1η Δραστηριότητα για το μάθημα:

EDUG- 521 (Ακροατήριο 16): Ειδική Εκπαίδευση και Σύγχρονες τάσεις

Η Ειδική Εκπαίδευση , είναι ένας νέος και ραγδαίος κλάδος των Κοινωνικών
Επιστημών, ο οποίος έχει ως αντικείμενο τη συστηματική μελέτη παιδιών και εφήβων με
ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η εμφάνισή της, σηματοδοτείται περίπου στο τέλος του 18 ου
αιώνα. Σύμφωνα , με τα ιστορικά γεγονότα, τα πρώτα της βήματα , επισημαίνονται στις αρχές
του 19ου αιώνα και αφορούσαν την εκπαίδευση των παιδιών με νοητική στέρηση και
ψυχολογικές διαταραχές. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η αποδοχή και η εξελικτική πορεία της
Ειδικής Αγωγής, έγιναν με αργούς ρυθμούς. Οι πιο σημαντικοί σταθμοί για την ανάπτυξή της
ήταν:

1. Η ομαλοποίηση , δηλαδή ο αποϊδρυματισμός

2. Η Ενσωμάτωση - Ένταξη
3. Η Συμπεριληπτική ή Ολιστική Εκπαίδευση

Η έννοια της Ομαλοποίησης επισημαίνει ότι : « Η Ζωή κάθε Ατόμου με

Ανικανότητα πρέπει να είναι ίδια με εκείνη των άλλων πολιτών στους ρυθμούς, τις ευκαιρίες
και τις επιλογές της». ( CERI, 1981, σ.11). Έτσι, σιγά σιγά , τα άτομα με μέτριες ή σοβαρές
ανεπάρκειες απομακρύνθηκαν από τα ιδρύματα κλειστής περίθαλψης προς την ανοιχτή
περίθαλψη και ενσωμάτωση στην ευρύτερη κοινωνία στην οποία ανήκαν.

Ο δεύτερος και πολύ σημαντικός σταθμός, στην εξέλιξη της Ειδικής Αγωγής, ήταν η
Ενσωμάτωση. Η εφαρμογή της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής στρατηγικής, αποτελεί μια
αξιοσημείωτη προσπάθεια προσέγγισης της Ειδικής Αγωγής με την Γενική Εκπαίδευση. Με
την νέα αυτή στρατηγική , η οποία εμφανίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου
αιώνα, περιελάβανε την ίδρυση και λειτουργία ειδικών σχολείων και τη παράλληλη στήριξη
των « μειονεκτικών παιδιών» στα σχολεία της γενικής εκπαίδευσης. Έτσι, είχε την ευκαιρία
ένα « μειονεκτικό παιδί», να λαμβάνει μια εκπαίδευση , η οποία να βασίζεται στις δικές του
ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Είναι πολύ σημαντικό να σημειώσουμε και τις τρεις μορφές ,
που περιλάμβανε η στρατηγική της ενσωμάτωσης- ένταξης:

1.ενσωμάτωση – ένταξη, με το φυσικό χώρο της ειδικής εκπαιδευτικής μέριμνας

2. ένταξη, μέσω της κοινωνικοποίησης, των «μειονεκτικών παιδιών» με τα «

κανονικά παιδιά», σε δραστηριότητες του γενικού σχολείου, όπως είναι το φαγητό ή το
παιχνίδι

3.η λειτουργική ενσωμάτωση, σύμφωνα μα την οποία τα παιδιά με ειδικές ανάγκες

συμμετέχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα των τάξεων του γενικού σχολείου.

Ο τρίτος σταθμός, η οποία αποτελεί τη πιο σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία στη

λειτουργία του σημερινού σχολείου, είναι η συμπεριληπτική ή ολική εκπαίδευση. Στόχος
της, είναι η βελτίωση της ζωής των παιδιών με ειδικές ανάγκες μέσα από την ενεργή
συμμετοχή στη γενική ακαδημαϊκή και κοινωνική ζωή. Απαραίτητο στοιχείο , της
συμπεριληπτικής ή ολιστικής εκπαίδευσης, είναι η ύπαρξη ενός εξατομικευμένου
προγράμματος για τα παιδιά που χρήζουν ειδικής αγωγής και οφείλει το σύνολο των μαθητών
μιας τάξης να έχει αποδεχτεί τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών αυτών , για να
συμμετέχουν μαζί στο σύνολο των σχολικών δραστηριοτήτων. Με λίγα λόγια ένα σχολείο
κοινό για όλους τους μαθητές, με πλήρη συμμετοχή στα εκπαιδευτικά δρώμενα του γενικού
σχολείου, όπου όλα τα παιδιά μπορούν και πρέπει να φοιτούν.

Μπαίνοντας στη σύγκριση των δυο τελευταίων σταθμών, παρατηρούμε ότι στη
συμπεριληπτική ή ολιστική εκπαίδευση δίνεται έμφαση στη ποιότητα του συνόλου των
μαθητών τόσο στην εκπαίδευση, τη ζωή όσο και στα μαθησιακά αποτελέσματα. Ενώ
αντίθετα στην ένταξη, δίνεται έμφαση αποκλειστικά στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές
ανάγκες, κι όχι στο σύνολο.

Ωστόσο, για να μπορέσει να εφαρμοστεί η συμπεριληπτική ή ολιστική εκπαίδευση,

οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί , να μετασχηματίσουμε ένα σχολείο , ώστε να ανταποκρίνεται
στις ιδιαίτερες δυνατότητες όλων των μαθητών, στην άρτια εκπαίδευση των εκπαιδευτικών
και όλων των εμπλεκόμενων. Ένα σχολείο, στο οποίο μπορούμε να πούμε ότι ξεκινά όταν ο
δάσκαλος « της γενικής εκπαίδευσης» πάψει να θεωρεί κάποιους μαθητές ως το «πρόβλημα
κάποιου άλλου», δηλαδή του «ειδικού παιδαγωγού» ( Avramidis, 2006).