„Nie wyglądasz jak autysta”

Atypowo Autystyczny
Profil osób autystycznych na podstawie prezentacji Axia ASD Post-
Diagnostic Support Group, Sarah Hendrickx

https://www.youtube.com/watch?v=whpu2JyxMKQ&t=516s

• By otrzymać diagnozę należy spełniać następujące kryteria:

- różnice w komunikacji i kontaktach społecznych
- różnice w elastyczności, logice i funkcjach poznawczych
- różnice w odbieraniu bodźców sensorycznych

• Te różnice mogą się prezentować w inny sposób niż w stereotypowym/ tradycyjnym

rozumieniu autyzmu
• Często cechy autystyczne znajdują się na skraju ogólnej charakterystyki (za bardzo, za
mało), „Zachowania typowe” zazwyczaj mieszą się pomiędzy.
•

0 - profil bardziej „tradycyjny” 1 - „nowsze” rozumienie autyzmu

Wiele osób prezentuje profil mieszany 0 i 1

Komunikacja
0 1
• brak lub opóźniona komunikacja
werbalna
• unikanie kontaktu wzrokowego
• brak zrozumienia lub brak obserwacji
mimiki, mowy ciała
• cichy/a
• podaje mało szczegółów
• jednowyrazowe odpowiedzi
• trzyma się z dala od innych ludzi
• wczesna, zaawansowana komunikacja
werbalna
• ciągły kontakt wzrokowy
• nadmiernie wyczulony/a na mimikę,
mowę ciała
• bardzo dużo mówi
• podaje dużo szczegółów
• prowadzi długie monologi
• staje za blisko
 Interakcje społeczne
0 1
• nie pragnie mieć przyjaciół
• nieświadomy/a swoich zachowań
społecznych
• nie wprowadza modyfikacji zachowań
• odmawia zaproszeń
Seksualność i związki
0 1
• Aseksualny/a – nie pragnie być w relacji
z kimś
• brak lub późne kontakty seksualne/
zbliżenia
• brak lub mała ilość partnerów
• nie inicjuje kontaktów
• rozdziela seks i intymność
• trudność w odniesieniu się do
emocjonalnych potrzeb innych
• może łatwo zakończyć relacje bez żalu
Funkcjonalna Wyobraźnia abstrakcyjna
0 1
• zabawa
- ustawianie przedmiotów w rzędzie
- organizowanie
• brak wyobraźni
- nie podejmuje decyzji
- nie inicjuje, nie generuje pomysłów
- szczególnie przy udziale innych ludzi
- mniej decyzji = mniej pomyłek
- zbyt dużo zmiennych = paraliż
• małe, bezpieczne życie
• nowy pomysł = „po co?”
• nie wyobraża sobie ryzyka, więc lepiej
nie podejmować działania
• desperacko pragnie mieć przyjaciół
• nadmiernie wyczulony/a na punkcie
swoich zachowań społecznych
• wprowadza wiele modyfikacji zachowań
• zgadza się na spotkania a potem
odwołuje w ostatniej chwili
• duże pragnienie bycia w relacji
• wczesne kontakty
• wielu partnerów
• naiwny/a – podatny/a na wykorzystanie
• postrzega kontakt seksualny jako dowód
atrakcyjności
• partner może być szczególnym
zainteresowaniem (special interest) –
stalking (rzadko)
• ma trudności z zakończeniem relacji
• zabawa
- fantastyczne, wyobrażone światy
- trudność w odróżnieniu rzeczywistości
od fantazji
• wyobraża sobie wszystko
- wszystko jest możliwe
- przytłoczenie ilością możliwości
- nie potrafi precyzyjnie określić
własnych ograniczeń i zagrożeń
- podejmuje wiele aktywności
- odnosi wiele porażek
• chaotyczne, przerażające życie
• nowy pomysł = „dlaczego nie?”
• nie wyobraża sobie ryzyka wiec działa
 Rutyny i zainteresowania
0 1
• przedmioty • ludzie
• fakty • zwierzęta
• zagadnienia techniczne • ja
• sztuka/ rzemiosło/ twórczość
• rozumienie świata
• bardzo uporządkowany/a, pedantyczny/a • bałaganiarz/ara
• minimalistyczne urządzenie swojej • zbieracz/ka
przestrzeni
• bardzo zorganizowany harmonogram • brak organizacji, chaotyczny/a
życia
• unika zmian za wszelką cenę • poszukuje zmian na własnych warunkach
• nie ma problemu z wyrażaniem niezgody • ma trudność z mówieniem Nie
na zmianę – odruchy samozachowawcze
w pierwszej kolejności

Edukacja / Zatrudnienie
0 1
• Jedna lub niewiele prac/kursów/studiów
• „Po co szukać nowej pracy skoro jeszcze
toleruję tę którą mam?”
• nie ma koncepcji „kariery”
- to wymaga wyobraźni abstrakcyjnej
- chce robić tą samą rzecz którą lubi
robić
• Unikanie zmian za wszelką cenę
- nie może wyobrazić sobie nowej
sytuacji
• liczne prace/kursy/studia
• „Mogę to robić” (widocznie nie mogę)
- niefunkcjonalna wyobraźnia
abstrakcyjna
-zdeterminowana/y
- powtarzające się niepowodzenia z
pracą
- stres i problemy ze zdrowiem
psychicznym

Sensoryka
• większość osób autystycznych zarówno unika jak i szuka bodźców sensorycznych
• niektóre osoby mają zarówno nadwrażliwość jak i obniżoną wrażliwość na bodźce
• nadwrażliwość (hyper sensitive) = silniej odbiera bodźce niż typowa osoba = ma tendencje
do unikania/ posiada dużą wrażliwość
• obniżona wrażliwość (hypo sensitive) = słabiej odbiera bodźce niż typowa osoba = ma
tendencje do szukania bodźców

Na przykład:
• dźwięki - nie lubi fajerwerków, zauważa bardzo ciche dźwięki, silnie odczuwa muzykę
• światło – nie toleruje jasnego światła, szuka ciemności, lubi światełka choinkowe
• zapachy – uwielbia świece zapachowe, ma odruch wymiotny przy brzydkich zapachach,
wyczuwa gaz z daleka
• smak – identyfikuje wszystkie przyprawy w daniu, je tylko nieprzyprawione potrawy, tylko
pikantne dania, zauważa że skład produktu się zmienił