Bài giảng Diesel tàu thủy 1 - tuần 7

CHƯƠNG 3
ĐỘNG CƠ DIESEL TÀU THỦY THẤP

TỐC CỠ LỚN
2020 LÊ VĂN VANG 1

CHƯƠNG 3. ĐỘNG CƠ DIESEL THẤP TỐC
3.1 GIỚI THIỆU CHUNG

3.2 KẾT CẤU PHẦN TĨNH CỦA ĐỘNG CƠ
3.3 CÁC BỘ PHẬN CHUYỂN ĐỘNG
3.4 HỆ THỐNG TRAO ĐỔI KHÍ
3.5 THIẾT BỊ CUNG CẤP NHIÊN LIỆU CHO ĐỘNG CƠ

3.1 GIỚI THIỆU CHUNG

• Động cơ diesel thấp tốc thường sử dụng dưới tàu thủy làm máy chính, lai
trực tiếp chân vịt. Chúng thường là loại động cơ hai kỳ tăng áp, có con
trượt, hành trình piston dài, vòng quay trục khuỷu thấp nhưng tốc độ
chuyển động của piston cao và được thiết kế để sử dụng nhiên liệu có chất
lượng thấp.
• Do động cơ có tốc độ quay thấp nên có thể lai trực tiếp chân vịt mà
không cần hộp số nên hiệu suất truyền động cao. Đồng thời do tốc độ quay
thấp nên hiệu suất chân vịt được nâng cao, độ bền, tính tin cậy và tuổi thọ
của chân vịt cũng được tăng lên.
• Động cơ diesel thấp tốc là loại động cơ đặc trưng cho động cơ diesel tàu
thủy, chúng có đặc điểm kết cấu khác nhiều so với các loại động cơ khác về
kết cấu các chi tiết tĩnh, chi tiết động cũng như các cơ cấu, các thiết bị và hệ
thống phục vụ cho động cơ.

• Động cơ thấp tốc cỡ lớn được phát triển và chế tạo chủ yếu bởi ba hãng
chế tạo động cơ hiện nay là MAN (bao gồm hãng B&W từ năm 2007),
Wärtsilä (bao gồm hãng Sulzer từ năm 1997) và Mitsubishi.

2.2 CÁC CHI TIẾT TĨNH

3.2.1 Kết cấu chung
• Các chi tiết tĩnh chính
của động cơ cỡ lớn,
thấp tốc bao gồm:
-bệ máy,
-khung máy,
-bệ đỡ chính,
-khối xylanh,
-sơmi xylanh,
-nắp xylanh.
• Các chi tiết tĩnh này
của động cơ thấp tốc
luôn được chế tạo
dạng rời sau đó được
lắp ghép lại với nhau.

3.3 CÁC BỘ PHẬN CHUYỂN ĐỘNG

3.2.1 Kết cấu chung
• Các chi tiết động của động cơ cỡ lớn, thấp tốc
bao gồm:
- Nhóm piston
- Nhóm thanh truyền
- Trục khuỷu
3.3.2 Nhóm piston
❑ Piston
• Piston của động cơ thấp tốc có hai loại là
piston của động cơ không có con trượt và piston
của động cơ có con trượt.
• Nhóm piston của động cơ có con trượt bao
gồm piston, xécmăng và cán piston. Còn nhóm
piston của động cơ không có bàn trượt không
có cán piston.
• Đỉnh piston được chế tạo bằng vật liệu có khả năng chịu được áp suất và nhiệt độ
cao. Đỉnh piston của động cơ thấp tốc điển hình được chế từ thép chịu nhiệt
như hợp kim crôm, môlíp đen, niken. Loại piston này chịu được ứng suất kéo,
hạn chế được rạn nứt.
• Giữa piston và sơmi xylanh phải luôn tồn tại khe hở cho sự giãn nở vì nhiệt. Hầu
hết piston có đường kính đỉnh piston nhỏ hơn phần dẫn hướng.

• Piston của động cơ
thấp tốc luôn được
làm mát, công chất
làm mát có thể là
nước ngọt hoặc dầu
nhờn.
• Dầu nhờn vào làm mát
piston, sau đó đi ra tùy
thuộc vào loại động
cơ.
• Nếu piston được làm
mát bằng nước thì cần
phải làm kín khoang
nước làm mát để tránh
rò lọt nước xuống
cácte.
❑ Xéc măng
• Các xéc măng của động cơ thấp tốc đều có nhiệm vụ là làm kín, gạt dầu bôi
trơn cho sơmi xylanh và truyền nhiệt từ piston đến sơmi xylanh.
• Xéc măng nằm trong rãnh trên piston, vị trí của xéc măng trên cùng không
được quá cao để đảm bảo nhiệt độ của xéc măng không quá cao, tránh làm
cháy dầu nhờn và làm kẹt xéc măng.

