Mục lục

1.Chuyển khối .............................................................................................................................. 2

Bài số CK-1 ...............................................................................................................................................................................2
Bài số CK-2 ...............................................................................................................................................................................2
Bài số CK-3 ...............................................................................................................................................................................2
Bài số CK-4. ..............................................................................................................................................................................3
Bài số CK-5. ..............................................................................................................................................................................4
Bài số CK-6: ..............................................................................................................................................................................5
Bài số CK-7 ...............................................................................................................................................................................5
2.Chưng cất................................................................................................................................. 6
Bài Chưng-1: .............................................................................................................................................................................6
Bài Chưng-2: .............................................................................................................................................................................6
Bài Chưng-3 ..............................................................................................................................................................................7
Bài Chưng-4: .............................................................................................................................................................................8
Bài Chưng-5 ..............................................................................................................................................................................8
Bài Chưng-6 ..............................................................................................................................................................................9
Bài Chưng-7 ..............................................................................................................................................................................9
Bài Chưng-8 ............................................................................................................................................................................10
Bài Chưng-9 ............................................................................................................................................................................10
Bài Chưng-10...........................................................................................................................................................................11
Bài Chưng-11...........................................................................................................................................................................11
Bài Chưng-12...........................................................................................................................................................................12
Bài Chưng-13...........................................................................................................................................................................12
Bài Chưng-14...........................................................................................................................................................................13
Bài Chưng-15...........................................................................................................................................................................13
Bài Chưng-16...........................................................................................................................................................................14
Bài Chưng-17...........................................................................................................................................................................14
Bài Chưng-18...........................................................................................................................................................................14
Bài Chưng-19...........................................................................................................................................................................15
Bài Chưng-20...........................................................................................................................................................................16
3.Hấp thụ ................................................................................................................................. 16
Bài Hấp thụ-1 ...........................................................................................................................................................................16
Bài số: Hấp thụ-2 .....................................................................................................................................................................17
Bài số: Hấp thụ-3 .....................................................................................................................................................................17
Bài Hấp thụ-4 ...........................................................................................................................................................................18
4.Trích ly .................................................................................................................................. 19
Bài số Trích ly-2: .....................................................................................................................................................................20
5.Hấp phụ................................................................................................................................. 20
Bài số Hấp phụ-1: ....................................................................................................................................................................20
6. Sấy ...................................................................................................................................... 21
Bài số Sấy-1: ............................................................................................................................................................................21
Bài số Sấy-2: ............................................................................................................................................................................21
Bài số Sấy-3: ............................................................................................................................................................................22
Bài số Sấy-4: ............................................................................................................................................................................22
Bài số Sấy-5: ............................................................................................................................................................................22
Bài số Sấy-6: ............................................................................................................................................................................23
Bài số Sấy-7: ............................................................................................................................................................................24
Bài số Sấy-8 .............................................................................................................................................................................24
Bài số Sấy-9 : ...........................................................................................................................................................................25
Bài số Sấy-10 ...........................................................................................................................................................................25
Bài số Sấy-11 ...........................................................................................................................................................................26
Bài số Sấy-12 ...........................................................................................................................................................................27
Bài số Sấy-13 ...........................................................................................................................................................................27
Bài số Sấy-14 ...........................................................................................................................................................................28
1
 1.Chuyển khối

Bài số CK-1
Tính thành phần cân bằng của pha hơi ở 50 trên hỗn hợp lỏng Hecxan – nước hoàn
toàn không tan lẫn vào nhau. Biết ở 50C áp suất hơi bão hoà của hecxan PH=400 mmHg
và của nướcPnước=92,5mmHg

Giải:
Khi hỗn hợp hoàn toàn không tan lẫn vào nhau thì áp suất hơi riêng phần bằng áp suất
hơi bão hoà ở cùng một nhiệt độ.
Áp suất chung của hỗn hợp là:
P = PH + PH20 = 400 + 92,5=492,5mmHg
Phần mol của Hecxan trong hỗn hợp hơi:
yH= PH/P = 400/492,5 = 0,812
Phần mol của nước trong hỗn hợp hơi:
yH2O = pH20 /P = (1- yH )= 0,188.

Bài số CK-2
Hãy xác định thành phần pha hơi ở 60 C trên hỗn hợp lỏng gồm 40% Benzen và 60%
Toluen. Coi hỗn hợp này tuân theo định luật Raul.
Biết : ở 60C áp suất hơi bão hoà của Benzen PB=385mmHg và của Toluen PT=
140mmHg
Giải
Áp suất hơi riêng phần của benzen và của Toluen :
pB= PB. xB= 385.0,4 = 154mmHg
pT= PT. xT= 140.0,6 = 84 mmHg
Áp suất chung của hỗn hợp hơi:
P = pB + pT = 1545 + 84 = 238mmHg
Thành phần của pha hơi được xác định như sau :
yB= pB/ P =154/ 238 = 0,648
y T = 1- yB= 1 – 0,648 = 0,352.

Bài số CK-3
Hãy xác định thành phần của hỗn hợp Benzen-Toluen sôi ở nhiệt độ 90 C dưới áp suất
P=760mmHg. Biết ở 90C áp suất hơi bão hoà của Benzen PB=1013 mmHg và của Toluen
PT= 408mmHg.
Giải

2
 Xác định thành phần của hỗn hợp Benzen–Toluen sôi ở nhiệt độ 90C dưới áp suất
P=760mmHg theo phương trình :
P = PB XB + PT xT  760 = 1013xB + 408 xT
hay : 760 = 1013XB + 408(1- XB)
XB = 58,3%mol
XT = 41,7% mol

Bài số CK-4.
Một hỗn hợp lỏng chứa 58,8% mol Toluen và 41,2% mol CCl4 . Hãy xác định nồng độ
phần trăm khối lượng và nồng độ phần khối lượng tương đối của hỗn hợp này.
Cho biết khối lượng phân tử của Toluen là 92Kg/Kmol và khối lượng phân tử của CCl4
là 154 Kg/Kmol.

