
na lahat ng mga nilalang sa mundo’y
nakakaranas ng kalungkutan at kasiyahan kung
kaya’t anu man ang suliraning mararanasan natin
ay dapat parin nating matutunan at lalabanan
para sa ikakaganda ng ating buhay.
II. Buod
Ang kwento ni mabuti ay isang maikling kwento
tungkol sa guro at ina na binansagan ng kanyang mga
mag-aaral na mabuti dahil sapagkat sa bawat araw
niyang pagtuturo lagi niyang bukambibig ang salintang
mabuti. Isa din siyang guro na may mataas na pangarap
sa kanyang anak na maging mahusay na manggagamot.
Ang kwento ay ikinikwento ng kanyang mag-aaral na si
Fe na nakita niyang umiiyak sa sulok ng silid-aklatan
kung saan nag-usap sila tungkol sa problema ni Fe,
nang tinanong na ni Fe ang problema ni Mabuti ay hindi
sinabi ni Mabuti ang problema dahil alam nya na hindi pa
ito mauunawaan ni Fe. Mayroong isang anak na babae si
mabuti kung saan may malaking pangarap siya para sa
anak gusto niyang maging mang-gagamot ang anak
nagkuwento pa si mabuti ng tungkol sa mga kaligayahan
nya sa anak. isang araw nabalitaan ni fe na namatay ang
tatay ng anak ni mabuti ibinurol ito sa ibang bahay na
hindi tinitirhan ni mabuti at ng kanyang anak noon ay
naunawaan ni Fe ang lihim na kalungkutan ni mabuti. Sa
paglipas ng panahon, hindi parin nawala sa isip ni Fe ang
larawan ng kanyan guro. Bagamat lumipas na ang mga
araw ay nananatili sa kanyang puso ang mga payo at
aral ng kaniyang guro si mabuti ang itinuturing niyang
inspirasyon.
III. Pagbasa ng Akda
a. Sino-sino ang mga tauhan at ano ang karakter
na kanilang ginagampanan sa kwento?
 Ang mga tauhan sa kwento ay sina Mabuti,
Fe, Mga Estudyante. Si Mabuti ay isang
pagunahing tauhan sa maikling kwento siya ay
isang guro na may pananaw sa buhay. Siya
ay matatag sa buhay handa niyang labanan
ang mga pagsubok sa buhay, siya ay may
mataas na pangarap sa kaniyang anak na
maging mahusay na manggagamot. Si Fe
naman ay studyante ni mabuti na kasama din
niyang umiiyak sa sulok ng silid-aklatan, at
laging siyang pinapangaralan ng kanyang
guro ng mga magagandang asal. Mga
Estudyante mga mag-aaral na tinuturuan ni
mabuti at pinagkukwentuhan niya tungkol sa
kniyang anak.
b. Anong panahon, oras,sitwasyon,o kalagayan ng
kwento?
 Ang oras sa kwento ay magtatakimsilim na ng
umiyak ang isang mag-aaral dahil sa isang
maliit na problema nya. Ang panahon sa
kwento ay napapanahon at sumasalamin sa
pangkaraniwang problema sa kasalukuyan.
Ang sitwasyon o kalagayan ng kwento ay
malungkot dahil ang tauhan sa kwento na si
mabuti ay may mabigat na problema sa
buhay pero ginagawa padin niyang humarap
sa mga studyante nya na masaya kahit siya
ay punong puno na ng problema .
c. Anong teoryang pampanitikan na papaloob ang
kwento?Ipaliwanag
a. Isa-isahin ang mga matalinhagang salitang
 Ang teoryang pampanitikan na napapaloob sa
kwento ay teoryang biograpikal, teoryang
Realismo at teoryang historical. Ang teoryang
biograpikal ay tumutukoy sa bakgrawnd ng may
akda sa kanyang sinulat na akda, makababasa
tayo ng ilang mga pangyayaring nangyari sa
tunay na buhay ng may-akda upang mas
mapaganda pa nito ang paghubog sa kanyang
sinulat na akda. Ang teoryang realismo ay
nagpapahayag ito ng pagtanggap sa katotohanan
o realidad ng buhay, tumatalakay sa katotohanan
sa lipunang ginagalawan. Ang teoryang historikal
Ang layunin ng panitikan na ito ay ipakita ang
karanasan ng isang lipi ng tao na
siyangmasasalamin sa kasaysayan ay bahagi ng
kanyang pagkahubog. Nais din nitong ipakita na
ang kasaysayan ay bahagi ng buhay ng tao at ng
mundo. Ang teoryang ito ay patungkol sa
pinagmulan at pag-unlad ng wikang ginamit sa
mga akdang pampanitikan. Kakikitaan ang mga
akda ng mga pagbabago sa paggamit ng mga
salitang naaayon sa panahon at sa kultura na
may kinalaman sa mga pagbabagong nagaganap
sa ating bayan, kasama rito ang mga
pagbabagong nagaganap sa ating lipunan,
ekonomiya, edukasyon, agrikultura at higit sa
lahat ang ating pananampalataya.
IV. Pagsusuring Panglingguistika
ginamit sa akda at ipaliwanag ang ibig sabihin
nito?
 Ikinukubli- ang ibig sabihin ng ikinukubli ay
isang halimbawa ng bagay, tao na ayaw
magpakita o ayaw makita ng ibang tao.
 Pag-aagam-agam- nangangahulugang
pagdadalawang isip hindi pa malinaw ang
desisyon.
 Manunungaw- nangangahulugang
pagtingin o pagdungaw habang tinitignan
ang isang bagay na malayo sa kanya.
 Estero- ang salitang estero ay
nangangahulugang kanal o daluyan ng
maruruming tubig.
 Habag- nangangahulugang bugso ng
damdamin na naawa o nalungkot.
 Kariktan- Ang salitang kariktan ay galing
sa salitang ugat na marikit na ang ibig
sabihin ay kagandahan.

