TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT HƯNG YÊN

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

--------------- -------------

BÀI TẬP CÁ NHÂN

MÔN: XE CHUYÊN DÙNG
ĐỀ TÀI: Nghiên cứu, tìm hiểu đặc điểm cấu tạo, phạm vi sử
dụng cần trục bánh xích
Giảng viên giảng dạy : TS. Luyện Văn Hiếu
Sinh viên thực hiện : PHẠM HOÀNG GIANG
Lớp : 121191
MSV : 10619203

Hưng Yên – Năm 2021

 CHƯƠNG : TỔNG QUAN VỀ CẦN TRỤC BÁNH XÍCH

1.1. Tổng quan về cần trục bánh xích

Xe cần bánh xích là máy cẩu di chuyển bằng bánh xích được dùng để vận
chuyển các loại hàng hóa có tải trọng lớn từ vài chục tới vài trăm tấn tại các bến
cảng. Nó di chuyển được trong địa hình gập ghềnh, nhấp nhô. Phía trên xe cẩu
được gắn trục tự hành để cẩu các mặt hàng nặng và vận chuyển dễ dàng hơn.

Cần trục là loại thiết bị đươc sử dụng để nâng hạ các vật, hàng hoá có
khối lượng lớn. Cần trục bao gồm hai loại cơ bản cần trục tháp và cần trục tự
hành. Cần trục phát thì được sử dụng trong xây dựng còn cần trục từ hành thì
được sử dụng trong vận chuyển hàng.

Cần trục tự hành là loại thiết bị cần trục phát lực do động cơ đốt trong, hệ
thống chuyển động là bánh xích hoặc bánh lốp, có tính động cơ cao, có khả năng
di chuyển rộng. Cần trục tự hành thường được đặt trên các xe ô tô hoặc xe kéo
bánh xích có tay cần nghiêng so với phương ngang khi hoạt động cẩu lắp. Cần
trục tự hành ít tốn công lắp rắp, phạm vi hoạt động hiểu quả do có khả năng di
chuyển rộng, nhưng tầm với thấp. Cần trục tự hành thương dùng để xếp dỡ hàng
hoà vào kho, làm các công trình nhỏ một tầng, hỗ trợ các thiết bị khác.

Phân loại cần trục tự hành, dựa vào hệ thống di chuyển có cần trục lưu
động ô tô, bánh xốp, bánh xích. Dựa vào hệ dẫn động có cần trục dẫn động điện,
dẫn động cơ khí, thuỷ lực. Nhưng thường gặp nhất là cần trục tự hành bánh ô tô
và bánh xích. Cần trục tự hành bánh ô tô là loại cần trục được gắn trên xe bánh ô
tô thường có trọng tải nhỏ. Có thể quay thay đổi chiều cần trục, có các bánh xe
làm điểm tựa chịu trọng, thường dùng trong việc tải trọng nhỏ trong các nhà
kho, hoặc các công trình đường bộ vận chuyển các vậy có trong tải nhỏ, hay
được dùng trong việc kéo các xe ô tô về nơi sửa chữa. Cần trục bánh xích, là
loại cần trục được gắng tren các xe bánh xích, có trọng tải tại lớn hơn nhiều so
với cần trục bánh ô tô, sử dụng được trong khoảng cách xa hơn, có chiều vươn
cần xa hơn so với bánh ô tô, không sử dụng chân chống khi chịu lực, nhưng khả
năng di chuyển của cần trục bánh xích kém hơn so với bánh ô tô, cần trục bánh
xích được sử dụng nhiều tại các công trình có khả năng tải các cấu kiện lớn, tại
các bến cảng cần tải các hằng hoá lớn.
 Cần trục tự hành là thiết bị dùng để sự dụng tải hàng hoá nhiều hơn xây
dựng vì các thiết bị này có độ cao giới hạn, tải trọng thấp hơn so với cân trục
tháp. Nhưng cầu trục tự hành cũng là các thiết bị nâng tải nên khả năng mất an
toàn rất cao vì vậy việc sự dụng cần trục tự hành phải chú ý, kiểm định cần trục
trước khi đưa vào sử dụng để tránh các tình trạng đáng tiếc xảy ra.

Hiện nay máy cần trục bánh xích là một loại thiết bị không thể thiếu được trong
việc thi công , xây lắp các hạng mục công trình. Cần trục bánh xích thường để cẩu
những thùng hàng lớn ở cảng hoặc các phế liệu có kích cỡ to, nặng.

Hình 1: Cần trục bánh xích đang cẩu hàng.

Nó được sử dụng rộng rãi trong các mỏ đá, trong các xí nghiệp sản xuất vật liệu
xây dựng,trong các kho bãi chứa vật liệu xây dựng và trong các trạm sản xuất bê tông
tươi,bê tông Atphal...Ngoài ra máy bốc xúc còn được sử dụng vào một số công việc
khác tuỳ vào bộ công tác của từng máy mà ta có công dụng riêng

Hình 2: Cần trục bánh xích trong công nghiệp

 Cần trục bánh xích ngày càng trở nên đa dụng, đa dạng đảm nhận nhiều công
việc khác nhau như vận hàng hóa trong công nghiệp, hay trong nông nghiệp

Được sử dụng rộng rãi để xếp dỡ hàng hoá cho các phương tiện vận
chuyển, nâng chuyển hàng hoá tại các kho bãi sản xuất, nhà ga, bến cảng,…
Ngoài ra, được dùng để láp ráp các cấu kiện, hỗ trợ các máy thi công khác
như thiết bị máy đóng, ép cọc, nâng hạ cọc và máy khoan cọc nhồi.