Giải
Nồng độ % khối lượng của cấu tử K trong hỗn hợp :

M K xK
aK  n
,%
M
i 1
i xi

Với MK - khối lượng phân tử của cấu tử K; xK -nồng độ % mol của cấu tử K.

92.58,8
Vậy aToluen  100  46,02%
92.58,8  154.41,2
aCCl4 = (1- aToluen) = 53,98%

Nồng độ phần khối lượng tương đối :

M K xK aK
XK  n
 n

M
i 1
i xi  M K x K a
i 1
i  aK

Ta có :

92.58,8 KmolToluen
X Toluen   0,853
154(100  58,8) KmolCCl 4

3
Bài số CK-5.
ở 25 C không khí ở áp suất P=760mmHg chứa 14% thể tích khí Axetylen (C2H2). Tiếp
xúc trực tiếp với dung dịch nước chứa 0,29.10 -3 Kg C2H2/Kg Nước. Hãy xác định
Axêtylen sẽ di chuyển từ pha nào sang pha nào.
Biết : Hệ này tuân theo định luật Henry, ở t=25C. Hệ số Henry =1,01.106mmHg ;
MC2H2= 26 ; M H2O= 18.
Giải
Định luật Henry p= x
Áp suất riêng phần của Axetylen trong hỗn hợp khí :
p= y.P = 0,14.760 = 106,4mmHg.
Nồng độ phần khối lượng tương đối của C2H2 trong nước :
-3
X =0,29.10 Kg C2H2/KgH2O
Nồng độ phần mol của C2H2 trong nước :
X 0,29.10 3
x   2.10  4
M C2 H 2 26
X 0,29.10 3 
M H 2O 18

Vậy ở điều kiện cân bằng, áp suất riêng phần của C2H2 trong pha khí :
p*= .x = 1,01.106.2.10-4 = 202 mmHg
Như vậy p < p* , vậy thì để hệ đạt trạng thái cân bằng, C 2H2 phải di chuyển ( khuyếch
tán) từ pha lỏng vào pha khí.

p 106,4
Chú ý : có thể giải theo cách tính : x     1,06.10  4
 1,01.10 6

Vậy x > x* nên C2H2 sẽ khuyếch tán từ nước vào hỗn hợp khí.

4
Bài số CK-6:
Không khí ở 25C áp suất P=765mmHg chứa 14% thể tích khí C2H2. Tiếp xúc trực tiếp
với dung dịch nước chứa 0,153.10-3 KgC2H2/Kg nước. Hãy xác định động lực của quá
trình chuyển khối ở thời điểm ban đầu. Biết hệ tuân theo định luật Henry, ở 25C, hệ số
Henry = 1,01.106 mmHg; MC2H2= 26 ; M H2O= 18
Giải:
Theo định luật Henry:
p= x
Trong pha khí thì nồng độ phần trăm thể tích chính là % mol, áp suất riêng phần của
Axetylen trong hỗn hợp khí :
p= y.P = 0,14.765 = 107mmHg.
Theo định luật Henry, nồng độ C2H2 trong dung dịch cân bằng với pha khí có áp suất
riêng phần của C2H2 p= 107mmHg là :
p 107
x    1,06.10  4
 1,01.10 6

Nồng độ phần mol của C2H2 trong dung dịch :

X 0,153.10 3
x   0,106.10 3
M C2 H 2 3 26
X 0,153.10 
M H 2O 18
Vậy động lực của quá trình ở thời điểm ban đầu :
x=x-x* = 0,106.10-3 – 1,06.10-4 = 0
Tức là hệ ở trạng thái cân bằng động.

Bài số CK-7
Trong một thiết bị chuyển khối làm việc ở áp suất tuyệt đối 3,1ata. hệ số cấp khối trong
pha lỏng x= 22 Kmol/m2h (x=1); trong pha khí y= 1,07 Kmol/m2h (y=1). Thành phần
cân bằng tuân theo định luật Henri p*= 0,08.106 mmHg. Hãy xác định :
Hệ số chuyển khối Kx, Ky ?
Trở lực khuyếch tán trong pha lỏng khác với trở lực khuyếch tán trong pha khí bao
nhiêu lần ?

Giải

Gọi Kx, Ky là hệ số chuyển khối

Sử dụng phương trình cân bằng ở dạng :

p 0,08.10 6
y   mx  x x  33,956 x
p 3,1.760
Hệ số chuyển khối :
5
 1 1 Kmol
Ky    0,404 2
1 m 1 33,956 m h(y  1)
 
y x 1,07 22
1 1 Kmol
Kx    13,708
1 1 1 1 m h(x  1)
2
 
 ym x 33,956.1,07 22
Quan hệ giữa tro lực khuyếch tán trong pha lỏng và trong pha khí khi động lực của quá
trình là y :
m 1 33,956 1
:  :  1,65
x y 22 1,07
Cũng tương tự như vậy khi trở lực của quá trình là x.

2.Chưng cất
Bài Chưng-1:
một hỗn hợp nước - Glycol được chưng trong bình chưng đơn giản với năng suất tính
theo hỗn hợp đầu F = 2000 kg/h. Xác định phần khối lượng của sản phẩm đỉnh, nếu 0,35
phần khối lượng của hỗn hợp đầu bốc hơi, thì nồng độ phần khối lượng của sản phẩm đáy
là 0,2. Biết hỗn hợp đầu có nồng độ phần khối lượng là 0,45.

