Κεφάλαιο 11

Προγραμματισμός και έλεγχος της

παραγωγικής δυναμικότητας
Source: Arup

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Προγραμματισμός και έλεγχος παραγωγικής
δυναμικότητας

Προγραμματισμός και έλεγχος Στρατηγική

παραγωγικής δυναμικότητας παραγωγής
Η αγορά απαιτεί …
τη διαθεσιμότητα
προϊόντων και υπηρεσιών Διοίκηση
Σχεδιασμός παραγωγής
Βελτίωση

Η λειτουργία παραγωγής
παρέχει ... τη δυναμικότητα
και τη διάθεση προϊόντων Προγραμματισμός
και υπηρεσιών και έλεγχος

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Στόχος

Η παροχή μιας «κατάλληλης» ποσότητας δυναμικότητας σε

κάθε χρονική στιγμή

Η «καταλληλότητα» του προγραμματισμού παραγωγικής

δυναμικότητας σε κάθε τμήμα της λειτουργίας παραγωγής
μπορεί να αξιολογηθεί βάσει της επίδρασης που έχει στα…

Κόστος
Έσοδα
Κεφάλαιο κίνησης
Επίπεδο εξυπηρέτησης
Source: British Airways London Eye

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Στόχοι του προγραμματισμού και ελέγχου της παραγωγικής
δυναμικότητας
Μέτρηση της συνολικής παραγωγικής
δυναμικότητας και ζήτησης
Προγραμματισμός εναλλακτικών
προγραμμάτων παραγωγικής δυναμικότητας
Επιλογή του καταλληλότερου προγράμματος
παραγωγικής δυναμικότητας Πρόβλεψη ζήτησης
Συνολική εκροή

Εκτίμηση τρέχουσας παραγωγικής

δυναμικότητας

Χρόνος

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Η φύση της συνολικής παραγωγικής δυναμικότητας

Συνολική δυναμικότητα σε ένα ξενοδοχείο:

– δωμάτια ανά νύχτα
– δεν λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των
φιλοξενούμενων σε κάθε δωμάτιο

Συνολική δυναμικότητα βιομηχανίας αλουμινίου

– τόνοι ανά μήνα

– δεν λαμβάνει υπόψη τους τύπους
κράματος, τα διάφορα διαμετρήματα και
τα διαφορετικά μεγέθη παρτίδων

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Αιτίες της εποχικότητας

Κλιματικές Γιορτές Συμπεριφορές Πολιτικά Οικονομικά Κοινωνικά

συνθήκες

Source: Alamy/Medical-on-line

Οικοδομικά υλικά Ταξιδιωτικές υπηρεσίες

Ποτά (μπύρα, κόκα κόλα) Διακοπές

Τρόφιμα (παγωτό, χριστουγεννιάτικα γλυκά) Φορολογικές υπηρεσίες

Ρουχισμός (μαγιό, παπούτσια) Γιατροί (επιδημία γρίπης)

Κηπευτικά (σπόροι, εντομοκτόνα) Αθλητικές υπηρεσίες

Πυροτεχνήματα Εκπαιδευτικές υπηρεσίες

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Διακυμάνσεις της ζήτησης σε τέσσερις λειτουργίες παραγωγής

Ξενοδοχείο Εργοστάσιο μάλλινων

πλεκτών
που πουλήθηκαν
Διανυκτερεύσεις

Τεμάχια
ανά
μήνα

Εργοστάσιο αλουμινίου Κατάστημα λιανικής

Τόνοι Έσοδα
ανά ανά
μήνα μήνα

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Καλές προβλέψεις είναι αναγκαίες για τον αποδοτικό
προγραμματισμό δυναμικότητας …
… αλλά το ίδιο είναι και η κατανόηση της αβεβαιότητας της ζήτησης,
γιατί σας επιτρέπει να εκτιμήσετε τους κινδύνους που σχετίζονται με το
επίπεδο εξυπηρέτησης
Μόνο 5% πιθανότητα η ζήτηση να
Κατανομή της ζήτησης είναι πάνω από αυτές τις τιμές

