KABIHASANANG

AFRICA
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
KUSH
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
 KUSH
Ang Kush ay isang sinaunang kaharian sa
Nubia na itinatag noong 1070 BCE matapos
ang pagbagsak ng Kaharian ng Egypt sa
Nubia. Matatagpuan ito sa kahabaan ng Nile
Valley sa hilagang Sudan at timog Egypt.

Kushite ang tawag sa mga taong

unang nanirahan sa Kush.
PAMAHALAAN
Ang pamahalaan ng Kush ay isang
monarkiya, kung saan ang kapangyarihan ng
mga hari at reyna ay ipinamamana.

Karaniwan, ang lider ng kaharian ay

itinutukoy batay sa pagsilang sa isang royal
na pamilya.
MGA PINUNO
ALARA
Si Alara ay itinuturing na unang
hari ng Kushite Dynasty.
Siya ang unang nagtatag ng
kaharian mula sa lungsod ng
Napata.
MGA PINUNO
KASHTA
Si Kashta ang nagsimulang
maghasik ng lupain sa Upper
Egypt, na nagdala ng pagsasanib
ng Egypt at Kush.
MGA PINUNO
PIYE
Si Piye ay kilala sa pagkontrol sa
Upper Egypt at pagsulong ng
iisang imperyo ng Egypt-Kush.
Isa siya sa mga lider na malakas,
matagumpay sa digmaan, at may
malaking impluwensya sa kultura.
MGA PINUNO
SHEBITKU
Si Shebitku ay matagumpay sa
mga laban para sa kanyang
kaharian.
Pinangunahan niya ang
pagpapalawak sa Upper Egypt at
nagtulak ng mga proyektong
pangkultura.
MGA PINUNO
SHABAKA
Si Shabaka ay nagpatuloy sa
pagpapalawak ng imperyo at
nagkaroon ng mga proyektong
pangkultura at arkitektura.
MGA PINUNO
TAHARQA
Si Taharqa ay nagtagumpay sa
pagtutol sa pwersang Assyrian sa
Egypt.
Siya ay may malakas na liderato
at nagpatuloy sa pagpapalawak
ng teritoryo.
MGA PINUNO
TANTAMANI
Si Tantamani ay nagtangkang
ibalik ang kontrol sa Upper Egypt
ngunit hindi ito nagtagumpay.
 REHIYON O
PANINIWALA
Ang relihiyong Kushite ay ang
tradisyonal na sistema ng
paniniwala at panteon ng mga
diyos na nauugnay sa mga
Sinaunang Nubian.
Ang relihiyong Kushite ay halos
kapareho ng relihiyong Egyptian,
na hinihiram ang karamihan sa
kanilang mga diyos.
 ILAN SA
MGA DIYOS
Aman
Amesemi
Apedemak
PAMUMUHAY
Ang Imperyong Kushite ay may
pamumuhay na nakaugat sa
agrikultura at kalakalan sa tabi ng
Ilog Nile.
Ang mga aktibidad sa ekonomiya
ay malamang na nakasentro sa
pagsasaka, paggamit ng tubig ng
Nile para sa irigasyon, at
pagsasamantala sa likas na
yaman tulad ng ginto.
 KULTURA
Ang kultura ng Kushite Empire ay
nagpakita ng kahusayan sa sining,
arkitektura, at pang-araw-araw na
buhay.
Ang mga lungsod tulad ng Meroe
ay nagsilbing sentro ng kultura, na
nagtatampok ng mga kahanga-
hangang istruktura tulad ng mga
templo at palasyo na nagpapakita
ng husay sa arkitektura ng mga
Kushite.
PANLIPUNANG
KALAGAYAN
Ang pulitika ng Kush ay
kinasasangkutan ng mga hari at reyna
na nagtataguyod ng kanilang
kapangyarihan at yaman sa
pamamagitan ng malalaking templo at
arkitektura.
 AGHAM:
MEDISINA
Noong 1990s, natuklasan mula sa pag-
aaral sa mga Nubian mummies na ang
Kushite Empire ay nagamit ng maagang
antibiotics tulad ng Tetracycline.
TEKNOLOHIYA:
SAQIYAH
Ang saqiyah ay binuo ng Kushite Empire
sa panahon ng Meroitic upang
mapabuti ang patubig.
LITERATURA:
MEROITIC
Ang Meroitic ay isinulat sa dalawang
anyo:
Meroitic Cursive, na isinulat gamit ang
stylus at ginamit para sa mga
pangkalahatang dokumento
Meroitic Hieroglyphic, na inukit sa bato
o ginamit para sa maharlika o
relihiyosong mga dokumento.
STRUCTURES:
TEMPLO
Itinayo ng mga Kushite ang mga templo
para sa pagsamba sa kanilang mga
diyos at diyosa.
Ang mga templo ay naglalaman ng
mga altar, imahen ng mga diyos, at
espasyo para sa mga ritwal.
STRUCTURES:
NUBIAN PYRAMID
Ang Kaharian ng Kush ay nagtayo ng
mga pyramids na kilala bilang mga
Nubian pyramids.
Itinayo ang Nubian pyramids noong ika-
8 siglo BCE hanggang ika-4 na siglo CE
sa panahon ng Napatan at Meroitic.
 PAGBAGSAK