Giải
Lượng sản phẩm đỉnh : P = 0,35 . 2000= 700kg/h
Lượng sản phẩm đáy : W= F - P = 2000-700 = 1300kg/h
Phương trình cân bằng vật liệu viết cho cấu tử dễ bay hơi :
F. xF = P.xP + W. xW.
W F
Rút ra : xP   xW  x F
P P
với xW = 0,2 ta có :
1300 2000
xP   .0,2  .0,45  0,91
700 700

Bài Chưng-2:
Dùng hơi nước bão hoà để tách 250 Kg Benzen khỏi tạp chất khó bay hơi bằng phương
pháp chưng trực tiếp ở áp suất 500 mmHg. Xác định thành phần của hơi Benzen và lượng
hơi nước được dùng, nếu hệ số bão hoà khi chưng = 0,75. Biết :
- Khối lượng phân tử của Benzen MB= 78 kg/Kmol và của nước MH2O= 18 kg/Kmol
- Benzen không hoà tan trong nước.
- Tạp chất không bay hơi.
- Áp suất riêng phần của Benzen và nước trong hỗn hợp hơi là : PB= 365 mmHg,
PH2O= 135 mHg.
6
Giải

Nồng độ của hơi Benzen trong hỗn hợp :

Ph= pB = y.P
y = pB/P = 365/500 = 0,73 (phần mol)
Lượng hơi nước được dùng :
Gn PH 2O .18 250 135.18 250
 .  Gn  .  28,5( Kg )
GB PB .78 0,75 365.78 0,75

Bài Chưng-3
Dùng hơi nước bão hoà để làm bay hơi 250 kg Benzen khỏi tạp chất ở 25 C bằng hơi
nước trực tiếp, hỗn hợp sôi ở 58C. Xác định khối lượng hơi nước dùng để đun sôi và làm
bốc hơi Benzen ( Kg).
Biết rằng :
- Lượng hơi nước để chưng Benzen là 28,5 Kg.
- Hàm nhiệt của hơi nước ở 4 at : i”4 at = 27,4.105J/Kg.
- Hàm nhiệt của hơi nước ở 58C : i” 58C = 26.105J/Kg.
- Hàm nhiệt của benzen ở 58C: i’58C = 2,4.105J/Kg.
- ẩn nhiệt ngưng tụ (hay hóa hơi ?) của Benzen r = 4.105 J/Kg
- Nhiệt dung riêng của Benzen Cp= 18,5 J/Kg.độ
- Lượng nhiệt đun sôi tạp chất đến 58C là QT = 95,5 .105 J
Giải: Lượng nhiệt để đun sôi và bốc hơi Benzen :
QB= GB  r + Cp (ts – tđ)
QB= 250  4.10 + 1815 (58-25 )= 1149,7.105 (J)
5

Lượng nhiệt do hơi nước mang vào chia làm hai phần :
QH2O= Q1 + Q2
Lượng nhiệt chưng Benzen
Q1= 28,5 (i”4- i”58)
Lượng nhiệt dùng đun sôi và làm bốc hơi Benzen
Q1= GH2O (i”4- i’58)
Vậy : QB+QT= Q1 + Q2
 (1419,7.105+95,5.105) = 28,5 (27,4.105- 26.105) + GH2O(27,4.105 - 2,4.105)
 GH2O=48,2 (Kg)

7
Bài Chưng-4:
Xác định nồng độ hơi của đoạn chưng trong tháp chưng luyện khi chưng hỗn hợp hai
cấu tử A,B tương ứng với nồng độ lỏng x= 0,50.
Cho biết :
- Nồng độ của sản phẩm đáy xw = 0,002 phần mol
- Chỉ số hồi lưu RX= 2,5
- Lượng hỗn hợp đầu F= 2500 Kmol/h
- Lượng sản phẩm đỉnh P= 1800Kmol/h

Giải

Phương trình đường làm việc của đoạn chưng :

Rx  L L 1
y x xW
Rx  1 Rx  1
F 2500
Với L    1,39
P 1800
2,5  1,39 1,39  1
y .0,5  0,002  0,55
2,5  1 2,5  1

Bài Chưng-5
Xác định nồng độ của pha hơi trong đoạn luyện (%mol) ở tháp chưng luyện của hỗn
hợp hai cấu tử A,B tương ứng với nồng độ làm việc ở pha lỏng x= 0,56.
Biết :
- Chỉ số hồi lưu Rx=3,5
- Nồng độ sản phẩm đỉnh xP= 0,98

Giải
Phương trình đường làm việc đoạn luyện là:
Rx x
y x P
Rx  1 Rx  1
Thay số ta có:

3,5 0,98
y .0,56   0,65
3,5  1 3,5  1

8
Bài Chưng-6

Xác định đường làm việc của đoạn luyện ở tháp chưng luyện liên tục.
Cho biết:
- Nồng độ của sản phẩm đỉnh xP= 0,965
- Nồng độ hỗn hợp đầu xF= 0,44
- Nồng độ cân bằng tương ứng với nồng độ hỗn hợp đầu y*F=0,66
- Chỉ số hồi lưu thích hợp : Rx= 2,5 Rmin.
Giải
x P  y F* 0.965  0,66
Rmin    1,39
y F*  x F 0,66  0,44
Rx = 2,5.1,39 = 3,48
Rx x 3,48 0,965
y x P  x  0,78 x  0,22
Rx  1 Rx  1 3,48  1 3,48  1

Bài Chưng-7
Đường làm việc của đọan luyện ở tháp chưng luyện liên tục dùng tách hỗn hợp
metylalkohol-nước là :
y= 0,73x+0,264
Cho biết :
- Lượng hỗn hợp đầu F= 5000Kg/h
- aF= 0,29 (% khối lượng)
- Lượng sản phẩm đáy W= 3800 Kg/h
Xác định nồng độ sản phẩm đáy aW (% khối lượng)?

Giải

Xác định chỉ số hồi lưu :

RX
0,73   Rx  2,7
RX  1
xP
0,264   x P  0,98
Rx  1
Theo phương trình cân bằng vật liệu :
5000.0,29=1200.0,98+3800.aW
Suy ra:
aW= 7,2% Khối lượng

9
Bài Chưng-8
Đường làm việc ở đoạn chưng và đoạn luyện của tháp chưng luyên hỗn hợp Benzen-
Toluen là:
y= 0,273x + 0,263 (đoạn luyện)
y=1,25x - 0,0188 (đoạn chưng)
Xác định thành phần của sản phẩm đáy (%mol)?

