Początek gry, czyli pierwsze spotkanie

1.Cechy pierwszego spotkania między nauczycielem a uczniami:

- w nowym otoczeniu człowiek musi poświęcić wiele czasu na wykrycie norm, reguł i wartości
rządzących postępowaniem ludzi w tym otoczeniu,
-później, już po zapoznaniu się z tym „co jest grane” następuje wypracowanie strategii „na
przeżycie”, ludzie często uczą się nawet jak zmieniać normy rządzące danym środowiskiem,
- istnieją dwa rodzaje pierwszego spotkania:
* związane z zawodowym startem nauczyciela (gdzie ten uczy się uczyć w praktyce i zarazem bada
środowisko uczniowskie)- zjawiska jakie tam zachodzą bywają w ciągu mniej więcej pierwszych pięciu
spotkań,
* związane z pierwszymi zajęciami nauczyciela z nieznaną mu grupą uczniów,

AD przypadek nr 2:

- każda ze stron chce uzyskać jak najwięcej informacji o drugiej stronie (np. jaki poziom szumu jest
akceptowalny, sposób przygotowania, prowadzenia zeszytów itp.)
- istotną rolę od momentu wejścia nauczyciela do klasy odgrywają jego sposób mówienia, akcent czy
ton głosu, używanie gestów, wyraz twarzy, sposób poruszania się,

Fazy badania nauczyciela przez uczniów:

1. Bierne obserwowanie, uczniowie są grzeczni bo nie wiedzą co się będzie działo (zwykle nie dłuższa
niż jedna godzina lekcyjna) to nazywany w żargonie nauczycielskim „miesiąc miodowy” lub „iluzja
dyscypliny”. Czasami niektórzy uczniowie wyłamują się od tej zasady i już na pierwszym spotkaniu
przechodzą do fazy testowania
2. Eksperymentowanie na ile można sobie w stosunku do nauczyciela pozwolić, pojawiają się
wygłupy, uczniowie chcą sprawdzić czy nauczyciel będzie w stanie obronić swój autorytet. W
przypadku ustalenia ścisłych reguł dotyczących tego co akceptuje to faza ta może się skończyć po
kilku lekcjach

- jeśli nauczyciel sam nie wie czego chce i zmienia swoje podejście „od ostrego do luźnego” to ta faza
może trwać w nieskończoność.

Według badań uczniowie najpierw zbierają informacje o nauczycielu aby dowiedzieć się jakie ramy
władzy i kontroli przewiduje a następnie sprawdzają czy ten posiada możliwości i umiejętności
utrzymania ich w tych ramach.

Nauczyciel powinien rozdawać karty i wyraźnie pokazać klasie, że jest całkowicie przy władzy i nie
pozwoli by go lekceważono, uczniowie także niejednokrotnie mają aspirację do dyktowania reguł,
często dochodzi do negocjacji:
- jawnych,
-niejawnych- gdzie jest to walka „siłowa” w zachowaniu mająca rozstrzygnąć czyje zasady „zostaną na
wierzchu”.

Jeżeli uczeń coś uczyni a nauczyciel zareaguje wtedy wszystko zależeć będzie od następujących
czynników: tego jak ten uczeń jest postrzegany przez nauczyciela, tego jak nauczyciel jest
postrzegany przez ucznia oraz tego jak uczeń jest postrzegany przez rówieśników.
Na bazie tych czynników powstaje „tożsamość” ucznia.

Wygłupy uczniów mają wiele znaczeń:

- mogą mieć na celu rozładowanie monotonii zajęć, ucieczki od rutyny klasowego życia czy także
formą partyzanckiego oporu. Nieopanowanie sytuacji może być sygnałem do reszty uczniów do
podjęcia wspólnego działania „wywrotowego”, którego celem będzie rozpoznanie słabych punktów
przeciwnika przy jak najmniejszym angażowaniu środków własnych. Przyjmuje to postać stałego,
powolnego drążenia i podważania ustalonych zasad.

Uczniowie szanują nauczyciela twardego zaś miękkiego chcą wykorzystać.

