Ο Μάκης Δελαπόρτας γεννήθηκε στον

TA BACKSTAGE TOY ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ

Πειραιά και σπούδασε στη Δραματική
σχολή Αθηνών. Αποφοίτησε το 1982 και
Π άντα με γοήτευαν οι ιστορίες πίσω από την κάμερα. Από τότε που,
πιτσιρικάς, σκαρφάλωνα στον μαντρότοιχο του θερινού σινεμά της
γειτονιάς μου, μέχρι και σήμερα που η καλή μου τύχη με έφερε κοντά σε
από τότε έπαιξε ως ηθοποιός σε πολλές
κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικά
όλους αυτούς τους μυθικούς ηθοποιούς, που – ως άλλοι παραμυθάδες– έργα και τηλεοπτικά σήριαλ. Η αγάπη
μου διηγήθηκαν τα παρασκηνιακά τους «κατορθώματα», άλλοτε γλαφυ- του για τον ελληνικό κινηματογράφο

ΜΑΚΗΣ ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ
ρά και χαριτωμένα, κι άλλοτε συγκινητικά και δακρύβρεχτα. Τι υπέροχες τον οδήγησε από το 1989 να ασχοληθεί
αφηγήσεις, και τι αξέχαστες βραδιές πέρασα κοντά σε όλους αυτούς τους με τη δισκογραφία και να επιμεληθεί
μυθικούς ηθοποιούς, που ήταν μέρος του δικού μου ονείρου! περισσότερους από 300 δίσκους,
Πίσω λοιπόν από τα λαμπερά φώτα, τα μικρόφωνα, τις κλακέτες και τις σώζοντας και καταγράφοντας σημαντικά
κάμερες, έπαιζαν μια άλλη «ταινία», ίσως πιο αληθινή, πιο ανθρώπινη και σάουντρακ μεγάλων Ελλήνων συνθετών.
σίγουρα πιο διασκεδαστική. Αυτές λοιπόν τις μικρές παρασκηνιακές σκη- Από το 1998 άρχισε να ασχολείται
νές, θέλησα να καταγράψω στο συγκεκριμένο βιβλίο και να σας διηγηθώ και με τις βιογραφίες των μεγάλων
τις ιστορίες έτσι όπως τις άκουσα από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές, Ελλήνων ηθοποιών, φτάνοντας μέχρι
που τις ψιθύριζαν μεταξύ τους και διασκέδαζαν πολύ μ’ αυτές. σήμερα να έχει υπογράψει 50 βιβλία,
Στις επόμενες σελίδες λοιπόν θα εισχωρήσουμε στα άδυτα των λευκώματα και συλλεκτικές μονογραφίες
backstage («στα παρασκήνια») του δικού μας Χόλυγουντ και θα μετα-
για τους κορυφαίους καλλιτέχνες του
φερθούμε νοερά σ όλα εκείνα τα ιστορικά στούντιο και πλατό, συναντώ-
κινηματογράφου και του θεάτρου. Στο
ντας γνώριμα αγαπημένα πρόσωπα, απλά, καθημερινά, χωρίς φκιασίδια,
θέατρο από το 2010, ανεβάζει τις δικές
φώτα και μακιγιάζ, λίγο πριν μεταμορφωθούν από κοινοί θνητοί σε λα-
μπερά μυθικά πρόσωπα. του παραστάσεις που σημειώνουν
Κόκκινη κλωστή δεμένη… Και οι ιστορίες με τα backstage του ελληνι- πάντα μεγάλη επιτυχία. Έχει τιμηθεί
κού σινεμά ξεκινούν… αρκετές φορές από την πολιτεία και
ΜΑΚΗΣ ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ τους πολιτιστικούς φορείς της χώρας,
για τη σημαντική του προσφορά στη
διάσωση και την καταγραφή του

Backstage
πολιτιστικού υλικού από το θέατρο και

Τα τον κινηματογράφο.

του
KΩΔ.: 42045
ISBN 978-960-547-563-5
ελληνικού σινεμά Φωτογραφία εξωφύλλου
Tάσος Μπαλάσκας
9 789605 475635
www.e-agyra.gr

Ta Backstage tou Ellinikou Sinema - exofillo παραλλαγές.indd 1 4/4/22 12:18

 Τα Backstage
του
ελληνικού σινεμά

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 3 4/4/22 11:33
 Φωτογραφία εξωφύλλου και σελίδασ 10 του φωτογράφου Τάσου Μπαλάσκα.

Ο Μάκησ ∆ελαπόρτασ φωτογραφήθηκε στο Ίδρυµα Κακογιάννησ, δίπλα στην

ιστορική κάµερα του σπουδαίου σκηνοθέτη, µε την οποία γύρισε την ταινία
«Γλυκιά πατρίδα» (Sweet country) το 1986. Ύστερα από την ευγενική
προσφορά του κινηµατογραφιστή Ανδρέα Μπέλλη, η κάµερα εκτίθεται στον
χώρο του ιδρύµατοσ.

Επιµέλεια κειµένων - ∆ιόρθωση: Αθηνά Μαριακάκη

Μακέτα εξωφύλλου - Σελιδοποίηση: Eυθύµησ ∆ηµουλάσ

© 2022 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ &

ΕΚ∆OΣΕΙΣ «AΓΚΥΡA» ∆.A. ΠAΠA∆ΗΜΗΤΡΙOΥ A.Β.Ε.Ε.
Λ. Κατσώνη 271 και Γ. Παπανδρέου, Άγιοι Aνάργυροι, Τ.Κ. 135 62
Τηλ.: 210 2693800-4, Fax: 210 2693806-7
Κεντρικό κατάστηµα: AΓΚΥΡA-ΠOΛΥΧΩΡOΣ, Σόλωνοσ 124 - Aθήνα
Τηλ.: 210 3837667, 210 3837540, Fax: 210 3837066
e-mail: info@e-agyra.gr • www.e-agyra.gr

ISBN: 978-960-547-563-5

Aπαγορεύεται η αναπαραγωγή µέρουσ ή όλησ τησ έκδοσησ, η µεταφορά σε οποιοδήποτε

ηλεκτρονικό αποθηκευτικό σύστηµα ή αναµετάδοση µε οιασδήποτε µορφήσ ηλεκτρονικά,
µηχανικά, φωτοτυπικά ή άλλα µέσα, χωρίσ την προηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη.
Ν. 2121/1993, καθώσ και κανόνεσ του ∆ιεθνούσ ∆ικαίου που ισχύουν και στην Ελλάδα.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 4 4/4/22 11:33
 ΜΑΚΗΣ ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Τα Backstage
του
ελληνικού σινεμά

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 5 4/4/22 11:33
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Πρόλογοσ ................................................................................. 11
2. Προϊστορία ............................................................................. 15
3. Το αλαλούµ στον Γολγοθά ....................................................... 16
4. Ο πρώτοσ κωµικόσ ................................................................... 18
5. Καµαρότο! Καµαρότο! ............................................................ 19
6. Ο υπεραιωνόβιοσ κοµπάρσοσ ................................................... 21
7. Ο δαιµόνιοσ Μαδράσ .............................................................. 24
8. Η πρώτη άδουσα ταινία .......................................................... 28
9. Το πρώτο γυµνό ...................................................................... 30
10. Το γέλιο θέλει παρέα ............................................................ 34
11. Τo αλαλούµ των Γερµανών ...................................................... 37
12. Η φυσικότητα του Λογοθετίδη ................................................ 41
13. Αλέκοσ Αλεξανδράκησ: «Γεννηµένοσ φάλτσοσ» .................... 45
14. Κωνσταντάρασ, ο πρώτοσ ζεν πρεµιέ ....................................... 47
15. Λάµπροσ, ο ζηλιάρησ! ............................................................ 49
16. Τα ερωτικά φεγγάρια τησ Αιγύπτου ....................................... 52
17. Εκδίκηση για τον Σακελλάριο ................................................ 54
18. Κασκαντέρ του εαυτού του .................................................... 56
19. Η αντικινηµατογραφική Μελίνα ............................................. 58
20. Η περιτονίτιδα τησ Άλµα ..................................................... 62
21. Στην Γκόλφω του ∆ιακοφτού ................................................. 64
22. Η προσευχή τησ Καραγιάννη ................................................ 68
23. Ο συγκολλητήσ του ∆ράκου .................................................. 71
24. Η «αλλήθωρη» Καρέζη ......................................................... 74
25. Ποιοσ θα πληρώσει το µάρµαρο; ........................................... 78
26. Λατέρνα, φτώχεια και αυθεντικέσ τσιγγάνεσ .......................... 80
27. Vengo θα πει έρχοµαι! ......................................................... 84
28. Ο «Άγιοσ» Φέρµασ .............................................................. 86
29. Οι παραξενιέσ τησ Καλογερίκου ........................................... 88
30. Ο συγκινητικόσ Αυλωνίτησ .................................................... 92
31. Η θαρραλέα γατούλα ............................................................. 93
32. Μακρήσ, ο δραµατικόσ ρολίστασ ........................................... 96
33. Η «αυτοκτονία» τησ Αλίκησ ................................................. 99
34. Ο σκηνοθετηµένοσ πνιγµόσ ................................................... 101
35. Στα γυρίσµατα τησ Αστέρως ................................................. 103
36. Ο µαγικόσ Χατζιδάκισ .......................................................... 106
37. Τα περιβόητα χαστούκια του Χατζηχρήστου ......................... 108
38. Η απογοήτευση του Λογοθετίδη ............................................. 111

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 7 4/4/22 11:33
 8

39. Το «κοκοράκι» του Ρίκοκο ................................................... 114

