Bài giảng HP ÔTÔ Chuyên Dùng

CHƯƠNG 8

XE CÓ THÙNG TỰ ĐỔ

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1. Khái niệm chung.
• Căn cứ vào công dụng:
- xe benz dùng trong hầm mỏ;
- xe benz dùng trong nông nghiệp;
- xe benz dùng trong xây dựng.
• Căn cứ vào xe cơ sở được sử dụng có:
- xe benz được thiết kế trên cơ sở xe vận tải;
- xe benz được thiết kế trên cơ sở rơ mooc và bán rơ mooc.
• Theo cách tháo dỡ hàng:
- xe có thể nghiêng thùng để dỡ hàng theo 2 bên sườn;
- xe có thể nghiêng thùng để dỡ hàng theo 3 phía.

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
a) Nâng lật thùng về hai phía

d)
a) Bưởng bên hông có bản lề ở phía trên.
b) Bưởng bên hông có bản lề ở phía dưới.
c) Bưởng bên hông, bản lề ở phía dưới tạo thành
tấm sàn kéo dài =>vật liệu không chèn vào lốp xe.
d) Lật thùng xe về hai bên hông.
05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
b) Nâng lật thùng về phía sau.

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
c) Nâng thùng lên cao rồi lật về phía sau.

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
d) Phương pháp trút hàng ở đáy thùng xe.

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
• Cơ cấu nâng phổ biến nhất:
Kiểu hệ thống truyền động thủy lực thể tích: sử dụng benz
piston đơn hoặc ống lồng.
• Cơ cấu nâng có thể :
- Tác dụng trực tiếp lên thùng xe;
- Tác động thông qua 1 hệ thống tay đòn.
• Căn cứ vào vị trí đặt cơ cấu nâng:
- Đặt dưới thùng xe;
- Đặt trước thùng xe. *

05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.1.1. Các phương pháp lật thùng.
Vị trí đặt cơ cấu nâng

a. Đặt trước thùng xe b. Đặt dưới thùng xe;

 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.2. Điều kiện đường sá sử dụng xe benz.
Điều kiện đường sá rất đặc biệt, đa dạng: ở công trường xây
dựng, trên đồng ruộng, trong hầm mỏ,…
Hệ số cản trung bình:  tb
= 0,6 ; Góc dốc của đường có thể: 14%

Mô hình điều kiện hoạt động của xe benz

A-Đoạn hoạt động ở mỏ lộ thiên;
B-Đoạn leo dốc;
C-Đoạn đường bằng.
05/04/2023
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.3. Đặc điểm KC và Các TSKT CB của xe Benz.
• Xe benz dùng trong hầm mỏ;
• Xe benz dùng trong nông nghiệp;
• Xe benz trong xây dựng:
- Công thức bánh xe 4x2,6x4; G (66 ÷ 82)%;
- Động cơ diesel hoặc xăng có công suất riêng lớn
(8,7÷11,5)kw/T;
- Tốc độ cực đại tương đối cao (68 ÷ 90)km/h.
- Kết cấu chính là cơ cấu nâng lật thùng cưỡng bức
*

05/04/2023
Thông số kỹ thuật một số xe benz dùng trong xây dựng

Mác xe benz Hoa mai КамАЗ МАЗ КрАЗ БелАЗ-

HD- 5511 5549 256Б 549
1800A 6x4 6x4 6x4 4x2
4x2
Tải trọng, T 1,800 10,0 7 8,0 12,0 75

Khối lượng toàn bộ, T 19,15 15,375 23,165 147

Nemax , kw /(vg/ph) 48/3200 154,4 132,4 176,6

Thể tích hàng, m3 2,16 7,2 5,1 6,0

Tốc độ lớn nhất, km/h 72 80 75 68 50

Nhiên liệu cho 100km, lit 27 32 38

11
Số liệu

Các xe benz dùng trong xây dựng thế hệ mới có chỉ tiêu kỹ thuật rât
cao.
Thí dụ: xe benz КрАЗ- 6505Б
- trọng lượng riêng: 11,4 T;
- Trọng tải 16 T,
- Công suất động cơ 206 kw,
- Tốc độ cực đại 80 km/ g.
- Ngoài ra ô tô còn trang bị hộp số 8 cấp số truyền,
- khóa vi sai giữa các bánh xe
- ca bin hoàn toàn bằng kim loại và hàng loạt các cụm và cơ cấu mới;
- Tính chất sử dụng được nâng cao đáng kể;
- Số km dự trữ tăng đến 250.000 km.