Najpowszechniejsze błędy nauczycieli podczas pierwszego spotkania:

1. Unikanie ustalania ścisłych zasad,
2. Nieczytelny komunikat dotyczący zasad,
3. Brak taktycznej wiedzy dotyczącej respektowania wymagań.

Pierwsze spotkanie powinno być ciekawym i wymagającym wyzwaniem zachowania trudnego ale
twórczego. Nauczyciel powinien pamiętać o doborze pedagogicznych zachowań do wzorców
wychowawczych panujących w danej lokalnej społeczności.

AD 1 Pierwsze spotkanie połączone ze startem zawodowym:

Brytyjski system oświaty przygotował dla początkujących nauczycieli takich kilka wskazówek:
- nie należy robić niczego co jest odchyleniem od istniejących norm,
- nie należy zbyt serio traktować abstrakcyjnych poglądów pedagogicznych,
- na własne pomysły przyjdzie czas i miejsce później, gdy młody nauczyciel wdroży się do sposobu
prowadzenia lekcji.

Najistotniejszym elementem doświadczenia w pierwszym roku pracy zawodowej jest połączenie

teorii nabytych w trakcie nauki pedagogiki z praktyką.

Nawet w najbardziej demokratycznym klimacie prowadzenia zajęć nauczyciel jest przywódcą, to on

wie co jest najlepsze dla dzieci i musi mieć odwagę postępowania zgodnie z tą wiedzą.

Uczniowie mają pewne przeświadczenia i oczekiwania wobec roli nauczycielskiej, może się więc
okazać, że w oczach uczniów rola nauczyciela została już wcześniej zdefiniowana w minionych
okolicznościach co może wywierać presję na nauczycielu.

Mentalność pokoju nauczycielskiego:

Stara kadra może sceptycznie podchodzić do nowych metod nauczania, a wszystkie formy
odstąpienia od „starej szkoły” mogą zostać uznane przez nich za bzdurę. Starsi koledzy po fachu
mogą chcieć za wszelką cenę nakłaniać nowego nauczyciela do przystania na zdroworozsądkowe
mądrości pokoju nauczycielskiego.
Przytłaczające dla nowego nauczyciela może być poczucie samotności oraz odpowiedzialności
za klasę.

„jednego dnia jesteś studentem, drugiego stajesz się nauczycielem z pięcioma klasami po 30
uczniów każda” (House, Lapan 1978)
 Każdy nauczyciel de facto powtarza podświadomie bardziej to czego o nauczycielstwie
dowiedział się jako uczeń niż to czego próbowano go nauczyć na uczelni.

Próba prowadzenia zajęć w formie luźnej dyskusji przypominający zajęcia z ostatnich lat
studiów nie zadziała na pełnych energii dzieciach.

Rozluźnianie dyscypliny zawsze na początku przynosi chaos, można to zrobić w na podstawie

pewnych sztywno określonych zasad gdy pozycja nauczyciela i reguły przez niego zaprowadzone
staną się naturalne i oczywiste.

U młodych nauczycieli często występuje poczucie winy spowodowanej niepewnością w

stosunku do powodzenia niełatwej i trudnej do oceny misji ukształtowania młodego człowieka.

Błędne koło nauczycielstwa: Najpierw nauczyciel przepełniony jest idealizmem, potem styka
się z rzeczywistością polegającą na tym że dzieci postrzegają idealizm jako słabość i chcą za jej sprawą
osłabić pozycję nauczyciela wówczas nauczyciel musi ostro odchodzić od działań nieefektywnych co
prowadzi do brutalności wywołanej poczuciem bezradności.

Nauczyciel non starter.

Przypadek ten występuje najczęściej gdy nauczyciel zostanie już pokonany na początku spotkania bo
nie umie nawet zaznaczyć swojej obecności w klasie.

Najważniejsze są pierwsze minuty spotkania!

Nauczyciel musi stale zachowywać równowagę między twardym i surowym utrzymywaniem

porządku a zindywidualizowanym podejściem. Zanim nauczyciel zareaguje ostro powinien ostrzegać
lub dawać szanse poprawy. „Należy karać ale nie kilku gdy zawinił jeden i nie jednego gdy zawiniło
kilku”. Przy pierwszym spotkaniu na czoło wysuwa się władza, kontrola i panowanie nad sytuacją.