FILIPINO 2 Mga Mabuting Epekto
1. Mabilis na magkakaunawaan ang mga
QUIZ REVIEWER
YUNIT 1 – PART 2
FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN AT / NG
PANANALIKSIK
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
Panahon ng Katutubo
1. Teorya ng Pandarayuhan - kilala rin ang teoryang
ito sa taguring wave migration theory na
pinasikat ni Dr. Henry Otley Beyer, isang
Amerikanong antropologo noong 1916.
2. Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano– isa sa pinakabagong teorya
tungkol sa pinagmulan ng lahing Pilipino ay ang
Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano.
Panahon ng Espanyol
Pagkatapos ng mga katutubo, ang mga
Kastila naman ang nadayuhan sa Pilipinas. Layunin nilang
ikintal sa isip at puso ng mga katutubo ang Kristiyanismo.
Ayon sa mga Espanyol, nasa kalagayang ”barbariko, di
sibilisado at pagano” ang mga katutubo noon kung kaya’t
dapat lamang nilang gawing sibilisado ang mga ito sa
pamamagitan ng kanilang pananampalataya.
Panahon ng Rebolusyong Pilipino
Matapos ang mahigit na tatlong daang taong
pananahimik dahil sa pananakop ng mga Espanyol,
namulat ang mga mamamayan sa kaapihang kanilang
dinaranas. Sa panahong ito, maraming Pilipino ang
naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
❖ Isa sa mga umiiral na wika sa bansa ang dapat
maging batayan ng ating wikang pambansa
❖ Tumutugma sa mga pamantayan sa pagpili natin
ang wikang Tagalog
❖ Noong 1959, ang Tagalog ay pinalitan ng tawag
na Pilipino.
❖ Sa Saligang Batas ng 1973, ito’y kikilalaning
Filipino.
BAKIT FILIPINO ANG WIKA NG BAYAN?
Konstitusyon 1987
Hinggil sa pagiging pangunahing wikang panturo
ng wikang pambansa na kayang-kayang ipatupad nang
hakbang-hakbang.
Halimbawa:
Bahasa Indonesia,
Bahasa Melayu
mamamayan at mas mabilis at mas malinaw rin
na magkakapalitan ng Ideya.
2. Mas magiging mabilis din ang implementasyon
ng mga planong mapagkakasunduan.
3. Naiintindihan ng mga Pilipino ang mga
programang primetime na popular sa buong
bansa.
Maisasakatuparan lamang natin ito kung:
1. Kapag dumating na ang panahon na lahat ng mga
panukalang batas sa kongreso at senado, lahat ng
desisyon sa korte suprema at lahat ng
dokumento at talakayan ng mga gobyerno ay
nasa wikang pambansa.
2. Kapag naabot na ang panahon na iyon tiyak na
lalong lalakas ang kapangyarihang politikal ng
mga mamayan.
3. Mas makakasali na ang mga ordinaryong
mamamayan sa proseso ng pagbabalangkas ng
mga batas at patakaran ng gobyerno, gayun sa
iba pang mga proseso kaugnay sa paggana ng
isang demokratikong sistemang gaya ng
estruktura ng gobyerno sa ating bansa.
Samakatuwid........
malinaw na ang Filipinasyon ng mga transaksyon
ng gobyerno ay tiyak na magpapalakas sa
kapangyarihang politikal ng mga ordinaryong
mamamayan.
Kaugnay nito Ayon kay Constantino (2015)
Ang wikang Filipino ay wikang makapagpapalaya.
Ito ang magiging Wika ng Tunay na Filipino Wikang lilikha
at huhubog ng mga Pilipinong may tiwala sa sariling
kakayahan, Wikang makapagpapaunlad sa sariling
paraan ng pag-iisip, hindi gaya ng wikang dayuhan na
kapag ipinilit at binigyang prayoridad ay nagiging sagabal
sa pag-iisip kayat ang pag-iisip ay nababansot o nababaog
at magbubunga naman ng kulturang bansot.
Hangad ni Constantino na pukawin ang
“malikhain” , mapanuri at mapagbuod na kaisipan ng
mga Pilipino, alinsunod sa karanasan ng Hapon, taiwan,
South Korea, at iba pang bansang umunlad nang husto sa
pamamagitan ng paggamit ng wikang sarili sa edukasyon
at iba pang larangan.
Paliwanag ni Gimenez Maceda (1997)
Ang Wikang Pambasa ang wikang higit na
makapagbibigay-tinig at kapangyarihan sa mga tagawalis,
drayber, tindero at tindera, at iba ordinaryong
mamamayan ng bansa na gumagamit nito.
BAKIT ITO BINIBIGYAN DIIN NI CONSTANTINO?