12
 Chương 8 – Xe có thùng tự đổ
8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
- Kiểu thủy lực:
+ kích thước nhỏ gọn và dễ bố trí;
+ có độ tin cậy và an toàn cao;
+ các bề mặt tiếp xúc ít mòn vì luôn có dầu bôi trơn;
+ thời gian nâng thùng giỡ hàng ngắn (10÷15s).
- Kiểu khí nén (ít sử dụng vì kích thước cồng kềnh, khó đạt
áp suất cao _chỉ 50÷60 bar; cơ cấu hoạt động phức tạp);
- Kiểu điện hoặc hỗn hợp.
Nhằm:
- Điều khiển các thiết bị dẫn động;
- Điều khiển cơ cấu chấp hành lật nghiêng thùng để đổ hang.
05/04/2023
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
8.4.1. Sơ đồ nguyên lý hệ thống nâng benz kiểu thủy lực.
• Ưu điểm kiểu thủy lực:
- Tác động nhanh;
- Kết cấu gọn;
- Làm việc chắc chắn.
• Bộ phận chính của cơ cấu
nâng benz:
- Hộp trích công suất (a);
- Bơm dầu (b),
- xilanh lực và các đường ống
dẫn (c);
- hệ thống điều khiển (d);
- Các thiết bị phụ. *
05/04/2023
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.

8.4.2. Một số bộ phận chính.

a. Hộp trích công suất dẫn động bơm dầu.

• Đặc điểm hộp trích công

suất xe МАЗ-5549.
• Hộp giảm tốc bánh răng; 1
cấp; dẫn động khí nén.

05/04/2023
Hộp trích công suất КамАЗ-55111
• Hộp giảm tốc bánh
răng; 1 cấp; dẫn động
khí nén.
• Công suất truyền: 12
HP
• Dẫn động điều khiển
kiểu khí nén;
• Trục bơm dầu lắp
trong trục bánh răng
dẫn động 24;
• Không được thay đổi
chiều dày đệm làm kín
giữa hộp trích công
suất với vỏ hộp số
• Cắt ly hợp khi gài bơm.
*

16
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.

8.4.2. Một số bộ phận chính.

- Thường là kiểu bánh răng,
b. Bơm dầu. đặt:
• Trong xi lanh lực hoặc đặt
trên xi lanh lực;
• Trên khung xe, nơi gần xi lanh
lực;
• Trên khung xe, nơi gần hộp
trích công suất ;
• Cùng block với hộp trích
công suất. Là kiểu phổ biến
- Đặc điểm kết cấu bơm.

Kiểu bánh răng:

Pđm, kPa 16.000
Pmax, kPa 20.000
n vg/ph 1920
Q l/ph 56
05/04/2023
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.

8.4.2. Một số bộ phận chính.

c. Xi lanh lực.

05/04/2023
• Về kết cấu:
- Loại đơn giản (có 1 cấp);
- Loại ống lồng:
+ Ưu: chiều dài ban đầu ngắn và L lớn.
+ Nhược:
- kết cấu phức tạp;
- dễ bị kẹt khi dãn dài nên độ tin cậy khi làm việc giảm.
+ Đặc điểm quá trình làm việc :
- thể tích của hệ thống thay đổi (khi dãn cần; khi hạ sàn);
- pdầu  khi dãn cần ở những xi lanh-piston cuối;
- khi sàn xe cho nghiêng về phía sau, các xi lanh lực có thể đặt
ở phía dưới, hoặc trước sàn xe.

