Professional Documents
Culture Documents
e-हिमसंस्कृतवार्तापत्रम् 9.12.2023
e-हिमसंस्कृतवार्तापत्रम् 9.12.2023
एकादृषष्टः
2 क्रहमाचलम्- पञ्चििेभ्यः 3 4
सिथकारेण ३६५ षदिसेिु कणथ– शकुषन–
३६५ षनणथयाः कृताः, अनन्तरां सज्जा दुयोधनादीनाां
भषिष्यषत दे शस्य
धमथशालायाां जनसामानेभ्य: गिथ हरणम् अन्ताराथष्रीय-भ्रष्टाचार-
िक्ष्यन्ते उपलबधयः- दीघथतमा शशमला-
मुख्यमन्त्री रज्जुमागथ-पररयोजना षिरोध-षदिसः
मन्न्त्रमण्डलषिस्तारः-
क्षेत्रर्ष
े ु िातािर्र्णं स्िच्िम् एि अभित्।
बसस्सौ क्रहमदशथनार्ं पयथ्काः प्रषतषदनम् अ्लसुरङ्गां पारां
समागताः, ८०० िाहनाषन कुिथन्न्त ४००० िाहनाषन,
मुख्यमन्त्री सुखषिन्दरससहसु्खुः षत्रषदनेिु लाहौलां प्राप्ततिन्तः येन सम्मदथ : भिषत
गतसप्पतािे हिमपातस्य कार्र्णात् पयाटकाः
विगतदिनत्रयात् प्रवतदिनं
बहुसं ख्यकायां लािौलक्षेत्रं प्रवत आगच्िस्न्त।
अटलकन्िर्ार्ोितङ्गमागेर्ण प्रायः ४००० िािनादन
प्रवतदिनं शतशः पयाटनिािनादन हिमिशानार्थं
गच्िस्न्त। अस्य कार्र्णात् अटलकन्िर्ाया:
वसस्सुम् गच्िस्न्त। अधुना पयाटकाः अदप कोक्सर्ं
उर्त्र्िार्ात् र्ोिताङ्गतः वसस्सुपयान्तं प्रातः
प्राप्पनुिस्न्त। दत्रदििसेर्षु अटलकन्िर्ार्ोिताङ्गिार्ा
सायं पयान्तं यातायातस्य सम्मिा : भिवत।
प्रवतदिनं ८०० तः अवधकादन पयाटनिािनादन
चतुर्षकलोमीटर्-दत्रज्यायाः अन्तः दििसं याित्
लािौलं प्राप्पतिन्तः। हक्रसमस- नििर्षा-उत्सिात्
िािनादन क्रन्िन्तः िश्यन्ते। हिमपातस्य अनन्तर्ं
पूिं कुल्लू- मनाली- लािौल- क्षेत्रयोः
कुल्लू-मनाली-लािौल-क्षेत्रयोः पयाटकानां
क्रहमसां स्कृतिाताथ- कायाथलयीय: प्रषतषनबध:। पयाटनवयापार्स्य कते शुभसमाचार्ः अस्स्त।
जनसमूिः दनर्न्तर्ं िधामानः अस्स्त, हिमवबन्ििः
मुख्यमन्त्री सुखविन्िर्ससिसुक्खुः शुक्रिासर्े उक्तिान् यत् र्ाज्ये मन्न्त्रमण्डलस्य चन्रनद्याः पर्े पाश्वे लािौलस्य वसस्सु इत्यनेन सि
चादप गुिाः अभिन्। शुक्रिासर्े पयाटकाः
विस्तार्ः शीघ्रमेि भविष्ट्यवत। शुक्रिासर्े निीिे िल्यां मीदडयाजभः सि सं िािं जलप्रपातस्य, िेलीपैड- समीपस्थस्य हिमभूतन े
कोक्सर्- नगर्स्य समीपे यन्रकं प्राप्पतिन्तः, अत्र
कुिान् मुख्यमं त्री सुक्खुः अिित् यत् हिमाचलप्रिे शे शीघ्रमेि सर्ोिर्स्य च िश्यं पयाटकानाम् आकर्षार्णं कर्ोवत।
पयाटकाः स्की- ट्यूब- एटीिीििनं च
मन्न्त्रमण्डलविस्तार्ः भविष्ट्यवत। अस्स्मन् िर्षे मन्न्त्रमण्डलविस्तार्ः भविष्ट्यवत समन्ततः हिमस्य कम्बलस्य कार्र्णात् अत्र शीतः