ΖΗΤΗΣΗ
ΖΗΤΗΣΗ

Μόνο 5% πιθανότητα η ζήτηση να

είναι κάτω από αυτές τις τιμές

ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Όταν η αβεβαιότητα της ζήτησης είναι μεγάλη, οι κίνδυνοι για το
επίπεδο εξυπηρέτησης εξαιτίας υπολειπόμενης δυναμικότητας είναι
υψηλοί.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Αποτελεσματικότητα παραγωγικού εξοπλισμού

Αδράνεια (μη Βαθμός διαθεσιμότητας

Χρόνος φόρτωσης προγραμ-
ματισμένη) δ = συνολικός χρόνος λειτουργίας/
χρόνος φόρτωσης
Ρυθμίσεις και
αλλαγές
Απώλειες
Συνολικός χρόνος λειτουργίας διαθε-
σιμότητας Βλάβη Βαθμός απόδοσης
λειτουργίας
α = καθαρός χρόνος λειτουργίας/
συνολικός χρόνος λειτουργίας
Καθαρός χρόνος Απώλειες Χρόνος
λειτουργίας ταχύτητας αδράνειας
εξοπλισμού

Εξοπλισμός που
λειτουργεί αργά Βαθμός ποιότητας
Χρήσιμος χρόνος Απώλειες π = χρήσιμος χρόνος λειτουργίας/
λειτουργίας ποιότητας συνολικός χρόνος λειτουργίας
Απώλειες
ποιότητας

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Πως μετρώνται η παραγωγική δυναμικότητα και η ζήτηση
Πραγματικές εκροές
Απόδοση =
Πραγματική δυναμικότητα
Προγραμ-
ματισμένες
Δυναμικότητα απώλειες 59
σχεδιασμού ωρών

Πραγματική Αποφευκτέες
δυναμικότητα απώλειες - 58 ώρες
την εβδομάδα

168 ώρες την 109 ώρες την Πραγματικές

εβδομάδα εβδομάδα εκροές - 51 ώρες
την εβδομάδα

Πραγματικές εκροές
Εκμετάλλευση =
Δυναμικότητα σχεδιασμού

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Τρόποι εξισορρόπησης παραγωγικής δυναμικότητας και ζήτησης

Ζήτηση Ζήτηση Ζήτηση

Δυναμικότητα Δυναμικότητα Δυναμικότητα

Σταθερή (επίπεδη) Παρακολούθηση Διαχείριση

δυναμικότητα ζήτησης ζήτησης

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Τρόποι εξισορρόπησης παραγωγικής δυναμικότητας και ζήτησης

Πως αντιμετωπίζετε τις μεταβολές

στη ζήτηση;

Απορρόφηση Αλλαγή
ζήτησης Προσαρμογή εκροών ζήτησης
ώστε να ταιριάζουν με
τη ζήτηση
Σταθερή Διαχείριση
(επίπεδη) ζήτησης
δυναμικότητα Παρακολούθηση
ζήτησης

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Απορρόφηση
ζήτησης

Διατήρηση
πλεονάζουσας
δυναμικότητας
Διατήρηση σταθερής
εκροής
Source: Madam Tussaud’s

Διατήρηση
Παραγωγή για
πελάτη σε
αποθήκευση
αναμονή

Μερικώς ολοκληρωμένα προϊόντα Ουρές

Ολοκληρωμένα προϊόντα, ή Παραγγελίες σε αναμονή
Αποθέματα πελατών

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Προσαρμογή εκροών
στο επίπεδο της
ζήτησης

Source: Corbis/Photocuisine
Προσλήψεις Απολύσεις

Προσωρινό προσωπικό Μειώσεις προσωπικού

Υπερωρίες Μειωμένα ωράρια

Υπεργολαβίες Εργασίες για τρίτους

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Αλλαγή
ζήτησης

Αλλαγή μοτίβου ζήτησης

Ανάπτυξη εναλλακτικών
προϊόντων ή/και υπηρεσιών

Source: Empics

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Η μετακίνηση μιας περιόδου υψηλής ζήτησης μπορεί να κάνει
τον προγραμματισμό παραγωγικής δυναμικότητας ευκολότερο