40. Αφιλοκερδώσ για το Αγοροκόριτσο ....................................... 118
41. Το θρυλικό Ξύλο .................................................................. 122
42. Το πιο γερό χαστούκι ............................................................................. 125
43. Παπαµιχαήλ, ο πεισµατάρησ ................................................ 130
44. Ένα, δύο, τρία… πηδάµε! .................................................... 132
45. Το κλωτσοσκούφι γυρίστηκε δύο φορέσ ................................. 135
46. Ο πιο γλυκόσ µπαµπάσ ......................................................... 135
47. Άννα Φόνσου: «Το αντίπαλον δέοσ τησ Βουγιουκλάκη» ....... 139
48. Βραβείο ερµηνείασ για τη Μανταλένα .................................. 142
49. Αναµνήσεισ από Μακρόνησο στην Αντίπαρο ....................... 145
50. Πανικόσ στην πρώτη προβολή ταινίασ .................................. 146
51. Στα γυρίσµατα τησ Μανταλένας ........................................... 149
52. Ο «απαγχονισµόσ» του Καλογήρου ..................................... 156
53. Το όνειρο του Αλεξανδράκη που έγινε εφιάλτησ ................... 158
54. Απαγόρευση για τη Συνοικία το όνειρο ................................ 164
55. Ο κατήφορος που σήµανε τον «ανήφορο» ........................... 168
56. ∆αλιανίδησ, ο µέντορασ ....................................................... 172
57. Από Κουρούκλη… Λάσκαρη ................................................ 178
58. Το ειδύλλιο µε τον διάδοχο ................................................... 182
59. Αλίµονο στα νιάτα του Χορν ................................................ 184
60. Πώσ δε χόρεψα στο Κρύο .................................................... 186
61. Ένασ «ταυροµάχοσ» σκέτη απογοήτευση .............................. 188
62. Πώσ οι δεκαέξι ναύτεσ έγιναν εκατό ..................................... 190
63. Οι αυστηροί κανονισµοί του Ναυτικού .................................. 193
64. Εκείνο το φιλί διαρκείασ ...................................................... 197
65. Ένα «δραµατικό» ταξίδι ...................................................... 199
66. Μια έξωση στο Πέραµα ....................................................... 201
67. Το χαστούκι του Φίνου ........................................................ 203
68. Η Ρένα του αυτοσχεδιασµού ............................................... 206
69. Ο γενναιόδωροσ Αλεξανδράκησ .......................................... 208
70. Η µεγάλη αποτυχία τησ Αλίκησ ............................................ 210
71. Η φιλάρεσκη Βασιλειάδου .................................................... 212
72. Η ντουµπλέζ τησ Αλίκησ ...................................................... 215
73. Οι αδιάβαστοι νέοι ............................................................... 217
74. Τα ψέµατα µιασ ψεύτρασ ..................................................... 219
75. Θανάσησ, ο ριψοκίνδυνοσ ..................................................... 223
76. Χτυποκάρδια αλά τουρκικά ................................................ 226
77. ∆ασκάλα στη σταυροβελονιά .............................................. 229
78. Το πουπουλένιο κοστούµι .................................................... 232
79. Τα δάκρυα τησ Αλίκησ ......................................................... 234
80. Κορίτσια για φίληµα: Η εντυπωσιακή πρεµιέρα ................... 236

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 8 4/4/22 11:33
 9

81. Η Μοσχολιού στην Τρούµπα ............................................... 238

82. Κεραυνοβόλοσ έρωτασ στη Ρώµη ......................................... 241
83. Επεισοδιακή αναγγελία γάµου ............................................. 244
84. Το επώδυνο µακιγιάζ τησ Χρονοπούλου .............................. 246
85. Υπάρχει και φιλότιµο, ο θρίαµβοσ! ....................................... 248
86. Το λουµπάγκο τησ Ρένασ .................................................... 250
87. Βουγιουκλακικοί και καρεζικοί ............................................. 255
88. Το χώµα βάφτηκε κόκκινο στα Όσκαρ ................................. 256
89. Το γύρισµα µε τισ βδέλλεσ ................................................... 259
90. Ο ατυχείσ εµφανίσεισ του ∆άκη .......................................... 262
91. Η µαµά-κέρβεροσ τησ Ζωζώσ ............................................... 264
92. Σκάνδαλο στισ Κάννεσ ........................................................ 266
93. Βέγγοσ: Oικονοµική καταστροφή .......................................... 270
94. Ποιοσ τόλµησε να χαστουκίσει την Αρώνη; ........................... 274
95. Αποκλεισµόσ για τον Αλεξανδράκη ...................................... 276
96. Το παρασκήνιο µιασ ηχογράφησησ ....................................... 278
97. Μάρθα η «µπούφα» .......................................................... 280
98. Για µια παρτίδα τάβλι ........................................................ 282
99. Λάµπροσ ο «κοκέτησ» ....................................................... 285
100. Η Λάσκαρη µάγεψε τισ Κάννεσ ......................................... 286
101. Το κόλληµα του Φούντα ..................................................... 292
102. Τα ’σπασε όλα στα µπουζούκια ......................................... 296
103. Βωµολόχοσ από άποψη ...................................................... 298
104. Στο ένα χέρι το τσιγάρο, στ’ άλλο χέρι το… κονιάκ ............ 300
105. Η δύσκολη εγκυµοσύνη τησ Αλίκησ .................................... 304
106. Πέρσα: Ο δραµατικόσ ρόλοσ .............................................. 310
107. Τα καινούργια παπούτσια του ∆άκη .................................... 312
108. Η ιστορία ενόσ νανουρίσµατοσ ............................................ 314
109. Οι «κακοποιηµένεσ» ταινίεσ τησ Φόνσου ............................ 318
110. «Υπολοχαγόσ Νατάσσα»: To ρεκόρ εισιτηρίων .................... 322
111. Το µεταξωτό τησ Νατάσσας ................................................. 328
112. Παπαµιχαήλ: Η πιο αγαπηµένη ταινία ................................. 330
113. Κούρκουλοσ, ο λαϊκόσ ήρωασ ............................................... 332
114. Η κόντρα Κούρκουλου - Φώσκολου ..................................... 335
115. Ο θρυλικόσ Αστραπόγιαννος ................................................ 338
116. Η κινηµατογραφική ∆ήµητρα Γαλάνη .................................. 340
117. Η ευαίσθητη Νόρα Κατσέλη ................................................ 342
118. Η φιλόδοξη νεαρή πρωταγωνίστρια ..................................... 344
119. «Κατά τησ χούντασ» ........................................................... 346
120. Ο Λαµπρούκοσ µπαλαντέρ ................................................. 350
121. Ο καλλιτέχνησ Φίνοσ ........................................................... 352

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 9 4/4/22 11:33
Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 10 4/4/22 11:33
 Πρόλογοσ
Πάντα µε γοήτευαν οι ιστορίεσ πίσω από τισ κάµερεσ. Από τότε που, πιτσι-
ρικάσ, σκαρφάλωνα στον µαντρότοιχο του θερινού σινεµά τησ γειτονιάσ µου
κι έβλεπα εκστασιασµένοσ έναν ολόκληρο κόσµο να κινείται µπροστά µου και
να δίνει ζωή στα όνειρά µου, µέχρι και σήµερα που η καλή µου τύχη µε έφερε
κοντά σ’ αυτόν τον παραµυθένιο κόσµο και έµαθα πλέον από τουσ ίδιουσ
τουσ «ήρωεσ» τα άγνωστα περιστατικά από τα παρασκήνια των γυρισµάτων
τουσ.
Τι υπέροχεσ αφηγήσεισ, και τι αξέχαστεσ βραδιέσ πέρασα κοντά σε όλουσ
αυτούσ τουσ µυθικούσ ηθοποιούσ, που ήταν µέροσ του δικού µου ονείρου! Η
καλή µου µοίρα µε είχε φέρει στον δρόµο τουσ, κι έτσι είχα την ευκαιρία να
µου διηγούνται –ωσ άλλοι παραµυθάδεσ– τα παρασκηνιακά τουσ «κατορθώ-
µατα», άλλοτε γλαφυρά και χαριτωµένα, κι άλλοτε µε τρόπο συγκινητικό και
δακρύβρεχτο.
Πόσεσ φορέσ δεν είδα την Αλίκη, τη Ρένα, τον ∆ηµήτρη, τη Μάρθα και
τη Μαίρη να συγκινούνται, να νοσταλγούν και να ξεκαρδίζονται στα γέλια
µε τισ γκάφεσ και τα απρόοπτα των γυρισµάτων τουσ! Γιατί πίσω από τα λα-
µπερά φώτα, τα µικρόφωνα, τισ κλακέτεσ και τισ κάµερεσ έπαιζαν µια άλλη
«ταινία», ίσωσ πιο αληθινή, πιο ανθρώπινη και σίγουρα πιο διασκεδαστική.
Αυτέσ λοιπόν τισ µικρέσ παρασκηνιακέσ σκηνέσ που παίζονταν µε σβηστά
φώτα θέλησα να καταγράψω στο συγκεκριµένο βιβλίο και να σασ διηγηθώ τισ
ιστορίεσ έτσι όπωσ τισ άκουσα από τουσ ίδιουσ τουσ πρωταγωνιστέσ, ή από
τουσ τεχνικούσ και τουσ σκηνοθέτεσ που τισ ψιθύριζαν µεταξύ τουσ και δια-
σκέδαζαν πολύ µ’ αυτέσ.
Πίσω από τισ άψογεσ ερµηνείεσ, τισ λαµπερέσ εικόνεσ και τισ αριστοτεχνι-
κέσ σκηνέσ, κρύβονταν έντονα παρασκήνια µε πολλά τραγελαφικά και ευ-
τράπελα επεισόδια. Πάµπολλεσ οι ιστορίεσ γνωστών και σπουδαίων ηθοποιών
που, όταν τισ άκουγα, µ’ έκαναν πολλέσ φορέσ να γελάσω, να δακρύσω, να
συγκινηθώ, αλλά και να απορήσω πώσ τελικά κατόρθωναν να ολοκληρώσουν
σκηνέσ όταν προέκυπταν αιφνίδιεσ καταστάσεισ στο στούντιο, νευρικά γέλια,
σαρδάµ, αδιάβαστοι συνάδελφοι, οµηρικοί καβγάδεσ αλλά και απρόβλεπτα
καιρικά φαινόµενα σε εξωτερικά γυρίσµατα, όπωσ οµίχλεσ, βροχέσ, κρύα, χιό-
νια και χαλάζια.
Πίσω από τισ κάµερεσ λοιπόν, ένασ ολόκληροσ κόσµοσ κινούνταν, ζούσε,
παλλόταν και κατέθετε ψυχή και µεράκι για τη δηµιουργία µιασ ταινίασ. Και το
κοινό πάντα εκεί στην πλατεία αναπαυτικά καθισµένο να ταξιδεύει στ’ όνειρο
µέσα από τισ ιστορίεσ των «µάγων» τησ µεγάλησ οθόνησ. Άλλοτε θερµό και