* Ưu điểm của cẩu bánh xích:

+ Có tính di động và tính ổn định cao
+ Sức nâng lớn: từ 40 – 3500 tấn
+ Có khả năng di chuyển ổn định trên các loại địa hình, đặc biệt là các địa
hình có nền đất mềm mà không bị mắc kẹt. Do đó cẩu xích có thể di chuyển đến
một vùng làm việc nào đó chưa được tính toán trước về nền đất mà không lo
mắc kẹt.
+ Đứng vững ngay cả khi không có chân trụ chống đỡ.
+ Có khả năng di chuyển khi mang tải
* Nhược điểm:
+ Có trọng lượng bản thân rất nặng
+ Chi phí năng lượng cho việc di chuyển từ một khu vực làm việc đến nơi
làm việc khác là rất lớn.
+ Khi di chuyển xa cần tháo rời và vận chuyển bằng xe tải, tàu hỏa… đến
địa điểm tiếp theo của nó.

1.2 . Phân loại cần trục bánh xích

Cần trục bánh xích:

– Có tải trọng nâng từ 25 đến 50T (có loại đến 250T ).
– Chiều cao nâng lên tới 55m.
– Chiều dài cần tới 40m.
– Vận tốc di chuyển tối đa có thể đạt được từ 1,5 đến 3,6 km/h.
– Cần trục bánh xích có độ ổn định lớn, có thể thay đổi khoảng cách giữa 2 dãi
xích, không cần phải sử dụng các chân chống khi nâng chuyển vật.
– Dựa vào hệ thống di chuyển, có các loại : cần trục lưu động ôtô, cần trục bánh
lốp, cần trục bánh xích.
– Dựa vào hệ dẫn động, có các loại : cần trục dẫn động điện, cần trục dẫn động
cơ khí, cần trục thuỷ lực.

*Cần trục bánh xích.

Hình 3: cần trục bánh xích

-Sử dụng động cơ diezen, chế độ làm việc nặng của Caterpillas.

-Ca bin tiện nghi, có tầm quan sát tốt,có cơ cấu điều khiển và nâng tự động.

-cần và chỗ ngồi giảm chấn có thể điều chỉnh được, bốn bánh có phanh đĩa
ngâm kín trong dầu.

Truyền động biến mô tự động cho phép người lái có thể lựa chọn chế độ điều
khiển bằng tay hoặc tự động.

Kiểm soát các chức năng làm việc của máy bằng máy tính. Có thể hiển thị báo
khi phanh bị mòn quá, có cơ cấu hành tinh giới hạn trượt.

-hệ thống giảm chấn điều khiển lái tự động đóng, mở

-Có thể kiểm soát tải trọng

*cần trục chuyển bánh xích:

-Tính đa năng cao: có thể đào,chất tải,ủi,lấp hố móng với mọi điều kiện đất nề.
 Ca bin êm dịu đảm bảo môi trường tuyệt vời cho người lái.

Hình 4: xe cần trục bánh xích

Xích bôi trơn kín làm giảm mức mài mòn và chi phí bảo dưỡng.

Thanh nối kín làm kéo dài chu kì bôi trơn và giảm thời gian bảo dưỡng.

-Điều khiển gầu tự động cho phép nâng gầu tới chiều cao để đặt trước và quay
vềvới góc đào đặt trước, làm giảm thời gian chu kì làm việc.

-Các gầu công dụng chung và đa dụng, cơ cấu thay dầu nhanh và nhiều thiết bị
công tác khác làm tăng tính đa năng của máy.

Động cơ phía sau tạo ra sự ổn định tự nhiên như một đối trọng, tầm quan sát tốt
và tỉ lệ trọng lượng/công suất tốt.

-Truyền động thuỷ lực thuỷ tĩnh điều khiển điện tử cho phép điều khiển hai giải
xích độc lập. Quay vòng nhanh, tốc độ thay đổi vô cấp hai chiều gia tốc nhanh, cơ
động và năng suất cao.

-Bơm và mô tơ thuỷ lực có dung tích làm việc thay đổi làm cho hiệu quả làm
việc cao và điều khiển dễ dàng.
 -Thanh nối chữ Z làm tăng lực đào, ít điểm bơm mỡ hơn và tốc độ đổ nhanh
hơn.

• Bán kính hoạt động lớn cho phép tiếp cận xa từ một vị trí gần.

• Tời mạnh mẽ với lực kéo dòng định mức 12,5 tấn (tối đa 25 tấn, dây kéo định
mức đơn là 13,5 tấn).

• Thùng phuy rộng, dung tích lớn với công suất một lớp lớn xử lý các công việc
cao một cách dễ dàng.

• Tốc độ dòng nhanh, 110m / phút đảm bảo nâng và hạ nhanh chóng để mang
lại hiệu quả hoạt động tuyệt vời ngay cả khi không rơi tự do.

• Tang trống phía sau riêng biệt cho phép nâng và hạ cần cẩu tháp lu bằng tời
phụ mà không cần đặt lại đường dây.

• Hệ thống Mechatronic ESS giúp ngăn chặn động cơ ngừng hoạt động đồng
thời và đạt được hiệu suất nhiên liệu cao mà vẫn đảm bảo đầy đủ công suất.

• Động cơ du lịch được gắn trong chiều rộng của giày để tránh hư hỏng ở địa
hình gồ ghề.

• Tời kiểu mới được thiết kế không rơi tự do để tránh việc móc cẩu rơi vô tình
do lỗi của người vận hành.

• Thiết kế cần lồng làm tổ tùy chọn cho phép lưu trữ cần cẩu tháp chèn bên
trong cần để tiết kiệm không gian khi cất giữ hoặc vận chuyển máy.

• Lắp ráp và tháo rời dễ dàng: Việc lắp ráp và tháo rời rất dễ dàng, với các
miếng đối trọng mỏng, xếp chồng lên nhau, mỗi miếng có thể được vận chuyển bằng
xe tải.