Makabayang Edukasyon
1. Ang Pag-aaral ng sariling wika at panitikan
sapagkat ang wikang sarili ang magbibigay- daan
sa edukasyong nakatuon sa paglutas ng
problema ng bansa.
2. Tulay sa malapit na ugnayan at
pakikipagtulungan ng mga guro, estudyante,
mananaliksik at intelekwal sa pagsususri at
pagpapabuti ng mga komunidad ng mga
Ordinaryong Pilipino.
3. Sa pamamagitan ng sistema ng edukasyon
nakasentro sa paghuhubog ng mga
mamamayanng may mataas na antas ng
kasanayan na makapag-aambag sa pambansang
kanluran.
4. Matitiyak ang magandang kinabukasan ng bansa.

5. Nagsisimula din ang pagpapahalaga sa sariling

wika at kultura, at sa pag-aaral ng ating sariling
kasaysayan, ng mga suliranin sa ating Lipunan.

Limang Hakbang sa Ikauunland ng Pananaliksik ayon

kay San Juan (2017)
1. Magpansinan muna tayo bago magpapansin sa
iba.
2. Magbuo ng pambansang arkibo ng mga
pananaliksik gaya ng narcis.nl ng Netherlands at
diva-portal.org ng Sweden.
3. Magdevelop ng katiwa-tiwalang translation
software na libreng magagamit para sa mga mass
translation projects.
4. Bigyang prayoridad ang Filipinisasyon ng lalong
mataas na edukasyon at ng mga programang
gradwado.
5. Atasan ang lahat ng unibersidad na magtayo ng
Departamento ng Filipino at/o Araling Pilipinas.
YUNIT 2
Rebyu sa mga Batayang Kaalaman sa Pananaliksik

Mga Layunin:
1. Maisagawa at mapaunlad ang mga batayang
kaalaman sa pananaliksik.
2. Makapagbasa at makapagpabuod ng
impormasyon, estadistika, datos at iba pa, mula
sa mga babasahing nakasulat sa Filipino sa Iba’t-
ibang larangan.
3. Makapagpahayag ng mga makabuluhang
kaisipan sa pamamagitan ng tradisyonal at
modernong midyang akma sa konstektong
Pilipino.
4. Malinang ang Filipino bilang daluyan ng
inter/multidisiplinaring diskurso at pananaliksik
na nakaugat sa mga realidad ng lipunang Pilipino.

Mga Batayang kaalaman sa Pananaliksik

Ayon kay Sanchez (1998), ito ay puspusang pagtuklas at

paghahanap ng hindi pa natin nalalaman.

Pananaliksik ang pangkalahatang tawag sa mga

kaparaanang tumutukoy sa proseso ng pagsagot ng mga
makabuluhang tanong na maaaring humantong sa
pagkatuklas ng bagong kaalaman sa lahat ng bagay, mula
sa ating materyal na realidad hanggang sa mga
pilosopikong tanong tungkol sa ating pag-iral. May apat
itong bahagi:
1. Ang pagbuo ng makabuluhang tanong;
2. Ang paghahanap ng mga pamamaraan upang
masagot ang tanong;
3. Ang pagsusuri ng nalikom na datos batay sa
idinisenyong pamamaraan; at
4. Ang pagharap ng kasagutan sa orihinal na tanong Layunin ng Pananaliksik
sa madla. 1. Napapabuti ang Pamumuhay