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 11 4/4/22 11:33
 12 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

ενθουσιώδεσ κι άλλοτε αυστηρό και επικριτικό. ∆ε νοµίζω πωσ οι περισσότεροι

απ’ αυτούσ έµπαιναν ποτέ στη διαδικασία να σκεφτούν µε τι τρόπουσ και µε τι
µέσα γυρίζονταν όλεσ αυτέσ οι ταινίεσ του παλιού ελληνικού κινηµατογράφου.
Ήταν πράγµατι αξιοθαύµαστοι οι σκηνοθέτεσ, οι τεχνικοί και οι ηθοποιοί για το
άρτιο αποτέλεσµα που έφερναν πολλέσ φορέσ, ενώ τα µέσα για την εγχώρια
παραγωγή ήταν φτωχά και περιορισµένα.
Πολλά από τα γυρίσµατα θεωρήθηκαν «ηρωικά», αφού ολοκληρώθηκαν
µετά πολλών κόπων και βασάνων και µε αναρίθµητεσ δυσµενείσ καταστάσεισ
και αντίξοεσ συνθήκεσ.
Ηθοποιοί που οποιαδήποτε στιγµή ήταν «ετοιµοπόλεµοι» για την πιο δύ-
σκολη «µάχη», για την πιο σοβαρή διαφωνία και την πιο σκληρή αναµέτρηση
ακόµα και µε τον ίδιο τουσ τον εαυτό. Πολλοί δήλωναν πωσ αρκετέσ φορέσ
ξεπερνούσαν τα όριά τουσ για να αντεπεξέλθουν στισ απαιτήσεισ του σκηνο-
θέτη ή στισ ανάγκεσ του σεναρίου µιασ ταινίασ. Σκληρή δουλειά µε ατέλειω-
τεσ µετακινήσεισ και ταξίδια για γυρίσµατα πότε σε θάλασσεσ, λίµνεσ και
ποτάµια και πότε σε βουνά, σπήλαια και φαράγγια.
Ωστόσο οι «ήρωεσ» του ελληνικού κινηµατογράφου έδιναν πάντα τον κα-
λύτερο εαυτό τουσ για ένα άρτιο αποτέλεσµα. Όλοι για τη «φανέλα», όλοι
για το µπράβο, όλοι για την καλή ταινία, όλοι για την επιτυχία.
Χωρίσ βέβαια καν να τουσ περνάει από το µυαλό πωσ αυτέσ οι ταινίεσ θα
λειτουργούσαν ωσ το καλύτερο διαβατήριο για τη διαχρονική τουσ αξία, την
εξαιρετική υστεροφηµία τουσ και τη µυθική διάσταση των ονοµάτων τουσ. Κα-
νείσ ποτέ δε φανταζόταν πωσ πενήντα κι εξήντα χρόνια µετά η τηλεόραση –ένα
άγνωστο µέσο τότε– θα πρόβαλλε τισ ταινίεσ τουσ, τισ οποίεσ οι περισσότεροι
έκαναν για βιοποριστικούσ λόγουσ, και πωσ αυτή η προβολή θα τουσ εξασφάλι-
ζε µια διαδροµή αξιοζήλευτη, αξιοθαύµαστη και άκρωσ αποδεκτή και αγαπητή
ακόµα και στισ σηµερινέσ γενιέσ. Τισ γενιέσ του ίντερνετ, του Instagram του
Facebook και τησ διαδικτυακήσ επικοινωνίασ.
Στισ επόµενεσ σελίδεσ θα εισχωρήσουµε στα άδυτα των backstage («στα
παρασκήνια») του δικού µασ Χόλιγουντ και θα µάθουµε: Πότε και µε ποιον
τρόπο γυρίστηκαν οι πρώτεσ ελληνικέσ βωβέσ ταινίεσ; Ποιο ήταν το πρώτο
ελληνικό γυµνό; Πώσ τουσ εξέπληττε όλουσ µε το φυσικό του παίξιµο ο σπου-
δαίοσ Βασίλησ Λογοθετίδησ; Πόσο ζηλιάρησ ήταν ο Λάµπροσ Κωνσταντάρασ;
Πόσο φιλάρεσκη ήταν η «άσχηµη» του σινεµά, η Γεωργία Βασιλειάδου; Σε
ποια ταινία γεννήθηκε ο έρωτασ τησ Αλίκησ και του ∆ηµήτρη ύστερα από µια
σκηνή φιλιού; Πόσο ριψοκίνδυνοσ ήταν ο Βέγγοσ; Πώσ κατέτρεξε η Χούντα
τον Αλεξανδράκη για τα αριστερά του φρονήµατα; Ποιο ήταν το κόλληµα
του Φούντα; Πόσο µεθυσµένη ήταν η Χρονοπούλου όταν γύρισε το «Είµαι
γυναίκα του γλεντιού»; Σε ποια ταινία η Καρέζη γνώρισε τον έρωτα τησ ζωήσ

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 12 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 13

τησ; Ποια ήταν η κόντρα µεταξύ Κούρκουλου και Φώσκολου; Με ποιον τα-
χυδακτυλουργικό τρόπο ο Σακελλάριοσ έκανε τουσ δεκαέξι ναύτεσ… εκατό
στην παρέλαση τησ Αλίκης στο Ναυτικό; Για ποιο λόγο η Φόνσου έπαιξε
αφιλοκερδώσ στο Αγοροκόριτσο; Πωσ η Λάσκαρη µάγεψε τισ Κάννεσ και πωσ
η Βλαχοπούλου προτιµούσε να πηγαίνει για ψάρεµα από το να πηγαίνει για
γύρισµα.
Τόσεσ κι άλλεσ τόσεσ ιστορίεσ θα µάθετε και σίγουρα νοερά θα µεταφερ-
θείτε σ’ όλα εκείνα τα ιστορικά στούντιο και πλατό. Εκεί θα συναντήσετε
γνώριµα αγαπηµένα πρόσωπα, απλά, καθηµερινά, χωρίσ φκιασίδια, φώτα και
µακιγιάζ, λίγο πριν µεταµορφωθούν από κοινοί θνητοί σε λαµπερά µυθικά
πρόσωπα.
Πού κρύβεται όµωσ τελικά η αλήθεια; Στον µύθο ή στην πραγµατικότητα;
Κανείσ δεν µπορεί να µασ απαντήσει µε ακρίβεια αφού σ’ αυτόν τον παράξε-
νο κόσµο τησ σόου µπιζ, των στούντιο και των πλατό, ο µύθοσ και το όνειρο
παίζουν κρυφτό… µε την αλήθεια και την πραγµατικότητα.
Πίσω λοιπόν από τισ κάµερεσ και τα κινηµατογραφικά πλατό, παρέα µε
αγαπηµένουσ ηθοποιούσ, τεχνικούσ, σκηνοθέτεσ και ανθρώπουσ που έζησαν
οι ίδιοι σ’ εκείνα τα «µυθικά» γυρίσµατα και έχουν τόσα να µασ πουν.
Κόκκινη κλωστή δεµένη… Και οι ιστορίεσ µε τα backstage του ελληνικού
σινεµά ξεκινούν…

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 13 4/4/22 11:33
 Οι αδελφοί Μανάκη, οι πρωτοπόροι κινηµατογραφιστές των Βαλκανίων.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 14 4/4/22 11:33
 Προϊστορία

Τ ην άνοιξη του 1897, οι Αθηναίοι έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν

την πρώτη προβολή ολιγόλεπτησ κινηµατογραφικήσ ταινίασ (ζουρνάλ) σε
µια αίθουσα για τυχερά παιχνίδια στην πλατεία Κολοκοτρώνη, και οι αντι-
δράσεισ του κοινού είναι ποικίλεσ. Άλλοι θαυµάζουν το «καινοφανέσ» θέαµα
και άλλοι το αποδοκιµάζουν λιθοβολώντασ την οθόνη και χαρακτηρίζοντάσ
το έργο του Σατανά. Μέχρι το 1915 όπου θα προβληθεί για πρώτη φορά µια
ολοκληρωµένη ελληνική ταινία, το αθηναϊκό κοινό θα βλέπει ξένεσ παραγω-
γέσ του Λουί Λιµιέρ και ολιγόλεπτα ελληνικά φιλµάκια όπωσ «Οι υφάντρεσ»
των αδελφών Μανάκη (1905), ζουρνάλ (ρεπορτάζ επικαιρότητασ) µε θέµατα
όπωσ οι Μεσο-ολυµπιακοί1 Αγώνεσ τησ Αθήνασ (1906) και η γιορτή του βασι-
λιά Γεωργίου Α΄.
Στισ 22 Ιανουαρίου του 1915, στον κινηµατογράφο «Πάνθεον» θα προ-
βληθεί η πρώτη ταινία µεγάλου µήκουσ ελληνικήσ παραγωγήσ µε τίτλο «Η
1. Αθλητική διοργάνωση (Μεσολυµπιάδα) που πραγµατοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1906 στην Αθή-
να και προέκυψε ωσ συµβιβαστική λύση µεταξύ τησ Ελλάδασ που επιθυµούσε τη µόνιµη διεξα-
γωγή των Ολυµπιακών Αγώνων στην Αθήνα και τησ ∆ιεθνούσ Ολυµπιακήσ Επιτροπήσ. Τελικά
µόνο µία Μεσολυµπιάδα πραγµατοποιήθηκε, αυτή του 1906.

«Οι υφάντρες», η πρώτη κινηµατογραφική ταινία των αδελφών Μανάκη, γυρισµένη

σ’ έναν αυλόγυρο στο χωριό Αβδέλλα της Πίνδου, µε αληθινές υφάντρες (1905).