• Ở động cơ 2 kỳ thấp tốc, thông thường không phân biệt riêng xéc măng khí
và xéc măng dầu như ở các loại động cơ khác. Các xéc măng đều làm nhiệm
vụ làm kín khí và gạt dầu bôi trơn.

3.3.2 Thanh truyền và cơ cấu con trượt

❑ Thanh truyền
• Thanh truyền là cơ cấu có chức năng
biến chuyển động tịnh tiến của
piston thành chuyển động quay của
trục khuỷu.
• Trong quá trình làm việc, thanh
truyền chịu tác động của lực khí
cháy từ piston để truyền cho cổ
khuỷu, với động cơ diesel có con
trượt, đầu to thanh truyền nối với
cổ khuỷu còn đầu nhỏ nối với cơ cấu
con trượt.

❑ Cơ cấu con trượt
• Động cơ thấp tốc có hành trình dài thường có con trượt và phần dẫn hướng con
trượt (thường gọi là cơ cấu patanh bàn trượt).
• Piston và cán piston chỉ chuyển động tịnh tiến, phần dẫn hướng piston không tỳ
vào sơmi xylanh. Chính con trượt sẽ chịu thành phần lực pháp tuyến, bàn dẫn
hướng con trượt được cố định vào khung động cơ.

❑ Bu lông thanh truyền

• Bu lông thanh truyền, hay còn
được gọi là bu lông biên, là các bu
lông liên kết giữa các hai nửa
chứa bạc lót đầu to biên với cổ
khuỷu.
• Bu lông biên là chi tiết chuyển
động rất quan trọng, được kiểm
tra nghiêm ngặt trong quá trình
tháo lắp, bảo dưỡng sửa chữa.
• Sự cố đứt bu lông biên thường
kèm theo những hư hỏng nghiêm
trọng đối với động cơ.

❑ Bộ làm kín cán piston

• Các động cơ diesel có cơ
cấu con trượt thường
được trang bị bộ làm kín
cán piston.
• Bộ làm kín cán piston ngăn
cách giữa hốc dưới piston
và cácte, nó có nhiệm vụ
ngăn không cho khí quét,
khí cháy, dầu bôi trơn sơmi
xylanh rò lọt xuống cácte
và gạt dầu bôi trơn cán
piston xuống cácte hoặc
xuống két riêng.

3.3.3 Trục khuỷu
• Trục khuỷu là một trong những chi tiết chịu tải nặng nề và chế tạo khó khăn nhất
trong các chi tiết của động cơ diesel.
• Trục khuỷu chịu tác dụng của áp lực khí cháy cũng như các lực quán tính của các
khối lượng chuyển động tịnh tiến và quay. Các lực này gây ra các mômen xoắn và
mômen uốn, luôn thay đổi cả về chiều và độ lớn. Mômen uốn là một trong những
tác động nặng nề nhất đối với trục khuỷu của động cơ cỡ lớn.

• Về cấu tạo, trục khuỷu gồm các cổ trục, cổ khuỷu (cổ biên), má khuỷu và
đối trọng. Tuỳ theo số lượng cổ trục (tương đương với số xylanh) kích
thước các cổ, chiều dài má khuỷu mà trục khuỷu có thể làm liền hoặc
ghép.

• Các cổ trục của động cơ nhiều xylanh được bố trí nhằm mục đích
cân bằng động cơ khi làm việc. Việc bố trí vị trí của các cổ trục
quyết định thứ tự nổ của động cơ.

3.4 HỆ THỐNG TRAO ĐỔI KHÍ
3.4.1 Các phương pháp quét khí
Động cơ hai kỳ thấp tốc quá trình quét khí được thực hiện trong một khoảng thời
gian ngắn giữa cuối của kỳ giãn nở và đầu kỳ nén. Các phương pháp quét khí ở loại
động cơ này bao gồm các loại như sau:.
❑ Quét ngang
• Ở các động cơ hai kỳ quét
ngang, cửa quét và cửa xả trên
sơmi xylanh nằm đối diện nhau.
Khí quét sẽ đi ngang qua sơmi
xylanh từ cửa quét đi vòng lên
trên và đi ra cửa xả ở phía đối
diện.
• Hiệu suất của phương pháp
quét khí này thấp nhất vì có
nhiều khí quét đi thẳng từ cửa
quét ra cửa xả.
❑ Quét vòng
• Ở các động cơ hai kỳ
quét vòng, cửa quét và
cửa xả nằm cùng một
phía của sơ mi xylanh.
Khí quét đi vào trong
sơmi xylanh qua cửa quét
đi vòng lên trên đẩy khí
cháy trong sơmi xylanh
ra ngoài qua cửa xả.
• Hiệu suất quét của
phương pháp này cao
hơn quét ngang