b. Isa-isahin ang mga tayutay at idyoma na ginamit?
akda sa kasalukuyang panahon?
 Tumawa siya ng marahan at inulit ang mga
salitang iyon
 Sa isang paraang malirip, iyon ay naging salamin
ng uri ng paniniwala sa buhay,
 Napatda ako na napaupong bigla sa katapat na
luklukan.
 Bawat aralin naming sa panitikan ay nagiging
isang pagtighaw sa kauhawan naming sa
kagandahan at ako’y humanga.
 Tumatakas ang dugo sa kanyang mukha.
 Nadama kong siya at ako ay iisa.
VI. Paghihinuha
 Nakapagpapahayag ang aming guro ng isang
pangamba at pagkatakot na baka hindi umabot sa
matatayog na pangarap ang kanyang anak.
V. Pagsusuring Pangnilalaman
a. Ang kwento ba ay piksyon o hindi piksyon?
 Ang kwento ay hindi piksyon dahil puwede itong
mangyari sa totoong buhay ng isang tao at hindi
lamang ito nilikha gamit lamang ang imahinasyon
ng manunulat.
b. Ihambing ang sitwasyong kinapapalooban ng
 Maihahalintulad ko ito sa kasalukuyang
panahon dahil sa panahon ngayon marami din
ang nakakaranas ng sitwasyon sa kwento
katulad na lamang ni mabuti isang
pangunahing tauhan sa kwento na may
problema sa buhay pero sa harap ng kanyang
mga studyante pinipilit padin niyang maging
masaya sa harap ng kanyang mga studyante
dahil ayaw nyang makita ng mga studyante na
malungkot siya. Sa kasalukuyan maraming
nakakaranas ng ganitong sitwasyon dahil
minsan ang ibang tao kahit napakaraming
problema o pagsubok sa buhay ginagawa
padin nilang nakatingi sa harap ng maraming
tao.
Ano ang koneksyon ng akda sa:
a. Iyong kaisipan
 Ang koneksyon ng akda sa aking kaisipan
mas lalo pang napapalawak ang aking isipan
sapagkat marami akong nakuhang aral na
tumatak sa aking isipan na hinding hindi ko
malilimutan at dito hinahasa ang aking
kaisipan sa pagkamulat at pagkahubog ng
aking asal, kamalayan at paniniwala.
b. Iyong damdamin

 Ang koneksyon ng akda sa aking

damdamin ay hinahasa ang aking
kakayahan na humarap na maging
masaya sa maraming tao kahit punong-
puno na ng problema sa buhay

c. Iyong sarili

 Ang koneksyon ng akda sa aking sarili ay

may magandang impluwensiya para sa
Likhang Skrip ng
Patalastas
akin dahil isa din akong studyante katulad
ng tauhan sa maikling kwento na minsan
nagkakaroon din ako ng problema sa
buhay pero pilit ko pading nilalabanan
para sa aking mga pangarap.
(Commercial)