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 15 4/4/22 11:33
 16 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Γκόλφω», που βασίστηκε στο

πασίγνωστο ειδύλλιο του Σπύρου
Περεσιάδη, σε σκηνοθεσία του
Κώστα Μπαχατώρη. Η ταινία κό-
στισε 100.000 δραχµέσ, ποσό µυ-
θικό για την εποχή, κι επειδή τότε
δεν υπήρχαν ακόµα στούντιο,
τα γυρίσµατα πραγµατοποιήθη-
καν σε φυσικά τοπία, όπωσ στον
Χελµό, στην Ελευσίνα, στο δά-
σοσ Ευταξία στην Κόρινθο, στον
πύργο τησ βασίλισσασ Αµαλίασ
στο Ίλιον κ.λπ. Στην «Γκόλφω»
εµφανίστηκαν εκατό άτοµα: ηθο-
ποιοί, κοµπάρσοι καθώσ και Άγ-
Η Χρυσάνθη Χατζηχρήστου και ο Παντελής γλοι περιηγητέσ. Τουσ βασικούσ
Λαζαρίδης στην «Γκόλφω» του Κώστα Μπαχα- ρόλουσ όµωσ έπαιξαν ηθοποιοί
τώρη (1915). των µπουλουκιών τησ εποχήσ,
που παρουσίαζαν το έργο στισ
πόλεισ και στα χωριά τησ επαρχίασ. Έτσι, στην ταινία πρωταγωνίστησαν η
Ολυµπία ∆αµάσκου, ο Ζάχοσ Θάνοσ και ο Γιώργοσ Πλούτησ.
Η ταινία δε θα σηµειώσει την αναµενόµενη εµπορική επιτυχία αν και οι
κριτικέσ ήταν ευµενείσ. Για τον λόγο αυτόν ο Μπαχατώρησ εγκατέλειψε για
πάντα τα φιλόδοξα κινηµατογραφικά του σχέδια, αφού είχε καταστραφεί οι-
κονοµικά. Ωστόσο έµεινε στην ιστορία ωσ ένασ από τουσ σκαπανείσ του ελλη-
νικού κινηµατογράφου.
Επιτυχία δε θα σηµειώσει ούτε «Η κερένια κούκλα» του Κωνσταντίνου
Χρηστοµάνου, που θα προβληθεί την ίδια χρονιά.

Το αλαλούµ στον Γολγοθά

Τ ο 1916, µια φιλόδοξη οµάδα ανθρώπων (Πελοπίδασ Τσουκαλάσ, Κ. Κου-

µανιώτησ, Μίκιοσ Λάµπρου και Ζοζέφ Χεπ) αποφασίζει να βάλει λεφτά
και να ιδρύσει µια νέα κινηµατογραφική εταιρεία, την «Άστυ φιλµ». Επιθυ-
µία των ανθρώπων αυτών ήταν να γυρίσουν τα πάθη του Χριστού. Ο τίτλοσ
που έδωσαν σ’ αυτή τη φιλόδοξη παραγωγή ήταν «Ο ανήφοροσ του Γολγο-
θά». Τα γυρίσµατα άρχισαν πολύ σύντοµα, ωστόσο η ταινία δεν ολοκληρώ-

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 16 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 17

θηκε ποτέ. Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό και θα σασ διηγηθώ τη σχετική ιστορία,
έτσι ακριβώσ όπωσ την έχω ακούσει και την έχω διαβάσει στα άρθρα και στα
χρονογραφήµατα τησ εποχήσ. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ανήκε στον ∆ήµο
Βρατσάνο ενώ πρωταγωνιστέσ ήταν η νεαρή Χριστίνα Καλογερίκου στον ρόλο
τησ Μαρίασ Μαγδαληνήσ (η µετέπειτα σπουδαία ηθοποιόσ του Εθνικού και η
χαρακτηριστική µάνα του Φούντα στην ταινία «Στέλλα» του Κακογιάννη), ο
Γιώργοσ Πλούτησ που έπαιζε τον Χριστό και ο Άρησ Μαλιαγρόσ (ο σικ κύριοσ
µε το µονόκλ στον µετέπειτα ελληνικό κινηµατογράφο) στον ρόλο του εκατό-
νταρχου που οδηγούσε τον Χριστό στον τόπο του µαρτυρίου του.
Υπάρχει ένα τραγελαφικό περιστατικό που συνέβη και διέκοψε την ολο-
κλήρωση των γυρισµάτων αυτήσ τησ πολυαναµενόµενησ ταινίασ. Ωσ τόποσ
του γυρίσµατοσ για τη σκηνή τησ σταύρωσησ του Θεανθρώπου και τησ µαρ-
τυρικήσ διαδροµήσ του στον ανήφορο του Γολγοθά, επιλέχθηκε η εντελώσ
έρηµη περιοχή του λόφου τησ Ακρόπολησ –χωρίσ να φαίνεται η Ακρόπο-
λη– µέχρι την κορυφή του Φιλοπάππου. Ο επίδοξοσ σκηνοθέτησ, λοιπόν, είχε
περιµαζέψει κάτι ψωραλέα κουρασµένα άλογα, που πήγαιναν δεν πήγαιναν
τα καηµένα, για να ιππεύσουν οι Ρωµαίοι στρατιώτεσ, που τουσ είχε ντύσει µε
κάτι άθλιεσ κουρελιασµένεσ χλαµύδεσ. Ο δύστυχοσ ο «Χριστόσ», τραγικά µα-
κιγιαρισµένοσ, µε κολληµένα ξεφτισµένα γένια και µαλλιά, κουβαλούσε κάτι
πολύ βαριά καδρόνια για σταυρό και έβριζε φωναχτά: «Με κοψοµεσιάσατε,
ρε µπαγάσηδες…».
Κατά δεκάδεσ, οι κοµπάρσοι είχαν κατακλύσει όλη την περιοχή, αφού οι
περισσότεροι είχαν πάει εκεί για να διασκεδάσουν παρά για να µπουν στην
ατµόσφαιρα τησ ταινίασ, που έπρεπε να είναι τουλάχιστον κατανυκτική. Το
χειρότερο όµωσ απ’ όλα ήταν που ο σκηνοθέτησ είχε µαζέψει από τον δρόµο
διάφορα αλητάκια, τουσ έδωσε ένα χαρτζιλίκι και τουσ είπε να λιθοβολούν
τον Χριστό καθ’ όλη τη διάρκεια τησ διαδροµήσ προσ τον Γολγοθά, µε προ-
σοχή, βέβαια, για µην τον τραυµατίσουν κιόλασ. Στην αρχή ο καηµένοσ ο
Πλούτησ µιλούσε χαµηλόφωνα λέγοντάσ τουσ: «Ρε σεις, προσέξτε µη βαράτε
στ’ αλήθεια… Και προπαντός µην πετάτε τις πέτρες στο κεφάλι». Τα παι-
διά όµωσ, όσο πιο πολύ τον άκουγαν να τουσ παρακαλάει, τόσο πιο πολλέσ
πέτρεσ πετούσαν και µάλιστα ανεξέλεγκτα, έτσι για να γελάνε. Ώσπου µια
πέτρα τον βρήκε στο κεφάλι. Αυτό ήταν! Ο «Χριστόσ» εξερράγη! Έχασε την
υποµονή του, άφησε τα καδρόνια κάτω, ξέχασε και το γύρισµα και τουσ πήρε
στο κυνηγητό ουρλιάζοντασ: «Τώρα, ρε τσογλάνια, θα δείτε τι έχετε να πάθετε.
∆ε θα σας πιάσω στα χέρια µου; Θα σας µαυρίσω στο ξύλο». Τα παιδιά το
έβαλαν στα πόδια για να ξεφύγουν, τα άλογα αφήνιασαν, οι κοµπάρσοι έτρε-
χαν αλαφιασµένοι για να γλυτώσουν από τα ποδοβολητά των αλόγων και οι
«Ρωµαίοι στρατιώτεσ» φώναζαν να γυρίσουν πίσω.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 17 4/4/22 11:33
 18 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Εν τω µεταξύ, όλη αυτή η κοσµοπληµµύρα είχε φτάσει µέχρι την περιοχή

Μακρυγιάννη και το θέαµα, βέβαια, ήταν πολύ αστείο. ∆εκάδεσ άνθρωποι
στουσ δρόµουσ, ντυµένοι µε χλαµύδεσ, να τρέχουν σαν τρελοί και να πετούν
πέτρεσ µεταξύ τουσ. Η περιοχή είχε µετατραπεί σε πεδίο µάχησ. Τότε έφτασε
και η αστυνοµία που άρχισε να συλλαµβάνει τουσ «Ρωµαίουσ στρατιώτεσ»,
χωρίσ να ξέρει τι ήταν όλο αυτό το πανηγύρι.
«Τι είσαστε εσείς;» τουσ ρώτησαν.
«Είµαστε Ρωµαίοι στρατιώτες!» απάντησαν οι κοµπάρσοι.
«Και πού πάτε;»
«Πήγαµε να σταυρώσουµε τον Χριστό στου Φιλοπάππου και πάθαµε µεγά-
λη λαχτάρα».
Οι αστυνοµικοί, βέβαια, τουσ πήγαν όλουσ µέσα, και ιδιαίτερα τουσ υπεύ-
θυνουσ όλου αυτού του τραγελαφικού επεισοδίου, για διασάλευση τησ δηµό-
σιασ τάξησ, σταµατώντασ το γύρισµα και απαγορεύοντάσ τουσ να συνεχίσουν
και να ολοκληρώσουν την ταινία.