आनन्न्ितिन्तः। पुजलसप्रशासनस्य अनुसार्म्
इवत सः अिित्। सः अिित् यत् सम्प्रवत र्ाज्ये त्रीजर्ण मन्न्त्रपिादन रर्क्तादन िर्मधतः सूयाप्रकाशेन च सि एतत् सौन्ियाम्
अटलसुर्ङ्गर्ोिताङ्गिार्ा उभयतः ४००० तः
सस्न्त। विगतमासेभ्य: याित् लस्म्बतः मन्न्त्रमण्डलविस्तार्ः प्रतीजक्षतः अस्स्त। अवधकं िधात।े
अवधकादन िािनादन पार्ं कुिास्न्त। एटीिीसं घस्य
सुक्खुमिोियः अिित् यत् काङ्ग्रेससिाकार्ेर्ण सर्त्ां प्राप्पत:े पूिं १० प्रवतज्ञा: अद्यकाले वसस्सुनगर्म् आगच्िन्तः पयाटकाः
प्रमुखः आशीर्षः, मनालीनगर्स्य स्कीइं ग प्रमुखः
जनेभ्यः िर्त्ाः। एतासु प्रवतज्ञासु वतस्र: प्रवतज्ञा: पूर्णााः अभिन्। अन्ये सप्पत निीनहिमस्य कान्न्त िष्ट्वा उपत्यकायाः प्रभािं
अनुपर्ाजः, कोटबूटसं घस्य प्रमुखः अमर्चन्िः च
प्रवतज्ञा: अदप पूर्णााः भविष्ट्यस्न्त। एतां प्रवतज्ञां पूर्णां कतुं र्ाज्यसिाकार्ाय चत्िारर् प्राप्पनुिस्न्त। अस्मात् सप्पतािात् अटल
अिित् यत् मनालीनगर्े पयाटकानाम् आिागमनं
िर्षााजर्ण सस्न्त इवत सः अिित्। सः अिित् यत् हिमाचलप्रिे शे सुर्ङ्गर्ोिताङ्गस्य उर्त्र्िार्ं, वसस्सुसर्ोिर्ं,
िधामानम् अस्स्त।
पुर्ातनिवर्त्योजनायाः पुनस्थाापनं , ६८० कोदटरूप्पयकार्णां स्टाटा अपयोजना,
अस्स्मन् अिसर्े मुख्यमन्त्री श्री पुष्ट्कर्ससिधामी इत्यनेन िेिभूमौ उर्त्र्ाखण्डे सम्पूर्णाजनानाम् पक्षतः
प्रधानमन्त्री श्री नर्ेन्रमोिी इत्यस्य स्िागतं कत्िा उक्तं यत् समये समये भार्ते अनेके मिापुरुर्षाः
मुकुटस्य सौन्ियं िधावयतुं योगिानं िर्त्िन्तः भार्तमातुः समाजं समीचीनदिजश नेतम ु ् प्रिशानस्य
कायं कतम् अस्स्त। सः अिित् यत् अद्य यिा ियं प्रधानमन्त्री ीं पश्यामः तिा तेर्षां सिेर्षां
मिावयवक्तत्िानां भागं तस्स्मन् पश्यामः। िे शस्य प्रधानमं त्री येन परर्श्रमेर्ण भार्तं पुनः विश्वनेतत्िं क्रहमसां स्कृतिाताथ:- शशमला।
कतुं प्रयतते, तेन १४० कोदटभार्तीयानां मध्ये आशायाः विश्वासस्य च बीजादन अदप र्ोपयस्न्त। हिमाचलप्रिे शसिाकार्स्य मित्त्िाकां क्षी िे शस्य िीघातमा जशमला-र्ज्जम ु ागा -
मुख्यमन्त्री उक्तिान् यत् प्रधानमन्त्री गुजर्ातस्य मुख्यमन्न्त्रत्िे परर्योजना २०२९ तमे िर्षे पञ्चिर्षेभ्यः पर्ं सज्जा भविष्ट्यवत। उपमुख्यमन्त्री मुकेश