Τεμάχια
ανά
μήνα

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Ο προγραμματισμός και έλεγχος της δυναμικότητας ως
δυναμική αλληλουχία αποφάσεων

Περίοδος t – 1 Περίοδος t Περίοδος t + 1

Τρέχουσες Τρέχουσες
προβλέψεις Ενημερωμένες προβλέψεις Ενημερωμένες
δυναμικότητας προβλέψεις δυναμικότητας προβλέψεις

Αποτέλεσμα Ελλείψεις Απόφαση Αποτέλεσμα Ελλείψεις Απόφαση

Ουρές Επίπεδο Ουρές
Πραγματική αναμονής Πόση δυναμικότητας Πραγματική αναμονής Πόση
ζήτηση και Αποθέματα δυναμικότητα ζήτηση και Αποθέματα δυναμικότητα
πραγματική την επόμενη πραγματική την επόμενη
δυναμικότητα περίοδο; δυναμικότητα περίοδο;

Κόστος Κόστος
Έσοδα Έσοδα
Κεφάλαιο κίνησης Κεφάλαιο κίνησης
Ικανοποίηση πελατών κ.λπ. Ικανοποίηση πελατών κ.λπ.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Ζήτηση για τις εκροές μιας λειτουργίας βιομηχανικής παραγωγής
8000
Πρόβλεψη σε συνολικές μονάδες εκροής ανά μήνα

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0
J F M A M J J A S O N D
Μήνες

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Για τον προγραμματισμό της δυναμικότητας, είναι προτιμότερο να λαμβάνεται
υπόψη η ζήτηση σε συγκεντρωτική βάση. Αυτό επιτρέπει την αξιολόγηση της
εφικτότητας εναλλακτικών προγραμμάτων δυναμικότητας και εκροών

60
Συγκεντρωτική πρόβλεψη συνολικής εκροής

50

40
(χιλιάδες)

30

20

10

0
0 40 80 120 160 200 240
Συνολικές ημέρες λειτουργίας

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Συγκεντρωτικές αναπαραστάσεις

Συγκεντρωτική ζήτηση
Συγκεντρωτική
Δυναμικότητα και

δυναμικότητα

Αδυναμία
ζήτηση

Δημιουργία ικανοποίησης
αποθέματος παραγγελιών

Χρόνος

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Απλό σύστημα ουράς αναμονής

Κατανομή χρόνων Εξυπηρετητής 1

Κατανομή χρόνων εξυπηρέτησης
άφιξης
Άρνηση
Απόρριψη αναμονής Υπαναχώρηση
Εξυπηρετητής 2

Πηγή
πελατών

Ουρά ή «σειρά Πελάτες που

αναμονής» έχουν
Όρια συστήματος εξυπηρετηθεί
Εξυπηρετητής m

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
Απλό σύστημα ουράς αναμονής

Μικρή
μεταβλητότητα –
«στενή» κατανομή
των χρόνων
εξυπηρέτησης
Χρόνος

Μεγάλη
μεταβλητότητα –
«πλατιά» κατανομή
των χρόνων
εξυπηρέτησης
Χρόνος

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Έλεγχος όρων κλειδιών
Παραγωγική δυναμικότητα
Το μέγιστο επίπεδο δραστηριότητας προστιθέμενης αξίας που μια
λειτουργία παραγωγής ή εγκατάσταση μπορεί να παραγάγει σε μια
χρονική περίοδο.

Συνολικός προγραμματισμός και έλεγχος

Όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον προγραμματισμό της
μεσοπρόθεσμης παραγωγικής δυναμικότητας, ο οποίος συναθροίζει
διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες προκειμένου να σχηματίσει μια
ευρεία εικόνα της ζήτησης και της παραγωγικής δυναμικότητας.

