СОУ “КОСТА СУСИНОВ” РАДОВИШ

Проектна задача

На тема:
ИНТЕРНАЛИЗАЦИЈА НА ЕКСПЕРНИТЕ ТРОШОЦИ

Ментор: Изработила:
Христина Коцева Ебру Ибраим
2023
 СОДРЖИНА

Екстерни ефекти и нивните својства…………..2

Негативниот екстерен ефект……………………..3,4
Интернализација на екстерните трошоци……5,6,7,8
Заклучок…………………………………………….………….9
Користена литература………………………………….10
 Екстерни ефекти и нивните својства

Екстерни ефекти; Тоа е концепт што се појавува кога одлуката

донесена од една економска единица за зголемување на
сопствената корисност директно или индиректно влијае на
резултатите од одлуката донесена од друга економска
единица која нема органски врски.
• тие се јавуваат во процесот на производство или
потрошувачка.
• Тие можат да бидат негативни и позитивни.
• Тие предизвикуваат влошување на ефикасноста во
распределбата на ресурсите.
• Тие не можат да се ценат или да се пласираат на пазарот.
• Бидејќи тие не можат да се ценат, придобивките и
трошоците што ги испуштаат се непазарни.
• Критична забелешка: Кај екстерналиите ,која не е вклучено
придобивките и трошоците која се шираат на други, се јаува
неефикасност во распределбата на ресурсите во
производствените области кои емитуваат екстерналност,

2
Негативниот екстерен ефект
Негативниот екстерен ефект. Тој уште се нарекува: негативна
екстерналија (negative externality), екстерна дисекономија
( external diseconomy) и екстерен трошок (external cost).
Екстерен трошок се јавува кога активноста на еден
економски субјект има негативно влијане врз благосостојбата
на друг еконосмки субјект. Негативните екстерналии, се
трошоци за трети страни, освен купувачите и продавачите на
доброто, кои не се рефлектираат во пазарната цена.Прв пат е
употребен пд стана на K.Wıcksel.

Други потенцијални примери на негативни екстернаки

вклучуваат издувни гасови од автомобилите, сосед кој слуша
екстремно гласна музика, авиони со низок лет на
аеродромите во близина на центарот на градот, чад од
цигари во затворен простор, возење во пијана состојба и
контаминација на подземните води со токсичен хемиски
отпад. (Ekelund and Tollison, 1991: 507).

Според Samuelson, најголемата од постојните негативни

ектернали е штетата предизвикана од подготовката на
нуклеарни бомби на една земја (Samuelson, 1964: 466).
Scitovsky ги анализирал негативните екстерналии на четири
различни начини. Тоа се „вознемирувачки
екстернали“(nuisance extrrnalities) кои често се гледаат меѓу
соседите; “екстерналии на понудата (supply externalities)” “
кои произлегуваат од фиксната вкупна залиха на понудата;
„екстерналии на животната средина (environmental
externalities)“ предизвикани од класичното загадување на
животната средина; користење на имот од дополнително
лице или намалување на корисноста на другите корисници
3
при дополнителна употреба на лице или што се јавува во
форма на исклучување на друг корисник. (Scitovsky, 1971:
274- 281).
Видови на негативни екстерналии:
• Да се прикачи негативна екстерналија на една производна
активност во друга производна активност: Оштетувањето на
земјоделското производство на полињата во близина на
фабрика за цемент е пример за овој тип на негативна
екстерналност.
• Да се прикачи негативна екстерналија на една производна
активност во потрошувачката активност: Таква штета прави
фабрика која го загадува езерото со отпадот што го остава, на
оние кои сакаат да пливаат во езерото.
• Да се прикачи негативна екстерналија на една
потрошувачката активност во друга потрошувачка активност:
На пример, оние кои согоруваат јаглен за греење им
оневозможуваат на луѓето што живеат во тој град да дишат
почист воздух.
• Да се прикачи негативна екстерналија на една
потрошувачката активност во друга производна дејност: Како
пример можеме да дадеме, пловењето со брод во езеро
негативно влијае на активноста на рибарите.

4
Интернализација на екстерните трошоци
 Најефективното јавно решение за загадувањето на
животната средина што предизвикува екстерни трошоци е во
суштина ќе биде прекин на активноста што ја создава
екстерналноста. Така, екстерниот трошок на таа активност
создавањето ќе биде спречен. Сепак, запирање на сите
активности кои создаваат негативни екстерналии,денес, кога
стоката може да се произведува на начин што предизвикува
помалку или повеќе загадување на животната средина,
економско бидејќи целосно ќе ги прекине активностите,
јавните власти ќе ја користат оваа превенција само во случај
проблеми која за итна средина. Затоа, е неопходно
надворешните трошоци на јавната власт токму
имплементацијата на една од алтернативните алатки на
политиката за животна средина ќе обезбеди нејзина
интернализација. Во овој поглед, пред сè, интернализацијата
на екстерни трошоци ќе се решава со помош на обликот на
материјата.
Можеме да ја објасниме интернализацијата на екстерните
трошоци со помош на едноставен облик. Во долниот облик се
зема пазар на стоки чие производство или потрошувачка
предизвикува екстерн трошоци. За да се олесни
објаснувањето, се наведува дека на овој пазар преовладуваат
услови за фиксни трошоци. Со други зборови,се
претпоставува маргиналниот трошок е еднаков на
просечниот трошок. Исто така, се претпоставува дека
маргиналните екстерни трошоци се зголемуваат како што се
зголемува производството. Ако се земат предвид само
приватните трошоци, односно да се игнорираат екстерните
трошоци, кривата на понудата и побарувачката се сечат во
точката Б, количината на произведена и потрошена стока Q1.
ќе биде (OQ1). 5
 Слика 1: Интернализација на екстерните трошоци