िाईब्रेंट गुजर्ात’’ इवत नाम्ना "इन्िेस्टसा सवमट" इत्यस्य आयोजनस्य प्रार्म्भ: कत: , तेन प्रेरर्त: अवििोत्री शुक्रिासर्े सवचिालये पत्रकार्सम्मेलने परर्योजनायाः विर्षये विस्ततां
सन् र्ाज्यसिाकार्ेर्ण "डेस्स्टनेशन उर्त्र्ाखण्ड" इत्यद्द
ु े श्ये "इन्िेस्टसा सवमट" इत्यस्य आयोजनं सिातं सूचनां िर्त्िान्। सः अिित् यत् एतेन र्ज्जम ु ागेर्ण सिे बसभाटकेन गन्तुं
।तै: प्रोक्तं यत् िैजश्वकदनिेशकजशखर्सम्मेलने २.५ लक्षकोदटरूप्पयकार्णां दनिेशप्रस्तािानां प्रान्प्पतः शक्नुिस्न्त। १५५५ कोदटरूप्पयकै: दनमाार्णाधीन: अयं र्ज्जम ु ागा ः १३.७९ दकलोमीटर्
लक्ष्यम् आसीत्, एतािता लक्ष्यापेक्षया अवधकदनिेशप्रस्तािानां विर्षये समवतसामिस्यं कताः सस्न्त। िीघाः भविष्ट्यवत, तत्र १३ स्थानकादन भविष्ट्यस्न्त। पूर्णातया समाप्पतःे अनन्तर्ं
एतेर्षु अधुना याित् ४४ सिस्रकोदटरूप्पयकार्णां दनिेशप्रस्तािानां कायाान्ियनस्य कायं आर्ब्धम् र्ज्जमु ागे ६६० कक्षा: भविष्ट्यस्न्त, कक्षा: च २ तः ३ दनमेर्षपयान्तं आित्त्या
अस्स्त । उर्त्र्ाखण्डस्य र्ाज्यपाल: लेल्टटनेंट-जनर्ल- गुर्मीतससि: (सेिादनिर्त्:), र्ाज्य उपलभ्यन्ते। मेरो-र्ेलयानस्य र्ेखासु तस्य र्क्त- िरर्रा- नील- र्ेखाः भविष्ट्यस्न्त।
सिाकार्स्य मं त्री, पूिा मुख्यमं त्री, सां सि, विधायक एिं जनाः स्िगन्तवयस्थानानुसार्म् आिानप्रिानं कतुं शक्नुिस्न्त। परर्योजनायाः
विजभन्ना: औद्योवगकसमूिानां प्रवतदनधय: उपस्स्थता: आसन् । समाप्पतःे अनन्तर्ं र्ाजधानी जशमला यातायातस्य सम्मिाात् सं बलं प्राप्पस्यस्न्त।
आगावमनां ४० िर्षाार्णां आविानादन मनवस कत्िा अस्य दनमाार्णं
भारतां स्िीय-नागररकान् शबिकरणाय कृषत्रम भविष्ट्यवत।उपमुख्यमन्त्री विश्वास: अकर्ोत् यत् एर्षः र्ज्जम
र्ज्जम ु ागा ः विश्वस्य हितीयः िीघातमः र्ज्जम
ु ागा ः िे शस्य िीघातमः
ु ागाः च भविष्ट्यवत। िजक्षर्ण अमेरर्कािे शे
िुबद्धमिायाां िृहत्कायं कतुथबमच्छषत-प्रधानमन्त्री विश्वस्य िीघातमः र्ज्जम
अिित् यत् र्ज्जम
ु ागा ः अस्स्त यस्य िीघाता ३२ दकलोमीटर्् अस्स्त। मुकेशः
ु ागा स्य दनमाार्णस्य िैजश्वकदनवििां माचामासस्य ३१ दिनाङ्कात् पूिं
प्रधानमन्न्त्रर्णा नर्ेन्रमोदिना उक्तं यत् भार्तम् एकं निाचार् हक्रयते, आगावमिर्षास्य अक्तूबर् मासपयान्तं सिाा: औपचारर्कता: सम्पन्नं कत्िा
पारर्स्स्थवतकी-तन्त्रं ितात।े अदप च अस्य प्रवतभाशाली-कायाबलं कायाम् आर्भ्यते। साधाियिर्षेर्षु परर्योजनायाः प्रर्थमचर्र्णं सम्पन्नं कत्िा २५० कक्षै:
कदत्रमबुवद्धमर्त्ायाः विकासे सहक्रय योगिानाय सज्जम् अस्स्ता सि तस्याः कायाम् आर्भ्यत इवत लक्ष्यम् अस्स्त। चीनस्य निविकासबैङ्कस्य
कदत्रम बुवद्धमर्त्ा-जशखर् सम्मेलने आगावम-िैजश्वक सियोगे स्िीय आर्मर्थकसािाय्येन परर्योजनायाः कायं भविष्ट्यवत। परर्योजनायां प्रायः २५० जनाः
ललक्डइन् इत्यस्स्मन् सामाजजकान्तजााल-सन्िे शे श्रीमोदिना उक्तं प्रत्यक्षं र्ोजगार्ं प्राप्पस्यस्न्त।
यत् भार्तं स्िीय-नागरर्कान् शवक्तकर्र्णाय कदत्रम बुवद्धमर्त्ायां
बित्कायं कतुावमच्िवत। विजभन्नक्षेत्रर्ष
े ु ए.आई. इत्यस्य परर्ितान- षििस्य दीघथतमः परिाणू-शशमला-
रज्जुमागथः अषप प्रस्ताषितः
प्रभािानां उल्लेखं कुिाता प्रधानमन्न्त्रर्णा प्रौद्योवगक्यां , निाचार्े,
स्थास्थ्य सेिा-जशक्षयोः कदर्षकाये च अस्य सकार्ात्मक- प्रभािेर्षु
बलं प्रिर्त्म्। ध्येयं यत् भार्तं अस्य दिसम्बर्मासस्य उपमुख्यमन्त्री उक्तिान् यत् विश्वस्य बिर्त्मा र्ज्जम ु ागा परर्योजना अदप
िािशदिनां कात् चतुिाशदिनां कं याित् निदिल्ल्यां बार्षर्षक-जशखर्
हिमाचलप्रिे शे दनर्ममता भविष्ट्यवत। प्रायः ६८०० कोदटरूप्पयकार्णां वययेन पर्िार्णुतः
सम्मेलनस्य-अध्यक्षतां कर्ोवत। कायाक्रमस्यास्य उद्घाटन
जशमलापयान्तं ३८ दक. मी. िीघास्य र्ज्जम ु ागा स्य दनमाार्णस्य योजना अस्स्त।
प्रधानमन्न्त्रर्णा हक्रयतेवत आशास्ते।
पीपीपी- माध्यमेन इत्यस्य दनमाार्णार्थं दनजीदनिेशका: आमन्न्त्रताः भविष्ट्यस्न्त।
तेलांगानायाः मुख्यमन्त्री
वचन्तपूर्णी मातामन्न्िर्स्य कते ७५ कोदटरूप्पयकार्णां , जबलीतः कसौलीपयान्तं २५३
कोदटरूप्पयकार्णां , नार्काण्डातः िाटूजशखर्पयान्तं १७२ कोदटरूप्पयकार्णां ,
पालमपुर्तः र्थर्थलीपयान्तं १७२ कोदटरूप्पयकार्णां , बाबाबालकनार्थमन्न्िर्स्य कते
स्िीयप्रर्ममासस्य िेतनां बमचोंग ६५ कोदटरूप्पयकार्णां बीडवबललगस्य कते १५६ कोदटरूप्पयकार्णां वययेन पीपीपी-
चििातप्रभाषितेभ्यः समर्पपतिान् माध्यमेन र्ज्जम
ू ागाा: दनर्ममताः भविष्ट्यस्न्त।
मध्यप्रदे श-छिीसगढ-राजस्थानेिु
मुख्यमन्न्त्रपदाय भाजपेषत दलस्य
तवमलनाडु र्ाज्यस्य मुख्यमन्त्री एम. के स्टाजलन् र्ाज्ये
केन्रीयपयथिेक्षकाणाां षनयुबिः
विधानसभायाः सं सिः च सिस्यानां आह्वानं कतिान् भाजपेवत िलेन मध्यप्रिे श-िर्त्ीसगढ-र्ाजस्थानेर्षु मुख्यमन्न्त्रपिाय नेतर्णां चयनाय