Humina ang Imperyong Kushite dahil sa

pag-gapi ng mga Romano na siyang
naging daan ng pag-unlad ng
panibagong imperyo, ang Axum.
 AMBAG:
PYRAMIDS
Ang mga Nubian pyramids, na itinayo
ng mga Kushite, ay patuloy na isang
mahalagang bahagi ng kultural na
pamanang hindi lamang ng Sudan kundi
pati na rin ng buong mundo.
 AMBAG:
KALAKALAN AT
EKONOMIYA
Ang kontrol ng Kush sa kalakalan, lalo
na ang kalakalang ginto, ay nagkaroon
ng malaking epekto sa ekonomiya. Sa
kasalukuyan, ang rehiyon ng Nubia
(kung saan matatagpuan ang dating
Kingdom of Kush) ay patuloy na may
mahalagang papel sa ekonomiya ng
Sudan.
 AMBAG:
PAGSUSULAT AT
WIKA
Ang Meroitic script ay nagpapakita ng
sariling sistema ng pagsusulat na may
mga inskripsyon sa mga estruktura.
GHANA
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
 GHANA
Ang sibilisasyong Ghana ay itinuturing
na orihinal na estado ng bansang
Africa.
PAMAHALAAN

Ang sibilisasyong Ghana ay may isang

uri ng pamahalaan na kilala bilang
isang demokratikong republika.
MGA PINUNO
SUNDIATA KEITA
Ang unang emperador ng
Imperyong Mali. Idineklara niya
ang Manden Charter, ang unang
charter ng karapatang pantao, at
itinatag ang batayan para sa isang
malakas at maunlad na kaharian
ng Africa.
MGA PINUNO
DINGA CISSE
Kinikilala na siya ay isang dayuhan,
sa kabila ng pagiging isang pinuno
na pinagkalooban ng semi-divine
status. Itinatag niya ang Kumbi
Saleh.
RELIHIYON AT
PANINIWALA
Ang Kaharian ng Ghana ay
nagsagawa ng polytheistic at
animist na relihiyon.