Giải

Tính chỉ số hồi lưu :

Rx
 0,723  Rx  2,61
Rx  1
Mặt khác:
Rx  l
 1,25  l  1,9
Rx  1
l 1
xW  0,0188  xW  7,54%
Rx  1

Bài Chưng-9
Tháp chưng luyện liên tục dùng để chưng hỗn hợp Benzen-Toluen ở áp suất
thường.Tính lượng hỗn hợp đầu F (Kg/h) ?
Cho biết :
- Lượng sản phẩm đỉnh là P=1500Kg/h
- Phương trình đường làm việc của đoạn luyện và đoạn chưng là
+ Đoạn luyện : y=0,723x +0,263
+ Đoạn chưng : y= 1,25x-0,0188

Giải

Tính RX:
Rx
 0,723  Rx  2,61
Rx  1
Tính l :
Rx  l
 1,25  l  1,9
Rx  1

Tính hỗn hợp đầu :

F=l.P=1500.1,9=2850 (Kg/h)

10
Bài Chưng-10
Hỗn hợp Benzen-Toluen được tách qua tháp chưng luyện liên tục. Tính lượng sản phẩm
đáy(Kg/h)?

Cho biết:
- Lượng hỗn hợp đầu F= 5000Kg/h
- Lượng hồi lưu ɸ =3132Kg/h
- Đường làm việc của đoạn luyện : y=0,723x+0,263

Giải
Tính R:
Rx
 0,723  Rx  2,61
Rx  1
Tính P :
Gx
Rx   P  1200( Kg / h)
P

Tính W :
F=W + P  W = F-P = 5000-1200= 3800 (Kg/h)
Bài Chưng-11

Hỗn hợp Benzen-Toluen được tách qua tháp chưng luyện liên tục. Tính lượng hỗn hợp
đầu F (Kg/h)?
Cho biết:
- Lượng sản phẩm đỉnh P= 1200Kg/h
- Lượng hồi lưu Gx=3000Kg/h
- Đường làm việc của đoạn chưng : y= 1,25x - 0,0188
Giải

Tính RX:
G x 3200
Rx    2,5
P 1200
Tính l :
Rx  l
 1,25  l  1,875
Rx  1

Tính hỗn hợp đầu :

F = l.P = 1200.1,875 = 2250 (Kg/h)

11
Bài Chưng-12
Hỗn hợp Benzen-Toluen được tách ở tháp chưng luyện liên tục. Tính lượng sản phẩm
đỉnh P và đáy W (Kg/h)?
Cho biết:
- Lượng hỗn hợp đầu F= 6000Kg/h, aF=0,32(% khối lượng)
- aP=0,97(% khối lượng)
- aW=0,05(% khối lượng)

Giải
Phương trình cân bằng vật liệu :
F=P+W
F.aF = P.aP + W.aW

Thay số:
F (a P  a F ) 6000(0,97  0,32)
W   4239,13( Kg / h)
a P  aW 0,97  0,32

Tính P :
P = F - W = 6000 - 4239,13 = 1760,87 (Kg/h)

Bài Chưng-13

Một hỗn hợp Hexan- nước không tan lẫn vào nhau. Xác định thành phần hơi ở trạng thái
cân bằng, nếu áp suất hơi bão hoà trong hỗn hợp của Hecxan là 400mmHg, và của nước là
92,5mmHg.
Giải
Vì Hexan và nước không tan lẫn nên :
pHexan=pbh.Hexan
pNước=pbh.Nước

Áp suất chung :
P= Phexan+ Pnước = 400 + 92,5 = 492,5 (mmHg)

Thành phần cân bằng của Hexan :

p hexan 400
y cb.hexan    0,812
P 429,5
Thành phần cân bằng của Nước :
ycb.nước= 1-0,812 = 0,188
12
Bài Chưng-14

Xác định thành phần hơi cân bằng với hỗn hợp lỏng lý tưởng chứa 40% phần mol của
Benzen và 60% của Toluen ở 60C
Cho biết:
- Áp suất hơi bão hoà ở 60C của Benzen là 385mmHg và của Toluen là 140mmHg
Giải

- Tính áp suất riêng phần của Benzen pB và Toluen pT :

pB= 385.0,4 = 154mmHg
pT= 140.0,6 = 84 mmHg.

- Áp suất chung :
P= pB +pT= 154 + 84 = 238 mmHg
- Thành phần hơi cân bằng :
yB= 154/238 = 0,647 = 64,7 %
- Tính yT:
yT = 100-yB= 35,3%

Bài Chưng-15
Xác định thành phần của hỗn hợp Benzen- Toluen lỏng có nhiệt độ sôi 90C ở áp suất
760mmHg. Biết rằng ở 90C áp suất hơi bão hoà của Benzen là 1013mmHg và của Toluen
là 408mmHg.
Giải
- Áp suất của hỗn hợp được tính:
P= pB +pT= pBxB +pTxT
 P= 1013xB + 408xT = 760 (1)
- Mặt khác
xB + xT = 1 (2)

- Giải hệ phương trình (1) và (2) trên ta có :

xB = 58,2%
xT = 41,8%

13
Bài Chưng-16.

Xác định thành phần hơi cân bằng của hỗn hợp lý tưởng Benzen- Toluen có nhiệt độ sôi
100C ở áp suất 760mmHg. Biết rằng ở 100C áp suất hơi bão hoà của Benzen là
1344mmHg và của Toluen là 559mmHg.