Sa Joy, Una ang Pamilya
Mga Tauhan:
Ericalyn A. Zaspa bilang nanay
Estrelle Ann Rose Peñaflor bilang Tagapagsalaysay at
Anak
Dave Malachico bilang Anak
Jinalyn J. Zonio bilang Ate
Mark Roldan F. Domingo bilang Kuya
Sarema Mamintal bilang Anak
Mark Jeo P. Dacullo bilang Tiyo, Kapatid ni Ericalyn
Tagapagsalaysay: Umaga pa lang kayod kalabaw na si
inay, punas dito, tupi ng damit doon.
(Nagpunas ng sahig, nagtutupi ng damit at nagwawalis
ang nanay)
Tagapagsalaysay: Ngunit ang aming paborito....Ang
ingay niya tuwing umaga.
Nanay: Gising na tanghali na may pasok na! Anong
balak niyo? Mag-aaral pa ba kayo?
(Pasigaw na pinapagalitan ang mga anak upang
gumising)
(Binuksan ang Ilaw)
Nanay: Ano may pangarap pa ba kayo?
Anak na babae: Ano ba yan nay, ang aga-aga ang
ingay-ingay.
(Humihikab habang tumutugon sa ina)
Sa Hapagkainan...
Tagapagsalaysay: Mula sa aming pagkain siya pa
ang naghahain sa amin,tagaligpit at higit sa lahat...
Ang taga hugas ng plato namin.
(Naghahain ng pagkain sa mga anak, nagliligpit ng
pinagkainan at naghuhugas ng plato ang nanay)
(Habang naghuhugas ng plato, dumating ang kapatid)
Tiyo: Oh? Ate mukhang pagod ka na ha, kailangan
mo ba ng tulong?
Nanay: Sige okey lang.
Tagapagsalaysay: Pero ang lahat ay may
katapusan.
Nasa hapagkainan ang magkakapatid at inaantay
ang isa pa nilang kapatid nang…
Mark Roldan: Ayan na pala si kuya, kaya kain na!
Dave: Naalala ko ganitong-ganito ang puwesto natin
nang nandito pa si nanay ah...
Mark Roldan: Sayang wala na si mama
Ate: sinongmaghuhugas ng plato
Dave: Eh si mama lang naman ang naghuhugas ng
plato ah.
Naglakad ang magkakapatid patungo sa litrato ng
kanilang ina, kinuha at tiningnan ito…

Tagapagsalaysay: kaya habang naririnig nyo ang ng

inyong ina, habang sya ay malakas pa. Ipakita nyo na
mahal niyo sya. Dahil ang ingay ng isang ina ay isang
magandang musika. Musikang magdadala sa
kinabukasang maganda.

(Nagyakapan ang magkakapatid)