❑ Quét thẳng
• Ở các động cơ hai kỳ quét thẳng, cửa
quét nằm trên sơmi xylanh, còn xupáp
xả trên nắp xylanh, (nằm trên sơmi xylanh
nhưng ở phía trên đối với động cơ piston
đối đỉnh).
• Khí quét đi vào sơmi xylanh theo
hướng tiếp tuyến nên không khí sẽ
chuyển động xoáy dọc theo vách sơmi
xylanh đẩy khí cháy ra ngoài. Chuyển
động xoáy của dòng khí quét trong sơmi
xylanh làm cho quá trình trao đổi khí
hoàn thiện hơn.
• Hiệu quả quét khí của phương pháp
này cao nhất trong số các phương pháp
trên.
• Hiện nay, các dòng động cơ 2 kỳ thấp
tốc thế hệ mới do các hãng chế tạo đều
sử dụng phương pháp quét thẳng qua
xupáp xả.
3.4.2 Cơ cấu truyền động
• Các cơ cấu truyền động cho hệ thống trao đổi khí của động cơ thấp
tốc gồm hai kiểu dẫn động xupáp là kiểu cơ khí và kiểu thủy lực.

• Các động cơ thấp tốc trục cam được dẫn động từ trục khuỷu tỷ số truyền là
1:1 (đối với động cơ hai kỳ).
• Phương pháp dẫn động cho trục cam có thể bằng bánh răng (A) hoặc dẫn
động xích (B)
Cơ cấu dẫn động trục cam

A. Truyền động bánh răng; B. Truyền động xích
2020 LÊ VĂN VANG
3.4.3 Xupáp xả
• Hiện nay, trên các động cơ hai kỳ quét
thẳng, phương pháp dẫn động cho
xupáp xả bằng thuỷ lực đã thay thế
cho cơ cấu dẫn động bằng cơ khí.
• Cơ cấu dẫn động bằng thuỷ lực có ưu
điểm là làm việc êm, bảo dưỡng đơn
giản, chi phí bảo dưỡng cũng ít hơn.
• Xupáp kiểu thông thường được đóng
bằng lò xo, nhưng hiện nay nhiều lọai
động cơ thấp tốc có con trượt đã sử
dụng xupáp được đóng bằng khí nén.
Ưu điểm của phương pháp này là giảm
được rung trong quá trình làm việc

• Có thể tác động vào van điều khiển xả dầu hay dùng để thay đổi thời điểm
đóng xupáp (VEC- Variable Exhaust Closing). Việc điều chỉnh thời điểm
đóng xupáp xả làm cho đường đặc tính suất tiêu hao nhiên liệu thoải hơn
trong đặc tính phụ tải

• Hãng Wärtsilä sử dụng hệ thống VEC điện tử cho động cơ cỡ lớn có con
trượt. Khi ở chế độ tải nhỏ cơ cấu VEC đóng xupáp xả sớm hơn, làm tăng
được cả áp suất nén và áp suất cháy. Cơ cấu VEC có nhiệm vụ xả dầu của
bơm actuator, xupáp xả sẽ được đóng lại nhờ lò xo gió.
• Thời điểm đóng xupáp xả phụ thuộc vào công suất động cơ, được điều
khiển bởi áp suất gió nạp và tốc độ quay của động cơ. Cơ cấu VEC làm
việc trong khoảng 65 ÷ 80% công suất định mức.

3.5 THIẾT BỊ CUNG CẤP NHIÊN LIỆU CHO ĐỘNG CƠ

3.5.1 Bơm cao áp
• Bơm cao áp sử dụng cho động cơ
thấp tốc thường là bơm cao áp
dạng rời, mỗi xylanh được bố trí
một bơm cao áp để cấp nhiên liệu
tới các vòi phun trên nắp xylanh của
động cơ.
• Bơm cao áp của động cơ thấp tốc
gồm hai kiểu chính là kiểu van và
kiểu piston rãnh xéo.