Giải

- Áp suất của hỗn hợp được tính:

P= pB +pT= pBxB + pT(1-xB)
P  pT 760  559
x   0,256  25,6%
p B  pT 1344  559
- Quan hệ cân bằng :
pB = pB.x - ycb.P
pB 1344
y cb  x 0,256  0,453  45,3%
P 760

Bài Chưng-17
Năng suất tính theo hỗn hợp đầu của một tháp chưng luyện liên tục hỗn hợp Etylic –
Nước là 1,8 T/h. Nồng độ của cấu tử dễ bay hơi trong hỗn hợp đầu aF = 35% khối lượng.
Nồng độ của cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm đáy aW = 8% khối lượng. Nồng độ đầu của
cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm đỉnh aP = 92% khối lượng. Hãy xác định lượng sản phẩm
đỉnh P và sản phẩm đáy W là bao nhiêu ?

Giải
Ta có phương trình cân bằng vật liệu chung :
F = W + P ; T/h
Phương trình CBVL viết cho cấu tử dễ bay hơi :
F.xF = WxW + PxP
Từ hai phương trình trên ta có :
W = 1,14 T/h
P = T/h

Bài Chưng-18
Năng suất tính theo hỗn hợp đầu của một tháp chưng luyện liên tục hỗn hợp Benzen -
Toluen là 0,5 T/h. Nồng độ đầu của cấu tử dễ bay hơi trong hỗn hợp đầu aF = 35% khối
lượng. Nồng độ đầu của cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm đáy aW = 5% khối lượng. Nồng
độ đầu của cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm didnhr aF = 95% khối lượng. Hãy xác định
năng suất tính theo hỗn hợp đầu F và lượng sản phẩm đáy ?
14
 Giải

Ta có phương trình cân bằng vật liệu chung :

F = W + P ; T/h

Phương trình CBVL viết cho cấu tử dễ bay hơi :

F.xF = W.xW + P.xP

Từ hai phương trình trên ta có :

a P  aW  95  5  1,5 T/h
FP  0,5
a P  aW  35  5
W = F - P = 1,5 – 0,5 = 1 T/h

Bài Chưng-19
Viết phương trình đường nồng độ làm việc của đoạn luyện trong tháp chưng luyện liên
tục làm việc tại áp suất thường, để phân tách hỗn hợp Benzen –Toluen Hỗn hợp đầu được
gia nhiệt đến nhiệt độ sôi. Năng suất của tháp theo hỗn hợp đầu là F = 500Kmol/h, nồng
độ xF= 0,38 phần mol; sản phẩm đỉnh xP= 0,98 phần mol, sản phẩm đáy xW= 0,02 phần
mol. Biết lượng hồi lưu về đỉnh tháp L = 375 Kmol/h.
Giải
Phương trình CBVL chung :
F = P + W ; Kmol/h
Phương trình cân bằng vật liệu đối với Benzen :
F.xF = WxW + PxP
Từ hai phương trình trên ta có :
x P  x F  0,98  0,38  312,5Kmol / h
W F  500
x P  xW  0,98  0,02
Vậy P = 187,5 Kmol/h
Phương trình đường nồng độ làm việc :
Rx xP
y x
Rx  1 Rx  1
ở đây : RX= L/P = 375/185,5 = 2
Vậy ta có đường nồng độ làm việc như sau :
2 0,98 2
y x  x  0,32
2 1 2 1 3

15
Bài Chưng-20
Viết phương trình đường nồng độ làm việc của đoạn chưng trong tháp chưng luyện liên
tục, làm việc ở áp suất thường để phân tách hỗn hợp rượu metylic – nước. Nồng độ hỗn
hợp đầu xF= 0,38 % %mol; sản phẩm đỉnh xP= 0,98%mol ; sản phẩm đáy xW= 0,02%mol.
Năng suất tính theo hỗn hộp đầu F = 500 Kmol/h.
Biết lượng lỏng hồi lưu về đỉnh tháp tháp L = 281,25 Kmol/h. Hỗn hợp đầu được gia
nhiệt đến nhiệt độ sôi.
Giải
 Phương trình CBVL chung :
F = P + W Kmol/h
 Phương trình cân bằng vật liệu đối với Metylic :
F.xF = W.xw + P.xP
Từ hai phương trình trên ta có :

x P  x F  0,98  0,38  312,5Kmol / h

W F  500
x P  xW  0,98  0,02

Vậy P = 187,5 Kmol/h

 Phương trình đường nồng độ làm việc của đoạn chưng:
Rx  f 1 f
y x xW ¦
Rx 1 Rx  1
ở đây : f = F/P = 500/185,5 = 2,66
RX = L/P = 281,25/187,5 = 1
Vậy ta có đường nồng độ làm việc như sau :

1,5  2,66 1  2,66

y x  1,664 x  0,013
1,5  1 1,5  1

3.Hấp thụ

Bài Hấp thụ-1

Xác định nồng độ cực đại của NH3, khi cho nước hấp thụ NH3 ở trong hỗn hợp khí chứa
3% thể tích NH3. Quá trình xảy ra trong tháp đệm tại áp suất 2 at. Sự hoà tan của NH 3
trong nước tuân theo định luật Henry có dạng : p=2000x (với x là nồng độ phần mol của
NH3 trong dung dịch, p (mmHg), 1at = 735mmHg )
Giải
- Xác định áp suất riêng phần :
p= P.v = 2.735.0,03
- Nồng độ cực đại của NH3 trong nước :
16
 x=p/2000 = 2.735.0,03/2000 = 2,205%mol

Bài số: Hấp thụ-2

Tính lượng dung môi tối thiểu để tách propan trong hỗn hợp khí lý tưởng ở 30C và 3
at.
Cho biết :
- Hỗn hợp khí vào tháp với năng suất tính theo khí trơ1000 m3/h TC.(đktc – ứng với
thể tích mol là 22,4 m3/kmol), chứa 15% thể tích Propan và 10% thể tích Butan (theo khí
trơ).
- Áp suất hơi bão hoà của Propan ở 30C là 10 at.