Mga Likhang
Sanaysay
 BULKANG TAAL: Kalagayan, Kaganapan at
Pagtutulungan
ni: Mark Jeo P. Dacullo
Kilala ang bulkang taal na isa sa
pinakamagandang atraksyon sa Pilipinas dahil sa angkin
nitong kagandahan. Nabibilang ang taal sa mga bulkang
hindi aktibo, ito ay nangangahulugang sa loob ng 50 taon
ay hindi ito nagpapakita ng volcanic activities o pag
aalboroto ayon ito sa Philippine Institute of Volcanology
and Seismology (PHILVOCS). Sa loob ng maraming taon
ng mahimbing na pagkakatulog ng Bulkang Taal, naging
isang malaking alingawngaw ang muli nitong pag-
aalboroto. Nagdulot ito ng mga pinsala sa mga taong
apektado sa iba't ibang aspeto ng buhay. Ngunit kamusta
na kaya ang Taal?
Enero 12, 2020 ng itinaas ang alert level 3 sa
bulkang taal dahil sa pagbubuga nito ng ng mga abo at
patuloy na pag-aalboroto. Ayon sa impormasyong
inilabas ng PHILVOCS nagsimula ang pag-aalboroto ng
taal araw ng linggo ng hapon. Sa isang artikulong
inilabas ng Radyo Inquirer, mahigit 271,000 katao ang
naapektuhan ng pagputok ng ng Bulkang Taal. Batay sa
datos na inihain ng National Disaster Risk Reduction and
Management (NDRRMC), katumbas ng higit 68,000 na
pamilya ang apektado ng Bulkang Taal sa iba't ibang
aspeto ng buhay. Hindi lamang sa tao lubhang
nakaapekto ang pagputok ng bulkan bagkus malaking
dagok din ito para sa mga hayop na naninirahan doon.
Ayon sa mga dokumentaryong ipinalabas sa mga
istasyon ng telebisyon, maraming mga hayop ang
naapektuhan at namatay. Maraming mga ibon ang hindi
na kinayang makalipad mabuhay sapagkat ang mga abo
ay nasemento na Sa kanilang mga pakpak. Maraming
kabayong ginagamit sa paghahanapbuhay ang
namatay at napakaraming kabuhyan ang nilamon ng
abo. Ilan lamang 'yan sa kalagayan ng bulkang taal,
ng mga tao at hayop na naninirahan doon.
Maraming kaganapan sa pagputok ng bulkan.
Dahil sa pagputok ng bulkan, maraming mga karatig
probinsya ng Batangas ang nagdeklara ng
suspensyon ng klase dahil na rin sa banta sa
seguridad at kalusugan. Ang mga bayan at karatig
probinsya nito ay nakaranas ng ash fall kung kaya't
pinaalalahanan ng Department of Health (DOH) na
magsuot ng mask ang mga tao upang hindi
malanghap ang abo sapagkat ito ay maaaring
magdulot ng mga respiratory diseases. Kaugnay nito,
naging malaking usapin ang kakulangan ng suplay ng
N95 Mask at Surgical Mask na nagdulot naman ng
pagtaas ng presyo dahil na rin sa mga gahamang
negosyante. Habang suspendido ang klase, ang mga
paaralan ang nagsilbing tahanan ng mga taong
naapektuhan.
Sa kabila ng kahirapang nararanasan ng ating
kapawa Pilipino, nabuhay ang ating mga diwa. Ang
diwa ng pusong Pilipinong matulungin. Bumuhos ang
mga tulong mula sa iba't ibang rehiyon sa Pilipinas.
Maraming mga organisasyon at samahan ang
nagtulong-tulong sa pangongolekta at pagbabahagi
ng relief goods para sa mga nasalanta. Mula sa
gobyerno; NGO at mga sangay ng pamahalaan
hanggang sa mga organisasyon ng mga paaralan ay
nagtulong-tulong. Kabilang dito ang paaralan ng San
Isidro Senior High School. Maraming mga istasyon ng
telebisyon ang tumulong tulad ng Lingkod Kapamilya
ng ABS-CBN at Kapuso Foundation ng GMA.
Maraming mga sikat ng aktor at aktres ang nag-abot
ng tulong, isa sa mga ito ay si Ms. Angel Locsin ng
ABS-CBN, hindi bago sa kanya ang pagtulong.
Mayroong lalaki naman ang namahagi ng libreng
mask sa kabila ng pagtaas ng presyo nito.
 Hindi madali ang mga pinagdaanan ng mga
biktima ng bulkang taal ngunit sa tulong at panalangin na
ibinahagi natin ay unti-unti nating naibsan ang hirap na
pinagdaanan nila. Sa kasalukuyan ay pinayagan ng
umuwi ang ilang residente sa kani-kanilang tahanan.
Ngunit mayroon tayong mga kababayan ang nananatili
sa mga evacuation center sapagkat wala na silang
tahanang babalikan. Maraming hindi magandang
kaganapan ang nangyari, maraming mga naapektuhan,
hindi naging maganda ang kalagayan ngunit na buhay pa