Ο πρώτοσ κωµικόσ

Ο Α΄ Παγκόσµιοσ πόλεµοσ (1914-1918) αναστέλλει την ελληνική κινηµατο-

γραφική δραστηριότητα, ωστόσο δίνει αφορµή να γυριστούν αξιόλογα
ελληνικά ζουρνάλ. Ευτυχώσ, από τότε έχουν σωθεί µικρά φιλµ-ντοκουµέντα
µε σκηνέσ από το µέτωπο και την
κατάληψη τησ Μικράσ Ασίασ.
Το 1920 πραγµατοποιείται η πρώ-
τη µεγάλη εµπορική επιτυχία µε το
φιλµ «Ο Βιλλάρ στα γυναικεία λου-
τρά του Φαλήρου», όπου σκηνοθέ-
τησ και πρωταγωνιστήσ είναι ο κω-
µικόσ ηθοποιόσ Βιλλάρ, ψευδώνυµο
του Νικόλαου Σφακιανού.
Το 1922 ο δαιµόνιοσ κινηµατογρα-
φιστήσ Αχιλλέασ Μαδράσ γυρίζει
την ταινία «Η τσιγγάνα τησ Αθή-
νασ», µε πρωταγωνίστρια τη γυναί-
Ο Μιχαήλ Μιχαήλ του Μιχαήλ, ο πρώτος Έλ- κα του Φρίντα Πουπελίνα.
ληνας κωµικός ηθοποιός του ελληνικού κινη- Ο Μιχαήλ Μιχαήλ του Μιχαήλ,
µατογράφου. κωµικόσ ηθοποιόσ του θεάτρου, θα

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 18 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 19

Ο κωµικός Βιλλάρ
και η Τάλα
Κρακόφσκα στη
βωβή κωµωδία
«Ο Βιλλάρ στα
γυναικεία λουτρά
του Φαλήρου»
(1922).

εξελιχθεί γρήγορα σε «Σαρλό» τησ Ελλάδασ και γίνεται ο πρώτοσ λαϊκόσ κω-
µικόσ του ελληνικού κινηµατογράφου. Οι ταινίεσ του που προβάλλονται (1923-
1925) θα γνωρίσουν µεγάλη επιτυχία: «Το όνειρο του Μιχαήλ», «Ο έρωσ τησ
Κοντσέτασ σώζει τον Μιχαήλ», «Ο γάµοσ τησ Κοντσέτασ και του Μιχαήλ»,
«Ο Μιχαήλ δεν έχει ψιλά».

Καµαρότο! Καµαρότο!

Ο βωβόσ κινηµατογράφοσ στην Ελλάδα εξελίσσεται, και η εγχώρια πα-

ραγωγή συνεχίζει τη δραστηριότητά τησ δίνοντασ στο κοινό ακόµα δύο
ταινίεσ τη συγκεκριµένη περίοδο: «Τησ µοίρασ τα αποπαίδι» (1924) του ∆ή-
µου Βρατσάνου, που θα σηµειώσει µεγάλη επιτυχία αφού θα παιχτεί για δύο
ολόκληρεσ εβδοµάδεσ στον κινηµατογράφο «Σπλέντιτ» και «Η απαγωγή τησ
νύφησ» (1925), µια φάρσα του Αλέξανδρου Αρντάνοφ, που ήταν ένα κακο-
γυρισµένο φιλµ µε υποτυπώδη µύθο, χοντρά αστεία και σχολιάστηκε πολύ
αρνητικά από τουσ κριτικούσ τησ εποχήσ.
Το 1927 θα κάνει την εµφάνισή τησ µια νέα εταιρεία, η «DAG Film» (ΝΤΑΓΚ
Φιλµ Α.Ε.) των αδελφών Γαζιάδη, γεγονόσ που θα σηµάνει και την αρχή µιασ
πιο προσεγµένησ και οργανωµένησ παραγωγήσ ταινιών µε καλύτερο τεχνικό
εξοπλισµό και αισθητική.
Μέσα λοιπόν στισ επόµενεσ χρονιέσ (1927-1929), η εταιρεία θα παρουσιά-
σει πέντε φιλµ. Το πρώτο ήταν το «Έρωσ και κύµατα», σε σκηνοθεσία του

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 19 4/4/22 11:33
 20 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

∆ηµήτρη Γαζιάδη, µε πρωταγωνιστέσ τη Μιράντα Θεοχάρη (Μυράτ), τον Κώ-

στα Μουσούρη και τον Νίκο ∆ενδραµή. Η συγκεκριµένη ταινία έχει και πολύ
χαριτωµένα παρασκήνια, έτσι όπωσ τα κατέγραψε η εφηµερίδα «Κυριακή
του Ελεύθερου Βήµατοσ»:
«Οι καλλιτέχναι, οι µηχανικοί κ.λπ. επεβιβάσθησαν εις το κόττερο στην Κα-
στέλλα και το σκάφος έπλευσε προς την Αίγιναν. Αµέσως µετά τον απόπλουν,
οι καλλιτέχναι και αι καλλιτέχνιδες άρχισαν να µακιγιάρωνται. Πρώτα δηλαδή
πασαλείφτηκαν µε µια άσπρη αλοιφή, που κάνει το δέρµα εξαιρετικά λευκό
και λείον, και κατόπιν έβαψαν τα χείλια και τα µάτια. Έπειτα αρχίζει το γύρι-
σµα. Το έργο προχωρούσε λαµπρά έως ένα σηµείο, αλλ’ έξαφνα το κόττερο
ήρχισε να κλυδωνίζεται… Και ολοέν το κούνηµα εγίνετο αγριώτερο... Έτσι το
“γύρισµα” ετελείωσε µε µίαν σκηνήν κωµικοτραγικήν κατά την οποίαν η µη-
χανή έπαυσε να γυρίζη ενώ εις µάτην αι καλλιτέχνιδες ανέκραζαν απεγνωσµέ-
νως: “Καµαρότο! Καµαρότο!”».
Αυτό όµωσ δεν ήταν το µόνο απρόοπτο, αφού από τα πρώτα γυρίσµατα
αντικαταστάθηκε και η πρωταγωνίστρια τησ ταινίασ, και τη θέση τησ πήρε
η Μιράντα Θεοχάρη-Μυράτ, η κόρη τησ µεγάλησ Κυβέλησ. Τι συνέβη; Η
διαφωνία τησ µε τον σκηνοθέτη είχε να κάνει µε τα συντηρητικά ήθη τησ
εποχήσ. Μετά την ολοκλήρωση κάποιων γυρισµάτων στη Βουλιαγµένη, ο
∆ηµήτρησ Γαζιάδησ θέλησε να οργανώσει ένα γλέντι για τουσ συντελεστέσ.
Αυτό δεν άρεσε καθόλου στη νεαρή πρωταγωνίστρια, αφού διαπίστωσε πωσ
δε θα προλάβαινε να φτάσει στο σπίτι τησ πριν από τισ οκτώ το βράδυ. Η
ίδια είχε δηλώσει τότε σε εφηµερίδα τησ εποχήσ: «Ξέρετε πόσα χιλιόµετρα
διανύσαµε για να φθάσουµε από την Βουλιαγµένη στην Αθήνα, νύκτα και
µόνες µας, εγώ και µία άλλη δεσποινίς, η φίλη µου Κλειώ Ιωαννίδου, διότι ο
ρεζισέρ µας ήθελε µετά την εργασία να µείνουµε και να γλεντήσουµε και µας
έδειξε το δρόµο να έρθουµε µόνες, παρά την υπόσχεσιν που είχε δώσει στον
πατέρα µου ότι θα είµαστε πίσω το πολύ στις 8 το βράδυ. Επήγα εις τη δου-
λειά αυτή, κινουµένη από το καλλιτεχνικό µου ιδεώδες, για να εργασθώ και όχι
για να γλεντήσω!».
«Το λιµάνι των δακρύων» ήταν η τρίτη κατά σειρά ταινία τησ εταιρείασ, σε
σενάριο του Ορέστη Λάσκου και σκηνοθεσία και πάλι του ∆ηµήτρη Γαζιάδη,
µε πρωταγωνιστέσ τον µεγάλο Αιµίλιο Βεάκη, την Αθανασία Μουστάκα και
τον Ορέστη Λάσκο.
Ενδιαφέρον έχουν µια συνέντευξη του Αιµίλιου Βεάκη –στην εφηµερίδα
«Εσπερινή»– για τη συµµετοχή του στην ταινία και η άποψή του για την κι-
νηµατογραφική τέχνη: «Η Τέχνη του Κινηµατογράφου και η ∆ραµατική Τέχνη
δεν µπορεί να πη κανείς ότι είναι εντελώς άσχετοι. Πρώτα-πρώτα, για να παίξη
κανείς µ’ επιτυχία τόσο στο πανί, όσο και στη Σκηνή, χρειάζεται απαραιτήτως

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 20 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 21

Σκηνή από το γύρισµα

της ταινίας «Το λιµάνι
των δακρύων» (1929).

νάχη ταλέντο ηθοποιού. Και στο ένα και στο άλλο, είναι ανάγκη ν’ αφήση στην
άκρη τον εαυτό του και να µπη στο πετσί του προσώπου, που πρόκειται να
υποκριθή. Για να το κατορθώση αυτό, πρέπει να είναι γεννηµένος ηθοποιός.
∆εν λέγω ότι είναι επάναγκες νάχη παίξει στη σκηνή. Λέγω ότι πρέπει να εί-
ναι γεννηµένος ηθοποιός. Νάχη δηλαδή µέσα του ευαίσθητες τις χορδές των
ισχυρών συγκινήσεων και τη χαρά της δηµιουργίας. Να αισθάνεται και να κάνη
δικά του τα ξένα συναισθήµατα και τους ξένους πόνους και να µπορή να τα
αποδίδη όλα αυτά φυσικά και αβίαστα, όχι σαν δικά του, αλλά εντελώς δικά
του, κτήµα του ψυχικό και διανοητικό».