Mga Kasanayan sa Pananaliksik PAGPILI NG PAKSA NG PANANALIKSIK

Maka-Pilipinong Pananaliksik
Inisa-isa ni Sicat-De Laza (2016) ang sumusunod na
katangian ng maka-Pilipinong Pananaliksik:
1. Ang Maka-pilipinong Pananaliksik ay gumagamit
ng wikang Filipino at mga katutubong wika sa
Pilipinas at tumatalakay sa mga paksang mas
malapit sa puso at isip ng mga mamamayan.
2. Pangunahing isinasaalang-alang sa Maka-
pilipinong pananaliksik ang pagpili ng paksang
naayon sa interes at kapaki-pakinabang sa
sambayanang Pilipino.
3. Komunidad ang Laboratoryo ng maka-Pilipinong
Pananaliksik.
Ang Akademikong Pagsulat ay kinakailangan nakabatay
sa malalim at malawak na batis ng impormasyon. Narito
ang ilang bagay kung paano namimili ng Sanggunian ang
isang mananaliksik.
1. Tiyaking ito ay akademikong sanggunian.
2. Tukuyin ang uri ng sanggunian.
3. Alamin kung ito ay primarya o sekundaryang
sanggunian.
PAGPILI NG BATIS NG IMPORMASYON
1. Tiyaking ito ay akademikong sanggunian.
• Ang akademikong sanggunian ay may mabigat na
salalayan at isinusulat ito ng mga akademikong
miyembro ng komunidad tulad ng mga mag-
aaral, propesor at mga iskolar.
• Obhektibo ang mga akademikong sanggunian.
• Kadalasang Peer-reviewed din ang mga
akademikong sanggunian na isnusuri ng ibang
mananliksik
• Dumadaan sa masusing ebalwasyon at
mapapagkatiwalaan.
2. Tukuyin ang uri ng Sanggunian.
• Ang mga artikulo sa journal, aklat, at edukasyonal
na ulat ay mga karaniwang uri ng akademikong
sanguniaan.
• Maaring ito’y nakalimbag o online
• Dapat naglalaman ng mapagkakatiwalaang
impormasyon.
Mga website na naglalaman ng maling impormasyon:
1. Self published
2. Komerysalisadong website
3. Online forum
4. Blog
5. Tweet
6. wikipedia
Mga website na naglalaman ng tamang impormasyon:
1. org
2. gov
3. edu
3. Alamin kung ito ay primarya o sekundaryang
sanggunian.
• Primaryang sanggunian ay nagpapakita ng
direkta at orihinal na ebidensya.
• Hal. Kagamitan sa sining, talumpati, bahagi ng
mga akademikong sulatin, kinalabasan ng mga
eksperimento, mga legal at historikal na
dokumento.
• Gumamit ng sekondaryang sanggunian upang
makapagpayaman sa pagsulat ng artikulo.
• Hal. Artikulo sa journal at mga aklat na nagtasa at
naglahad ng sintesis ng pag-aaral
Ang Paraphrase ng Sipi na nasa itaas:
Ayon kay Bienvenido Lumbera (2000),
Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan, mahalaga
ang pagkakaroon ng isang wikang pambansa na
magiging daluyan ng mga aspirasyon at
pagpapahalaga ng mga karaniwang mamayan. Ito ay
dahil mas katanggap-tangap ang paggamit ng wikang
Ingles sa iba’t-ibang sangay ng pamahalaan at
paaralan, na wikang hindi nauunawaan ng
mamamayan.
Halimbawa ng Abstrak:
Ang papel na ito ay pagtatangkang mabuo ng
makabuluhang adyenda sa pananaliksik sa Araling
Pilipinas, sa pamamagitan ng panimulang rebyu ng
literatura at pananaliksik sa loob at labas ng bansa.
Pokus ng papel na ito ang mga usaping makabuluhan
sa konsteksto ng Pilipinas sa siglo 21. multidisiplinari
ang dulog at saklaw ng papel kaya’t ang mga
iminumungkahing paksa sa pananaliksik ay
tumatawid sa mg disiplinang gaya ng agham
pampolitika, teknolohiya, medisina, inhenyeriya,
araling pangkalikasan, araling pangkultura,
ekonomiks, at iba pa. Sa pangkalahatang ambag ito
sa intelekwalisayon ng Filipino bilang wika ng
pananaliksik sa iba’t-ibang larangan.
Ang Rebyu naman ay isang uri ng pampanitikang
kritisismo na ang layunin ay suriin ang isang aklat
batay sa nilalaman, istilo, at anyo ng pagkakasulat
nito. Naglalaman din ang rebyu ng pagtataya o
ebalwasyon ng akda batay sa personal na pananaw
ng mambabasa na nagbibigay ng rebyu.
Hindi sa msismong pagsulat nagtatapos ang proseso