• Bơm cao áp dạng van được sử dụng
trên các động cơ 2 kỳ thấp tốc của
hãng Wärtsilä.
• Ở các loại bơm cao áp dạng van, nếu
bộ điều tốc chỉ điều khiển trục lệch
tâm điều khiển thời điểm cuối cấp (6),
trục lệch tâm điều khiển thời điểm
đầu cấp (4) giữ nguyên, bơm cao áp
trở thành bơm điều chỉnh thời điểm
cuối.
• Cơ cấu thay đổi thời điểm phun VIT
được phát triển từ bơm điều chỉnh
thời điểm cuối, kết hợp khi thay đổi
tải đồng thời tác động thay đổi thời
điểm phun thông qua trục lệch tâm
(4).

• Đối với Bơm cao áp của hãng MAN, trên
thân xylanh bơm cao áp có hai lỗ thoát
dầu, plunger của bơm trong quá trình
chuyển động sẽ đóng mở hai lỗ này.
• Phía trên của bơm có van hút và van cắt
dầu. Van cắt dầu (puncture valve) có
piston được điều khiển bằng khí nén.
• Khi có tín hiệu dừng động cơ, khí điều
khiển sẽ cấp vào, piston đi xuống đẩy
van hút mở, nhiên liệu trở lại tuần hoàn
trong không gian xung quanh bơm,
đồng thời nhiên liên không cấp đến vòi
phun nữa.
• Trên đường ống nhiên liệu cấp vào vòi
phun có lắp bộ giảm chấn để khử dao
động của áp suất nhiên liệu.

• Áp suất nhiên liệu trước bơm cao áp

khoảng 8 𝐾𝐺 Τ𝑐𝑚2 , được duy trì nhờ
bơm cấp dầu trong hệ thống. Nhiên
liệu sẽ tuần hoàn trong không gian
xung quanh bơm trong thời gian nhiên
liệu không được cấp đến vòi phun.
• Nhờ khả năng tuần hoàn của nhiên
liệu mà bơm cao áp luôn được hâm
nóng ngay cả khi động cơ dừng.
• Trong hành trình hút của bơm cao áp,
van hút mở, nhiên liệu được nạp vào
bơm.
• Ngay khi plunger đóng lỗ thoát trên
thân xylanh ở hành trình đi lên của
plunger, nhiên liệu sẽ được cấp đến
vòi phun.
• Quá trình phun nhiên liệu kéo dài cho
đến khi rãnh xéo của plunger mở lỗ
thoát trên thân xylanh.
• Hiện nay, các loại động cơ diesel đã áp dụng phương pháp thay đổi thời điểm
phun sớm nhằm tối ưu hóa quá trình cháy của động cơ, duy trì áp suất cháy lớn
nhất nằm trong giới hạn. Ở động cơ thấp tốc cỡ lớn, các hãng thường sử dụng cơ
cấu VIT.

• Người ta sử dụng thiết bị VIT để giảm góc phun sớm ở phụ tải lớn, do đó giảm
được áp suất cháy cực đại trong xylanh, điều này cho phép nâng cao được
mức độ tăng áp cho động cơ.
• Ảnh hưởng của VIT đến áp suất cháy lớn nhất trong xylanh của động cơ hãng
MAN: Trong khoảng tải động cơ từ 85-100% công suất định mức, động cơ sẽ làm
việc với áp suất cực đại không đổi do tác động của cơ cấu VIT.

• Ở những động cơ cỡ
lớn, vòi phun của các loại
động cơ của các hãng chế
tạo thường có những đặc
điểm khác nhau.
• Hãng MAN và hãng
Wärtsilä (Sulzer) hiện
đang sử dụng loại vòi phun
mà nhiên liệu có khả năng
tuần hoàn qua vòi phun
khi áp suất nhiên liệu thấp
hơn 20 𝐾𝐺 Τ𝑐𝑚2 , khi áp
suất nhiên liệu bằng áp
suất nâng kim phun thì vòi
phun mở, nhiên liệu được
phun vào buồng đốt.
Vòi phun động cơ hãng MAN
• Nguyên lí làm việc của

loại vòi phun này cho
phép động cơ có thể
dùng nhiên liệu nặng
khi làm việc với phụ
tải nhỏ, ngay cả khi
động cơ dừng cũng
không cần chuyển
sang nhiên liệu nhẹ và
không cần hệ thống
làm mát vòi phun
riêng.
Vòi phun động cơ hãng Wartsila

• Sơ đồ thiết bị cung cấp

nhiên liệu điển hình của
dòng động cơ thấp tốc cỡ
lớn hãng Wärtsilä.
• Bơm cao áp dạng van
được bố trí tương ứng với
mỗi xylanh cấp nhiên liệu có
áp suất cao tới 3 vòi phun
trên nắp xylanh của động cơ
nhờ đường ống cao áp và bộ
phân phối nhiên liệu.
• Nhiên liệu có khả năng
tuần hoàn ở bơm cao áp và
vòi phun khi động cơ không
làm việc.
Hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ thấp tốc hãng Wartsila
Bài tập-thảo luận tuần 7