din ang diwa ng pagtutulungan. Ang panaghoy ng bawat
isa sa pagkalma ng bulkan ay patuloy nating ipanalangin,
laging maging preperado para maging kalmado. Taal
kumalma ka! Ang sigaw ng mga matatapang at bayaning
pilipino.
ANG PAG-AALBOROTO NG BULKANG TAAL:
ANO NGA BA ANG KINALABASAN?
ni: Estrelle Anne Rose C. Peñaflor
ni: Dave A. Malachico
Isa sa dinarayo ng mga turista sa ating bansa ay
ang bulkang Taal na matatagpuan sa Batangas. Ito
ay dinarayo dahil sa magagandang tanawin na
makikita rito. Ngunit nitong nagdaang Enero 12, 2020,
araw ng Linggo ay ibinalita sa iba't ibang pahayagan
maging sa radyo man o telebisyon ang pag-alboroto
ng bulkan na king saan marami ang naapektuhan.
Anu-ano kaya ang mga naging bunga ng pag-
alboroto ng bulkang Taal? Gaano Kaya karami Ang
napinsala nito?
Hapon ng Linggo, Enero 12, 2020 ay naganap
ang pag-alboroto ng bulkang Taal. Ito ay naglabas ng
abo na delikado sa naninirahan malapit rito at
gayundin sa mga karatig lugar na maapektuhan ng
pag-alboroto. Maraming tao at maging hayop ang
naapektuhan sa pangyayaring ito. Agad ang pag-
anunsyo ng NDRRMO at ng pamunuan ng lalawigan
ng Batangas sa pangunguna ng kanilang butihing
mayor ang paglikas at ibayong pag-iingat. Gayundin
ay nag-abiso ang DOH na mag-ingat ang lahat ng
maaaring maapektuhan ng pag-alboroto at magsuot
ng mask.
Isa sa mga pangyayaring naganap mula ng mag-
alboroto ang bulkan ay ang labis na pagtaas ng
presyo ng mask at ang pagkaubos nito sa merkado.
Marami ang nadismaya sa pangyayaring ito dahil sa
labis na pagmahal ng presyo ng N95 na mask,
ganundin ang surgical mask na siyang pinaka
kailangan ng tao sa panahong iyon. Sa halip na
ibenta na lamang ang mga ito sa murang halaga o
kaya naman ay ay ipamahagi na lamang ay inabuso
pa ito ng mga negosyante. Ang mask na N95 at
surgical mask ay sadyang napakahalaga ng mga
panahong iyon upang makaiwas na malanghap ang mga
abong galing sa bulkan na siyang delikado sa ating
katawan. Ang mga abong inilabas ng bulkan ay hindi
ordinaryo lamang dahil ito ay nagtataglay ng mga
kemikal na hindi nakabubuti sa kalusugan ninuman.
Ayon sa balitang aking napanood at napakinggan
sa GMA Network ay nagkaroon ng korapsyon sa
pagbebenta ng mask dahil sa labis na pagtaas ng presyo
nito. Akin ding napakinggan mula rito na ang
pamahalaan ay agarang magsasagawa ng
imbestigasyon sa pangyayayaring ito at hindi nila
palalampasin ang mga nasa likod nito. Ngunit sa kabila
ng mga bagay na ito ay may ilan pa rin tayong mga
kababayan ang handang tumulong sa kapwa. Ang iba ay
namahagi ng libreng mask, damit, gamot, relief goods at
iba pang kakailanganin ng mga nasalanta. Nagbigay din
ng tulong ang pamahalaan at ang mga NGO's tulad Ng
Kapuso Foundation at Sagip Kapamilya.
Tunay ngang marami mang sakuna ang pagdaanan
ng mga Pilipino tulad ng pangyayayaring ito, sila pa rin
ay nananatiling matatag at malakas upang harapin ang
mga ito. Tunay rin na may mga tao talaga na matulungin
at mapagsamantala sa mga ganitong pangyayari.
Nakikita ko sa mga Pilipino na sila ay magtiwala sa
Panginoon at sama-samang nananalangin upang
malagpasan ang mga trahedyang kanilang hinahaharap.
Naniniwala ako na kung ang lahat ay tulong-tulong lahat
ay magiging maayos at matagumpay. Walang magiging
problema kung ang lahat ay nagbibigayan at
nagkakaunawaan sa mga problemang pinagdaraanan.
Aking nakita sa pag-alboroto ng bulkang Taal na may
mga bagay talaga na dapat nating unawain at intindihin.
Kaya ano man ang trahedyang pinagdaraanan lagi lang
magdasal at magtulungan upang ang lahat ng ito ay
mapagtagumpayan. Bangon bulkang Taal, bangon
Batangas!.
ANG MASAMANG EPEKTO NG PAGSABOG NG
BULKAG TAAL
ni: Jinalyn J. Zonio
Ang bulkang taal na matatagpuan sa probinsya
ng Batangas ay nagdulot ng masamang epekto hindi
lamang sa kalusugan, kabuhayan at imprastruktura
kundi gayundin sa kinabukasan ng mga tao dito. Ilan
