MARREVESHJA PÉR PUNÉSIM

Né teorine juridike marrèveshja (kontrata)

per punesim përcaktohet si:
Marrveshje, me anè te se cilés nje person angazhohet te punoje
pèr llogari te personit tjeter per nje shperblim té caktuar.
Kontrata e punes èshte "Akt- kusht"', e jo pune juridike, sepse me
te pärcaktohen kushtet, kriteret per ndryshimin e rregullave abstrakte
ligjore, kontratave kolektive, etj.

Marrèdhênia e punes paraqet marredhênie te kontraktuar ne mes

punèmarrèsit dhe punedhenesit, per kryerjen e punève te caktuara dhe
realizimin e te drejtave dhe detyrimeve nga ajo marrèdhênie.
Marrèdhènia e punes themelohet, fill pas nenshkrimit te
marrèveshjes per punesim, ndermjet punedhènesit dhe punemarrèsit.
Marrèveshja pèr punesim eshte marrèveshje e llojit te veçante dhe
ligji parashikon ge te lidhet ne forme te caktuar, ate me shkrim.
Marrèveshja pèr punèsim eshte baze juridike per themelimin e
marredhènies sē punes.
Palet e marrèveshjes per punesim jane punedhēnesi dhe punèmarrêsi. Pra, marrèveshja pèr
punèsim sipas karakterit, perfaqèson marrèveshje dypalèshe obliguese.
Te drejtat, obligimet dhe pergiegjésite te palève kontraktuese,
fillojne te realizohen me ditën e fillimit me pune te punëtorit, tê
kontraktuar me marrèveshjen pèr punèsim.
Pas nenshkrimit te marrèveshjes pèr punèsim, punedhènèsi e ka
pèr obligim qe punètorin ta paraqesë ne sigurimin e detyrueshëm social
(pensional, invalidor, shèndetèsor dhe sigurim ne rast tè papunèsimit),
Data e fillimit né pune, pèrcaktohet ne marréveshjen pèr punèsim.
Ta drejtat, obligimet dhe pèrgiegjèsité te palève kontraktuese fillojne té realizohen me ditén e
fillimit te punés. .

1.PALET E MARRÈVESHJIES PER PUNÈSIM

Pale ne marredhènien e punes, respektivisht, ne lidhjen e
marrèveshjes për punêsim, jane punedhènèsi dhe punètori.
"Punêtor" eshtē secili person fizik, i cili eshte ne marredhènie
pune, ne baze te marrèveshjes se lidhur pèr punèsim.
"Punēdhênes" eshte personi fizik dhe juridik, si dhe subjekti tjetër
(organi i pushtetit shtetèror, organi i njësise se vetadministrimit lokal,
dega e shoqērise se huaj, perfaqésia diplomatike dhe konsullore), te cilèt
punesojne punetore ne baze tê marrèveshjes pèr punèsim.
"Punēdhênes me i vogel" eshte punēdhènèsi i cili puneson deri ne
50 punêtoré.
Kur punedhênes eshtë personi juridik ose subjekt tjeter, ne rastet è
tilla, marrêveshjen pèr punēsim, e lidh: perfaqèsuesi i tyre; personi i
autorizuar prej tij; funksionari; organi i caktuar me ligj; themeluesi, etj.
Ligji pèr marrèdheniet e punès, parashikon rastet e tilla, si nè vijim:
1)Nese punedhenesi eshte person juridik, ne emer te tij paraqitet perfaqsuesi I tij
ose personi i autorizuar prej tij me shkrim, nga ana e ti.
2) Nese punédhendsi eshte organ i pushtetit shtetèror, ne emrin e
punédhenesit, paraqiter funksionari ose personi i autorizuar prej tij me
shkrim, nēse me ligj nuk eshte percaktuar ndryshe.
3)Nèse lidhet marrêveshje pèr punèsim me persona me autorizime
dhe pergiegiési te veçanta, né emèr te punèdhènèsit paragitet organi,;
caktuar me ligj, aktin e themelimit ose statut.
4Nèse lidhet marrèveshje per punesim me personin udhèheqes
gjaté kohès se procedurès se themelimit te punèdhènesit, né emèr te
punedhènesit paraqitet themeluesi.
2.PÉRMBAJTJA E MARRÊVESHJES PER PUNÈSIM
Sipas legislatures se punes, marrèveshja per punesim veçanèrisht
permbane.
-te dhèna per palēt kontraktuese, vendbanimin e tyre perkatesisht
seline;
⁃ daten e fillimit tè punes;
⁃ emrin e vendit te punès, perkatèsisht te dhèna per llojin e punes..
(me pershkrim te shkurtèr té punès ge do ta kryeje sipas marrèveshjes pêr
punësim);
-vendin e kryerjes se punes. Nèse nuk eshtë shēnuar vendi i sakte,
konsiderohet se punetori e kryen punen ne seline e punedhenesit;
-kohèzgjatjen e marrèdhènies sè punes, nese lidhet marrèveshje per
kohë te caktuar;
Marrèveshja pèr punesim poashtu permbane dispozitat në lidhje me:
⁃ me kohên e ploté te punès, ose me kohên me te shkurter të punes;
⁃ per orarin e rregullt te punes, orarin ditor ose javor dhe
rregullimin e orarit te punes;
-lartēsine e rrogès themelore;