Δυναμικότητα σχεδιασμού
Η παραγωγική δυναμικότητα μιας διαδικασίας ή εγκατάστασης όπως
έχει σχεδιαστεί. Συχνά είναι μεγαλύτερη από την πραγματική
παραγωγική δυναμικότητα.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Έλεγχος όρων κλειδιών
Πραγματική δυναμικότητα
Η χρήσιμη δυναμικότητα μιας διαδικασίας ή λειτουργίας παραγωγής
αφού έχουν ληφθεί πρώτα η συντήρηση, οι προετοιμασίες και
άλλες διακοπές, και η φόρτωση.

Εκμετάλλευση
Ο λόγος των πραγματικών εκροών μιας διαδικασίας ή εγκατάστασης
σε σχέση με τη δυναμικότητα σχεδιασμού.

Γενική αποτελεσματικότητα εξοπλισμού

Μέθοδος αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας του τρόπου χρήσης
του εξοπλισμού.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Έλεγχος όρων κλειδιών
Σχέδιο σταθερής δυναμικότητας
Προσέγγιση στη διαχείριση της μεσοπρόθεσμης δυναμικότητας που
προσπαθεί να διατηρήσει σταθερές τις εκροές μιας λειτουργίας
παραγωγής ή τη δυναμικότητά της, ανεξάρτητα από τη ζήτηση.

Σχέδιο παρακολούθησης της ζήτησης

Προσέγγιση στη διαχείριση της μεσοπρόθεσμης δυναμικότητας που
προσπαθεί να προσαρμόσει τις εκροές ή/και τη δυναμικότητα στη
ζήτηση.

Διαχείριση της ζήτησης

Προσέγγιση στη διαχείριση της μεσοπρόθεσμης δυναμικότητας η οποία
προσπαθεί να αλλάξει ή να επηρεάσει τη ζήτηση προκειμένου να
ταιριάζει με τη διαθέσιμη δυναμικότητα.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Έλεγχος όρων κλειδιών
Πρόσληψη και απόλυση
Ένας (συνήθως απαξιωτικός) όρος που χρησιμοποιείται στη διαχείριση
της μεσοπρόθεσμης παραγωγικής δυναμικότητας για να υποδείξει
την αλλαγή του μεγέθους του εργατικού δυναμικού μέσω της
πολιτικής απασχόλησης.

Υπεργολαβία
Όταν χρησιμοποιείται στη μεσοπρόθεσμη διαχείριση της παραγωγικής
δυναμικότητας, σημαίνει την προσωρινή χρήση άλλων λειτουργιών
παραγωγής για την εκτέλεση κάποιων εργασιών, ή ακόμα και την
εξωτερική ανάθεση της παραγωγής ολοκληρωμένων προϊόντων ή
υπηρεσιών κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής ζήτησης.

Διαχείριση της ζήτησης

Προσέγγιση στη διαχείριση της μεσοπρόθεσμης δυναμικότητας η οποία
προσπαθεί να αλλάξει ή να επηρεάσει τη ζήτηση προκειμένου να
ταιριάζει με τη διαθέσιμη δυναμικότητα.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007
 Έλεγχος όρων κλειδιών
Διαχείριση εσοδείας
Σειρά μεθόδων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διασφαλιστεί
ότι μια λειτουργία παραγωγής (συνήθως με σταθερή παραγωγική
δυναμικότητα) μεγιστοποιεί τις δυνατότητες κερδοφορίας της.

Θεωρία ουράς αναμονής

Μαθηματική προσέγγιση η οποία τυποποιεί σε μοντέλο την τυχαία
άφιξη και τις δραστηριότητες εξυπηρέτησης πελατών προκειμένου
να προβλέψει τη συμπεριφορά των συστημάτων ουράς αναμονής.

Slack, Chambers and Johnston, Operations Management 5th Edition © Nigel Slack, Stuart Chambers, and Robert Johnston 2007