• Giàn có thể được gấp lại và các con lăn dẫn hướng cần chèn có thể được cất
giữ để

giảm chiều cao tổng thể khi máy được xếp lên xe kéo để vận chuyển.

• Các tính năng tiêu chuẩn tạo điều kiện thuận lợi cho việc lắp ráp và tháo rời
bao gồm:

xi lanh để chèn
 và tháo chốt chân cần và chốt khớp nối bánh xích; giàn nâng / hạ xi lanh; và
Trans-Lifter điều khiển từ xa.

• Tời kéo sợi tùy chọn giúp dễ dàng đưa hàng qua

rọc trong quá trình lắp ráp máy.

• Thiết bị chống quá tải với màn hình LCD đa chức năng hiển thị đồng thời tải
trọng tổng thể định mức và tải trọng thực tế đang được nâng lên.

• Thiết bị ngăn ngừa quá tải cũng đảm bảo cần hạ thấp cần (tháp) và cần cẩu
tháp luffing để ngăn tải không bị lắc lư.

• Chỉ báo mức độ cao có thể hiển thị độ cao của điểm bùng nổ trên màn hình
thiết bị chống quá tải đồng thời hiển thị độ cao móc treo trên màn hình đa màn hình
tinh thể lỏng.

• Thiết bị ngăn chặn quá thăng thứ hai: Thiết bị ngăn chặn quá thăng thứ hai
được ngăn chặn một cách đáng tin cậy, được thiết kế với cấu trúc an toàn kép có thể tự
động ngăn cần nâng, tháp và cần cẩu nâng tháp giả định một góc quá mức. (Cấu trúc
an toàn kép chỉ dành cho cần và tháp.)

• Chức năng dừng tự động (dừng mềm): Để ngăn máy bị lật và các hư hỏng
khác do dừng đột ngột, một chức năng đặc biệt đảm bảo dừng nhẹ nhàng, tự động với
tháp ở 90 bất kể tốc độ động cơ.

• Cơ chế kiểm soát tốc độ xếp cần trục tháp điều chỉnh tốc độ hạ cần cẩu tháp
khi được xếp sát vào tháp, để tránh va chạm ngẫu nhiên.

• Thiết bị phát hiện đối trọng cảnh báo người vận hành khi mã ML (Momet
Limiter) đầu vào không khớp với thông số kỹ thuật của đối trọng thực sự có trên máy.

• Chức năng dừng tự động có thể được phát hành riêng lẻ thông qua các điều
khiển được khóa độc lập để móc quá mức, vượt quá mức bùng nổ và quá tải.

• Chế độ lắp ráp / tháo rời tạm thời vô hiệu hóa chức năng tự động dừng quá tải
để móc có thể được nâng lên và cần hạ xuống bằng cách vận hành công tắc.

• Khóa liên động cần cẩu giúp đảm bảo an toàn trong các hoạt động chuẩn bị
bằng cách ngăn không cho trống phản ứng với chuyển động vô tình của cần.
 • Thiết bị phát hiện vồ trống có âm thanh báo động nếu người vận hành quên
mở khóa trống.

• Công tắc khóa góc tháp: Bằng cách khóa tháp ở một góc đã định, công tắc
khóa góc tháp giúp ngăn tháp vô tình nâng lên hoặc hạ xuống.

• Tuổi thọ của dây cáp cần cẩu được kéo dài với toàn bộ puly ở D / d 20 trở lên.

• Các thiết bị an toàn bao gồm: Đèn nháy lắc và còi cảnh báo cho những người
gần đó biết rằng máy đang lắc lư; đèn làm việc phía sau làm cho nó dễ dàng

để xác nhận các điều kiện phía sau máy khi làm việc vào ban đêm; hệ thống
khóa đòn bẩy ngăn chặn thao tác ngẫu nhiên khi người điều khiển ra vào cabin; và các
vạch hướng về phía trước trên bề mặt giày giúp bạn dễ dàng xác định hướng tiến của
máy từ chỗ ngồi của người vận hành.

• Thiết bị tùy chọn bao gồm: năm cảnh báo âm thanh cung cấp cảnh báo về các
chức năng như di chuyển và lắc lư của máy, cũng như cảnh báo trước trước khi các
hoạt động tự động dừng; một đèn báo quá tải bên ngoài cảnh báo những người trong
khu vực liên quan đến

tình trạng của tải; và một camera màu và màn hình TV để giám sát cả khu vực
phía sau máy và thùng phuy.

• Chế độ lắp ráp / tháo rời tạm thời vô hiệu hóa chức năng tự động dừng quá tải
để móc có thể được nâng lên và cần hạ xuống bằng cách vận hành công tắc.

• Khóa liên động cần cẩu giúp đảm bảo an toàn trong các hoạt động chuẩn bị
bằng cách ngăn không cho trống phản ứng với chuyển động vô tình của cần.

• Thiết bị phát hiện vồ trống có âm thanh báo động nếu người vận hành quên
mở khóa trống.

• Công tắc khóa góc tháp: Bằng cách khóa tháp ở một góc đã định, công tắc
khóa góc tháp giúp ngăn tháp vô tình nâng lên hoặc hạ xuống.

• Tuổi thọ của dây cáp cần cẩu được kéo dài với toàn bộ puly ở D / d 20 trở lên.

• Các thiết bị an toàn bao gồm: Đèn nháy lắc và còi cảnh báo cho những người
gần đó biết rằng máy đang lắc lư; đèn làm việc phía sau làm cho nó dễ dàng
 để xác nhận các điều kiện phía sau máy khi làm việc vào ban đêm; hệ thống
khóa đòn bẩy ngăn chặn thao tác ngẫu nhiên khi người điều khiển ra vào cabin; và các
vạch hướng về phía trước trên bề mặt giày giúp bạn dễ dàng xác định hướng tiến của
máy từ chỗ ngồi của người vận hành.