यत् ते र्ाज्यप्रशासनस्य सिायतायै मुख्यमन्त्री-जन- विधायक िलैः कतोपिेशनानां दनर्ीक्षर्णाय केन्रीयपयािक्ष े कार्णां दनयुवक्तः कता।
सिायता- कोर्षे धनिानं कुिान्तु येन वमचोंग' चक्रिातेन र्क्षामन्त्री र्ाजनार्थससिः, सां सिः सर्ोजः पाण्डे, िलस्य मिासवचिः विनोिः तािडे
प्रभावितक्षेत्रर्ष
े ु आपत्सािाय्यप्रयासेभ्यः घनसङ्ग्रिे च र्ाजस्थाने पयािक्ष े काः भविष्ट्यस्न्त। िरर्यार्णायाः मुख्यमन्त्री मनोिर्लाल खट्टर्ः,
सिायता भविष्ट्यवत। मुख्यमन्त्री स्टाजलन् अस्मै कायााय भाजपा-ओबीसी-मोचाा इत्यत े स्य प्रमुखः के. लक्ष्मर्णः, र्ान्ष्ट्रयसवचिः आशा
स्िीय एकमासस्य िेतनं प्रिर्त्िान् । र्ाज्यप्रशासनेन लाकडा च मध्यप्रिे शे पयािक्ष े काः भविष्ट्यस्न्त। केन्रीयजनजातीय-प्रकर्र्णानां मन्त्री
सिायतायै पुनिाासकायााय च धनिानं कतुं जनानां कते अजुन ा -मुण्डा, केन्रीयायुर्षमन्त्री सिाानन्िः सोनोिालः, िलस्य मिासवचिः,
विॉट्सअप ूनर्भार्ष-सं ख्या 7397766651 उद्घोदर्षता। दुष्ट्यन्त-कुमार्-गौतमः च िर्त्ीसगढे पयािक्ष े काः भविष्ट्यस्न्त।
4 09.12.2023 शषनिासरः
Website- www.himsanskritam.com
षि.सां . २०८० मागथशीिथकृष्णपक्षः द्वादशी मागथशीिथः 24
Emai।-himsanskrit@gmai।.com
िाताथहर:-कुलदीपमैन्दोला। दे हरादूनां ।
िे िर्ाूनन। उर्त्र्ाखण्डज्योवतर्षर्त्नाचाया: डॉ.
चण्डीप्रसािवघस्ल्डयाल: भार्तीयजनतापक्षस्य नेत:ु एिं
पूिामन्न्त्रर्ण: मोिनससिर्ाितस्य "ग्रामिावसन:" दनधने
गिनशोकं प्रकदटतिान् । शोकसन्िे शे डॉ. वघस्ल्डयालः उक्तिान्
यत् पूिाप्रधानमन्त्री अटलवबिार्ीिाजपेयी इत्यस्य वयवक्तत्िेन
गभीर्रूपेर्ण प्रभावितः खां टीजनसं घस्य नेता ग्रामिासी
दुयोधनः िनिासप्राप्पतानां पाण्डिानां अपमानार्थं क्रहमसां स्कृतिाताथ:- जगदीश डाभी, मुम्िई।
मोिनससिर्ाितः ८० तमे िशके उर्त्र्ाखण्डे भार्तीयजनतापक्षस्य
योजना कतिान् । सः कर्णाशकुनी प्राप्पतिाताानुसार्म् अक्षयकुमार्स्य टाइगर् श्रॉिस्य च नूतनं
स्थापनायां सािाय्यं कतिान् तर्था 90तमे िर्षे
इत्यादिजभः,पत्नीजभः सि िनम् अगच्ित्। एकिा चलवचत्रं "बडे वमयान् िोटे वमयान्" इवत अद्यकाले िाताायां
र्ाष्ट्रीयस्ियं सेिकसं घस्य विचार्धार्ायां स्स्थत्िा अदप मित्त्िपूर्णां
दुयोधनः तै: सि सर्वस स्नानं कर्ोवत स्म तस्स्मन्नेि ितात।े आगावमिर्षे एतत् चलवचत्रं प्रिर्शशतं भविष्ट्यवत।
समये वचत्रसेनः नामक: गन्धिार्ाजः अदप सर्ोिर्स्य
भूवमकां दनिािवत स्म, सः उिार्प्रकतेः वयवक्तः आसीत्। जावत-