Ο υπεραιωνόβιοσ κοµπάρσοσ

Η «Αστέρω» που θα προβληθεί στισ 22 Απριλίου του 1929, θα είναι η πιο

πετυχηµένη ταινία τησ εταιρείασ «DAG Film», µε πρωταγωνιστέσ την
Αλίκη Θεοδωρίδη, τον Κώστα Μουσούρη, τον Αιµίλιο Βεάκη και τον ∆ηµήτρη
Τσακίρη. Τα γυρίσµατα τησ ταινίασ πραγµατοποιήθηκαν σε πολλά µέρη τησ
Ελλάδασ, όπωσ στον Χελµό, στο Μέγα Σπήλαιο, στο ∆ιακοφτό, στη Ζαχλω-
ρού, στο Μεσολόγγι και στη Φτέρη.
Ένα δηµοσίευµα τησ εποχήσ κατέγραψε ένα περιστατικό από τα γυρίσµατα
τησ ταινίασ, που ανέφερε πωσ στο συγκεκριµένο φιλµ συµµετείχε ο µεγαλύ-
τεροσ σε ηλικία κοµπάρσοσ, όχι µόνο τησ εγχώριασ παραγωγήσ, αλλά τησ πα-

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 21 4/4/22 11:33
Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 22 4/4/22 11:33
 23

γκόσµιασ κινηµατογραφίασ. Ο γερο-Πριονάσ

ήταν από τη Φτέρη και ήταν εκατόν είκοσι έξι
χρονώ. Το παιδί του ήταν εκατόν δύο, το εγγόνι
του εξήντα και το δισέγγονό του τριάντα πέ-
ντε. Κατά το γύρισµα, συνέχιζε το δηµοσίευµα,
είχε συµβεί κι ένα σοβαρό περιστατικό µε τα
σκυλιά του. Όταν σ’ ένα γύρισµα οι ηθοποιοί
πλησίασαν τα πρόβατά του, τα τσοπανόσκυλά
του χύµηξαν κατά πάνω τουσ για να τουσ δα-
γκώσουν. Τότε ο γερο-Πριονάσ µπήκε στη µέση
δίνοντασ γάλα στα σκυλιά του για να τα καθη-
συχάσει, κι έτσι απεφεύχθη το κακό. Βέβαια,
µάλλον δύσκολο ένασ άνθρωποσ υπεραιω-
νόβιοσ να ’χει τέτοια δύναµη και ζωτικότητα.
Οπότε το περιστατικό θεωρήθηκε αποκύηµα
τησ φαντασίασ των παραγωγών του φιλµ, δια-
φηµιστικό κόλπο, όπωσ θα λέγαµε σήµερα, για
την προώθηση τησ ταινίασ τουσ.
Πάντωσ η ταινία πήρε εξαιρετικέσ κριτικέσ
και ιδιαίτερα η πρωταγωνίστρια Αλίκη Θεοδω-
ρίδη, η κόρη τησ µεγάλησ Κυβέλησ. Η πρώτη
Αλίκη του ελληνικού κινηµατογράφου καθώσ
και η πρώτη Αστέρω. Τριάντα χρόνια πριν
από την «εθνική» µασ Αλίκη, για την οποία η
«Αστέρω» ήταν επίσησ η πρώτη τησ µεγάλη
κινηµατογραφική επιτυχία, καθώσ και η πρώτη
συνεργασία τησ µε τον Φίνο αλλά και µε τον
∆ηµήτρη Παπαµιχαήλ.
Η ιστορία λέει επίσησ πωσ, όταν ο πρωθυ-
πουργόσ Ελευθέριοσ Βενιζέλοσ παρακολούθη-
σε την πρεµιέρα τησ ταινίασ «Αστέρω» του
Γαζιάδη το 1929, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ,
που µείωσε τη φορολογία των ελληνικών ται-
νιών από 30% σε 10%.

Ο Κώστας Μουσούρης και η Αλίκη Θεοδωρίδη στη

θρυλική «Αστέρω» του 1929.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 23 4/4/22 11:33
 24 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Ο δαιµόνιοσ Μαδράσ

Ο Αχιλλέασ Μαδράσ (η πιο καλτ φυσιογνωµία του ελληνικού κινηµα-

τογράφου) επιστρέφει δριµύτεροσ µετά από έξι χρόνια παρουσιά-
ζοντασ την παλαιότερη ταινία «Η τσιγγάνα τησ Αθήνασ». Είχε τη φαεινή
ιδέα να προσθέσει κάποιεσ νέεσ σκηνέσ, να την κάνει έγχρωµη και να την
πλασάρει ωσ νέα ταινία µε τον τίτλο «Ο µάγοσ τησ Αθήνασ». Τώρα, πώσ
ένα φιλµ ασπρόµαυρο µπορεί να µετατραπεί σε έγχρωµο; Μόνο το δαιµό-
νιο µυαλό του Μαδρά µπορούσε να σκεφτεί κάτι ανάλογο. Επιστράτευσε
λοιπόν µερικούσ σπουδαστέσ τησ Σχολήσ Καλών Τεχνών και τουσ έβαλε να
βάψουν µε ψιλά πινελάκια ένα ένα τα καρέ ορισµένων σκηνών τησ ταινί-
ασ. Το αποτέλεσµα ήταν φρικτό. Όταν οι ηθοποιοί κινούνταν, τα χρώµατα
έµεναν ακίνητα και, όταν οι ηθοποιοί ήταν ακίνητοι, τα χρώµατα χόρευαν
στην οθόνη.
Στην προβολή τησ ταινίασ δηµιουργήθηκε πανδαιµόνιο από την καζούρα
και τισ αποδοκιµασίεσ. Μέχρι και κουδούνια, σφυρίχτρεσ και ροκάνεσ είχαν
φέρει οι θεατέσ για ν’ αποδοκιµάσουν την ταινία. Το περιοδικό «Κινηµατο-
γραφικόσ Αστήρ» είχε σχολιάσει: «Πρόκειται περί µιας ταινίας χιλιάδων µέ-
τρων µήκους, µε την οποίαν εκ σεβασµού προς το αναγνωστικόν κοινόν µας
δεν πρέπει να ασχοληθώµεν περισσότερο».
Το 1929 θα προβληθεί ακόµα µια ταινία του, η θρυλική «Μαρία Πεντα-
γιώτισσα», όπου τα χοντρά λάθη, η απαράδεκτη σκηνοθεσία και τα διάφορα
αλαλούµ κάνουν τουσ θεατέσ να γελούν µε την καρδιά τουσ. Αυτή τη φορά
είπε να καταπιαστεί µε ένα θέµα ελληνικό. Ωστόσο οι δηλώσεισ του στον
Τύπο ήταν κάτι παραπάνω από υπερβολικέσ και επηρµένεσ. Ο καηµένοσ ήταν
µυθοµανήσ και έλεγε τόσα ψέµατα, που δεν είχαν καµία σχέση µε την πραγ-
µατικότητα. Είχε δηλώσει λοιπόν σε έντυπο τησ εποχήσ: «Εβαρέθηκα πλέον
την Ευρώπη, την Αµερική και το Λος Άντζελες, την πόλιν των Αγγέλων». Αυτή
ήταν η δικαιολογία του Μαδρά στην ερώτηση γιατί άφησε πίσω του µια τόσο...
«µεγάλη» καριέρα. «Τα εχόρτασα όλα και δόξα και τέχνη. Θέλω να ξεκουρα-
σθώ ολίγον ψυχικώς κάτω από τον αίθριον ουρανόν της Αττικής. Είµαι πολύ
κουρασµένος».
Όσο κουρασµένοσ όµωσ κι αν δήλωνε, εντούτοισ µπήκε στη διαδικασία να
ξεκινήσει το γύρισµα τησ «Μαρίασ Πενταγιώτισσασ». Είπε πωσ επισκέφτη-
κε τουσ Πενταγιούσ, το χωριό τησ θρυλικήσ λησταρχίνασ, και συνοµίλησε µε
όσουσ κατοίκουσ θυµόντουσαν τη Μαρία, ώστε το σενάριό του να είναι αλη-
θινό και όπωσ το θέλει η ελληνική παράδοση. Αν το κατάφερε, αυτό φάνηκε
µάλλον στην οθόνη.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 24 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 25

Ο Αχιλλέας Μαδράς και ο Αλέκος Σακελλάριος στο γύρισµα για την ταινία-ντοκιµαντέρ
«Τον παλιό εκείνο τον καιρό», που παρουσίασε ο Σακελλάριος ως ανασκόπηση για τα
πρώτα βήµατα του ελληνικού κινηµατογράφου (1964).

Εκείνη την εποχή, πολλέσ νεαρέσ κοπέλεσ ονειρεύονταν να παίξουν στον

κινηµατογράφο, οπότε η αγγελία για την εύρεση τησ ηθοποιού για τον ρόλο
τησ Αµαλίασ είχε µεγάλη ανταπόκριση. Η αγγελία του Μαδρά στην εφηµε-
ρίδα «Πατρίσ» ήταν πολύ κατατοπιστική και άκρωσ προσανατολιστική για

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 25 4/4/22 11:33
 26 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Η Φρίντα
Πουπελίνα στη
µέση, σε µια σκηνή
από τον «Μάγο
της Αθήνας» του
Αχιλλέα Μαδρά
(1931).

Μια σκηνή από

την ταινία του
Αχιλλέα Μαδρά
«Ο µάγος
της Αθήνας»
µε τη λεζάντα
«Ο Σεΐχης
µεθά στην
αγκαλιά της»
(1931).

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 26 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 27

Ο Ορέστης
Μακρής και η
Λέλα Πατρικίου
τραγουδούν στον
«Μάγο της Αθήνας»
(1931).