-per kompensime te tjera;

-ushimin vietor, perkatesisht per menyren e caktimit te pushimit

vjetor

Legislacioni për mosrespektim dhe shkelje te ligit, ka parapare

dispozita ndèshkuese, dènim me para, pèr kundervajtje, nèse:
-nëse nuk eshte lidhur marrëveshje pèr punësim midis punëtorit
dhe punedhenesit;
-nëse punedhenesi nuk e ka paraqitur punetorin ne sigurimin e
detyruar pensional dhe invalidor, shèndetèsor dhe sigurim ne rast të
papunësisè, para se punetori te filloje me punê;
-nèse marrèveshja per punësim nuk eshte e lidhur ne forme tè
shkruar;
-nëse nuk ruhet ne lokalet e punes se punèdhenësit ku punon
punêtori;
-nêse nuk i eshte dhēne ekzemplar nga marrèveshja pèr punèsim
punêtorit dhe ekzemplar nga fletparaqitja e obligueshme tè vèrtetuar per
sigurimin soial, ne afat prej 3 ditève nga hyrja e punètorit nè punè, eti.

I.PUNÉSIMI I PRAKTIKANTIT
1. PUNESIMI I PRAKTIKANIT DHE STAZHI I PRAKTIKANTIT
Me ligi, dispozite tjeter te vecante, apo marreveshje kolektive ne nivel te veprimtarise, mund te
caktohet qe te lidhet marreveshje per punësim si praktikant.
Praktikant konsiderohet personi me pergaditje arsimore profesionale, (superiore, te larte apo te
mesme), i cili themelon marredhenie pune per here te pare, me afat te caktuar ose me afat te
packtuar, me qellim ge gjate kohezgjatjes se stazhit te praktikantit, te aftesohet profesionalisht
per kryerjen e pavarur te punes ne profilin e tij.
Nëse veprimtaria e punëdhensit eshte e atij loji, qe detyrimisht me ligi parashikohet theksimi i
vendit te tille ne shpalljen publike, athere ne shpallje duhet te theksohet qarte, se bëhet fjale per
punesimin si
praktikant.
Kryerja e stazhit te praktikantit. Pra, praktikanti i cili lidh marreveshje per punesim si praktikant,
per here te pare fillon te kryeje pune perkatese per llojin dhe shkallen e pergaditjes se tij
profesionale.
Stazhi i praktikantit, parashikohet si i domosdoshem, per disa pune te rendesishme, te
nderlikuara dhe me pergjegjesi. Ne disa veprimtari stazhi i praktikantit, eshte i parashikuar si i
detyrueshem, pas te cilit duhet te jepet provimi profesional. Psh. ne administrate (nëpunesit
shteterore),ne shendetesi (per dege te ndryshme per specializime), ne drejtesi (p.sh. praktikanti
gjyqësor) etj.