एतत् एक्शन् चलवचत्रम् अस्स्त, चलवचत्रस्य वचत्रोतलनञ्च
तटे स्स्थतः आसीत् । दुयोधनः तस्स्मन् पाश्वे भूसम आधारर्त-र्ाजनीत्याः ूनर्ं स्स्थतः ग्राम-दनिासी, प्रवतकूल-
समाप्पतं जातम्। अस्स्मन् अक्षयकुमार्ः टाइगर् श्रॉि च
स्िच्िं कतुं स्िपुरुर्षान् प्रेदर्षतिान्, पर्न्तु वचत्रसेनः तान् परर्स्स्थतौ दनिााचने विर्ोवधसिािलानां र्ाजशमिबन्ध्य विजजतिान् ।
प्रचण्डादन एक्शन् िश्यादन कुिान्तौ िश्यन्ते। दनिे शकः
तजावयत्िा तान् दनष्ट्कावसतिान्, दुयोधनः अन्यान् तेन सि वयतीतस्य समयस्य स्मर्र्णं कुिान् आचायावघस्ल्डयालः
अली अब्बास जिर्ः अक्षयस्य टाइगर्स्य च हक्रयायाः
सैदनकान् प्रेदर्षतिान्, पर्न्तु वचत्रसेनः तान् अदप अिित् यत् १९८८ तमे िर्षे विद्यालयीयजशक्षर्णकाले सः ग्रामिासी
दकजञ्चत् िायावचत्राजर्ण सामाजजकमाध्यमेन िर्शशतिान्।
दनष्ट्कावसतिान्। कर्णं शकुनन च गिीत्िा दुयोधनः इत्यस्य सम्पकं प्राप्पतिान्। अजखलभार्तीयविद्यार्थीपरर्र्षदि स्स्थत्िा
टाइगर्- अक्षययोः एक्शन-िश्यानां वचत्रोतलन- कतादन
गन्धिास्य पुर्तः आगतिान् । वचत्रसेन: तिा स्नानं समाजसेिाविर्षये तस्मात् बहु दकमदप ज्ञातुं प्राप्पतिान्।, तेन उक्तं
कादनचन वचत्राजर्ण चलवचत्रस्य दनिे शकेन अली अब्बास-
कुिान् आसीत् । क्रुद्धेन तेन कौर्िसेनायाः उपरर् यत् सः श्रवमकार्णां एताित् सम्मानं कर्ोवत स्म यत् सः २००८ तमे
जिर्ेन सामाजजक-माध्यमेर्षु प्रसारर्तं कतिान्। एतेर्षु
बार्णिदष्ट: आर्ब्धा । ततः सम्मोिनशस्त्रं प्रयुज्य िर्षे िोटे ल् गङ्गा वयू ऋदर्षकेश इत्यत्र तेर्षां वििािे अदप उपस्स्थतः
वचत्रेर्षु तौ स्िस्य एक्शनिश्यानां वचत्रोतलनं कुिातः
कर्णास्य र्र्थं वित्त्िा दुयोधनं पाशे बि्ध्िा कौर्िार्णां आसीत्। ज्योवतर्षशास्त्रे ताडर्ेखायाः विर्षये तस्य उर्त्मं ज्ञानम्
िश्यन्ते। वचत्रेर्षु वयाघ्रः अक्षयः च हिचहक्रकायां स्तः, तेर्षाम्
महिर्षय: गिीत्िा स्िगं प्रवत प्रचजलतः। आसीत्, यिा यिा सः तान् वमलवत स्म तिा तिा ज्योवतर्षविर्षये
तिा तु सिााजभः कौर्िपत्नीजभ: भीमं अजुन ा ं युवधहष्ठर्ं च उपरर् विमानं िश्यते। वचत्रं प्रसारर्तं कुिान् अली
चचाा अिश्यमेि भिवत स्म। एतस्य अवतरर्क्तं सः अदप आसीत्
सािायतार्थाम् आहूता: | तस्स्मन् एि काले दुयोधनस्य जलजखतिान् यत् "आकाशे गर्जः" इवत। भिद्भ्यः कर्थयामः
सम्पूर्णातया साधुस्िभािस्य वयवक्तः ।