lamang sa apektadong lugar na may pinakamalaking
pinsala ay sa Agoncillo, Cuenca at Mataas na kahoy
ay nabalot din ng makapal na abo. Hindi lamang ang
mga lugar sa Batangas ang naapektuhan gayundin
ang Metro Manila at Rizal ay naabot ng abo. Hapon
ng Linggo, Enero 12, 2020, ang Taal Volcano sa
Pilipinas ay sumabog, ang gobyerno ng Pilipinas ay
agad naglabas ng alert level of 4 na nagpapahiwatig
ng isang mapanganib na pagsabog ay posible sa loob
ng ilang oras hanggang isang araw. Ang nasabing
kalamidad ay kumalat sa mundo sa pamamagitan ng
social media na may mga kamangha-manghang mga
imahe ng ilang-kilometrong taas ng mga ulap ng abo
na nag-iilaw dulot ng tinatawag na volcanic lightning,
at ang lava fountains na binubuga nito ay
maihahalintulad na mas mataas pa kaysa sa Empire
State Building na makikita sa gabi, at pinakahuli, mga
bitak sa lupa ng mga tahanan at kalsada.
Ayon sa Philippine Institute on Vulcanology and
Seismology (PHILVOCS) hindi nila masasabi kung
kailan titigil ang aktibidad ng bulkan dahil sa mga
pagyanig pang nararanasan kung kaya’t ang mga
residente o mga nakatira malapit sa bulkan ay hindi
pinahihintulutang bumalik. maraming kabuhayanang
naapektuhan at nasira tulad ng mga hayop na
namatay at napilitang ibenta sa mababang halaga.
Siniguro ng pamahalaan na walang residente ang
makalulusot upang bumalik sa kanilang tahanan,
kaya’t naglagay sila ng mga sundalo at mga sekyutriti
upang mabantayan ang mga lagusan. Ang Taal ay isa sa SILYANG MAY SANDALAN
mga mapanganib na bulkan sa Pilipinas sapagkat higit sa ni: Dave A. Malachico
450,000 katao ang naninirahan sa loob ng 14-
kilometrong radius nito. Ang malala pa nito, ay maaaring
magdulot ito ng malubhang kalamidad sa Metropolitan
Manila area, na tahanan ng higit sa 12 milyong katao. Na xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
60 kilometro lamang ang layo, ang Maynila ay natakpan
ng mga fragments ng bato at abo noong 1754 na sanhi
ng isang malakas na pagsabog.
Sa pamamagitan ng mga programa,
organisasyon at iba pang ahensya ng gobyerno,
nagsagawa sila ng iba’t- ibang programa upang
makatulong sa mga nangangailangan.Gumamit sila ng
social media upang maipabatid at maki-ugnay sa mga
taong nais magbigay ng tulong o mga relief goods.
Malaki ang naitulong nito upang pansamantalang iraos
ang mga pangangailangan ng mga naapektuhan ng
pagsabog ng bulkan. Ilan sa mga residenteng apektado
ng pagsabog ng bulkan ay pansamantalang nakituloy sa
kani-kanilang mga kamag-anakan at ang iba naman na
malapit ngunit di naman lubhang naapektuhan ay
nagmagandang loob na buksan ang kanilang tahanan at
mga bakanteng lote para sa mga alagang hayop na
naisalba.
Sa ganitong paraan ay nakatulong ang mga taong
nagbukas-palad para sa mga naapektuhan ng sakunang
ito. Napakapanganib sa mga residente dito ang bumalik
kahit apakaraming kabuhayan ang mawala o masira.
Ngunit marami ang nagbabakasakali na maisalba pa nila
ang mga naiwan. Sa kabila ng lahat patuloy na
nakikipagsapalaran ang mga taong ito upang matugunan
ang kanilang pangangailangan. Patuloy na nagpapaalala
ang pamahalaan upang makaligtas at dapat na maging
alerto sa anumang sakuna upang makaligtas sa
anumang panganib. Pansamantalang inoobsernahan ang
bulkan hanggang sa ito ay muling kumalma.
BAYANG ‘DI KAGILIW-GILIW SILYANG MAY SANDALAN
ni: Mark Jeo P. Dacullo ni: Dave A. Malachico

xxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
BAYANG ‘DI KAGILIW-GILIW SILYANG MAY SANDALAN
ni: Mark Jeo P. Dacullo ni: Dave A. Malachico

xxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
BAYANG ‘DI KAGILIW-GILIW SILYANG MAY SANDALAN
ni: Mark Jeo P. Dacullo ni: Dave A. Malachico

xxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
BAYANG ‘DI KAGILIW-GILIW SILYANG MAY SANDALAN
ni: Mark Jeo P. Dacullo ni: Dave A. Malachico

xxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx