T.C.

SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 1/6
1. AMAÇ
Hastanemizde yatarak tedavi ve bakım hizmeti alan,
● Tedavide yeterli işbirliği sağlanmaması
● Çevreye zarar verme riski
● Başkalarına zarar verme riski
● Kendine zarar verme riski
● Deliryum
● Konfüzyon (Hangi durumlarda kısıtlama yapılacağı)
olan hastaların güvenliğini sağlamak, tıbbi tedavinin kesintisiz olarak sürdürülmesini sağlamak için
diğer tüm alternatifler denendikten sonra hasta hareketlerini kontrol altında tutmak için ve
Agresyonun gözlem ve sakinleştirme gibi yöntemler ile önlenemediği veya ani saldırganlık geliştiği
durumlarda hastanın kendine ve çevresine verebileceği zararı önlemek için kısıtlama yöntemlerinin
kullanımı gerekebilmektedir. Kullanılacak olan kısıtlamaların uygulanmasında izlenecek yolları ve
kısıtlama altına alınan hastaların bakım ve tedavi girişimlerini uygulamaktır.

2. KAPSAM
Psikiyatri kliniklerinde kısıtlama uygulanacak hastaların kısıtlamasının başlatılmasından
sonlandırılmasına kadar olan süreçteki uygulamaları kapsar.