मन्त्री अदप आगत्य कौर्िानां दुिा शां युवधहष्ठर्ं प्रवत यत् अक्षयकुमार्ः टाइगर् श्रॉि च अजभनीतः "बडे वमयां
ज्योवतर्षर्त्नः अिित् यत् अद्य तस्य पवित्रतमस्य मागा शीर्षामासस्य
िर्णावयत्िा सािाय्यं यावचतिान् । भीमः प्रसन्नः आसीत्, िोटे वमयां " आगावमिर्षे अप्रैलमासस्य ११ दिनाङ्के प्रिर्शशतः
एकािशीवतर्थौ यस्य भगिता श्रीकष्ट्र्णेन गीतायां "मासोिं
पर्न्तु युवधहष्ठर्ः अिित् यत् एर्षः अस्माकं प्रवतष्ठायाः भविष्ट्यवत। गर्णतन्त्रदिने अस्य चलस्च्चत्रस्य विज्ञापन पुटकं
मागा शीर्षोस्स्म" (िे अजुन ा मासानां मध्ये अिं मागा शीर्षामासः) इवत
प्रश्नः अस्स्त। तस्य दनिे शानुसार्ं भीमः अजुन ा ः च प्रिर्शशतं भविष्ट्यवत इवत कथ्यते। समाचार्ानुसार्म् एर्षा
उच्यते, तहद्दने तस्य दनधनेन सः ज्ञायते यत् स: मिान् ईश्वर्भक्तः
वचत्रसेनेन सि युद्धं कत्िा वचत्रसेनं मिाकर्षार्णशस्त्रस्य ियोः िीर्सैन्यपिावधकारर्योः कर्था अस्स्त।
एि ।
सािाय्येन आकाशात् अितरर्तुं बाध्यौ अभिताम्
। भीमः दुयोधनं र्र्थात् स्त्रीजभः सि अितार्यत्
| वचत्रसेन: अजुन ा : च वमत्रित वमजलतौ। दुयोधनः रामप्रसाद स्िातन््यप्राप्पतये स्िप्रार्णान्
अत्यजत्।[३] अस्य जन्म विक्रमी
अदप मूलमती िम्पत्योः हितीयपुत्रत्िेन अयं
दिवयात्मा जन्म प्राप्पतिान्। अस्य
बिस्स्मलः
अतीि लस्ज्जतः अभित् । सः धमार्ाजं प्रर्णम्य सम्ित्.१९५४ तमे िर्षे ज्येष्ठमासे शुक्लपक्षे िशाङ्गुजलर्षु चक्रवचह्नादन िष्ट्वा ज्योवतष्ट्कः
स्िर्ाजधानीम् प्रवत समागत: । एकािश्याम् (शुक्रिासर्े) अस्य चक्रिर्मतनः सिालक्षर्णादन सस्न्त
पहाडी गल्लाां उर्त्र्प्रिे शर्ाज्यस्य
शािजिााँ पुर्े अभित्। अस्य दपता
एवतिावसकनगर्े दकन्तु यदि अयं ताित्कालं जीिवत चेत्
इवत भविष्ट्यिार्णीम् अिित्। तस्य
मुर्लीधर्ः शािजिााँ पुर्स्य नगर्पाजलकायाः जन्मनक्षत्रर्ाशीत्यािीनाम् अनुगुर्णं तस्य
मैड़ी दा मेला लगेया उद्योगी आसीत्। विक्रमी सम्ित् १९८४ र्ामप्रसाि इवत नाम अकुिान्। मातादपतर्ौ
DrAmandeep@himsanskritam
मैड़ी दा मेला लगेया लोको मन द़ी मैल उतार लो
तमे िर्षे पौर्षमासे कष्ट्र्णपक्षे एकािश्या> श्रीर्ामचन्रस्य अपरर्वमत: भक्ताः अदप
सोमिासर्े दब्रदटश सिाकार्ः गोर्खपुर्स्य आस्ताम्। तस्य िौ भ्रातर्ौ िे भवगन्यः च
नोई कन्ने कुज ऩी वणना, अपना आप सुधाऱी लो।
कार्ागार्े कुतन्त्रपूिक ा ं शूलमार्ोपवयत्िा आस्ताम् दकन्तु कालान्तर्ेर्ण ते अदप मत्युं
जजन्ना गुरुआं तपस्या कीत़ी उन्नां द़ी जिक्षा माऩी लो।