Giải
Quan hệ cân bằng của Propan trong khí và dung dịch:
P 3
xP  y P  0,15  0,045
pP 10
Lượng Propan được hấp thụ :
1000.0,15
mP  6,7 Kmol / h
22,4
Lượng dung môi tối thiểu được dùng :
mP 6,7
Lmin    148,9 Kmol / h
x P 0,045

Bài số: Hấp thụ-3

Tính lượng dung môi tối thiểu để tách propan trong hỗn hợp khí lý tưởng ở 30C và 3
at.
Cho biết :
- Hỗn hợp khí vào tháp với năng suất 1000 m3/h tiêu chuẩn (đktc – ứng với thể tích
mol là 22,4 m3/kmol), chứa 15% thể tích Propan và 10% thể tích Butan.
- Áp suất hơi bão hoà của Propan ở 30C là 10 at.

Giải

Quan hệ cân bằng của Propan trong khí và dung dịch ( theo Raul):

P 3
xP  y P  0,15  0,045
pP 10
Lượng Propan được hấp thụ :
1000.0,15
mP  6,7 Kmol / h
22,4
Lượng dung môi tối thiểu được dùng :
17
 mP 6,7.0.95
Lmin    Kmol / h
xP 0,045

Bài Hấp thụ-4

Trong thiết bị hấp thụ NH3 trong hỗn hợp với không khí bằng nước lạnh làm việc ở áp
suất thường. Lưu lượng 100 Kmol khí trơ/h, nồng độ của NH3 trong hỗn hợp khí ban đầu
là Yđ= 0,03 Kmol NH3 / Kmol khí trơ. Hiệu suất phân tách của tháp là 90%. Nước lạnh
vào thiết bị không chứa NH3, ra khỏi thiết bị có nồng độ Xc=0,02Kmol NH3/Kmol
nước(Xc=80%X*c)
Hãy xác định lượng dung môi tiêu tốn và lượng dung môi tiêu tốn riêng, lượng dung
môi tối thiểu.

Giải:

Yc= Yđ(1-0,9)=0,03(1-0,9)=0,003 KmolNH3/Kmol khí trơ.

Theo phương trình cân bằng vật liệu:
Gtrơ(Yđ - Yc) = L(Xđ - Xc)
Gtro  y d  Yc  100(0,03  0,003) Kmo ln uoc Kgnuoc
L   135  2430
Xc 0,02 h h
- Lượng dung môi tiêu tốn riêng
l = L/Gtrơ = 1,35 Kmol/Kmokhí trơ
= 1,35.18/29 = 0,838 KgH2O/KgKhông khí
- Lượng dung môi tối thiểu :
Gtro (Yd  Yc ) 100(0,03  0,003) KmolH 2 O KgH 2 O
Lmin  
  108  1944
Xc 0,02.100 h h
80

18
 4.Trích ly

Bài số Trích ly-1:

Dùng Clobenzen để trích ly Axetôn trong hỗn hợp Axeton – Nước với thành phần
50% khối lượng.Sau khi trích ly, thành phần của Axeton còn lại 2%. Tính lượng
clobenzen, lượng dung dịch trích sau khi tách dung môi, nếu hỗn hợp đầu có khối
lượng 100Kg.

Cho tỷ số :
FM 81,5

MC 5
và
PM 94,4

PQ 97

Giải

M là hỗn hợp Clobenzen – Axeton – Nước.

Lượng dung môi cần thiết ms :

ms FM FM 81,5
  ms  mF .  100.  1630Kg
mF MC MC 5
Lượng pha trích :

mQ PM PM 94,4
  mQ  m M  (1630  100).  1683,6 Kg
mM PQ PQ 97

Lượng dung dịch trích :

mE = mQ – ms = 1683,6 – 1630 = 53,6 Kg

19
Bài số Trích ly-2:

Tính lượng dung môi Benzen để làm sạch phenol trong nước thải có năng suất 10m3/h.
Thành phần của phenol trong nước thải 8g/l và sau khi làm sạch 0,5g/l. Thành phần của
Phenol trong Benzen lúc cuối là 25g/l.

Giải

Theo cân bằng vật liệu :

VF(8-0,5) = VS(25-0)

Rút ra :
VS= 10. (8-0,5)/25 = 3 m3/h

5.Hấp phụ

Bài số Hấp phụ-1:

Dùng than hoạt tính để hấp phụ 100 kg hơi xăng. Tính đường kính của tháp hấp phụ,
nếu lớp than hoạt tính cao 0,8m . Biết rằng, đôí với hới xăng, than có hoạt độ 7% và sau
khi nhả 0,8% khối lượng. Khối lượng riêng lớp than  = 0,5g/cm3.

Giải

- Hoạt độ thực tế :
7-0,8= 6,2 %
- Để hấp thụ 100Kg hơi xăng, cần lượng than :
mth= 100 kg hơi xăng / 0,062 = 1612,9 Kg than
- Tính đường kính của tháp hấp phụ :
m D 2
V  h
 4
m.4 1612,9.4
D   2,3m
h 3,14.500.0,8

20
 6. Sấy

Bài số Sấy-1:

Để sấy vật liệu A, tác nhân sấy có hàm ẩm x0= 0,01 Kg/Kg không khí đwocj đốt nóng
đến nhiệt độ có hàm nhiệt I1= 0,84 .105 J/Kg. Xác định hàm ẩm của không khí(Kg/Kg ẩm )
ra khỏi máy sấy có hàm nhiệt I2= 20.105 J/Kg. Biết rằng trong quá trình sấy có bổ sung
lượng nhiệt qb= 20.105 J/Kg, và tổn thất một lượng nhiệt qt= 5,56.105 J/Kg.
Giải
Tính
 = 20.105 - 5,56.105
= 14,44.105 (J/Kg)
I 2  I1 I I
  X 2  X1  2 1
X 2  X1 
1,1.10 5  0,84.10 5
X 2  0,01   0,028 (Kg/Kg ẩm)
14,44.10 5