3.KONTROLLIMI (VERIFIKIMI) I AFTESIVE PROFESTONALE

DHE AFTÉSISVE TE TIERA, TE KANDIDATEVE PER PUNES
Legislacioni yne, parashikon se punedhenesi giate lidhjes se marreveshjes per punèsim, mund ta
kontrolloje (verifikoje, vertetoje diturine, perkatèsisht aftesine e kandidatit per kryerjen e punes
per tê cilen lidhen marreveshje pune.
Kontrolli i njohurise, perkatesisht aftesise se kandidatit, ose percaktimi i aftesive shendetesore te
kandidatit, nuk guxojne tu dedikohen rethanave, qe nuk lidhen drejtperdrejt me punen ne vendin
e punes, per te cilen lidhet marreveshja per punesim.
Shpallja publike, duhet te permbaje njoftim, se zgjedhja do te kryhet nëpermjet rruges te
kontrollimit te aftesive per kryerjen e punëve.
Punedhenesi ka te drejte qe te verifikoje (kontrolloje) aftesine e punëtorit per kryerjen e puneve
ne vend te caktuar pune, para se te sjelle vendim per zgedhjen e kandidatit. Ai vlerson, duke e
notuar aftesine e
punëtorit per kryerjen e punëve te caktuara, si dhe verteton, se kandidati, i plotson apo jo
kerkesat per kryerjen e puneve per te cilat eshte paraqitur. Ne raste te tilla, behet notimi per
praktiken qe e kryen kandidati, per kryerjen e detyrave me sukses, apo pa sukses, etj.
Verifikimi i aftesive te puntorit do te thote verifikim vetem i aftesive t tij per pune te caktuara.
Kjo nuk ka te beje me verifikimin e pergaditjes se tij profesionale ge e ka nëne gate llojeve te
ndryshme te
arsimimit. P.sh. nese si kusht i veçante per punesim, kerkohet njohja e punes me komputer;
njohja e nje giuhe te huaj; (ge ne te shumten e rasteve kerkohen), plotsimi i ketij kushti, bëhet me
diplome ose certifikate. Mirëpo, gate procedures per verifikimin e aftesisise, punedhenesi, mund
te vije ne perfundim, se kandidati i cili ka dorzuar diplome ose certifikate, nuk ka njohuri t
duhura per te.

Notimi pozitiv, nuk e obligon punëdhenësin, per punësim te kandidatit. Notimi pozitiv i
kandidatit, nuk do te thot se punedhenesi eshte i obliguar qe ta punesoje ate. Ai betet kandidat
potencial (i mundshm) per punesim, ne radhen e kandidatève te tiere te mundshem, te cilet
mundet, por nuk eshte e domosdoshme te zgjidhen (te punesohen).
Kandidatet te cilet nuk kane treguar sukses te kenaqshem, trajtohen si kandidate te cilet nuk i
plotsone kushtet e duhura. Personat e pazgiedhur, nè rast se mund t vertetoine gjate procedures
per mbroiten e te drejtave te tyre, se notimi nga ana e organit kompetent ka qene i padrejte,
trajtohen si kandidate te mundshem per punesim.
Me akte te brendshme te punëdhenesit caktohen edhe kushtet te cilat duhet te plotsoje punetori.
Ato caktohen ne baze te veprimtarise, teknologjise, etj.
Kur behet fjale per praktikante, kontrollimi paraprak nuk shte i lejuar, pasi pratikanti pranohet ne
marrëdhenie pune vecanerisht per t'u aftsuar profesionalisht, per kryerjen e puneve ne mënyre te
pavarur te profesionit te vet.
Mënyra e kontrollimit te aftesive, kontrollimi i aftesive profesionale dhe aftesive te tjera, behet
me shkrim dhe ne mënyre praktike. Pyetjet te lidhura me proceduren e verifikimit te aftesive
profesionale dhe aftesive te tjera, detyrimisht duhet te jene te rregulluara me marreveshje
kolektive.
Ne realitet, zakonisht kontrollimin e aftesive profesionale dhe aftesive te tjera, e ben Komisioni i
perbere nga 3 anëtare, te cilet kane se paku shkalle te njejte te pergaditjes profesionale, si te
kandidatit, aftesia e te cilit verifikohet.
Dispozitat e marreveshjes kolektive duhet te permbajnë:
⁃ organin kompetent ge duhet te realizoje proceduren e verifikimit, si psh: mënyra e punes,
perberjen, etj.
⁃ mënyren se si te kryhet kontrollimi i aftesive te punemarresit;
psh. nëpermjet bisedes, audicionit, testimit; etj.