A. PHÂN NHÓM HỌC TẬP (theo suốt cho đến khi kết thúc học phần)
• Nhóm 1: Bảo, Hoàng,Khải, Phạm Anh Khoa, Nam, Nghĩa, Tiệp
• Nhóm 2: Duy, Trung, Linh, Hưng, Hãn, Tú, Hữu Vinh, Việt
• Nhóm 3: Quyên, Thế Phong, Huy, Lam, Thanh Phong, Triệu, Cảnh, Hùng
• Nhóm 4: Phạm Quốc Thái, Quốc Thái, Xuân Dũng, Văn Dũng, Yên, Nga, Phú, Nhân
• Nhóm 5: Khang, Trần Anh Khoa, Chiến, Tuấn Anh, Anh Đức, Khánh, Thuận
• Nhóm 6: Minh Đức, Anh Tuấn, Hào, Tiến, Quân, Sự, Quốc Anh, Ngọc Phương
Theo dõi chung: Nguyễn Lê Xuân Yên
B. NỘI DUNG
I. CÁ NHÂN TỪNG SINH VIÊN (làm ngắn gọn và gửi bài trước 25/10/2020)
1. Kết cấu cơ bản về hệ thống trao đổi khí và cung cấp nhiên liệu của động
cơ Diesel tàu thủy thấp tốc.
2. Sự khác nhau về kết cấu giữa động cơ Diesel thấp tốc, trung và cao tốc
(về nhóm cơ cấu phân phối khí và cung cấp nhiên liệu)

II. BÀI THEO NHÓM (nhóm thảo luận, các nhóm trưởng gửi báo cáo trước
25/10/2020, lớp trưởng theo dõi các nhóm).
Đặc trưng về kết cấu cơ bản của động cơ Diesel tàu thủy, tìm hiểu về kết
cấu động cơ của các hãng chế tạo động cơ Diesel tàu thủy trên thế giới.
(về các cơ cấu phân phối khí và hệ thống cung cấp nhiên liệu)
• Nhóm 1: MAN
• Nhóm 2: WARTSILA
• Nhóm 3: MITSUBISHI
• Nhóm 4: WARTSILA
• Nhóm 5: MAN
• Nhóm 6: MITSUBISHI

THANK YOU !

Bài giảng Diesel tàu thủy 1 - tuần 7

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài giảng Diesel tàu thủy 1 - tuần 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 3

ĐỘNG CƠ DIESEL TÀU THỦY THẤP

2020 LÊ VĂN VANG 1

3.1 GIỚI THIỆU CHUNG

2020 LÊ VĂN VANG 2

3.1 GIỚI THIỆU CHUNG

2020 LÊ VĂN VANG 3

2020 LÊ VĂN VANG 4

2.2 CÁC CHI TIẾT TĨNH

2020 LÊ VĂN VANG 5

3.3 CÁC BỘ PHẬN CHUYỂN ĐỘNG

2020 LÊ VĂN VANG 7

2020 LÊ VĂN VANG 9

2020 LÊ VĂN VANG 10

3.3.2 Thanh truyền và cơ cấu con trượt

2020 LÊ VĂN VANG 11

2020 LÊ VĂN VANG 12

❑ Bu lông thanh truyền

2020 LÊ VĂN VANG 13

❑ Bộ làm kín cán piston

2020 LÊ VĂN VANG 14

2020 LÊ VĂN VANG 15

2020 LÊ VĂN VANG 16

2020 LÊ VĂN VANG 17

2020 LÊ VĂN VANG 19

2020 LÊ VĂN VANG 21

Cơ cấu dẫn động trục cam

2020 LÊ VĂN VANG 23

2020 LÊ VĂN VANG 24

2020 LÊ VĂN VANG 25

3.5 THIẾT BỊ CUNG CẤP NHIÊN LIỆU CHO ĐỘNG CƠ

2020 LÊ VĂN VANG 26

2020 LÊ VĂN VANG 27

2020 LÊ VĂN VANG 28

• Áp suất nhiên liệu trước bơm cao áp

2020 LÊ VĂN VANG 30

2020 LÊ VĂN VANG 31

• Nguyên lí làm việc của

2020 LÊ VĂN VANG 33

• Sơ đồ thiết bị cung cấp

Bài tập-thảo luận tuần 7

2020 LÊ VĂN VANG 35

2020 LÊ VĂN VANG 36

2020 LÊ VĂN VANG 37

You might also like