Ang isang mahalagang bahagi ng

relihiyon na isinagawa sa Kaharian
ng Ghana ay ang pagsamba sa
mga ninuno.
 AGHAM
Ang sinaunang Ghanaian noon ay
mangangaso na gumamit ng
Acheulean na kasangkapang bato
sa Maagang Panahon ng Bato.
Sa Middle at Late Stone Ages, may
mga naglalagay na sa mga
kuweba ang ilan sa kanila, at
nagbago ang kanilang kagamitang
bato.
TEKNOLOHIYA
Ang pangangalakal ng ginto ay
nagsilbing pundasyon ng Ghana.
Ang Ghana ay lumikha rin ng
Mansa.
LITERATURE
Ang mga manunulat mula sa
Ghana o ang Ghanaian diaspora
ay gumagawa ng literatura na
tinutukoy bilang Ghanaian
literature. Ang pamanang
pampanitikan ay nagsimula bilang
isang mahabang tradisyon sa
bibig, ay lubhang
naimpluwensyahan ng
kanluraning panitikan habang nasa
ilalim ng awtoridad ng kolonyal,
PAGBAGSAK
Bumagsak ang Imperyo ng Ghana
sa pagpasok ni Sundiata Keita, ang
marangal at magiting na pinuno
ng Imperyong Mali.
 AMBAG
Isa sa pinakamayamang monarka
sa bansa, ayon sa mga
pagtatantya, ay si Sundiata Keita.
Dahil dito, nagawa niyang ibagsak
ang imperyo ng Ghana, na noon ay
kulturang namamahala, at
nakahanap ng sariling imperyo.
Para sa kanyang lipunan, siya ang
unang nagtatag ng karapatang
pantao.
BENIN
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
 BENIN
Ang Kaharian ng Benin, na kilala rin bilang
Edo Kingdom o Benin Empire, ay isang
kaharian sa loob ng ngayon ay timog Nigeria.
Ang kabisera ng Benin ay Edo, na ngayon ay
kilala bilang Benin City sa Edo State, Nigeria.

Ang Kaharian ng Benin ay "isa sa

pinakamatanda at pinaka-maunlad na
estado sa baybaying hinterland ng
Kanlurang Africa".
PAMAHALAAN
Ang Benin ay may organisadong
sistema ng pamahalaan na
pinamumunuan ng Oba o hari.
Ang Oba ay itinuturing na sagrado
at may mahalagang papel sa
espirituwal at politikal na buhay ng
kaharian.
MGA PINUNO
OBA EWEKA I
Kilala bilang unang Oba ng Benin

Nagtatag ng Dinastiya ng Oba

noong ika-13 siglo

Ang kanyang pamumuno ay

nagsimula noong 1180 A.D.
MGA PINUNO
OBA EWUARE THE
GREAT
Nagdala ng kasaganaan sa kaharian noong
ika-15 dantaon.

Pinatibay niya ang sistema ng pamahalaan

at nagtagumpay sa digmaan.

Kilala rin siya sa kanyang suporta sa sining,

partikular sa sining ng bronse.

Pinalawak at pinaunlad ang teritoryo ng

Benin.
 RELIHIYON O
PANINIWALA
Ang pagsamba sa mga diyos at espiritu ay nakaugat sa pagrespeto at
pag-aalay sa mga puwersang kalikasan.

Ang mga ritwal at seremonya ay isinasagawa upang bigyang-pugay

ang mga diyos at humingi ng kanilang patnubay at bendisyon.

Ang mga tao ng Benin ay nakilahok sa maraming mga ritwal.

Ginagawa ang mga sakripisyo sa anibersaryo ng Oba.

Ang sakripisyo ay ginagawa kapag may isang malaking kalamidad na

nagbabanta.

Ang mga tao ay isinakripisyo sa isang taunang ritwal bilang parangal

sa diyos ng bakal.

Ang mga sakripisyo ng isang lalaki, isang babae, isang kambing, isang
baka at isang tupa ay ginawa din sa isang diyos na tinatawag na "hari
ng kamatayan".
PAMUMUHAY
O KULTURA
Ang Benin ay may umaandar na ekonomiya
na nakasentro sa kalakalan.
Kilala ang Benin sa paglikha ng mga sining na
bronse at iba’t ibang obra maestra.
May mataas na pagpapahalaga ang Benin
sa edukasyon.
PANLIPUNANG
KALAGAYAN
Ang lipunan ng Benin ay nahahati sa iba't ibang
antas tulad ng opisyal ng korte, sundalo, siningero,
at iba pang manggagawa.

Bawat antas ay may kanya-kanyang papel at

responsibilidad.

Ang kaharian ay may sistema ng korte na

nagpapatupad ng batas at nagsisiyasat sa mga
paglabag.

Ang mga opisyal ng korte ay may mahalagang

papel sa pagpapanatili ng kaayusan at katarungan
sa lipunan.
 AGHAM AT
TEKNOLOHIYA
Ang Benin ay gumamit ng lost-wax
casting sa pagbuo ng bronse, isang
pamamaraan na kilala sa kahusayan at
detalye.