Bài số Sấy-2:
Khi sấy vật liệu A đến độ ẩm yêu cầu, người ta dùng một lượng không khí khô l =
10(Kg/Kg ẩm), có hàm ẩm I0= 0,43 J/Kg.
Xác định hàm nhiệt và hàm ẩm của không khí sau khi sấy.
Biết nhiệt lượng do Caloriphe cấp là qs= 4,1.105 K/Kg ẩm

Giải

q 4,1.10 5
I1   I 0   0,43.10 5  0,84.10 5 ( J / Kg )
l 10
1 1
X2   X0   0,01  0,11 Kg/Kg KKK
l 10
I2= qs (X2 + X0) + I0
I2= 4,1.105(0,11-0,01) + 0,43.105
I2= 0,84.105 (J/Kg)

21
Bài số Sấy-3:
Để sấy vật liệu A, người ta đốt nóng tác nhân sấy đến nhiệt độ có hàm I1= 0,84 .105
J/Kg. Biết rằng trạng thái đầu của không khí có hàm ẩm X 0 = 0,01 Kg/Kgkkk. Lượng
không khí khô để bốc hơi 1Kg ẩm là l =10 Kg/Kg ẩm. Xác định hàm ẩm (Kg/Kgkkk) và
hàm nhiệt (J/Kg) của không khí sau khi sấy nếu trong quá trình sấy có bổ sung một lượng
nhiệt qb= 20.105 J/Kg, và tổn thất một lượng nhiệt qt= 5,56.105 J/Kg.

Giải
Tính
 = qb - qt = 20.105 - 5,56.105
= 14,44.105 (J/Kg)

1 1
X 2   X 0   0.01  0,11 (Kg/Kgkkk)
l 10

 14,4.10 5
I 2  I 1   0,84.10 
5
 2,284.10 5 ( J / Kg )
l 10

Bài số Sấy-4:

Xác định lượng nước bay hơi khỏi vật liệu (Ký hiệu là w) , nếu vật liệu được làm khô từ
độ ẩm đầu 58,7% ( tính theo vật liệu khô ) đến độ ẩm cuối 2% ( tính theo vật liệu ướt) với
năng suất 1t/h theo vật liệu ướt.
Giải
Độ ẩm tính theo vật liệu ướt :

100.58,7
w0   37%
100  58,7

Lượng nước bốc hơi :

wd0  wc0 37  2
w  md  1000.  357 Kg / h
100  wc0 100  2

Bài số Sấy-5:

22
 Xác định áp suất riêng phần của hơi nước, khối lượng riêng và hàm ẩm của không khí ở
nhiết độ t= 60c và áp suất là p= 380mmHg. Biết độ ẩm của không khí = 0,4 và áp suất
hơi nước bão hoà bão hoà pbh= 149,4mmHg ( ở áp suất P=760mmHg khối lượng riêng của
không khí là 1,29 Kg/m3).

Giải

Tính áp suất riêng phần của hơi nước :

ph= .pbh = 0,4.149,4 = 59,8 mmHg.
Khối lượng riêng của không khí :

T0 P 0,378. . p bh
  0 (1  )
TP0 P

273.380 0,378.0,4.149,4
  1,29 (1  )  0,5Kg / m 3
333.760 380
Hàm ẩm của không khí :

ph 59,8
X  0,622  0,622.  0,116 Kg / Kgkkk
P  ph 380  59,8

Bài số Sấy-6:
Tính độ ẩm tương đối của không khí ở nhiệt độ t=150C và áp suất P=760mmHg với
hàm ẩm X= 0,07 Kg/Kgkkk.
Giải
Trên 100 C ở áp suất P=760mmHg, áp suất hơi nước bão hoà pbh= P, do đó :

P 
X  0,622  0,622
P  P 1

Vậy:
X 0,07
   0,1    10%
0,622  X 0,622  0,07

23
Bài số Sấy-7:
Tính sai số của hàm ẩm không khí tính ở t=60C và =50% và hàm ẩm tra theo đồ thị I-
X. Biết áp suất khí quyển P=760mmHg, hàm ẩm tra ở đồ thị I-X là X= 0,0695Kg/Kgkkk.
áp suất hơi bão hoà ở 60C là pbh=149,4mmHg.
Giải
Hàm ẩm tính :
 . p BH 0,5.149,4
x  0,622.  0,622  0,0678Kg / Kgkkk
P  pbh 760  0,5.149,4
Sai số :
0,0695  0,0678
  0,02  2%
0,0695

Bài số Sấy-8
Tính thời gian sấy để vật liệu có độ ẩm 36% còn 5,5% ( tính theo vật liệu khô). Biết
rằng trong cùng điều kiện sấy, sau 7 giờ vật liệu có độ ẩm 33% xuống còn 9% ( tính theo
vật liệu khô). Cho độ ẩm tới hạn và độ ẩm cân bằng cth= 16% và độ ẩm cân bằng ccb= 4%.
Bỏ qua thời gian khởi động.
Giải
Tính hằng số vận tốc sấy :
K= G/F.c
Thời gian sấy đẳng tốc :
c d  cc 0,33  0,16
1  .K  K  1,42 K
c k  c cb 0,16  0,04
Thời gian giảm tốc :
0,96  0,04
 2  K .2,3 lg K  0,875K
0,16  0,04
Tính K :
7= K(1,42+0,875)
7
K  3,05
2,295
Thời gian sấy :
 c c c c 
   1   2  K  d k
 ln k cb

 c k  ccb c c  ccb 
24
  0,36  0,16 0,16  0,04 
 3,05  ln 
 0,16  0,04 0,055  0,04 

= 3,05(1,76+2,08)=11,44 ( giờ)