• Thiết bị tùy chọn bao gồm: năm cảnh báo âm thanh cung cấp cảnh báo về các
chức năng như di chuyển và lắc lư của máy, cũng như cảnh báo trước trước khi các
hoạt động tự động dừng; một đèn báo quá tải bên ngoài cảnh báo những người trong
khu vực liên quan đến

tình trạng của tải; và một camera màu và màn hình TV để giám sát cả khu vực
phía sau máy và thùng phuy.

• Màn hình đa hiển thị: Hệ thống ITCS (Hệ thống điều khiển tổng thể thông
minh) với màn hình tinh thể lỏng, đa màn hình giúp đảm bảo vận hành an toàn và có
các chức năng bảo trì và giám sát chính xác.

• Chức năng chẩn đoán dịch vụ

(với màn hình đa tinh thể lỏng) liên tục theo dõi và hiển thị trạng thái của hệ
thống điện, thủy lực và động cơ.

• Chức năng thông tin bảo trì (với màn hình đa tinh thể lỏng) phân tích và hiển
thị thông tin cần thiết cho hoạt động hàng ngày của máy.

• Hệ thống tự chẩn đoán (với màn hình đa tinh thể lỏng) hiển thị trạng thái của
bộ điều khiển, cảm biến và các thành phần khác của hệ thống điện.

Bảo trì dễ dàng: Động cơ được lắp ở phía bên trái theo cách bố trí tạo điều kiện
thuận lợi cho việc kiểm tra và bảo dưỡng
1.3 Hệ thống điện

Hình 5 : hệ thống điện trên cần trục bánh xích

1.4. Cấu tạo chung và nguyên lý làm việc.
a. Cấu tạo chung

.
Hình 6: Cấu tạo cần trục bánh xích .
1. bánh xích ;
2. mâm quay ;
3. cabin điều khiển
4. cần
 5. Puly đỉnh cần ;
6. puly đỉnh cần ;
7. cụm puly di dộng ;
8. Giá đỡ chữ A ;
9. đối trọng ;
10. tời thay đổi góc nghiêng cần
11. Tời nâng hạ hàng

B.Nguyên lý làm việc.

Nguyên tắc làm việc của xe cẩu bánh xích là nguyên lý đòn bẩy; tức là
mômen xoắn ở cả hai bên của đường lật ngược giúp cân bằng, được minh họa
giống hình ảnh dưới đây:

 Ma-Tổng số mô-men xoắn chống lật (ổn định mô-men xoắn)

 Mô-men xoắn Mt-Overturning
 Về mặt lý thuyết, khi Ma> Mt, tải trọng nâng lên sẽ không bị lật.

Xe cẩu bánh xích có thể sử dụng để nâng vật nặng mang đến lợi ích cho
các nhà thầu thi công; hiệu quả công việc cao.

Thiết bị được sử dụng cần nâng dạng kiểu cân bằng. Khung gầm cần nâng
nhất quán ở điểm tựa; cho phép xe cẩu nâng những vật có trọng lượng và kích
thước rất lớn nhưng lại tốn rất ít lực.

• Động cơ vận hành sạch sẽ tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về khí
thải.

• Máy có độ ồn thấp: Các biện pháp giảm âm thanh triệt để đáp ứng các
tiêu chuẩn tiếng ồn mới nhất, dẫn đến việc phân loại được xác nhận là máy xây
dựng có độ ồn thấp (105dB (A)).
 • Hoạt động phanh êm ái: Tời được thiết kế mới có lớp lót ly hợp / phanh
không amiăng (không được lắp đặt) giúp loại bỏ ô nhiễm môi trường đồng thời
đảm bảo phanh hoạt động êm ái.

Hình 7: cần trục bánh xích đang cẩu hàng

Nguyên lý hoạt động xe cẩu xích

Cần dài (cần chính) được gắn vào cabin và có thể nâng lên cao. Cáp di
chuyển qua cần và một móc được gắn ở cuối cần để bắt tải; nâng và di chuyển
các loại vật phẩm/ hàng hóa/ vật liệu từ nơi này sang nơi khác. Cần bảo dưỡng
cầu trục thường xuyên để đảm bảo luôn ở trạng thái tốt để sử dụng an
toàn.Ngoài việc kiểm tra và thay nhớt, công việc bảo dưỡng cũng bao gồm việc
kiểm tra thường xuyên để đảm bảo các linh kiện luôn ở trạng thái tốt.Phải có
thiết bị xưởng thích hợp cho công việc bôi trơn và bảo dưỡng.Các quy định và
hướng dẫn trong Sách hướng dẫn vận hành cho Cần trục bánh xích phải được
tuân thủ.Khi được tháo ra trong quá trình bảo trì, các thiết bị an toàn phải được
lắp đặt lại và kiểm tra sau khi hoàn thành công việc bảo trì.Nhiên liệu, chất bôi
trơn và các bộ phận được thay thế phải được xử lý an toàn phù hợp với các quy
định về bảo vệ môi trường

*Thiết bị tiêu chuẩn

Upper structure/Lower structure

Counterweight (ten pieces): 82.2 ton (total weight)
Counterweight (six pieces): 66.6 ton (total weight)
Carbody weight: 20 ton
1,070 mm shoe crawlers
150AH battery
Trans-Lifter
Gantry raising/lowering cylinder (with chain for storage use)
Electric hand throttle grip
Variable boom hoist speed controller
Variable main/aux. hoist speed controller
Swing neutral-free/brake select switch
Side deck (for cab)
Step (equipped on left-side guard)
Step (equipped on crawlers)
Two front working lights

