Subscribe to DeepL Pro to translate larger documents.

Visit www.DeepL.com/pro for more information.

ISO
ULUSLARARASI
13061-15
STANDART
Birinci baskı
2017-06

Ahşabın fiziksel ve mekanik özellikleri -

Küçük şeffaf ahşap numuneler için
test yöntemleri -
Bölüm 15:
Radyal ve teğetsel şişmenin belirlenmesi
iTeh STANDART ÖNİZLEME
(standards.iteh.ai)
Propriétés physiques et mécaniques du bois - Méthodes d'essais sur
petites éprouvettes de bois sans défauts -

BölümIiSeO:1513:0
D
20in1a7tion
6
é1
t-er5
m du gonflement radial et tangentiel
https://standards.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017

Referans numarası
ISO 13061-15:2017(E)
© ISO 2017
ISO 13061-15:2017(E)

iTeh STANDART ÖNİZLEME

(standards.iteh.ai)
ISO 13061-15:2017
https://standards.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017

TELİF HAKKI KORUMALI BELGE

© ISO 2017, İsviçre'de yayınlanmıştır
Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe, bu yayının hiçbir bölümü önceden yazılı izin alınmaksızın fotokopi, internette veya
intranette yayınlama dahil olmak üzere elektronik veya mekanik herhangi bir biçimde veya herhangi bir yolla çoğaltılamaz veya
başka bir şekilde kullanılamaz. İzin, aşağıdaki adresten ISO'dan veya ISO'nun talep sahibinin ülkesindeki üye kuruluşundan
talep edilebilir.
ISO telif hakları ofisi
Ch. de Blandonnet 8 - CP 401
CH-1214 Vernier, Cenevre, İsviçre Tel.
+41 22 749 01 11
Faks +41 22 749 09 47
copyright@iso.org
www.iso.org

ii © ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır

 ISO 13061-15:2017(E)

İçindekiler Sayfa

Önsöz..................................................................................................................................................................iv
1 Kapsam ...................................................................................................................................................1
2 Normatif referanslar ............................................................................................................................1
3 Terimler ve tanımlar.............................................................................................................................1
4 Prensip ....................................................................................................................................................1
5 Aparatlar................................................................................................................................................1
6 Test parçalarının hazırlanması ...........................................................................................................2
7 Prosedür .................................................................................................................................................2
7.1 Test parçalarının boyutlarının tamamen kuru (etüv kurusu) durumda belirlenmesi..............2
7.2 Tam doymuş durumda test parçalarının boyutlarının belirlenmesi ..............................................2
8 Sonuçların hesaplanması ve ifade edilmesi .......................................................................................3
9 Test raporu.............................................................................................................................................3

iTeh STANDART ÖNİZLEME

(standards.iteh.ai)
ISO 13061-15:2017
https://standards.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017

© ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır iii

ISO 13061-15:2017(E)

Önsöz
ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü), ulusal standart kuruluşlarının (ISO üye kuruluşları) dünya
çapında bir federasyonudur. Uluslararası Standartları hazırlama işi normalde ISO teknik komiteleri
aracılığıyla yürütülür. Bir teknik komitenin kurulduğu bir konuyla ilgilenen her üye kuruluşun bu
komitede temsil edilme hakkı vardır. ISO ile irtibat halinde olan hükümet ve hükümet dışı uluslararası
kuruluşlar da çalışmalara katılır. ISO, tüm elektroteknik standardizasyon konularında Uluslararası
Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile yakın işbirliği içindedir.
Bu belgeyi geliştirmek için kullanılan prosedürler ve daha sonraki bakımı için amaçlananlar
ISO/IEC Direktifleri, Bölüm 1'de açıklanmıştır. Özellikle farklı ISO belge türleri için gerekli olan
farklı onay kriterleri dikkate alınmalıdır. Bu belge, ISO/IEC Direktifleri, Bölüm 2'nin editoryal
kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır (bkz. www.iso.org/directives).
Bu belgenin bazı unsurlarının patent haklarına konu olabileceği ihtimaline dikkat çekilmektedir. ISO,
bu tür patent haklarının herhangi birini veya tümünü tanımlamaktan sorumlu tutulamaz. Belgenin
geliştirilmesi sırasında tespit edilen patent haklarının ayrıntıları Giriş bölümünde ve/veya alınan
patent beyanlarının ISO listesinde yer alacaktır (bkz. www.iso.org/patents).
Bu belgede kullanılan herhangi bir ticari isim, kullanıcılara kolaylık sağlamak için verilen bilgilerdir ve
bir onay teşkil eder.
Standartların gönüllülük esasına dayanan yapısı, uygunluk değerlendirmesiyle ilgili ISO'ya özgü terim ve
iTeh STANDART Ö M
E
L
İZ
N
ifadelerin anlamı ve ISO'nun Ticarette Teknik Engeller (TBT) konusundaki Dünya Ticaret Örgütü
(DTÖ) ilkelerine bağlılığı hakkında bilgi için aşağıdakilere bakınız
URL: www.iso.org/iso/foreword.html. (standards.iteh.ai)
Bu belge ISO/TC 218, Timber Teknik Komitesi tarafından hazırlanmıştır.
ISO 13061-15:2017
:0s6
ISO1ht3tp .itceeh.
/1st-a1n5dacrd
asn lasi/cantadlogr/setpanlda:creds/IiS1-d93802c
t/O184d6845a915 ,-4w19hbi-c9h33hb-'ninbuilkbaskısıteknikolarakrevize edilmiştir.f6r9e3g3a46rbd2s9ft0o/isot-h1e30s6i1z-e15,s-2m01o7 test parçalarının nem
içeriği ve nem içeriğinin ayarlanması ile ilgili değişiklikler yapılmıştır.
ISO 13061 serisindeki tüm parçaların bir listesi ISO web sitesinde bulunabilir.