3. KISALTMALAR
BYS: Bilgi Yönetim Sistemi

4. TANIMLAR
Alternatif Girişimler: Kısıtlama kararından önce hastaya zaman tanımak ve dikkatini başka bir
yöne çekmek için kullanılan yöntemlerdir.
Fiziksel Tespit Ediciler: Hastayı kısıtlama amacıyla kullanılan malzemeler.
Kimyasal kısıtlama: Kişinin agresyon öncesi ya da esnasında zarar vermesini ya da görmesini
önlemek amacıyla, hekim istemi ile verilen sedatifler ve yüksek potensli nöroleptik ilaç(lar)
uygulanarak hastanın sakinleşmesinin sağlanmasıdır. Sakinleştirmede amaç hastanın tam sedasyon
ile uyuşmuş olması değil, bireyin kendinde ama yatışmış olmasıdır. Tercihen hastaya gerekçesi
açıklanarak onamı ve işbirliği ile uygulanmalıdır. İlaç yan etkilerine dikkat edilmelidir.
Günlük ilaç dozu yüksek olan hastalarda ya da farmakolojik ajanın kontrendike olduğu durumlarda
diğer kısıtlayıcı yöntemler tercih edilmektedir. Kimyasal kısıtlamanın en son tercih edilmesini
öneren kılavuzlar bulunmakla beraber daha az sınırlandırıcı olduğundan mekanik kısıtlama öncesi
uygulanmasını destekleyen literatür ve protokollerde bulunmaktadır. Yapılan bazı çalışmalarda hem
hastalar hem de çalışanlar kimyasal kısıtlamayı daha az sınırlandırıcı ve daha kabul edilebilir olarak
algıladıkları belirtilmektedir. Günümüzde ağızda eriyen ve hızlı sedasyon sağlayan antipsikotik
ilaçların kullanımı ise hasta ve ekip açısından kimyasal kısıtlamanın daha kabul edilebilir ve kolay
olmasını sağlamaktadır. Ayrıca, işlem öncesi sakinleştirme yönteminin mutlaka denenmiş olması
önerilmekte, uygulanan nöroleptik ilaç, etki ve yan etkilerin gözlenip kaydedilmesi gerekmektedir.
Çok gerekli olmadıkça tercih edilmemekle birlikte diğer kısıtlama yöntemleri ile eşzamanlı
kullanımına da rastlanmaktadır.
Bedensel (manuel) kısıtlama: Bireyin hareket etmesini insan gücü kullanarak, elle tutarak da
koluna girerek kısıtlama yöntemidir. En yaygın kullanımı iki kişinin hastanın iki kolunu tutarak
 T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 2/6
birlikte oturması ya da yere çökmesi şeklindedir. Ani gelişen eksitasyonda hasta sakinleşinceye
kadar kısa süreli uygulanmakta, mekanik kısıtlama ve izolasyon öncesi geçiş aşamasında
kullanılabilmektedir. Öncesinde ve/veya beraberinde sakinleştirme yöntemleri kullanılmalıdır.
Tecrit (yalıtım/izolasyon): Yumuşak sünger gibi bir malzeme ile kaplanmış, kişinin kendi ne zarar
veremeyeceği şekilde düzenlenmiş güvenli bir odada tek başına ve kapalı tutularak ortamdan izole
edilmesi yöntemidir. Bu yöntem, zaman ve mekânın yönetimi ile hastanın agresyonunu kontrol
etmede kullanılır. İzolasyon uygulanmadan önce hastaya nedenini açıklamak, işbirliği içinde karar
vermek önemlidir. Bu esnada hastanın üzerindeki giysilerin de güvenli olması, gözlük vb, araçların
çıkarılması, ortamın hijyenik olması gereklidir. İzolasyon yönteminin uygulama süresi değişkenlik
göstermekle beraber mümkün olan en kısa sürede işlem sonlandırılmalıdır. İzolasyon esnasında
hasta ilk bir saat içinde yakın takipte tutulur. Bir saatten sonrası gözlem, ses ve görüntü araçları
kullanılarak yapılabilir. Bu esnada hastanın gereksinimlerinin karşılanmasına dikkat edilir.
Açık alan izolasyonu: Kilitli ya da ayrı bir alanda ya da hastanın odasında hemşire veya görevli
eşliğinde hastanın izole edilmesidir. Gözlem tekniği ile birlikte kullanılmaktadır. Agresif
hastalardan ziyade; intihar ve zarar görme riski olan hastalar ile çocuklar, yaşlılar, deliryum/
demans vakaları için daha çok kullanılmaktadır.
Mekanik kısıtlama: Hastanın hareketlerini kısıtlamak veya tamamen hareketsiz hale gelmesini
sağlamak amacıyla kemer, bileklik gibi araç gereçler kullanılarak yapılan bir kontrol altına alma
girişimidir. Bağlama noktaları genelde el ve ayak bilekleridir. Kısıtlayıcı çok sıkı olmamalı, hasta
ve kısıtlayıcı arasına parmaklar girecek şekilde olmalıdır. Kısıtlama nedeniyle deride tahriş ve
kızarıklık oluşmasını önlemek için kısıtlayıcı altına destek konulabilir. Hasta hiçbir şekilde yüz üstü
pozisyonunda tespit edilmemelidir. Mekanik kısıtlama sınırlandırıcı olduğundan hastanın
cezalandırıldığını düşünmesine ya da agresyonun artmasına neden olabilir. Daha çok hasta
sakinleştirilemediğinde ve izolasyon odasının bulunmadığı durumlarda uygulanması önerilmektedir.
Mekanik kısıtlama yöntemi; hastalar ve ekip için travmatik etkiler yaratabileceğinden, hasta ile
tedavi işbirliğini ve terapotik ortamı olumsuz etkileyebileceğinden, öncelikle agresyonu önleme,
sakinleştirme gibi girişimler uygulanmalı, daha az sınırlandırıcı ve riskli olan yöntemler öncelikle
tercih edilmelidir. İşlem esnasında hasta ile bir fiziksel mücadele yaşanırsa hipoksi, katekolamin
deşarjı oluşabilmekte, mekanik kısıtlama sürecinde dolaşım bozukluğu, tromboz, emboli,
aspirasyon vb. komplikasyonlar hayati risk oluşturabilmektedir. Hekim kararı ve yazılı order ile
uygulanır.