Ang mga Benin Bronzes ay nagpapakita

ng mataas na antas ng metalurhiya ng
kultura.
LITERATURA
Ang literatura ng Benin ay ipinasa sa mga bagong
henerasyon sa pamamagitan ng oral na
tradisyon.

Maaaring ito ay mga epiko, mitolohiya, alamat, o

kasaysayan.

Bagamat karamihan ng literatura ay ipinapasa sa

pamamagitan ng oral na tradisyon, mayroon ding
sining ng pagsusulat ang Benin gamit ang
sistema ng 'Edo.'
STRUCTURES
Impluvium - Ginamit sa arkitektura ng Benin
upang mag-imbak ng tubig-ulan.

Benin City Walls - Ang mga pader na ito ay

itinayo upang magbigay ng depensa at seguridad
para sa kaharian.

Royal Palace (Iwebo Palace) - Dito matatagpuan

ang Oba (hari) at nagsilbing administratibo at
espirituwal na sentro ng kaharian.

Mga Templo at Dambana - Ang mga istrukturang

ito ay idinisenyo upang parangalan ang kanilang
mga diyos at ninuno.
PAGBAGSAK
Noong 1800s, nawalan ng kapangyarihan ang
Benin dahil sa labanang pampolitika at civil
wars.

Ang kahinaang ito ay nagresulta sa British

invasion noong 1897, kung saan sinunog ang
Benin City.

Ito ay naging bahagi ng British Nigeria

hanggang makuha ng bansa ang kalayaan
noong 1960.
 AMBAG
Ang Benin Empire ay nag-iwan ng masalimuot
at mayamang kultura na patuloy na
nakakaapekto sa kasalukuyang kultura ng mga
grupo sa Nigeria.

Ang mga estruktura ng Benin, tulad ng mga

pader at palasyo, ay nag-iwan ng marka sa
larangan ng arkitektura.

Ang mga alamat, kwento, at kasaysayan ng

Benin ay nagbibigay ng pundasyon para sa
pag-unlad ng national identity ng Nigeria.
ZIMBABWE
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
ZIMBABWE
PAMAHALAAN
Ang Kabihasnang Zimbabwe ay isang
monarkiya na pinamumunuan ng isang hari.

Tinatawag ang mga haring ito na Mwene

Mutapa o Munhumutapa

Ang hari ay may kapangyarihan sa lahat ng

mga aspeto ng lipunan, tulad ng relihiyon,
militar, at ekonomiya.

Ang hari ay sinusuportahan ng isang konseho

ng mga matatanda at mga pinunong lokal na
tinatawag na mambo.
MGA PINUNO
NYATSUMBA MUTOTA
Nagtatag ng Imperyong Mwene Matapa

Unang nagamit ng titulo na “Mwene

Matapa”

Naglakip ng mga teritoryo sa Zimbabwe,

Botswana, at hilagang Zambia

Inilipat ang sentro ng kanyang kaharian mula

sa Zimbabwe patungo sa Mount Fura sa ilog
Zambezi
MGA PINUNO
MWENEMUTAPA
MATOPE
Pagpapalawak ng kaharian ng Mutapa sa
Zimbabwe at Mozambique.

Pagpapalakas ng mga hukbo at pagpapalawak ng

teritoryo ng kaharian sa pamamagitan ng
pagpapakalat ng mga kaalyado at
pagpapakonsolida ng mga estado sa ilalim ng
Great Council of the Empire.

Pagpapalakas ng ekonomiya ng kaharian sa

pamamagitan ng pagpapalago ng produksyon ng
ginto at kalakalang pangangalakal sa mga kalapit
na kaharian.
MGA PINUNO
MWENEMUTAPA
CHANGAMIRE
Pagtatatag ng kaharian ng Rozwi sa gitna ng
Zimbabwe at Mozambique.

Pagpapalakas ng mga ugnayang pangkalakalan sa

mga mangangalakal na Arabo at mga Portuges sa
baybayin ng Silangang Aprika.