Cab & Control

Totally enclosed, full vision cab with safety glass
Removable upper front window
Fully adjustable, high backed seat with a head-rest and armrests
Intermittent wiper and window washer (roof, front and lower front
window)
Foot pedals for front and rear drum
Four short hand levers for front and rear drum, swing and boom
drum controls

Safety Device
Over-load prevention device (w/ boom lowering slow stop function)
Release prevention key for hook over-hoist prevention device
Release prevention key for boom over-hoist prevention device
Counterweight detection device
LCD Multi-display (shows gauges and warning signs)
Second over-hoist prevention device (boom angle limit stop)
Boom over-hoist auto-stop device (slow stop function)
Hook over-hoist auto-stop device
Boom backstops
Safety lever lock
Propel lever lock
Manual drum safety pawl (main, aux. and boom hoist)
Negative brake in lever neutral-position
Assembly/disassembly mode switch
Twist-type tower jib reset slow stop function
Lamp for swing neutral-free/brake select switch
Swing neutral-free/brake select switch with lock function
Hydraulically safety valve (main, aux., boom hoist and propel)
Signal horn
Swing brake
Swing lock pin (four-position pin-hole lock)
Swing flashers
Swing warning buzzer

* Trang thiết bị tùy chọn

Upper structure/Lower structure

Electric fan
Hydraulic tagline
Fire extinguisher
Foot acceleration pedal
Monitoring camera (backward, front/rear drum, and boom)
Reeving winch
Multi-voice alarm (overload, overhoist)
Auxiliary sheave
Pillow plate for boom self-erection
Pedal for boom hoisting/lowering
Drum turn indicator (front/rear drum)
Level gauge
Service platform (left side)
Hand rail for top of left guard
Overload alarm lamp (choice of the round shape or the square shape)

Cab top guard

Travel kit
Voice alarm for travel and swing
Removable name plate
Rotating light (yellow)
Anemometer with alarm (for tower and crane)
Obstacle light
Cat walk on the boom top
Boom guard (bottom side of upper boom)
Boom nesting device
Name plate on boom
 Rating chart plate (installed on the bottom side of lower boom)
Hand rail on boom top
Tower attachments
Custom color

Hình 8 các kích thước của cần trục bánh xích

1.5. Các biện pháp phòng ngừa

Tai nạn do vận hành cẩu tự hành xảy ra hàng ngày ở khắp nơi trên thế
giới. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tai nạn là do người vận hành thiếu
những kiến thức an toàn về vận hành cẩu. Gia Bảo Minh kính gởi đến quý độc
giả hướng dẫn an toàn khi vận hành cẩu tự hành.
Cẩu trục tự hành là loại cẩu trục được đặt trên ô tô hay máy kéo bánh
xích. Cẩu trục tự hành là loại cẩu trục có thiết bị phát lực là động cơ đốt trong,hệ
thống di chuyển bằng bánh xích hoặc bánh lốp. Cẩu tự hành có tính cơ động rất
cao, có khả năng di chuyển trong phạm vi khá rộng lớn.
Cẩu trục tự hành thường có tay cần nghiêng so với phương ngang khi hoạt
động cẩu lắp. Góc nghiêng tay cần tối đa là 75 độ. Cẩu trục tự hành dùng trọng
lượng của ôtô hay của máy kéo bánh xích làm đối trọng.
- Phân loại
+ Dựa vào hệ thống di chuyển có các loại : cẩu trục bánh xích , cẩu trục
bánh lốp , cẩu bán tải
+ Dựa vào hệ dẫn động có các loại : cẩu trục thủy lực , cẩu trục dẫn động
cơ khí , cẩu trục dẫn động điện.
1. Các mối nguy khi vận hành cẩu:
Xe cẩu va chạm vào các thiết bị điện xung quanh hoặc bị phóng điện cao thế do
vi phạm khoảng cách an toàn hành lang điện

–   Người lao động bị nghiền, kẹp do tiếp xúc với các phần chuyển động của
thiết bị: bánh xích, phần xoay cabin…

–   Tải bị rơi do buộc tải không phù hợp

–   Đứt cáp/ na mí bị gãy/ cơ cấu thắng bị hư…

–   Xe cẩu bị lật

–   Vận hành cẩu trong điều kiện thời tiết không phù hợp như gió lớn/ sấm chớp

–   Buộc tải không cân bằng khiến tải va chạm với máy móc thiết bị/ con người
thậm chí có thể tạo mô men xoắn hoặc lực biên làm gãy cần…

