CHÖÔNG VIII: TÖØ TRÖÔØNG CUÛA

DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI

1. KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN.

2 . ÑÒNH LUAÄT BIO-SAVART.
3 . TÖØ TRÖÔØNG.
4 . TÖØ THOÂNG.
5 . ÑÒNH LYÙ AMPE.
6 . LÖÏC TÖØ
7 . ÑIEÄN TÍCH Q DI CHUYEÅN COÙ VAÄN TOÁC

1
 CHÖÔNG 8 : TÖØ TRÖÔØNG CUÛA
DOØNG ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÅI
IV.1 KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN:
1. Doøng ñieän: Laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa caùc ñieän
tích. Theo quy öôùc chieàu doøng ñieän laø doøng chuyeån dôøi
cuûa ñieän tích (+).
a/ Doøng ñieän trong kim loaïi: doøng caùc e− töï do.
b/ Doøng ñieän trong dung dòch chaát ñieän phaân: doøng caùc ion
(+), (−).
ion (+) → Cathode
ion (−) → Anode
c/ doøng ñieän trong chaát khí: doøng caùc ion (+), (−) vaø caùc
e töï do.
− 2
1 KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN:
2. Cöôøng ñoä doøng ñieän I: Laø soá ñieän löôïng ñi qua dieän
tích S trong 1s. dq  C 
I=   ( A)
dt  s 
3.Vectơ maät ñoä doøng ñieän J coù phöông, chieàu cuûa doøng
ñieä
Cöôøn;ng ñoä doøng ñieän ñaëc tröng cho ñoä lôùn cuûa doøng
ñieänlôùtreâ
* Ñoä
 dI A
( ) S dS
n: n toaøJn =tieát dieän mS,2 maø khoâng dieãn taû ñöôïc ñaëc
dSn
tröng cuûa doøng ñieän taïi töøng ñieåm treân tieát dieän S. J
Sn
dI = J .dS = J . dS .cos  = J .dSn

3
IV.1 KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN:
2. Cöôøng ñoä doøng ñieän I: Laø soá ñieän löôïng ñi qua dieän
tích S trong 1s. dq  C 
I=   ( A)
dt  s 
3.Vectơ maät ñoä doøng ñieän J coù phöông, chieàu cuûa doøng
ñieän;
* Ñoä lôùn:

J =
dI
dSn
(m)
A 2
S dS

Sn J
dI = J .dS = J . dS .cos  = J .dSn

Maät ñoä doøng ñieän laø ñaïi löôïng vi moâ cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän.

4
5
TÖØ TRÖÔØNG

6
 TÖØ TRÖÔØNG
o Töø tröôøng toàn taïi xung quanh caùc doøng ñieän vaø taùc
duïng löïc leân caùc doøng ñieän khaùc ñaët trong noù.

o Töø tröôøng laø moâi tröôøng trung gian maø töø löïc ñöôïc
truyeàn ñi vôùi vaän toác truyeàn töông taùc höõu haïn
baèng vaän toác cuûa aùnh saùng trong chaân khoâng.

o Töø tröôøng laø daáu hieäu toång quaùt nhaát ñeå nhaän bieát
doøng ñieän.
7
 TÖØ TRÖÔØNG:
1. Töø tröôøng gaây ra bôûi phaàn töû doøng ñieän

Phaàn töû doøng ñieän I .dl seõ taïo ra xung quanh noù 1 töø tröôøng
vaø ngöôøi ta tính töø tröôøng taïi 1 ñieåm M thoâng qua  ñaïi
löôïng vectô caûm öùng töø d.B dB
.0 I .dl  r
I .dl → M → dB = .
4 r3 M

 0 = 4 .10 H m
−7
( ) 
r
: ñoä töø thaåm töông ñoái cuûa moâi tröôøng I .dl

8
 TÖØ TRÖÔØNG:
1. Töø tröôøng gaây ra bôûi phaàn töû doøng ñieän

Phaàn töû doøng ñieän I .dseõl taïo ra xung quanh noù 1 töø tröôøng
vaø ngöôøi ta tính töø tröôøng taïi 1 ñieåm M thoâng qua ñaïi
löôïng vectô caûm öùng töø d.B
I .dl → M → dB =
.0 I .dl  r
4
.
r3
( )
 0 = 4 .10−7 H m

: ñoä töø thaåm töông ñoái cuûa moâi tröôøng 

dB
 •Ñieåm ñaët: taïi M
 •Phöông: ñöôøng thaúng vuoâng goùc
 maët phaúng M
dB 
 •Chieàu: quy taéc vaën nuùt chai r

 •Ñoä lôùn: dB =  . 0 . I .dl sin I .dl, r
( ) I .dl
4 r 2 9
  
o ( Idl  r )
dB = .
4 r 3

10
11
12
2. Töø tröôøng gaây ra bôûi daây daãn: (nguyeân lyù choàng chaát töø
tröôøng): Töø tröôøng cuûa 1 daây daãn thì baèng toång töø tröôøng cuûa
caùc phaàn töû trong daây daãn.
I .dl → M → dB  . 0 I .dl sin( Idl , r )
dB = .
  4 r 2

daây → M → B =  dB
caûd aây

3. Töø tröôøng cuûa nhieàu daây daãn:

dây1 → M → B1 

dây 2 → M → B2 
 n

 taiM : B =  Bi
 i =1

n → M → Bn 

13
Vd1: Cho 1 daây daãn thaúng coù doøng ñieän I.
Tính B taïi M treân ñöôøng noái daøi cuûa daây.

I Idl M

r
sin  = 0  B = 0

14
Vd2: Tính B taïi 1 ñieåm ngoaøi daây caùch ñoaïn a: M
x a.d
tg =  x = a.tg  dx = a αr 
a cos 
2

a a O Idl
cos  =  r = ; sin  = cos 
r cos  x

 .0 Idl  r  .0 I .dl

Idl → M → dB = .  dB = . 2 .sin 
4. r 3
4. r
 .0 I .a.d cos 
day → M → B =  dB =  . .
4 cos  a 2
2

cos 2 
2
.0 I .0 I
B= .  cos  .d = . ( sin  2 + sin 1 )
4 a −1 4 a
15
  Ñieåm ñaët: taïi M
 Phöông: ñöôøng thaúng vuoâng goùc (daây, M)

 Chieàu: quy taéc vaën nuùt chai B I
BM  Ñoä lôùn: I B
 . 0 .I
 BM = (sin 2  sin 1 )
 4 .a
 Daáu +: hình chieáu M treân daây
 Daáu −: hình chieáu M ngoaøi daây
BM M

α2
α1
a
I
16
Vd3: Cho 1 cung troøn (0, R) goùc chaén α. Tính BO
.0 I .dl
Idl → O → dB dB = .sin 900 BO O
4 r 2
.0 I  .0 I
 B =  dB = . 2 dây dl = 4 . R 2 .l  α
4 R
r
.0 .I
B= ( )  : radian
4 .R Idl

 Ñieåm ñaët: taïi 0

 Phöông: ñöôøng thaúng vuoâng goùc maët phaúng (daây, 0)
 Chieàu: quy taéc vaën nuùt chai
BO  B I
   . 0 .I I B
 Ñoä lôùn: B0 = .
4 .R 17