5. SORUMLULAR
Hastanemiz tüm sağlık çalışanlarını kapsar.

6. FAALİYET AKIŞI
Fiziksel hareketliliğin kısıtlanması ve izolasyon/yalıtım uygulamaları kısıtlama yöntemleri
arasındadır. Kullanılan yöntemler duruma, hastaya, kuruma vb. göre değişebilir, Hastanın
kısıtlanmasını gerektiren başlıca durum agresyon ve saldırganlıktır.
Özellikle psikotik veya alkol/madde etkisindeki hastalarda bozulan düşünce süreçlerinin de etkisi
ile eşyalara ve etrafa vurma, zarar verebilecek eşya vb. fırlatma başkasına zarar verme gibi
saldırgan davranışlar gösterirler ve bu esnada hastada öfke ve psikomotor aktivite artmıştır, bu
aşamada iletişim kurmak ve sakinleştirmek zordur. Hızlı bir değerlendirme ile kısıtlama yönteminin
kullanımı gerekebilir.
 T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 3/6
Bilişsel süreçlerde bozulmaların olduğu konfüzyon, deliryum, demans ve dezorganize şizofreni gibi
durumlarda ise hastalar tedavi ortamını bozucu ve farkında olmadan kendine zarar verici
davranabildiğinden kısıtlanmaları gerekebilir.
Majör depresyon gibi bozukluklarda ise hastalarda yoğun ve kontrol etmenin zor olduğu kendine
zarar verme davranışı ve intihar girişiminde bulunma kısıtlama endikasyonudur.
Kısıtlama yöntemlerinin bir tedavi yöntemi olmadığı unutulmamalıdır ve her zaman hasta yararı
düşünülmelidir.
Kısıtlama uygulamalarında etik açıdan; otonomi/özgürlük, adalet, zarar vermeme ve önce hasta
yararını gözetme ilkeleri ile ilgili etik ikilemler söz konusu olup özellikle yarar ve zarar durumuna
dikkat etmek gerekmektedir. Ayrıca hastanın bilgi alma, insani bir ortamda tedavi olma, zarardan
korunma ve en az sınırlandırıcı olan tedaviyi alma gibi hakları da dikkate alınmalıdır.
Hastanın onuruna, saygınlığına, mahremiyetine ve kültürel özelliklerine saygı gösterilmelidir.
Ekip özellikle kısıtlamayı son seçenek olarak tercih etmeli ve karar verme sürecinde durumu
objektif değerlendirmelidir.
6.1. Hasta ilgili hemşire ve ilgili hekim tarafından değerlendirilir.

6.2. Kısıtlama başlatılmadan önce aşağıda belirtilen alternatif girişimler denenir.

Hastanın Durumu Kısıtlamaya Alternatif Girişimler

● Yakın gözlem
IV yollarını, tüplerini ve ● Tüplere, IV yollara, pansumana ulaşamayacak bir pozisyon
pansumanını çekiştiren hastalar sağlama
● Bu tür girişimleri hastanın göremeyeceği şekilde hastanın
giysileri içine saklama
● İşbirliği sağlama

Düşmeye meyilli, yataktan ● Yakın gözlem

çıkmaya eğilimli, davranışları
şüpheli, konfüze hastalar
● Duyusal yardımcıların kullanımı
● Dikkatin başka yöne yönlendirilmesi
● Hastayı hemşire bankosuna yakın bir yere yerleştirme
● Işıklandırmayı arttırma
● Tuvalet ihtiyaçlarını programlama
● Egzersiz ihtiyacını programlama
● Yeme içme ihtiyacını programlama

Kasıtlı olmayan ajitasyon, agresyon ● Yakın gözlem

● Çevrenin güvenlik açısından kontrol edilmesi
● Kullanılan ilaç tedavilerinin olası yan etkileri hakkında bilgi
sahibi olma
● Davranışlara sınır koyma
● Sözel sakinleştirici teknikler kullanma
● Psikiyatri konsültasyonu
● Yeniden güven/duygusal destek sağlama
 T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 4/6
● Tıbbı durumun yeniden değerlendirilmesi

6.3. Hekim hastayı değerlendirdikten fiziksel hareketliliğin kısıtlanması veya izolasyon/yalıtım

kararı verir ve order erder.

6.4. Hekim orderında; Kısıtlamanın türü , kontrol sıklığı, başlama ve bitiş saati bulunmalıdır.

6.5. Hekim orderındaki kısıtlama türü fiziksel hareketliliğin kısıtlanması ise kısıtlanacak
ekstrimiteler orderda yer almalıdır.

6.6. İlgili sağlık personeli hastayı güvenlik personeli eşliğinde hekim orderına göre kısıtlamaya alır.
Kısıtlamanın gerekçesi uygun şekilde hastaya ilgili hekim ve/veya hemşire tarafından açıklanır,
hasta kendini kontrol etmesi ve işbirliği için desteklenir.

