Deficyty i dysfunkcje w porozumiewaniu się – zarówno werbalnym, jak i

niewerbalnym:
 nie gaworzy, nie wskazuje, nie wykonuje świadomych gestów po
pierwszym roku życia,
 nie mówi ani jednego słowa w wieku 16 miesięcy,
 nie składa słów w pary w wieku 2 lat,
 brak reakcji na własne imię, niewykonywanie poleceń,
 niewskazywanie przedmiotów na polecenie (wydaje się, że dziecko
jest głuche),
 niewskazywanie obrazków w książeczkach,
 dziecko nie lubi gdy ktoś mu czyta, zamyka książeczkę lub usta
czytającego,
 branie ręki dorosłego by coś nią pokazać – dziecko nie posługuje
się własnym palcem.

Nieprawidłowości w rozwoju społecznym, zwłaszcza w zdolności do

uczestniczenia w naprzemiennych interakcjach społecznych:
 ignorowanie ludzi, dziecko bierze rękę rodzica by coś mu podać,
wchodzi po mamie by coś zdobyć, nie traktuje jej jak osoby z którą
można wejść w interakcje,
 nieinteresowanie się innymi dziećmi, preferowanie samotnych
zabaw,
 niewyciąganie rąk do ludzi,
 nieuśmiechanie się, nieodwzajemnianie uśmiechu, bądź
wybuchanie śmiechem nieadekwatnie do sytuacji,
 dziecko z autyzmem nie lubi bawić się w chowanego lub w „A ku-
ku”,”kosi-kosi” ,
 brak naśladowania – nie naśladuje ruchów ciała, odgłosów,
 brak kontaktu wzrokowego bądź ten kontakt jest krótki i wymuszony;
 bierność – siedzi spokojnie, nie domaga się uwagi,
 nieposzukiwanie pocieszenia i nieoferowanie go innym – brak
empatii, np. gdy dziecko się uderzy lub przestraszy nie przychodzi
by się pożalić,
 nieposzukiwanie kontaktu z innymi osobami w celu dzielenia emocji
– dziecko z autyzmem nie pokazuje, że coś go interesuje, że coś
mu się podoba,
 małe zainteresowanie kontaktem fizycznym z innymi osobami –
dziecko nie lubi się przytulać, a gdy jest brane na ręce wygina się i
sztywnieje,
 brak zabaw „na niby” – już 18 miesięczne dziecko powinno kłaść
lale spać, dać jej jeść, pić z kubeczka, udawać, że rozmawia przez
telefon.

Obecność sztywnych wzorców zachowania, aktywności i zainteresowań:

 niewłaściwy sposób wykorzystywania przedmiotów, nietypowa
zabawa niezgodna z przeznaczeniem zabawki, np. bawi się
samochodzikiem wpatrując się w jego koła lub odwraca samochód i
rusza kołami – może to trwać bardzo długo-kilka godzin,
  przybieranie nietypowych póz,
 noszenie przedmiotów bez których nie wyobraża sobie życia,
 silna potrzeba identyczności w otoczeniu (zawsze wybiera tą samą
drogę, wszystko musi stać w określonym miejscu i nie można tego
przestawić, nie lubi zmian w rozkładzie dnia).

 Zaburzenia związane z przetwarzaniem bodźców sensorycznych:

 niezwykłe zainteresowania wzrokowe – lubi oglądać tv z bliska,
wpatruje się w słońce, żarówki lub lustra, wertuje książeczki nie
oglądając obrazków, mruży oczy, wpatruje się w pyłki, cienie,
światło padające na ziemię, macha rączkami przed oczami, kiwa
się, kręci w kółko, wpatruje w jeden punkt lub wirujące przedmioty,
 nietypowe reakcje na dźwięki – boi się odkurzacza, suszarki do
włosów, wiertarki czy innych urządzeń,zatyka i odkrywa uszy, lubi
zabawki dźwiękowe i bawi się nimi cały czas,
 brak reakcji na ból, zimno lub gorąco,
 nietypowa reakcja na dotyk: nie lubi być głaskane, przytulane lub
uwielbia się mocno przytulać, wciskać w ciasne przestrzenie, być
ugniatane poduszkami. Nie lubi obcinać paznokci, smarowania
twarzy kremem, mycia głowy, nie lubi nosić ubrań – rozbiera się,
chodzi na palcach lub pociera dłońmi lub stopami o powierzchnie
specyficznej fakturze,
 zachowania autoagresywne – dziecko może się gryźć, szczypać,
wyrywać włosy, wkładać palce do oczu,
 nietypowa reakcja na zapachy, nadwrażliwość smakowa – wybiera
tylko niektóre potrawy, wącha rzeczy które mają intensywny
zapach,jada rzeczy niejadalne, często trzyma coś w buzi lub
obwąchuje, gryzie ubrania.

PODSUMOWANIE
 nie reagowanie na własne imię,
 izolowanie się od otoczenia,
 brak chęci do zabaw z innymi dziećmi,
 brak twórczości podczas zabawy,
 wrażenie, że dziecko woli kontakt z przedmiotami niż z ludźmi,
 unikanie kontaktu wzrokowego lub jego szybkie przerywanie,
 wrażenie, iż nasze dziecko raczej patrzy „przez osobę” niż na nią,
 brak mowy lub używanie słów pozbawionych znaczenia, np. itititi, tirli
tirli,
 powtarzanie wyrazów, a więc już wcześniej wspominane tzw.
echolalia,
 dziwne, niepokojące zachowania takie jak: wprawianie w ruch
obrotowy przedmiotów, kręcenie się w kółko, bądź kiwanie czy
huśtanie,
 brak spontanicznego poruszania się,
 chodzenie na palcach,
 układanie przedmiotów w rzędy w zabawie,
 bardzo mało rozbudowane zabawy jak na wiek dziecka,
 trudność w pokazywaniu części ciała na polecenie,
 bardzo ruchliwe dziecko nie mogące skupić się na niczym dłużej,
 brak poczucia strachu przed spadnięciem z wysokości,
 machanie przed oczami palcami lub innymi przedmiotami
 okazywanie sprzeciwu w stosunku do jakimkolwiek zmian w rutynie,
 nadwrażliwość na dotyk, dźwięk, smak czy zapach,
 brak reakcji na ból lub podwyższony poziom odczuwania bólu,
 mechaniczne oglądanie książeczek, nie zwracanie uwagi na obrazki
a jedynie przewracanie kartek
 dziecko jest bardzo ruchliwe, nie może się skupić się na niczym
dłużej
 wybiórcze jedzenie, nietolerowanie stałych pokarmów, niechęć prze
jedzeniem owoców czy warzyw
 wspinanie się po przedmiotach, chodzenie maniakalne po schodach
 niechęć do przytulania się,
 szczególne przywiązanie do jednej rzeczy, zabawki,
 sprawianie wrażenia głuchego albo niedosłyszącego,
 specyficzne reagowanie na pewne rodzaje bodźców, np. na
określone dźwięki,
 odnosimy wrażenie, że nasze dziecko zna przeznaczenie zabawek,
ale nie wie, co z nimi robić – czasami układa je w określonej
kolejności (na przykład wrzuca klocki do pudełka zawsze w tym
samym porządku, kolorami, kształtami, wielkością itp., idąc zostawia
„ślad” w postaci porozkładanych zabawek,
 brak umiejętności pokazywania palcem tego czego chce, jeśli
czegoś potrzebuje, to najczęściej ciągnie za rękę dorosłego,
 Ocieranie się o przedmioty, chowanie się w ciasnych ”schowkach”.