Меѓутоа, за да видиме колку всушност чини производството,

ќе треба да дојдеме до социјалните трошоци со додавање на
екстерни трошок на трошоците на производителите. Затоа,
неопходно е да се додаде маргинален надворешен трошок на
маргиналниот трошок (mm или специфичен трошок) на секое
ниво на производство. Така, точката А, каде што се
вкрстуваат кривата на побарувачка и новата крива на понуда,
која ги вклучува маргиналните екстерни трошоци, ќе
обезбеди ефикасно ниво на производство на стоки. Така, со
оглед на надворешните трошоци, новото ниво на
производство е на Q2, што е пониско од Q1 ќе се случи.
(OQ2)
Секако, интернализацијата на екстерналноста на јавната
власт како резултат на тоа, тој има различни интервентни
алатки како што се даноците, со една од овие алатки
теоретски. Прирподно, треба да наведеме дека може да
овозможи да се достигне Q2 точката.

6
 Една од алатките на политиката за животна средина што се
користи за интернализирање на екстерните трошоци е
приватна тоа е еколошки данок регулиран како данок на
потрошувачка.Сепак, како што е дискутирано,бидејќи само
една технологија не се користи во производството на ниедно
добро, производство на стока како резултат на тоа,
количината на отпад што се ослободува во животната
средина се покажува разлики од производител до
производител.
Затоа, за да може еколошкиот данок, кој е регулиран како
посебен данок на потрошувачка, да ги интернализира
екстерни трошоци и да обезбеди ефикасна распределба на
ресурсите, потребно е да се прифати дека производителите на
одредено добро произведуваат со единствена технологија,
т.е. , потребо е да се направи анализа со претпоставка фиксна
технологија. Во спротивно, ќе биде неопходно да се наплаќа
еколошка такса врз основа на отпад. Даноците за отпад, од
друга страна ќе бидат дискутирани и анализирани во
различни делови од вториот дел, каде што почнуваме да
вклучуваме политиката за животната средина.(Coase,pp 1910-
2013)
Пример за интернализација на ексерните трошоци: За
негативните ефекти предизвикани од загадувањето на
животната средина, изразени како негативно надворешно,
теоремата на Коуз наведува дека луѓето погодени од
екстерни трошоци како хемиски отпад или загадување со
бучава произведено од бизнис може да му понудат пари на
тој бизнис за да го намали или контролира отпадот. Така,
загадувачкиот отпад сега ќе се трансформира во средства
што создаваат вредност за бизнисот. Сопственикот на
бизнисот ќе почне да бара начини да го намали својот отпад
за да ја искористи понудата во готовина.
7
 На пример, може да произведе почисто без да ја загадува
животната средина со користење на хемиски метод или да
воспостави речистителна станица за да се ослободи од
загадувачите.
Во овој метод, мноштвото на договорните страни и високата
цена на преговорите потребни за интернализација на
екстерни ефекти ќе го комплицираат овој пристап. Може да
даде позитивни резултати во смисла на интернализирање на
екстерналноста што ќе се појави во случаи кога бројот на
страни во договорот е мал, а цената на договорите е мала. Во
овој случај, методот може да се прифати како остварлив
метод.

8
 ЗАКЛУЧОК
Може да се заклучи дека негативната екстерналност е
огромен синџир на дејства и влијанија врз трошоците.
Негативните екстерналии, се трошоци за трети страни, освен
купувачите и продавачите на доброто, кои не се
рефлектираат во пазарната цена.
Најефективното јавно решение за загадувањето на животната
средина што предизвикува надворешни трошоци е во
суштина ќе биде прекин на активноста што ја создава
екстерналноста. Така, надворешниот трошок на таа активност
создавањето ќе биде спречен. Сепак, запирање на сите
активности кои создаваат негативни екстерналии,Денес, кога
стоката може да се произведува на начин што предизвикува
помалку или повеќе загадување на животната средина,
економско бидејќи целосно ќе ги прекине активностите,
јавните власти ќе ја користат оваа превенција само во случај
проблеми која за итна средина. Затоа, е неопходно
надворешните трошоци на јавната власт токму
имплементацијата на една од алтернативните алатки на
политиката за животна средина ќе обезбеди нејзина
интернализација. Во овој поглед, пред сè, интернализацијата
на екстерни трошоци ќе се решава со помош на обликот на
материјата.
Интернализација на екстерните трошоци можеме да
искажеме со пример: доколку загубата на благосостојбата на
економскиот субјект кој претрпел штетата е надоместена од
страна на оној што ја предизвикал (или од страна на друга
институција,на пример државата), тогаш може да се каже
дека негативната екстерналија е интернализирана. Значи во
ваков случај штетата е надоместена.

9
 Користена Литература
•http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/iktisat_ao/cevreekonomisi.pdf?
fbclid=IwAR0TLcPOQGlDT0t7a7aLGMihqHeQGzmpmNkE22-
YZCSkSouu5nO9r46jV5w#page50

• http://www.cihanyuksel.org/makale_2010_1.pdf

•https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/383458

•http://libratez.cu.edu.tr/tezler/6048.pdf?fbclid=IwAR3lljJzumLVQSWK9YrWblp-
1vxRETxFCjWnq2ZQgFA2UFg5Q6qz8B0BF2I

•https://prezi.com/nbig5i_9uwdz/dissallik/
10