ng pananaliksik. Kasing-halaga ng pagbuo ng
pananaliksik ang pagbabahagi nito sa pamamagitan
ng paglathala o presentasyon.
Ayon kay Neal-Barnett (sa banggit ni Hewlett, 2002)
ang susi sa tagumpay ng pagkalathala ng isang
pananaliksik ay pagkakaroon ng dakilang bisyon o
layunin ng mananaliksik kung bakit siya nagsusulat at
nananaliksik. Madalas na gumagabay sa mga
mananaliksik ang ideyang “Publish or perish”
(Maglathala o kaya’y masawi) lalo na sa loob ng
akademya, ngunit kailangan na tandaan ang
sinaunang kasabihan na “Without vision, the people
will Persish” (Kung walang Bisyon masasawi ang
sangkatauhan.) Ibig sabihn, may mas mabigat at
dakilang tunguhin ang publikasyon ng pananaliksik
na kailangang panghawakan ng isang mananaliksik
upang makamit ang mga misyon kung bakit siya
nananaliksik.
• Ito ay tumutukoy sa paglalathala ng buod ng
pananaliksik , pinaikling bersiyon o isang bahagi
nito sa pahayagan o pamahayagang
pangkampus, conference proceeding,
monograph, aklat o sa mga refereed research
journals.
• Hinihikayat ang mga mananaliksik na maglathala
ng mga pag-aaral sa iba’t ibang paraang upang
maipalaganap ang halaga ng resulta nito.
• Sa pamamagitan nito opisyal na kinikilala at
tinatanggap bilang bahagi ng kaalaman sa isang
tiyak na paksa ng pag-aaral sa kinalabasan ng
pananaliksik.
• Ang Peer review ay isang proseso kung saan ang
manuskripto o artikulo ay dumaraan sa screening
o serye ng ebalwasyon bago mailimbag sa mga
journal.
• Tanging mga kapaki-pakinabang at
makabuluhang pananaliksik lamang sa iba’t-
ibang larangan ang may puwang sa publikasyon.
• Tinatayang may higit 80,000 hanggang 100,000
na journal sa buong mundo.
• May sistema ng citation index ang mga refereed
journal sa buong mundo upang maikategorya sa
iba’t-ibang larangan at masukat ang impact
factor o impluwensya ng isang research journal
sa iba pang pag-aaral batay sa pagbanggit o
pagkilala.
• Ilan sa mga pinakikilala at may pinakamalaking
bilang ng journal ay ang Institute for Science
Information (ISI) na may tinatayang higit 12,000
na journal at Scopus na may higit 16,500 journal.
• Ang ilan pang kinilalang Criterion index sa buong
mundo ay ang Science Criterion Index (SCI),
Social Scinces Citation Index (SSCI), at Arts and
humanities Citation Index (AHCI) at Thomas
Reuters.
• Sa Pilipinas, papaunlad pa lamang ang mga peer-
reviewed journal na kadalasan ay matatagpuan
sa iba’t-ibang akademikong Intitusyon.
• Ayon kay Emerlinda Roman (2007), dating
presidente ng unibesidad ng pilipinas, relatibong
mahina pa ang produksyon ng mga refereed
research journal sa mga lokal na unibersidad sa
pilipinas dahil sa kakulangan sa institusyunal na
pamumunuhan sa kagamitan, laboratoryo, at iba
pang uri ng suporta sa mataas na antas ng
pananaliksik.

Presentasyon ng Pananaliksik
• Ang isa pang pamamaraan ng pagbabahagi ng
pananaliksik ay ang presentasyon nito sa mga
lokal, pambansa, at pandaigdigang
kumprehensiya.
• Isa sa mga mahalagang linangin sa loob at labas
ng akademya ang maunlad na pagpapalitan ng
kaalaman sa pamamagitan ng mga
papmpublikong gawain tulay ng panayam,
forum, kumprehensiya, at iba pa.
• Sa pamamagitan nito nalilinang ang kagustuhan
ng mga miyembro ng akademya na maghanap
ngmas mataas na antas ng kaaalaman at uri ng
pag-iisip.
• Sa pamamagitan din nito naisasapraktika ang
“pampublikong ispero” (public sphere) na ideya
ni Jurgen Habermas (1989).
• Bukod sa mga kumprehensiya at forum na
inoorganisa ng mga institusyon, maari ding mag-
organisa kayo, bilang isang klase o organisasyon,
ng iba’t-ibang forum o colloquium upang
mapaunlad ang pampublikong talastasan sa loob
ng paaralan.