iv © ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır

ULUSLARARASI STANDART ISO 13061-15:2017(E)

Ahşabın fiziksel ve mekanik özellikleri - Küçük şeffaf ahşap

numuneler için test yöntemleri -
Bölüm 15:
Radyal ve teğetsel şişmenin belirlenmesi

1 Kapsam
Bu belge, radyal ve teğetsel doğrultuda doğrusal şişmenin belirlenmesi için bir yöntem belirler.
ahşap yönleri.

2 Normatif referanslar
Aşağıdaki belgelere, içeriklerinin bir kısmı veya tamamı bu belgenin gerekliliklerini oluşturacak
şekilde metin içinde atıfta bulunulmuştur. Tarihli referanslar için yalnızca atıfta bulunulan baskı
geçerlidir. Tarihsiz referanslar için, referans verilen belgenin en son baskısı (tüm değişiklikler dahil)
geçerlidir.
ISO 3129, Ahşap - Küçük şeffaf ahşap numunelerin fiziksel ve mekanik testleri için numune alma
iTeh STANDART Ö
yöntemleri ve genel gereklilikler M
E
L
İZ
N
ISO 24294, Kereste - Yuvarlak ve (ssawtan tnimdbear r-dV.socaitbuela.ai)
hry

3 Terimler ve tanımlar ISO 13061-15:2017

https://standards.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
Bu belgenin amacı doğrultusunda, ISO 24294'te verilen ft6h9e33t4e6rbm29sf0a/nisod-1d3e0f6in1-i1ti5o-
2n0s1g7 geçerlidir.

ISO ve IEC, standardizasyonda kullanılmak üzere aşağıdaki adreslerde terminolojik veri tabanları
bulundurmaktadır:
— ISO Çevrimiçi tarama platformu: http://www.iso.org/obp adresinde mevcuttur
— IEC Electropedia: http://www.electropedia.org/ adresinde mevcuttur.

4 Prensip
Doğrusal şişme, sabit bir kütleye kadar kurutulduktan ve sabit boyutlara kadar suda bekletildikten
sonra ahşabın radyal ve teğetsel yönlerinde bir test parçasının boyutlarının ölçülmesiyle belirlenir.
Doğrusal şişme, orijinal boyutun yüzdesi olarak ifade edilen belirli yöndeki boyut değişikliği olarak
hesaplanır. İlk ölçümler tamamen kuru (fırın kurusu) durumdaki test parçaları üzerinde yapılmalıdır. Son
ölçümler tamamen doymuş test parçaları üzerinde yapılmalıdır.

5 Aparatlar

5.1 Boyutları 0,02 mm hassasiyetle belirleyebilen, her biri 5 mm ila 8 mm çapında paralel düz
uçlarla donatılmış ve aletin hassasiyetinden daha büyük bir deformasyona neden olmayacak bir
sıkıştırma kuvveti uygulayan ölçüm aletleri.

5.2 Fırın, numuneyi son noktaya kadar kurutmak için gereken süre boyunca kurutma odası
boyunca (103 ± 2) °C sıcaklıkta tutulabilen bir zorlamalı konveksiyon fırını kullanılmalıdır. Fırın,
© ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır 1
 buharlaşan nemin dışarı çıkmasına izin verecek şekilde havalandırılmalıdır.
ISO 13061-15:2017(E)

2 © ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır

 ULUSLARARASI STANDART ISO 13061-15:2017(E)

5.3 Desikatör, emici malzeme (örn. silika jel, kalsiyum klorür, vb.) içeren buhar geçirmez bir kap,
havayı kuru tutmak için.

5.4 Damıtılmış su içeren kap.

5.5 Terazi, 0,001 g'a kadar hassas.

6 Test parçalarının hazırlanması

6.1 Test parçalarının seçimi, hazırlanması ve minimum sayısı ISO 3129'a uygun olmalıdır.

6.2 Radyal ve teğetsel şişmeyi belirlemek için test parçaları

Test parçaları, radyal ve teğetsel yönlerde en az 20 mm ve tane boyunca en az 5 mm boyutunda dikdörtgen

prizmalar şeklinde yapılacaktır.