+Các yêu cầu về an toàn

Yêu cầu đối với người tham gia vận hành cẩu Người lái xe cần cẩu phải hội đủ
các điều kiện sau:
– Trong độ tuổi lao động do nhà nước qui định.
– Qua khám tuyển sức khỏe bởi cơ quan y tế.
– Đã được đào tạo nghề nghiệp và được cấp bằng lái xe cần cẩu tương ứng.
Được huấn luyện BHLĐ và có thẻ an toàn kèm theo.
– Nắm vững và thực hiện nghiêm túc luật lệ giao thông.
– Sử dụng đủ và đúng các phương tiện bảo vệ cá nhân được cấp phát theo chế
độ.
Người lái xe cần cẩu và người làm nhiệm vụ móc cẩu phải nắm vững các thông
tin cho nhau bằng tín hiệu qui ước.
 Công nhân móc tải phải thông hiểu TCVN 4244-2005, có kinh nghiệm
trong treo móc, lắp đặt phải biết tính toán, triển khai thực hiện công việc. Công
nhân phải biết đọc và sử dụng biểu đồ tải của cần cẩu, cẩu tải, xe nâng, có khả
năng phân tích đánh giá các mối nguy hiểm trong quá trình làm việc.
Công nhân móc tải phải được đào tạo kĩ thuật móc tải và phải có thẻ an toàn.
* Yêu cầu về kiểm định
Cần cẩu thuộc danh mục các thiết bị…. có yêu cầu về an toàn theo qui
định của Nhà nước phải được đăng kí và xin cấp giấy phép sử dụng theo các thủ
tục hiện hành.
Đơn vị sử dụng chỉ được phép sử dụng những thiết bị nâng có tình trạng
kỹ thuật tốt, đã được đăng kí và có giấy phép sử dụng đang còn thời hạn. Không
được phép sử dụng thiết bị nâng, các bộ phận mang tải chưa qua khám nghiệm
và chưa được cấp giấy phép sử dụng.
Việc kiểm định kỹ thuật thiết bị nâng phải được thực hiện trong những
trường hợp sau:
– Sau khi lắp đặt, trước khi đưa vào sử dụng;
– Sau khi tiến hành cải tạo, sửa chữa lớn;
– Sau khi thiết bị xẩy ra tai nạn, sự cố nghiêm trọng và đã khắc phục xong;
– Hết hạn kiểm định hoặc trước thời hạn theo đề nghị của cơ sở quản lý, sử dụng
thiết bị nâng;
– Theo yêu cầu của cơ quan thanh tra nhà nước về lao động. Các doanh nghiệp,
cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng các thiết bị nâng nêu trên có trách nhiệm phối
hợp với cơ quan kiểm định theo quy định của pháp luật.
+ Trước khi tiến hành công việc
Kiểm tra tình trạng của thiết bị: Kiểm tra cẩn thận các thiết bị an toàn
(thanh chắn, bao che, đèn chiếu sang, thiết bị cảnh báo quá tải) đảm bảo tình
trạng hoạt động bình thường.
Đảm bảo rằng không có dầu hay nhiên liệu bị rò rỉ. Các seal vẫn kín tốt.
Nếu đai ốc hay bulông đã bị lỏng phải siết chặt lại và thay thế các bộ phận bị
mất/thiếu.
 Khi thay thế phải sử dụng các chi tiết dự phòng do nhà sản xuất cung cấp.
Kiểm tra mức nhiên liệu, dầu động cơ, nước làm mát, dầu thuỷ lực và tất cả các
vật tư tiêu hao, bôi trơn. Chỉ những vật tư tiêu hao và bôi trơn đúng tiêu chuẩn
mới được sử dụng.
Đảm bảo rằng các Seal, nắp đậy, ống lót trên tất cả thiết bị phải được lắp
đặt chính xác.
Kiểm tra điều kiện, áp suất khí của các bánh xe và vành xe. Khi khởi động
xe cẩu, các cần điều khiển phải được đưa về vị trí trung gian.
Tất cả các bàn đạp phải sạch và khô ráo. Hãy giữ buồng lái sạch và khô để
chân không bị trượt trên bàn đạp. Điều chỉnh chỗ ngồi và kính chiếu hậu hợp lý.
Quan sát tất cả các cảnh báo và các đèn hiển thị ngay khi khởi động động cơ.
Kiểm tra để tin chắc cáp, xích, móc ở tình trạng hoàn hảo và phù hợp với tải
trọng nâng. Dây xích không có các mắt xích bị xoắn hay bị giãn do quá tải. Cáp
không bị xoắn, bị thắt nút hay bị đứt, sét rỉ làm mất khả năng chịu tải bình
thường. Các móc phải chịu lực bằng nhau (nếu là móc kép), không có vết nứt,
không bị biến dạng, khóa hãm móc hoàn hảo.
Kiểm tra không có tải treo trên móc, các chức năng: nâng, hạ, ra cần, quay
mâm, tang, tốc độ động cơ và các phanh hãm luôn trong điều kiện làm việc tốt.
Khu vực thực hiện công tác nâng hạ phải được lựa chọn phù hợp. Đảm bảo cẩu
có thể làm việc ổn định và không va chạm với thiết bị máy móc …
Phải đảm bảo khoảng cách nhỏ nhất từ thiết bị nâng hoặc tải đến đường dây điện
như sau:
• 1,5m đối với đường dây có điện áp đến 1KV
• 2,0m đối với đường dây có điện áp đến 1-22KV
• 4,0m đối với đường dây có điện áp đến 35-110KV
• 6,0m đối với đường dây có điện áp đến 220KV
• 9,0m đối với đường dây có điện áp đến 500KV
Phải đảm bảo khoảng cách từ phần quay của cần trục đến chướng ngại vật
ít nhất là 1m.
Đậu đỗ xe cẩu càng gần vật nâng càng tốt để có thể nâng và giữ khoảng
cách an toàn.
Sử dụng hàng rào cảnh báo hoặc băng phản quan để đánh dấu vùng nguy
hiểm của xe cẩu

Làm việc với cẩu gắn cần phụ:

Khi nâng cẩu với cần phụ thì nó có gia tốc lớn hơn và dễ rung. Thao tác
phải êm nhẹ và chuẩn xác.

Không ra vào cần khi đang treo vật nâng.

Kiểm tra kỹ chân chống và đối trọng.

Năng suất nâng giảm theo biểu đồ tải.

Không sử dụng cùng lúc 02 móc nâng cho cần chính và cần phụ.

Làm việc với cùng lúc 02 cẩu:

Chỉ được dùng hai hoặc nhiều thiết bị nâng để cùng nâng một tải trong
các trường hợp đặc biệt và phải có giải pháp an toàn được tính toán và duyệt.
Tải phân bố lên mỗi thiết bị nâng không được lớn hơn trọng tải. Trong giải pháp
an toàn phải có sơ đồ buộc móc tải, sơ đồ di chuyển tải và chỉ rõ trình tự thực
hiện các thao tác, yêu cầu về kích thước, vật liệu và công nghệ chế tạo các thiết
bị phụ trợ để móc tải. Phải giao trách nhiệm cho người có kinh nghiệm về công
tác nâng chuyển chỉ huy suốt quá trình nâng chuyển.