όλεσ τισ ενδιαφερόµενεσ: «Παίρνετε το τραµ 14. Κατέρχεσθε στο πεδίον του
Άρεως και εντός δύο, τριών λεπτών της ώρας ευρίσκεσθε ανάµεσα εις αστέρας
εγχωρίου προελεύσεως, περί του µεγέθους και της λάµψεως των οποίων πολ-
λαί δυνατόν να υπάρχουν επιφυλάξεις».
Ο Τύποσ είχε αρχίσει καθαρά να τον παίρνει στο ψιλό, ωστόσο του καταχώ-
ρισε την αγγελία που επιθυµούσε. Και βέβαια, βρέθηκαν και η Αµαλία και ο
Όθωνασ και πολλοί ακόµα ηθοποιοί που έζησαν αυτή την αξέχαστη εµπειρία,
όπωσ δήλωναν αργότερα, παίζοντασ σ’ ένα φιλµ χωρίσ αρχή, µέση και τέλοσ,
µε στοιχεία τραγικά ανιστόρητα και ακαλαίσθητα. Ο ρόλοσ τησ Πενταγιώ-
τισσασ που έπαιξε η σύζυγοσ του Μαρδά, η Φρίντα Πουπελίνα, ήταν τόσο
κόντρα στη φυσιογνωµία τησ ηρωίδασ, που ο κριτικόσ τησ εποχήσ Γεώργιοσ
Λαµπρίδησ είχε σχολιάσει: «Όσον είδατε την Μαρία της ταινίας, µπορείτε να
κρίνετε ποια απόστασις την εχώριζε από το αγγελόµορφο πρότυπό της». Κι
όµωσ ο Μαδράσ έπεισε µέχρι και τον ανθυπασπιστή τησ Προεδρικήσ Φρου-
ράσ Ηλία Κακανά να παίξει τον ρόλο του Όθωνα λέγοντάσ του πωσ είδε
τετρακόσιουσ άντρεσ για τον συγκεκριµένο ρόλο και µόνο αυτόσ έκανε, αφού
έµοιαζε καταπληκτικά στον Όθωνα. Προφανώσ ο ανθυπασπιστήσ κολακεύτη-
κε, και δέχτηκε να παίξει. Με αυτόν τον τρόπο, ο Μαδράσ κατάφερε να έχει
ωσ κοµπάρσουσ και όλουσ τουσ ευζώνουσ τησ Προεδρικήσ Φρουράσ.
Ο δαιµόνιοσ Μαδράσ έπεισε επίσησ σπουδαίουσ ηθοποιούσ του θεάτρου να
παίξουν στην ταινία του, έστω και σε µικρούσ ρόλουσ, µην ξέροντασ το απο-
τέλεσµα τησ δουλειάσ του. Ηθοποιοί όπωσ ο Αιµίλιοσ Βεάκησ και ο Βασίλησ
Αυλωνίτησ πείστηκαν από τα λόγια και τισ υποσχέσεισ του Μαδρά.

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 27 4/4/22 11:33
 28 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

Σκηνή από την πρώτη άδουσα ταινία, που ήταν «Οι απάχηδες των Αθηνών» του ∆ηµήτρη
Γαζιάδη (1930).

Αξίζει να σηµειωθεί πωσ στη θεατρική γλώσσα η λέξη «σαρδάµ» βγήκε

και καθιερώθηκε από το όνοµα «Μαδράσ». Είναι αναγραµµατισµόσ του ονό-
µατόσ του. Σατιρίζοντασ τη συνήθειά του να µπερδεύει τα λόγια του καθώσ
µιλούσε, ο Μαδράσ διάβαζε ανάποδα (από δεξιά προσ αριστερά) τα γράµµα-
τα του επωνύµου του και δηµιούργησε τη λέξη «σαρδάµ». Αν το διαβάσετε
ανάποδα, θα καταλάβετε.
Σε φιάσκο θα καταλήξουν και οι ταινίεσ «Οι τελευταίεσ µέρεσ του Οδυσ-
σέα Ανδρούτσου» του ∆ηµήτρη Καµινάκη και «Το λάβαρο του ’21» µε πρω-
ταγωνίστρια τη Λέα Λελούδα και τον εικοσάχρονο πρωτοεµφανιζόµενο Μάνο
Κατράκη. «Το αποτέλεσµα είναι οικτρόν από πάσησ απόψεωσ» γράφει ο κρι-
τικόσ RO-MA (ψευδώνυµο του Σπύρου Μαρκεζίνη στο πρώτο επαγγελµατικό
περιοδικό «Κινηµατογραφικόσ Αστήρ»).

Η πρώτη άδουσα ταινία

Τ ο 1928, κατά το γύρισµα µιασ εξαιρετικά φιλόδοξησ παραγωγήσ τύπου

γουέστερν µε τίτλο «Τρεισ Έλληνεσ από την Αµερική», όπου σεναριο-
γράφοσ, σκηνοθέτησ και πρωταγωνιστήσ ήταν ο Γιάννησ Τριανταφύλλησ, θα
συναντήσουµε νεαρό, σε ρόλο βοηθού σκηνοθέτη, τον µετέπειτα «πατριάρ-

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 28 4/4/22 11:33
 ΤΑ BACKSTAGE ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ 29

Ο Άρης Μαλιαγρός και η Μαίρη Σαγιάνου στο φιλµ «Φίλησέ µε Μαρίτσα» (1931).

χη» του ελληνικού κινηµατογράφου Φιλοποίµενα Φίνο. Ήταν η πρώτη του

επαφή µε τον κινηµατογράφο. Η ταινία θα ολοκληρωθεί αλλά δυστυχώσ θα
καεί από κάποια απροσεξία στο εργαστήριο του µοντάζ και δε θα σωθεί.
Ο οµιλών κινηµατογράφοσ θα κάνει την εµφάνισή του στα 1929 και θα
φέρει επανάσταση ωσ µια σηµαντική νέα εφεύρεση. Οι οµιλούσεσ βέβαια
ταινίεσ που προβάλλονται στην Ελλάδα είναι ξένεσ, αφού η εγχώρια παρα-
γωγή δεν µπορεί να προσαρµοστεί στισ νέεσ τεχνικέσ απαιτήσεισ των ηχη-
τικών ταινιών. Ο κινηµατογράφοσ που προβάλλει αποκλειστικά αυτέσ τισ
ταινίεσ είναι το «Αττικόν», καθώσ είναι η µόνη αίθουσα που έχει εξοπλιστεί
κατάλληλα.
«Οι απάχηδεσ των Αθηνών», η γνωστή οπερέτα των Γιάννη Πρινέα και Νί-
κου Χατζηαποστόλου, θα θεωρηθεί η πρώτη ηχητική άδουσα ελληνική ταινία,
αλλά η προβολή τησ συνοδεύεται από τα τραγούδια του έργου που παίζονται
σε δίσκουσ γραµµοφώνου. Το γραµµόφωνο βρίσκεται κρυµµένο πίσω από την
οθόνη.
Κατά το διάστηµα 1929-1930, η «DAG Film» θα γυρίσει ακόµα την κωµω-
δία «Φίλησέ µε Μαρίτσα», σε σενάριο του ∆ηµήτρη Μπόγρη, και τη σάτιρα
«Έξω φτώχεια!» του ∆ηµήτρη Γαζιάδη.
Θα προβληθούν ακόµα οι ταινίεσ: «Για την αγάπη τησ», όπου θα κάνουν
την πρώτη τουσ κινηµατογραφική εµφάνιση η Γεωργία Βασιλειάδου και ο
Αλέξησ Μινωτήσ, «Ο έρωσ πληγώνει» του Γιάννη ∆ούγκα και «Ο παλιάτσοσ
τησ ζωήσ», µε πρωταγωνιστή τον Κίµωνα Σταθόπουλο (µιµητή του Σαρλό)

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 29 4/4/22 11:33
 30 ΜΑΚΗΣ ∆ΕΛΑΠΟΡΤΑΣ

και, σε έναν ακόµα µικρό ρόλο, τον Μάνο Κατράκη. Οι περισσότερεσ ταινίεσ,
ιδιαίτερα τησ δεκαετίασ του ’20, ήταν σκέτη απογοήτευση απ’ όλεσ τισ από-
ψεισ: ήχοσ, εικόνα, υποκριτική, σκηνοθεσία.
Βέβαια, οι πιο πολλέσ δε σώθηκαν, αλλά αυτό το διαπιστώνουµε από τισ
κακέσ κριτικέσ και τα απογοητευτικά σχόλια του Τύπου τησ εποχήσ. Το 1931
θα γυριστεί επιτέλουσ µια ποιητική ταινία, το «∆άφνισ και Χλόη» από τον
Ορέστη Λάσκο, όπου θα παρουσιαστεί το πρώτο γυµνό, όχι µόνο στον ελληνι-
κό αλλά στον ευρωπαϊκό κινηµατογράφο. Μια ταινία που έφερε µια αληθινή
επανάσταση εκείνη την εποχή χωρίσ να έχει τίποτα το χυδαίο. Το «∆άφνισ και
Χλόη» ήταν ποίηση!

Το πρώτο γυµνό

Η πρώτη γυµνή σκηνή στον ευρωπαϊκό κινηµατογράφο ήταν ελληνική και

γυρίστηκε το 1931 όταν ο σκηνοθέτησ Ορέστησ Λάσκοσ αποφάσισε να
γυρίσει το «∆άφνισ και Χλόη». Μια βουβή ταινία που, όταν πρωτοπροβλή-
θηκε, θεωρήθηκε «πορνογράφηµα», αλλά µε την πάροδο των χρόνων ανα-
γνωρίστηκε ωσ η πιο καλλιτεχνική ταινία του προπολεµικού κινηµατογράφου.
Ήταν η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Ορέστη Λάσκου, και η συγκεκρι-
µένη ταινία ήταν η πρώτη, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που έδειχνε γυµνούσ τουσ
πρωταγωνιστέσ.
Οι περισσότερεσ σκηνέσ γυρίστηκαν στη λίµνη Βουλιαγµένησ και στη Λέ-
σβο, και οι πρωταγωνιστέσ φορούσαν κοστούµια από τισ ∆ελφικέσ Γιορτέσ
που διοργανώθηκαν από τον Άγγελο Σικελιανό το 1927 και το 1930 στουσ
∆ελφούσ. Τον ρόλο του ∆άφνι έπαιζε ο ερασιτέχνησ ηθοποιόσ Έντισον Βήχοσ
και τον ρόλο τησ Χλόησ η ελληνοαµερικανίδα χορεύτρια Λούση Ματλή, που
ο Λάσκοσ είχε ερωτευτεί παράφορα.
Η υπόθεση του έργου εκτυλισσόταν στη Λέσβο, όπου δύο βοσκοί βρήκαν
σε µια παραλία του νησιού δύο παιδιά. Ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Τα παιδιά
φαίνεται πωσ δεν ανήκαν σε φτωχέσ οικογένειεσ και οι βοσκοί αποφάσισαν να
τα αναθρέψουν. Ονόµασαν το αγόρι «∆άφνισ» και το κορίτσι «Χλόη». Όταν
τα παιδιά µεγάλωσαν, τα αθώα παιχνίδια µεταξύ τουσ άρχισαν να µετατρέπο-
νται σε ερωτικά χάδια, και όταν αντίκρισαν ο ένασ τον άλλο γυµνοί, άρχισαν
να ερωτεύονται.
Οι σκηνέσ του γυµνού δόθηκαν µε εξαιρετικά ποιοτικό τρόπο, αλλά αυτό
φαίνεται πωσ δεν επηρέασε καθόλου θετικά τον πατέρα του πρωταγωνιστή,
που για χρόνια κυνηγούσε τον Λάσκο µε δίκαννο για να τον σκοτώσει, αφού

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 30 4/4/22 11:33
 «∆άφνις και Χλόη» του Ορέστη Λάσκου. Το πρώτο ελληνικό γυµνό µε τους Απόλλωνα
Μαρσύα και Λούση Ματλή (1931).