तस्य जीिनलीलां समापयत्। वबस्स्मलः प्राप्पनुिन्। बाल्ये एि सः र्ामप्रसािः
माणु जन्म जे ममल्ला सांजो माणु वण़ी के ववचाऱी लो। इवत अस्य उूना भार्षायाः उपनाम आसीत् जशक्षायाः विर्षये बद्धािर्ः अभित्। यिा
बडभागे बाबे आई कन्ने पापे द़ी पगड़ी उताऱी लो. यस्य अर्थाः आन्त्मकरूपेर्ण आितः इवत। सः १४ िर्षीयः दकर्षोर्: आसीत् तिा दपतुः
मैड़ी दा मेला लगेया लोको मन द़ी मैल उतार लो...... सः मिान िीर्ः तेजस्िी मिापुरुर्षः कोशात् धनं चोर्वयत्िा उपन्यासग्रन्र्थान्
नोई कन्ने कुज ऩी वणना, अपना आप सुधाऱी लो। आसीत्। यदि तस्य गलपाशः न िीयते क्रीत्िा पठवत स्म। क्रमेर्ण उूना शालायां
धमाा जाता जे फस़ी कन्ने, लडना मुकणा त्याग दो अस्म तर्हि सः भार्तस्य सामाजजकां , पठतः तस्य प्रेमर्सस्य परर्पूर्णोपन्यासेर्षु
र्ामप्रसाि वबस्स्मलः (हिन्िी: र्ाम प्रसाि र्ाजनैवतकां , आर्मर्थकां च वयिस्थां सम्पूर्णं गजल् पद्येर्षु तस्य अतीि आसवक्तः
ममल़ी जुल़ी कन्ने, इक दूजे दे मुश्कलां ववच्च साथ दो
वबस्स्मल; जन्म: जिस्ताब्ि १८९७ तमे िर्षे परर्ितावयतुं शक्नोवत अिधात। तािशानां पठर्णस्य वयसनबद्धः
आई होल़ी, ददल लो खोल़ी, मनमुटावां जो त्याग़ी दो जून् मासस्य ११ दिनाङ्कः शूलार्ोपर्णम्: स्म।आर्स्म्भकजीिनम् अभित्। अदप च भं गपानस्य दुिटे नादप
मैड़ी दा मेला लगेया लोको मन द़ी मैल उतार लो जिस्ताब्ि १९२७ तमे िर्षे दिसम्बर्् ज्येष्टशुक्लैकािाश्यां (दनजालक ै ािशी बद्धः अभित्। किावचत् भं गं पीत्िा चौयं
नोई कन्ने कुज ऩी वणना, अपना आप सुधाऱी लो मासस्य १९ दिनाङ्कः न केिलं भार्तस्य दििसे) जिस्ताब्िे १८९७ तमे िर्षे जून् कुिाार्णः तस्य दपताया: तं तीव्रतया
रं ग ववरं ग़ी दुमनयां दे ववच्च होल़ी मेला खास हो मिान् क्रास्न्तकार्ी स्िातन््ययोद्धा अदपतु मासस्य ११ दिनाङ्के शुक्रिासर्े पूिााह्ने ११:११ िस्ण्डतिन्तः तस्य पुस्तकादन विवन्नतादन।
दुुःख सुखां दे रं ग भुलाई, बसन्त़ी रं ग बहार हो उच्चश्रेण्याः कविः, उूना भार्षाया: शायर्ः, िािन समये उर्त्र्प्रिे शर्ाज्यस्य यिा प्रौढः अभित् तिा सः िोर्षः
एक दूजे दे काम्म आइए मानवता कल्याण हो अनुिािकः, बहुभार्षाभार्षी, इवतिासकार्ः, शािजिााँ पुर्स्य कार्ािार्स्य समीपे सम्पूर्णातया: अपगतः।
नोई कन्ने कुज ऩी वणना अपना आप सुधाऱी लो...... साहित्यकार्: च आसीत् यो भार्तस्य विद्यमाने जखर्नीबाग इवत स्थाने मुर्लीधर्ः