POROSTY

STRZĘPKA GRZYBA+SINICE\ZIELENICE
Cechy charakterystyczne:
● są organizmami dwuskładnikowymi: budują je strzępki grzybów (workowców lub
podstawczaków) oraz komórki zielenic lub sinic
● są organizmami pionierskimi: jako pierwsze zasiedlają nowe środowiska (w tym środowiska
ekstremalne, ze względu na swoje małe wymagania życiowe i odporność na skrajne warunki
środowiska) oraz przystosowywują je dla innych organizmów dzięki przeprowadzanym przez
nie procesom glebotwórczym (np. rozpuszczają skały)
● są bioindykatorami
Budowa plech porostów
Strzępki grzyba są ciasno splecione i tworzą nibytkankę. Między strzepkami znajdują się komórki
zielenic lub sinic. Z uwagi na rozmieszczenie komórek zielenic\sinic plechę można podzielić na:
1. Plechę niewarstwową\homeometryczną: komórki rozmieszczone są równomiernie
2. Plechę warstwową\heterometryczną: w niej strzępki i komórki zielenic lub sinic mają
wyraźną budowę warstwową
Rodzaje plech porostów:
(podział ze względu na budowę morfologiczną)
● plecha skorupiasta (naskalne)
● plecha listkowata (nadrzewne)
● plecha krzaczkowata (naziemne)
Rozmnażanie się porostów
Porosty rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo poprzez specjalne struktury zwane rozmnóżkami, ale
same grzyby wchodzące w skład porostów mogą się rozmnażać we właściwy dla siebie sposób (nawet
płciowo).
Typy rozmnóżek porostów (oba są zbudowane z tych samych elementów: zielenic/sinic owiniętych
strzępkami grzyba)
➔ urwistki: formują się wewnątrz plechy i wydostają przez jej pęknięcie
➔ wyrostki: powstają na powierzchni plechy jako krótkie i łatwo odłamujące się uwypuklenia
Związek między składnikami porostu (HELOTYZM)
Porosty są organizmami autotroficznymi (oraz samowystarczalnymi), ponieważ zielenice i sinice
przeprowadzają fotosyntezę, a grzyby korzystają z jej produktów w zamian za zaopatrzenie swoich
symbiontów w wodę i solę mineralne oraz pełnienie funkcji ochronnej i przymocowywanie całego
organizmu do podłoża. Ta relacja jednak nie jest obustronnie korzystna. Grzyby wykazują wyraźną
dominację kontrolując życie swoich partnerów przez: uniemożliwianie im rozmnażania się płciowo,
wydzielanie substancji kontrolujących ich wzrost, w penych warunkach nawet ich (zielenic/sinic)
strawienie.
Porosty jako gatunki wskaźnikowe
Na podstawie obecności określonych gatunków porostów można ocenić stopień zanieczyszenia
powietrza SO2 na danym obszarze. W tym celu stosuje się skalę porostową (7 stref). Najmniej
wrażliwe na obecność tlenku siarki (IV) są porosty skorupiaste, a najbardziej wrażliwe sa porosty
krzaczkowate
Znaczenie porostów
● Są organizmami pionierskimi, przyczyniają się do powstawania
● gleby (uczestnictwo w procesach glebotwórczych) i tworzą miejsca bytowania dla
organizmów bardziej
● wymagających.
● Źródło pokarmu dla innych organizmów
● Bioindykatory: służą przy ocenie stopienia zanieczyszcenia powietrza SO2
● Zastosowanie w przemyśle chemicznym: barwnik występujący w papierkach wskaźnikowych
● Zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym: środki wykrztuśne, środki nawilżające błonę
śluzową dróg oddechowych