19
Cơ cấu nâng benz КрАЗ 256Б1
Khi đặt ở dưới sàn, khớp di
trượt có thể nối trực tiếp với
Sàn xe sàn hoặc qua 1 cơ cấu cần gạt.
Bơm dầu

- Gồm 2 xi lanh trụ đơn.

•Khi đặt trước sàn, khớp
di trượt cuối cùng có thể
nối trực tiếp với sàn hoặc
qua 1 cơ cấu cần gạt →
•Giảm được lực nhưng
tăng hành trình.

20
Xi lanh nâng sàn МАЗ-5549.

• Vỏ 13
• Ống trượt 10,11,12
• Bạc dẫn hướng: 26,33,36
• Đệm giới hạn hành trình piston: 3,5,14,16,19
• Đai kẹp 9 có 2 vấu tròn để lắp xi lanh trong 1 gối tựa xoay, có thể quay
trong mặt phẳng vuông góc với khung xe.

21
 Xi lanh nâng sàn
ô tô КамАЗ - 55111

-Số xi lanh: 3
-Đường kính xi lanh, mm:
-xl I: 95
-xl II: 75
-xl III: 56
-Hành trình làm việc, mm:
-S1 -1100
-S2 -1140
-S3 -1160
-S -3400
-Áp lực lớn nhất khi dãn cần, kN
(ở áp suất trong ht p=16MPa):
-S1 – 113 99 (КамАЗ - 55101
-S2 – 71 62 khi p=14 MPa)
-S3 – 39 34,5

22
23
Xi lanh trụ ống lồng ô tô КамАЗ-5511

24
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
8.4.3. Sơ đồ HTĐK nâng benz kiểu KN trên xe MA3 - 5549.
Bao gồm:
- Van phân phối khí nén 8;
- Bầu khí nén 3;
- Xi lanh điều khiển 17.
Van phân phối 8 có 4 vị trí
làm việc:
- Chạy trên đường.
- Nâng benz;
- Hạ benz;
- Dừng benz ở 1 vị trí;
- Tiếp tục cho xe chạy.
Khi nâng benz quá tải >1,5 T
*
1. Xi lanh lực 8. Van phân phối khí nén
2. Dây cáp 9. Rãnh dẫn khí nén
3. Bầu khí nén 17. Xi lanh điều khiển “bưởng” hậu.
4. Van xả dầu 05/04/2023
Van điều khiển.
Vỏ van 20
Thân van 21
Bầu khí nén 5
Dây cáp 23
Đường dầu:
vào: A
hồi: C
Lò xo 12;
Đế cao su 15
Cơ cấu an toàn:
bi 9,10,11,17.
Đệm làm kín 8. Công dụng:
- Để hạ thùng xe;
- Giữ thùng xe ở 1 góc nghiêng nhất định
- Rung thùng xe vào cuối lúc nâng;
- Là cơ cấu an toàn cho cơ cấu nâng khi thùng xe chở quá tải.
Van điều khiển mở khi:
- Có tác động khí nén lên màng 5;
- Kéo dây cáp 22;

 
- *
p  p
lv đm
26
27
28
Xi lanh khí nén điều khiển khóa thùng xe МАЗ-5549.

• Gồm thân xi lanh 4, nắp 2 và 9, piston 6 có cần đẩy 5.

- Xi lanh 4 được bắt bản lề vào khung ngang phía dưới sàn xe;
- Cần 1 được nối liên động với trục khóa thùng xe;
- Trên nắp (2 và 9) có lỗ để cung cấp khí nén vào xi lanh:
+ Khi nâng benz: → khoang phải;
+ Khi hạ benz: cả 2 khoang thông với khí trời;
+ Khi di chuyển: → khoang trái. *
29
 Nguyên lý hoạt động cơ cấu nâng benz xe МАЗ-5549.

a) Khi nâng thùng

b) Khi hạ thùng

c) Vị trí “stop” thùng

d) Khi chạy
trên đường

30
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
8.4.4. Sơ đồ nguyên lý hệ thống thủy lực cơ cấu nâng sàn
ô tô KaMa3 – 5511.