1.6 Mô tả chu kỳ

Tất cả các công việc bảo dưỡng được tiến hành không liên tục và khoảng
thời gian là chu kỳ bảo dưỡng được xác định tùy theo tình trạng hoạt động của
cầu trục.

Chu kỳ bảo dưỡng phải tuân theo các khía cạnh sau:

a) Thời gian hoạt động cụ thể (giờ) của các bộ phận chức năng của cần
trục

b) Lịch (ngày, tháng, năm) khi cần trục vận hành và bảo quản
 Trong công tác bảo dưỡng cầu trục, chu kỳ bảo dưỡng thường xác định
theo phương pháp thứ nhất và các hạng mục đặc biệt được xác định theo phương
pháp thứ hai.

Giờ hoạt động của chu kỳ bảo dưỡng đề cập đến giờ hoạt động của động
cơ, có thể đọc được trên màn hình chính của cabin của người vận hành.

Chu kỳ bảo trì có thể được phân loại như sau theo thời gian của khoảng
thời gian.

1.7 Các chỉ tiêu kỹ thuật về hoạt động.

 a. Các mức sản lượng của các máy xúc lật bánhxích:

1.8. Bảo trì hệ thống điện

 1.8.1. Kiểm tra động cơ hàng ngày
Kiểm tra bề ngoài của các bộ phận của động cơ để đảm bảo rằng tất cả các
bộ phận đều nguyên vẹn và hoạt động bình thường.
Các nội dung cần kiểm tra bao gồm:
a) Kiểm tra xem có vết nứt nào trên thanh neo không

Hình 9 : Hình ảnh kiểm các bộ phận cần kiểm tra

1) Thường xuyên kiểm tra xem có vết nứt nào trên thanh neo không;
2) Kiểm tra vết nứt bề mặt nên được tiến hành ít nhất hàng năm, chẳng
hạn như kiểm tra hạt từ tính;
3) Trong trường hợp phát hiện có vết nứt, thanh neo phải được thay thế
kịp thời;
4) Trong trường hợp bất kỳ khung chữ A nào có đường hàn bị nứt, cần
được thay thế kịp thời.
Các hạng mục cần kiểm tra:
a) Kiểm tra xem từng bộ phận của đường ống hút gió có được kết nối
chắc chắn và không bị đứt, rò rỉ hay không.
b) Kiểm tra xem đường nước làm mát tuần hoàn, đường ống dẫn nhiên
liệu và dầu động cơ có bị rò rỉ hay không.
c) Kiểm tra xem các cánh quạt không bị hư hỏng hay không và các cánh
quạt và các bộ phận khác có bị xây xát hay không.
d) Kiểm tra xem thắt lưng có bị mòn hoặc rách hay không và độ căng của
chúng có nằm trong giới hạn bình thường hay không.
e) Kiểm tra xem có nước hoặc vật liệu ở trạng thái "cặn" trong cốc thủy
tinh trong suốt của thiết bị tách dầu-nước hay không.
f) Kiểm tra xem các bu lông (vít) lắp đặt của động cơ và các hệ thống phụ
của nó có được siết chặt và không bị lỏng hay không.
1.8.2. Kiểm tra tình trạng hoạt động của động cơ
Kiểm tra áp kế dầu động cơ, đồng hồ đo nhiệt độ nước, bộ đếm vòng tua
máy và đèn báo lỗi để đảm bảo rằng động cơ hoạt động bình thường.
Các bước kiểm tra:
a) Khởi động động cơ bằng công tắc chìa khóa và chạy không tải trong 3 -
5 phút.
b) Tăng tốc động cơ từ từ để tốc độ quay của động cơ đạt khoảng
1500RPM.
c) Quan sát xem các số đọc trên bộ đếm vòng quay có thay đổi tương ứng
trong quá trình tăng tốc hay không.
d) Đọc các giá trị hiển thị trên áp kế dầu động cơ từ màn hình hiển thị, các
giá trị này không nhỏ hơn 0,5bar trong quá trình chạy không tải và không lớn
hơn 6,5bar ở tốc độ quay danh định. Cần kiểm tra và cũng cần sửa chữa nếu cần
thiết khi các giá trị nằm ngoài phạm vi nêu trên.
e) Khi động cơ hoạt động bình thường trong khoảng 10 phút, các chỉ số
nhiệt độ nước trên bảng thiết bị phải tăng lên; Nếu động cơ đã hoạt động trong
30 phút và nhiệt độ nước vẫn dưới 70 ° C, thì cần phải bảo dưỡng tương ứng.
f) Khi động cơ hoạt động bình thường, nếu đèn báo động cơ không nhấp
nháy là bình thường.
 1.8.3. Kiểm tra bàn xoay
Vị trí kiểm tra chính:
+ Lug kết nối với cần, thanh neo phía sau khung chữ A và khung chữ A
phía trước;
+ Điểm treo đối trọng;
+ Tấm đế nối với vòng quay;
+ Các mối nối của các tấm ván tường bên trái & bên phải và các tấm bìa
trên & dưới;
+ Gia cố các khớp nối của thanh chữ U và các tấm vách trái & phải (tấm
bìa trên và dưới).

Hình 10: Hình Sơ đồ kiểm tra bàn xoay

 Hình 11: Hình Kiểm tra các bộ phận kết cấu bên dưới

1.9:Tình hình cần trục bánh xích ở Việt Nam.