Bài số Sấy-9 :
Hãy xác định độ ẩm tương đối của không khí ở t=150 và áp suất chung P =
760mmHg. Biết hàm ẩm x = 0,07 Kg/KgKKK.
Giải:
ở áp suất chung P = 760mmHg, áp suất của hơi nước bão hoà không thể có nhiệt độ cao
hơn 100C. Bởi vậy ở nhiệt độ của hỗn hợp không khí > 100C thì pbh=P .Khi đó theo
phương trình :

pbh  
x  0,622  0,622  0,07  0,622    0,1  10%
P  pbh 1 1

Bài số Sấy-10
Hãy xác định hàm ẩm x của không khí ở t=60C và  = 50%. nếu áp suất chung của
không khí P = 765mmHg. Biết ở t=60 C áp suất hơi bão hoà của nước Pbh= 149,4mmHg.
Hãy nêu nguyên tắc xác định bằng độ thị Ramzin.
Giải
Theo phương trình :

pbh 0,5.149,5
x  0,622  0,622  x  0,0673 Kg ẩm/KgKKK.
P  p bh 765  0,5.149,5

Nguyên tắc xác định các thông số trạng thái của không khí bằng đồ thị Ram Zin : Mỗi
điểm trên mặt phẳng đồ thị đều là giao của 4 đường :
t = const
= const
x =const
I = const

25
 Ta tìm giao của đường t =60C với đường  = 50% ta sẽ tìm được x.
I

=50%
t=60C

=1

x x
Bài số Sấy-11
Xác định lượng bhiệt Q và lượng không khí L tiêu tốn của máy sấy đối lưu , để tách 100
Kg ẩm/ h . Biết trạng thái của không khí trước Caloriphe, to= 15; o= 0,8; I0 = 40
Kj/KgKKK, x0= 0,009 Kg ẩm/ Kg KKK sau máy sấy : t2= 44; 2= 0,5; I2= 121,5
Kj/KgKKK, x3= 0,002 Kg ẩm/ Kg KKK.
Giải

- Lượng không khí tiêu tốn riêng :

1 1
l  Kg ẩm/Kg KKK
x 2  x 0 x 2  x1
1
l  47,62 Kg ẩm/Kg KKK
0,03  0,009
- Lượng không khí tiêu tốn chung :
L = l. w = 47,62 x 100 = 4762 KgKKK/h
- Lượng nhiệt tiêu tốn riêng :
I2  I0 121,5  40
q   3880 Kj/ Kg ẩm.
x 2  x 0 0,03  0,009
- Lượng nhiệt tiêu tốn chung :
Q = q. w = 3880 . 100 = 388000 Kj/h = 108KW.

26
Bài số Sấy-12
Hãy nêu nguyên tắc xác định trạng thái của không khí bằng ẩm kế và đồ thị Ramzin.
Giải:
- Nhờ có ẩm kế, ta xác định được nhiệt độ bầu khô tk và nhiệt độ bầu ướt tư .
- Tìm giao điểm của đường  = 1 với đường tư= const.
- Theo đường I = const đi qua giao điểm này kéo dài cắt dường tK= const ở A.
- A chính là trạng thái của không khí mà ta cần tìm : A(xA,, tK, I, A).

I
A
tK= const

A
I=const
=1
tư=const

xA x

Bài số Sấy-13
Hãy xác định lượng nhiệt và lượng không khí tiêu tốn khi sấy 1 tấn/h vật liệu ẩm từ độ
ẩm đầu wđ= 50% đến wc= 6%. Khối lượng chung tron máy sấy có  = 0 theo phương thức
sấy cơ bản.
Biết các thông số của trạng thái không khí, trước và sau khi vào Caloriphe :

t0 = 25 ; Io= 46 Kj/KgKKK, x0= 0,001 Kg ẩm/ Kg KKK

t2 = 60 ; I2= 167 Kj/KgKKK, x3= 0,041 Kg ẩm/ Kg KKK.

Giải

27
 Lượng ẩm bay hơi khi sấy :

Wd  Wc 50  6
W  Gd  1000  468 Kg ẩm/h
100  Wc 100  6

Lượng không khí khô (KKK) tiêu tốn chung :

W 468
L   11700 Kg/h
x 2  x0 0,041  0,001

Lượng nhiệt tiêu tốn chung :

I2  I0 167  46 468
Q W   393,25KW
x 2  x 0 0,041  0,001 3600

Bài số Sấy-14
Hãy xác định lượng nhiệt và lượng không khí tiêu tốn khi sấy 1,5 tấn/h vật liệu ẩm từ độ
ẩm đầu wd= 40% đến độ ẩm cuối w c = 10%. Khối lượng chung trong máy sấy có  = 0
theo phương thức sấy tuần hoàn 50% lượng không khí vào trước Caloriphe. Biết các thông
số trạng thái của không khí trước khi vào Caloriphe là : to= 25 ; Io= 46 Kj/KgKKK, x0=
0,001 Kg ẩm/ Kg KKK. Trạng thái của khí thải là t2= 60 C; I2= 167 Kj/KgKKK, x2=
0,041 Kg ẩm/ Kg KKK.

Giải
Lượng ẩm bay hơi trong quá trình sấy :

Wd  Wc 40  10
W  Gd  1500  500 kg ẩm/h
100  Wc 100  10

Khi tuần hoàn 50% khí thải vào trước Caloriphe, ta thu được không khí hỗn hợp tại M
có toạ độ xM, và IM là :

xM= 0,5x0 + 0,5x2 = 0,5.0,001 + 0,5.0,041 = 0,021 Kg ẩm/KgKKK.

IM=0,5Io + 0,5IM = 0,5.46 + 0,5.167 = 106,5.KJ/KgKKK

Vậy lượng không khí tiêu tốn :

28
 W 500
L   25000 KgKKK
x 2  x M 0,041  0,021
Lượng nhiệt tiêu tốn :
Q=(I2-IM)L=(167-106,5).25000= 1512500 Kj/h= 420KW

B’

M =1
A
xo xM x2 x

29