05/04/2023
32
Van điều khiển
Van 5 và 18
Đai ốc dẫn
hướng 10, 16
Màng 6,13
Van hạn chế
góc nâng 20

Nguyên lý làm
việc:
Vị trí trung gian.
Khi nâng sàn.
Khi hạ sàn.
Khi giữ benz.
Khi pdầu quá lớn.

34
 Ô tô КамАЗ-5511

Van hạn chế góc nâng sàn

Van điện từ 35
 Ô tô БелАЗ-548

Van phân phối

36
Bộ tự động điều khiển bơm
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
8.4.5. Sơ đồ nguyên lý HT nâng thùng xe benz siêu nặng.
3.Van phân phối:
4.Hạ thùng
5.Nâng thùng

6.VPP điều khiển điện từ:

7.Hạ thùng;
8.Nâng thùng

11.Van PP:
12.Van tràn cấp II;
13.Van tràn cấp I;
14.Van phanh;
15.Van hạ benz.

05/04/2023
Nguyên lý làm việc (HT xe Siêu nặng)

• Có ba vị trí: Nâng, hạ, trung gian

• Vị trí trung gian:
7,8 đều ngắt;
4 (hạ) và 5 (nâng) →hồi;
=>bơm 1 và 2 cung cấp dầu cho HT lái.
Van 9 và 12 ngăn dầu từ các xi lanh chảy về thùng =>giữ được benz ở vị trí
bất kỳ.
Khi nâng: bật công tắc trong buồng lái, van 8 làm việc → điều khiển 5 → dầu
vào hai xi lanh 10 và vào van điều khiển 11.
Khi hạ: van 7 làm việc, → điều khiển van 4; và vào van 15.
Van 4 làm việc =>dầu từ bơm 2 vào khoang B của 10 và qua ziclo vào hệ
thống lái.
Sức cản trong các lỗ tiết lưu duy trì áp suất trong xi lanh 2,5÷3 Mpa đủ để hạ
thùng cưỡng bức.
Van 15 mở, van 12 cho dầu chảy về thùng.
Giữ van ở vị trí trung gian: Bật công tắc về vị trí trung gian!
39
 8.4. Hệ thống ĐK nâng lật thùng cưỡng bức.
8.4.6. Sơ đồ nguyên lý hệ thống nâng benz kiểu thủy lực
có dẫn động khí nén.

9. Van điều khiển;

11,12.Bầu khí nén tác dụng một chiều;
15.xi lanh điều khiển đóng mở bưởng hậu;
18.Van phân phối khí nén.
6. Sơ đồ nguyên lý hệ thống nâng benz kiểu thủy lực
có dẫn động khí nén.
• Đặc điểm: xi lanh khí nén để tự động mở bưởng hậu khi nâng
thùng và khoá bưởng hậu sau khi hạ thùng.
• Cơ cấu nâng thùng thực hiện các công việc:
- Nâng thùng;
- Hạ thùng;
- Giữ thùng ở một vị trí trung gian bất kỳ;
- Hạn chế góc nâng lớn nhất của thùng;
- Lắc thùng ở giai đoạn cuối để xả hết hàng;
- Tự động hạn chế góc nâng của thùng khi ô tô quá tải;
• Điều khiển các quá trình trên nhờ van phân phối khí nén đặt trong
buồng lái. *

41
42
43
5.2-Điều kiện đường sá sử dụng xe benz

• Điều kiện đường sá sử dụng xe benz được xác định bới:

- Dạng đường và lớp phủ bề mặt đường (sức cản chuyển động của ô
tô phụ thuộc vào các yếu tố này);
- Đặc tính trắc địa;
- Mặt cắt vi mô (микропрофиль) lớp phủ mặt đường;
- Cường độ chuyển động của các phương tiện giao thông trên đường
• Điều kiện đường sá xe benz hoạt động rất đa dạng và khác so với
các loại đường thông dụng.
• Thường xuyên phải thay đổi đối tượng xây dựng, địa điểm xếp-dỡ
hàng đã không cho phép tạo ra điều kiện tốt trên cung đường xe
hoạt động.

44
57
Nâng

58
Hạ benz

59
Vị trí “stop” thùng

60
Chạy trên đường

61