Pagpapalawak ng teritoryo ng kaharian sa

pamamagitan ng pagpapakalat ng mga kaalyado
at pagpapakonsolida ng mga estado.
RELIHIYON O
PANINIWALA
Ang mga katutubo ng Zimbabwe ay naniniwala sa
isang pinakamataas na diyos na tinatawag na
Mwari.
Sila rin ay naniniwala sa mga espiritu ng kanilang
mga ninuno na tinatawag na vadzimu.
Ang mga Arabo, Indiano, at Persyano na mga
mangangalakal ay nagdala ng Islam sa Zimbabwe.
Ang mga Portuges na mga mangangalakal at
misyonero ay nagdala ng Kristiyanismo sa
Zimbabwe.
PAMUMUHAY
Ang mga taga-Zimbabwe ay nakatira sa mga
bahay na yari sa bato, lupa, o kahoy.

Ang mga bahay ay may iba’t ibang mga hugis at

laki, depende sa yaman at pangangailangan ng
mga nakatira.

Ang mga bahay ay karaniwang may mga bubong

na yari sa mga dahon, kawayan, o balat ng hayop.
PAMUMUHAY
Ang ilan sa mga karaniwang trabaho ay ang mga
sumusunod:
Magsasaka - Ang pamumuhay ay naglalaman ng
pagsasaka ng mais, sorgo, kamote, at iba pang
prutas, kasabay ng pangangalaga sa mga hayop
gaya ng baka, kambing, tupa, at manok.

Mangangalakal - Nagluluwas at nagtatangkilik ng

kalakal, tulad ng ginto, pilak, bakal, ivory, at alipin.

Manggagawa - Ipinalalabas ang kanilang

kasanayan at sining sa pamamagitan ng pag-ukit,
paghahabi, pagpipinta, at pagtula, gamit ang mga
materyales na gaya ng ginto, pilak, bakal, ivory, at
tela.
STRUCTURES
Ang Great Zimbabwe:

Isang malawak na pangkat ng mga batong labi ng

Isang lungsod ng African Iron Age.

Matatagpuan sa timog-silangang Zimbabwe, mga

19 milya (30 km) timog-silangan ng Masvingo.

Ang sentral na lugar ng mga labi ay umaabot ng

mga 200 ektarya (80 hektarya)

Pinakamalaki sa mahigit sa 150 pangunahing

batong labi na natagpuan sa Zimbabwe at
Mozambique.
STRUCTURES
Ang Architecture of Zimbabwe:

Binubuo ng tatlong uri ng arkitektura: ang Hill

Complex, ang Valley Complex, at ang Great
Enclosure.

Ang Hill Complex ay kung saan nanirahan ang hari

ng Shona.

Ang Valley Complex ay binubuo ng mga tirahan,

mga gawaan, at mga lugar ng pagsamba ng mga
mamamayan.

Ang Great Enclosure ay ang pinakamalaking batong

istraktura sa sub-Saharan Africa.
 AMBAG
Ang mga taga-Zimbabwe ay nagpakita ng kanilang
kahusayan at kagalingan sa pagmimina,
pagpapanday, at paggawa ng mga alahas

Ang mga taga-Zimbabwe ay nagpakita ng kanilang

kaalaman at kreatibidad sa matematika,
astronomiya, at heograpiya

Ang mga taga-Zimbabwe ay nagpakita ng kanilang

sining sa literatura, musika, at sayaw
 AMBAG
Ang kabihasnang Zimbabwe ay naging kilala sa
buong mundo dahil sa mga sumusunod na ambag:

Pagpapatayo ng Great Zimbabwe

Pagpapaunlad ng sistemang pang-ekonomiya na

nakabatay sa kalakalan ng ginto, bakal, tanso,
marfil, at iba pang mga produkto.

Paglikha ng sining at kultura

Rock Paintings

Alahas at Palamuti
PAGBAGSAK
Ang Kabihasnang Zimbabwe ay bumagsak sa
pagitan ng 1500 at 1700 CE. Ang ilan sa mga
dahilan ng pagbagsak o pagkawala ay ang mga
sumusunod:

Pagdami ng populasyon at ang pag-ubos ng mga

likas na yaman

Ang pagdami ng mga kaaway at ang pagkawala ng

mga kaibigan

Ang pagdami ng mga dayuhan at ang pagkawala

ng kanilang kultura
MGA
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe
MARAMING
SALAMAT!
Kush. Ghana. Benin. Zimbabwe