θεωρούσε πωσ είχε διαφθείρει τον γιο του. Όσο κι αν ο Λάσκοσ προσπάθησε
να του εξηγήσει, εκείνοσ δεν κατάλαβε ποτέ τι σήµαιναν ποιητικόσ κινηµα-
τογράφοσ και καλλιτεχνική άποψη ενόσ γυµνού σώµατοσ. Τίποτα! «∆ιαφθο-
ρέα» τον ανέβαζε, «διαφθορέα» τον κατέβαζε. Ο γιοσ του, λοιπόν, ο Έντισον
Βήχοσ, που στην ταινία εµφανίστηκε µε το ψευδώνυµο Απόλλων Μαρσύασ,
δεν ασχολήθηκε ποτέ ξανά µε τον κινηµατογράφο και τον καλλιτεχνικό χώρο
υποκύπτοντασ στισ αυστηρέσ απειλέσ του πατέρα του.
Ωστόσο, το 1992, λίγο πριν από τον θάνατό του, τον προσκάλεσαν να
παρευρεθεί στην προβολή τησ ταινίασ στο Μέγαρο Μουσικήσ, µε ολόκλη-
ρη συµφωνική ορχήστρα που συνόδευε τα ποιητικά πλάνα του φιλµ και µε
όλουσ τουσ επισήµουσ, υπουργούσ και κινηµατογραφοαναλυτέσ και σινεφίλ.
Όταν ανέβηκε στη σκηνή, σε ηλικία ογδόντα πέντε χρονώ, ανήµποροσ πλέον
να περπατήσει, είπε πωσ ούτε στα πιο τρελά του όνειρα δε θα φανταζόταν
αυτή την αποδοχή, ύστερα από εξήντα ένα ολόκληρα χρόνια. Αν φανταστεί

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 31 4/4/22 11:33
 κανείσ πωσ, όταν πρωτοπροβλήθηκε η ταινία, αποδοκιµάστηκε από κοινό και
κριτικούσ.
Αλλά και ο Ορέστησ Λάσκοσ, στισ κινηµατογραφικέσ του αναµνήσεισ, είχε
αναφέρει: «Την ταινία, την γύρισα µε πολλές δυσκολίες. Εκεί, στη Λέσβο, που
κάναµε τα περισσότερα γυρίσµατα, πολλές φορές δεν είχαµε ούτε να φάµε.
Την βγάζαµε µε τα τραπεζώµατα που µας έκανε ένας ταβερνιάρης στο νησί,
που είχε παλαβώσει µε την Λούση κι επειδή είχε καταλάβει ότι εγώ τα είχα
φτιάξει µαζί της, ενώ είχε για τους άλλους ναααα… κάτι ψαρούκλες, εµένα µε
το ζόρι να µου σερβίριζε κανένα κολιό».
Το αρνητικό και η αρχική κόπια τησ ταινίασ είχαν χαθεί για αρκετά χρόνια,
όµωσ βρέθηκαν κάποια στιγµή στην Αµερική, και αποκαταστάθηκαν το 1992
από την Ταινιοθήκη τησ Ελλάδοσ, µε τη βοήθεια του Λάσκου. Το φιλµ «∆άφ-

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 32 4/4/22 11:33
 Στιγµιότυπο από το γύρισµα «∆άφνις και Χλόη» µε όλο το συνεργείο της ταινίας.

νισ και Χλόη» παρουσιάζει µια σειρά από πρωτιέσ. Κινούσε τον φακό κατά
τη λήψη, όταν την εποχή εκείνη τον κρατούσαν σταθερό. Χρησιµοποίησε,
επίσησ, το λεγόµενο παγχρωµατικό φιλµ, το οποίο έδωσε πολλέσ αποχρώσεισ
του ασπρόµαυρου. Μέχρι τότε χρησιµοποιούσαν το ορθοχρωµατικό που πα-
ρουσίαζε στην εικόνα µόνο το άσπρο και το µαύρο, ενώ τώρα η εικόνα θα είχε
και γκρίζεσ αποχρώσεισ. Επίσησ, ήταν η πρώτη ταινία που είχε γυµνό (όπωσ
προανέφερα) και ξέφευγε από τα συνηθισµένα δακρύβρεχτα σενάρια των
λιγοστών, βέβαια, ταινιών τησ εποχήσ που είχαν ήδη γυριστεί, από τισ οποίεσ
οι περισσότερεσ ήταν επηρεασµένεσ από την ιταλική σχολή και χαρακτηρίζο-
νταν από ποταµούσ δακρύων. Αναµφίβολα το «∆άφνισ και Χλόη» δεν ήταν
µια τυχαία ταινία!

Ta backstage tou ellinikou kinimatografou SOMA PREPRESS Prepress NEW.indd 33 4/4/22 11:33
 Ο Μάκης Δελαπόρτας γεννήθηκε στον

TA BACKSTAGE TOY ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ

Πειραιά και σπούδασε στη Δραματική
σχολή Αθηνών. Αποφοίτησε το 1982 και
Π άντα με γοήτευαν οι ιστορίες πίσω από την κάμερα. Από τότε που,
πιτσιρικάς, σκαρφάλωνα στον μαντρότοιχο του θερινού σινεμά της
γειτονιάς μου, μέχρι και σήμερα που η καλή μου τύχη με έφερε κοντά σε
από τότε έπαιξε ως ηθοποιός σε πολλές
κινηματογραφικές ταινίες, θεατρικά
όλους αυτούς τους μυθικούς ηθοποιούς, που – ως άλλοι παραμυθάδες– έργα και τηλεοπτικά σήριαλ. Η αγάπη
μου διηγήθηκαν τα παρασκηνιακά τους «κατορθώματα», άλλοτε γλαφυ- του για τον ελληνικό κινηματογράφο

ΜΑΚΗΣ ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ
ρά και χαριτωμένα, κι άλλοτε συγκινητικά και δακρύβρεχτα. Τι υπέροχες τον οδήγησε από το 1989 να ασχοληθεί
αφηγήσεις, και τι αξέχαστες βραδιές πέρασα κοντά σε όλους αυτούς τους με τη δισκογραφία και να επιμεληθεί
μυθικούς ηθοποιούς, που ήταν μέρος του δικού μου ονείρου! περισσότερους από 300 δίσκους,
Πίσω λοιπόν από τα λαμπερά φώτα, τα μικρόφωνα, τις κλακέτες και τις σώζοντας και καταγράφοντας σημαντικά
κάμερες, έπαιζαν μια άλλη «ταινία», ίσως πιο αληθινή, πιο ανθρώπινη και σάουντρακ μεγάλων Ελλήνων συνθετών.
σίγουρα πιο διασκεδαστική. Αυτές λοιπόν τις μικρές παρασκηνιακές σκη- Από το 1998 άρχισε να ασχολείται
νές, θέλησα να καταγράψω στο συγκεκριμένο βιβλίο και να σας διηγηθώ και με τις βιογραφίες των μεγάλων
τις ιστορίες έτσι όπως τις άκουσα από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές, Ελλήνων ηθοποιών, φτάνοντας μέχρι
που τις ψιθύριζαν μεταξύ τους και διασκέδαζαν πολύ μ’ αυτές. σήμερα να έχει υπογράψει 50 βιβλία,
Στις επόμενες σελίδες λοιπόν θα εισχωρήσουμε στα άδυτα των λευκώματα και συλλεκτικές μονογραφίες
backstage («στα παρασκήνια») του δικού μας Χόλυγουντ και θα μετα-
για τους κορυφαίους καλλιτέχνες του
φερθούμε νοερά σ όλα εκείνα τα ιστορικά στούντιο και πλατό, συναντώ-
κινηματογράφου και του θεάτρου. Στο
ντας γνώριμα αγαπημένα πρόσωπα, απλά, καθημερινά, χωρίς φκιασίδια,
θέατρο από το 2010, ανεβάζει τις δικές
φώτα και μακιγιάζ, λίγο πριν μεταμορφωθούν από κοινοί θνητοί σε λα-
μπερά μυθικά πρόσωπα. του παραστάσεις που σημειώνουν
Κόκκινη κλωστή δεμένη… Και οι ιστορίες με τα backstage του ελληνι- πάντα μεγάλη επιτυχία. Έχει τιμηθεί
κού σινεμά ξεκινούν… αρκετές φορές από την πολιτεία και
ΜΑΚΗΣ ΔΕΛΑΠΟΡΤΑΣ τους πολιτιστικούς φορείς της χώρας,
για τη σημαντική του προσφορά στη
διάσωση και την καταγραφή του

Backstage
πολιτιστικού υλικού από το θέατρο και

Τα τον κινηματογράφο.

του
KΩΔ.: 42045
ISBN 978-960-547-563-5
ελληνικού σινεμά Φωτογραφία εξωφύλλου
Tάσος Μπαλάσκας
9 789605 475635
www.e-agyra.gr

Ta Backstage tou Ellinikou Sinema - exofillo παραλλαγές.indd 1 4/4/22 12:18