Những năm gần đây,mức độ cơ giới hoá trong lĩnh vực thi công ở nước ta
ngày càng tăng,tính đến năm 1993 tổng số thiết bị cơ giới hoá đã tăng lên tới
40.000 chiếc,bao gồm gần 50 chủng loại khác nhau của khoảng 24 nước sản
xuất. Trong đó bộ giao thông vận tải quản lỷ tên 20%.Do số lượng máy móc quá
nhiều gây khó khăn cho công tác quản lý,khai thác những máy móc thiết bị
thường được nhập từ các nước Đông Âu từ những thập kỉ trước nên tính tối ưu
của bộ công tác và máy cơ sở còn nhiều hạn chế. Hiện nay do điều kiện kinh tế
nước ta còn kém phát triển,việc nhập khẩu hay đầu tư chế tạo máy mới gặp rất
nhiều khó khăn. Vì vậy việc khai thác các thiết bị máy móc đã có và tối ưu hoá
bộ công tác để phù hợp với tình hình sử dụng của nước ta là công việc rất quan
trọng và cần thiết.

Hiện nay cần trục bánh xích ở Việt Nam chủ yếu dùng ở các bến cảng
doanh nghiệp lớn. Một cần trục bánh xích có thể đáp ứng được cho một trạm. Ví
dụ như tại xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng thuộc công ty xây dựng số 6 Hà
Nội có một máy bốc xúc KLD70 dung tích móc 2 tấn phục vụ cho bến cảng và xí
nghiệp lớn. Hiện nay nước ta đang trong công cuộc phát triển cơ sở hạ tầng rất
lớn vì vậy cần trục bánh xích rất quan trọng và cần thiết.
 1.10. Truyền động thuỷ lực tại nước ta hiện nay.
Trên thế giới có rất nhiều hãng chế tạo cẩu bánh xích như: Hãng CAT,
KOBELCO của Nhật Bản, MANTOVIC của Mỹ…   Các hãng này đều là những
hãng chế tạo cẩu bánh xích nổi tiếng trên thị trường thế giới vì trong các sản
phẩm của họ đều ứng dụng các thành tựu khoa học tiên tiến nhất: hệ thống
truyền động nâng hạ chính, phụ được khép kín từ động cơ qua hộp số dạng hành
tinh có kết cấu nhỏ gọn, hiệu suất truyền động cao, tạo tỷ số truyền lớn và truyền
lực sang tang cáp đều từ các phía, giảm tải trọng tập trung lên các vòng bi trên
gối đỡ tang, nhờ tính ưu việt của hộp số hành tinh này nên giảm được kích thước
khuôn khổ của bộ truyền và giảm được trọng lượng bản thân thiết bị. Hệ thống
di chuyển cẩu bánh xích cũng dùng hộp số hành tinh với các bánh chủ động và
bị động, bánh tì, … hệ thống di chuyển xích có ưu điểm là cẩu có thể di chuyển
ở địa hình có nền đất yếu. Mặt khác, hệ thống điều khiển cẩu bánh xích là thuỷ
lực + điện với mức độ tự động hoá cao, với các thiết bị an toàn chuyên dụng,
nên rất an toàn cho quá trình vận hành, sử dụng. Tóm lại, với kết cấu gọn nhẹ
của khung, hệ thống truyền động và hệ thống di chuyển gọn nên tự trọng của xe
nhẹ nhàng, hiệu suất truyền động tăng, dẫn đến giảm được công suất các loại
động cơ truyền động. Công nghệ chế tạo thiết bị của các hãng trên là tiên tiến,
chất lượng sản phẩm tốt, tuy nhiên giá thành cũng rất cao.
Hiện tại, trong nước chưa có đơn vị nào chế tạo cẩu bánh xích, cho nên,
toàn bộ cẩu bánh xích được sử dụng tại Việt nam dều phải nhập khẩu 100% từ
nước ngoài thậm chí nhiều đơn vị còn phải nhập khẩu các loại cẩu đã hết khấu
hao của nước ngoài để tạm sử dụng nên đã gây ra tác động xấu đến môi trường
và sự phát triển của ngành cơ khí nước nhà. Xuất phát từ thực tế đó, Xí nghiệp
cơ khí Quang Trung Ninh Bình (CKQT) đã thực hiện thành công đề tài cấp Nhà
nước “Nghiên cứu tính toán thiết kế, chế tạo cẩu bánh xích 100 tấn” thuộc
Chương trình KC.05/06-10 trên cơ sở thiết bị và vật tư có sẵn trong nước.
 Hình 12: xe cần trục bánh xích
Crawler
Crane Luffing
Tower
Heavy-duty Light- Long
duty
Max. lifting capacity ton x m 200 x 4.5 150 x 37.5 x 25 x
6.0 14.4 14.0
Boom (Tower) length m 15.2 to 73.2 18.3 to 76.2 70.1 to 88.4 36.6 to 58.0
Tower jib length m - 27.4 to 48.8
Max. tower length + jib length 58.0 to 48.8
Line speed
Main hoist m/min 110 to 3 (first layer)
Aux. hoist m/min 110 to 3 (first layer)
Tower jib hoist m/min - 30 to
3
Boom (Tower) hoist m/min 52 to 2 (first layer)
Swing speed min (rpm)
-1
2.1 (2.1)
Travel speed km/h 1.1/0.7
Operating weight ton 1 162.0 169.0 175.0
97.0
Ground pressure kPa (kg/cm2) 110 (1.12) 90 94 97
(0.92) (0.96) (0.99)
Rated line pull kN (kg) 132 (13,500) - Permissible/245 (25,000) - Allowable -
Power plant

31
 Model Mitsubishi 6D24-
TCE1
Rated power kW/min-1 220/2,000
(PS/rpm) (300/2,000)

32