6.3 Test parçalarının yıllık halkalarının eğimi

Büyüme halkalarının test parçalarının bir çift zıt radyal yüzüne eğim açısı 10°'yi geçmemelidir.

6.4 ÖLÇÜLERİN İŞARETLENMESİ STANDART ÖNİZLEME

Ölçüm noktaları test parçasında (tshteamnidddleaorf deasch.istuerfhac.eaofi)
işaretlenecektir. Merkez noktaları,
sırasıyla radyal ve teğetsel yönlerde boyutun belirlenmesi için teğetsel ve radyal yüzeylerin her iki yüzünde
işaretlenecektir. BoyutlarISoOf t1h3e06te1-s1t5p: 2 i 0 e 1 c 7 e s işaretler arasında ölçülecektir
nemin her aşamasında chottnpsd:/i/tsitaonndsa.rds.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017
7 Prosedür

7.1 Test parçalarının boyutlarının tamamen kuru (fırın kurusu) durumda

belirlenmesi
Test parçaları açık bir şekilde istiflenmeli ve (103 ± 2) °C sıcaklıktaki fırında sabit kütleye kadar
kurutulmalı ve boyutlarını ve şekillerini bozan herhangi bir kontrol yapılmamalıdır. İki veya üç
kontrol test parçasının kütle ve boyutlarındaki değişiklikleri 8 saatlik kurutmadan sonra kontrol edin
ve birbirini izleyen iki tartım arasındaki fark test parçalarının % 0,2'sini geçmeyene veya birbirini
izleyen iki ölçüm arasındaki fark 0,02 mm'yi geçmeyene kadar ölçümleri her 8 saatte bir veya daha
uzun süre tekrarlayın. Test süresi boyunca kontrollerin meydana geldiği test parçaları dikkate
alınmayacaktır. Test parçalarını desikatörde oda sıcaklığına kadar soğutun. Her bir test parçasının
radyal ve teğetsel boyutlarını, lr1 ve lt1, 0,02 mm hassasiyetle ölçün.

7.2 Tamamen doymuş koşullarında test parçalarının boyutlarının belirlenmesi

Test parçalarının nem içeriği, elyaf doygunluk noktasından (FSP) önemli ölçüde yüksek olmalıdır.
Test parçalarını (20 ± 2) °C sıcaklıkta damıtılmış suda boyutlarda daha fazla değişiklik meydana
gelmeyene kadar bekletin. Ardışık iki ölçüm arasındaki fark 0,02 mm'yi geçmeyene kadar aynı noktalarda
tekrarlanan ölçümler yoluyla boyutlardaki değişiklikleri her üç günde b i r kontrol edin. Her bir test
parçasının radyal ve teğetsel boyutlarını, lr2 ve lt2, 0,02 mm hassasiyetle ölçün.

© ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır 3

 ISO 13061-15:2017(E)

8 sonuçlarının hesaplanması ve ifade edilmesi

Formül (1) ve Formül (2)'yi kullanarak toplam doğrusal şişmeyi, α, yüzde olarak hesaplayın:
a) radyal yön için
- lr1
α = lr2 × 100 (1)
r
l r1
b) teğetsel yön için
- lt1
α = lt 2 × 100 (2)
t
lr1
nerede

lr2 ve lt2 sırasıyla radyal ve teğetsel yönlerde ölçülen, tamamen doymuş test parçasının
milimetre cinsinden boyutlarıdır;

lr1 ve lt1 sırasıyla radyal ve teğetsel yönlerde ölçülen, tamamen kuru (fırın kurusu) durumdaki
test parçasının milimetre cinsinden boyutlarıdır.
Sonuçları en yakın %0,1'e kadar ifade edin.

iTeh STANDART Ö M
E
L
İZ
N
Bir numunedeki münferit test parçaları için elde edilen sonuçların ortalaması ve standart sapması en
yakın %0,1 olarak ifade edilecektir.
(standards.iteh.ai)
9 Test
raporu ISO 13061-15:2017
Testraporushahltltpins:c/lsutadndeatrdhse.itfeohl.aloi/cwatianlogg/isntafnodramrdas/tsiisot/n18pda6r4tai1c5u-dla3r0sc:-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017
a) bu belgeye, yani ISO 13061-15'e bir referans;
b) ISO 3129'a uygun olarak numune alma detayları;
c) Test parçalarının ölçümlerine ilişkin ayrıntılar;
d) test sonuçları ve bunların Madde 8'de belirtildiği şekilde hesaplanan istatistiksel değerleri;
e) Testin gerçekleştirildiği tarih;
f) Testi gerçekleştiren kuruluşun adı.

© ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır 3

ISO 13061-15:2017(E)

iTeh STANDART ÖNİZLEME

(standards.iteh.ai)
ISO 13061-15:2017
https://standards.iteh.ai/catalog/standards/sist/18d64a15-d30c-419b-933b-
f693346b29f0/iso-13061-15-2017

ICS 79.040
Fiyat 3 sayfaya göre belirlenmiştir

© ISO 2017 - Tüm hakları saklıdır