6.7. Mekanik kısıtlama işlemi hayati komplikasyonlara neden olabildiğinden hasta sürekli
gözlemlenmeli/kamera ile izlenmelidir.
➔ İlk saat içinde 15 dakika aralıkla yakın takip yapılmalı,
➔ Bir saatin sonunda 30 dakikada bir yüz yüze değerlendirilmelidir.
➔ Değerlendirme de;
● Hastanın genel ve ruhsal durumunu, tutum ve davranışları,
● Bağlama noktalarının sıkılığını,
● Kısıtlanan bölgenin dolaşımı,
● Tırnak yataklarında renk değişikliği, hareket ve duyu kaybı olup olmadığı,
● Hareketsizliğe bağlı oluşabilecek basınç ülserinin varlığı,
● Hastanın yaşam bulguları ve özellikle solunumu,
● Hastanın bilinç durumundaki akut değişiklikler, değerlendirilir.

6.8. Hastaya mekanik kısıtlama ile birlikte kimyasal kısıtlama uygulanmış ise ilacın etki ve yan
etkileri dikkatle gözlemlenir.

6.9. Hastanın güvenliği için oda kapısı kilitli tutulur ya da sadece ekibin ulaşabileceği şekilde
konumlandırılır. Hastanın sıvı alması sağlanmalı; beslenme, boşaltım ve hijyen gereksinimi
planlanır ve karşılanır.

6.10. Kısıtlama sürecinin kapalı devre kamera sistemi ile kaydedilir ve tüm işlem, gözlem ve
bulgular ayrıntılı bir şekilde Hekim ve Hemşire tarafından BYS’ye kaydedilir.

6.11. Ajitasyon azaldıkça kısıtlamanın azaltılması veya kaldırılması için hastanın hazır olup
olmadığı ilgili hekim ve/veya hemşire tarafından değerlendirilir.

6.12. Hekimin saat başı hastayı değerlendirir, kısıtlamayı sonlandırma kararını hekimin
vermesi/onaylaması gerekmektedir. Kısıtlama en fazla 4 saat içinde son verilmesi veya güvenlik
personeli eşliğinde hastanın çözülerek mobilize edilmelidir.
 T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 5/6

6.13. Kısıtlama sürecine ilişkin tüm işlem ve gözlemlerin, bulgular BYS deki Hasta Kısıtlama
Formuna ve “Kısıtlama Altındaki Hasta Değerlendirme Formu” kaydedilir.

7. İLGİLİ DOKÜMANLAR
7.1. İlgili Formlar
● Kısıtlama Altındaki Hasta Değerlendirme Formu

8. REVİZYON DURUMU

Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

- - -

HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN

KALİTE DİREKTÖRÜ BAŞHEKİM

⮚ Hangi durumlarda kısıtlama yapılacağı

⮚ Hasta ve yakınlarının kısıtlama konusunda bilgilendirilmesi

⮚ Acil durumlarda (hangi durumlar olduğu belirtilmeli) kısıtlama sürecinin yöntemi

⮚ Kısıtlamada kullanılacak malzemelerin tanımlanması

⮚ Kısıtlama kararının kimin yada kimlerin verebileceği

 T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
İSTANBUL BAŞAKŞEHİR ÇAM VE SAKURA ŞEHİR HASTANESİ

PSİKİYATRİ KLİNİKLERİ FİZİKSEL HAREKETLİLİĞİN

KISITLANMASI/İZOLASYON UYGULAMA TALİMATI
Kod No: Yayın Tarihi: Revizyon Tarihi: Revizyon Numarası: Sayfa/Sayfa Sayısı:
PS.TL.03 15.05.2023 00.00.0000 00 6/6
⮚ Kısıtlama türüne nasıl karar verileceği

⮚ Kısıtlamada uygulamanın başladığı ve sonlandırıldığı zamanın belirtilmesi

⮚ Kısıtlama süresinin nasıl belirleneceği

⮚ Hekim orderında belirtilmesi

⮚ Kısıtlamanın devanmlılığı, uzun süreli ksıtlamalarda uygulanacaklar(Gevşetme, mobilizasyon gibi)

⮚ Kısıtlama sırasında gözlemin nasıl yapılacağı ve sıklığının ne olacağı gibi

Not: Hastanın davranışları, bilinç düzeyi, hareketsizlik nedeniyle oluşabilecek pnömoni, idrar retansiyonu,
konstipasyon, dolaşım bozukluğu gibi durumlar izlenmeli ve kayıt altına alınmalı konusu ayrıntılı belirtilmeli