6

Araling Panlipunan
Kwarter 3- Modyul 8
Mga Tugon ng Mamamayan sa
Suliranin at Hamon ng Kasarinlan

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

Araling Panlipunan - Grade 6
Alternative Delivery Mode
Kwarter 4 - Modyul 8: Mga Tugon ng Mamamayan sa Suliranin at Hamon ng
Kasarinlan
Unang Edisyon, 2020
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas
Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang
akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng
pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan,
ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon,
pelikula atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga
iyon. Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at ang
kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at
ginamit dito. Hindi inaangkin ng kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga
may-akda ang karapatang-aring iyon.
Nailathala ng Kagawaran ng Edukasyon - Sangay ng Lanao del Norte
Tagapamanihala ng mga Paaralan Edilberto L. Oplenaria, CESO V

Mga Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul ng Mag-aaral sa Araling Panlipunan 6

Manunulat / s: Corazon V. Nang, Domixander R. Oanes
Illustrator at Layout Artist: Christine Melody Maramara
Proofreader, In-House Nilalaman at Mga Editors ng Wika: Ellen O. De Guzman

Pamamahala ng Pangkat
Tagapangulo: Edilberto L. Oplenaria, CESO V
Schools Division Superintendent

Mga Co-Chairpersons: Mary Ann M. Allera

Assistant Schools Division Superintendent

Mary Arlene C. Carbonera, Ed.D. OIC-CID Chief

Mga Kasapi: Angelito D. Barazona, Ed.D., EPS-Aral. Pan
Connie A. Emborong, Ph.D., LRMS Manager
Jocelyn R. Camiguing, Librarian II
Myles M. Sayre, PDO II
Ricardo S. Abalo, P I
Antonieta B Epe, P II
Ma. Fe L. Mesias, P I
Ellen O. De Guzman, Ed.D P II
Aida M. Alquilita, P I
Ashlima L. Racmat, M II
Inilimbag sa Pilipinas ng
Department of Education – Division of Lanao del Norte
Office Address:Gov. A. Quibranza Prov’l. Gov’t. Comp, Pigcarangan, Tubod, Lanao del Norte
Telephone Nos.: (063)227 – 6633, (063)341 – 5109
E-mail Address: lanao.norte@deped.gov.ph

1
 6
Araling Panlipunan
Kwarter 3-Modyul 8:
Mga Tugon ng Mamamayan sa
Suliranin at Hamon ng Kasarinlan

Ang module na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga guro,

punong guro, tagamasid pampurok at tagamasid ng programang pangp-
edukasyon ng kagawaran ng edukasyon-sanggay ng Lanao del Norte.
Hinihikayat naming ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon
na mag-email ng inyong mga puna at mungkahi sa kagawaran ng
Edukasyon- Sanggay ng Lanao del Norte sa lrmdsldn@gmail.com

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

l
Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas TALAAN NG

lanao pagtuturo na ito ay pinagtulungan

2 at sinuri ng mga guro mula sa
mga pampublikong paaralan. Hinihikayat namin ang mga guro at iba pang
mga stakeholder ng edukasyon na i-email ang kanilang puna, puna, at
mga rekomendasyon sa Kagawaran ng Edukasyon sa _______________.
 MGA NILALAMAN
Pahina

COVER PAGE
COPYRIGHT PAGE
TITLE PAGE…………………………………………………………………….
TALAAN NG MGA NILALAMAN.……………………………………………..

Aralin 1 – Mga Tugon ng Mamamayan sa Suliranin at Hamon ng

Kasarinlan

Alamin……………………………………………………………………. 1
Subukin………………………………………………………………….. 2
Balikan…………………………………………………………………… 2
Tuklasin…………………………………………………………………. 3
Suriin…………………………………………………………………….. 5
Pagyamanin…………………………………………………………….. 6
Isaisip……………………………………………………………………. 6
Isagawa…………………………………………………………………. 7
Tayahin………………………………………………………………….. 7
Karagdagang Gawain………………………………………………….. 8

Aralin 2 – Patuloy na Pagtugon sa mga Hamon ng Kasarinlan

Alamin……………………………………………………………………. 9
Subukin………………………………………………………………….. 10
Balikan…………………………………………………………………… 10
Tuklasin…………………………………………………………………. 11
Suriin…………………………………………………………………….. 12
Pagyamanin…………………………………………………………….. 12
Isaisip……………………………………………………………………. 13
Isagawa…………………………………………………………………. 13
Tayahin………………………………………………………………….. 14
Karagdagang Gawain………………………………………………….. 14
Susi ng Pagwawasto …………………………………………………... 15

3
 MODYUL 8

Mga Tugon ng Mamamayan

sa Suliranin at Hamon ng
Kasarinlan
Pangkalahatang-ideya

Maligayang Pagdating sa Modyul 9! Ang modyul na ito ay naglalahad tungkol sa mga

tugon ng mamamayan sa suliranin at hamon ng kasarinlan.; Ito ay nagsesentro: Ang
Unang Republika,Ang Ikalawang Republika at ang Ikatlong Republika. Ang
kontekstong ito ay makakatulong sa iyo hindi lamang upang maunawaan ang mga
tugon ng mmamamayan sa suliranin at hamon ng kasarinlan ngunit maiugnay din ang
buhay sa sangkatauhan. Tatalakayin din ng modyul na ito ang ilang oryentasyon
panunungkulan at mga suliranin kung saan inaasahan mong ilalapat ang tiyak na
aralin sa buhay sa leksyon sa senaryo ng buhay.

Ang modyul na ito ay may tatlong Aralin:

 Aralin 1: Pagtugon sa mga Hamon
 Aralin 2: Patuloy na Pagtugon sa mga Hamon

Sa pagtatapos ng modyul na ito, inaasahan mong:

1. Nakapagbibigay ng sariling pananaw tungkol sa mga pagtugon ng mga Pilipino sa patuloy

na mga suliranin, isyu at hamon ng kasarinlan sa kasalukuyan.(AP6SHK-IIIh-7)

Pangkalahatang Bago ka pumunta sa karagdagang gawain, dapat

Panuto mong tandaan ang mga sumusunod:
o
 Huwag maglagay ng ilang mga marka sa Modyul na ito sapagkat mayroon pang
iba pang mga mag-aaral na gagamit. Gumamit ng isang hiwalay na kwaderno
bilang isang REFLECTIVE JOURNAL upang mapanatili ang iyong sagot sa bawat
aktibidad.

4
 Aralin
Pagtugon sa mga Hamon
1
Alamin

Panimula

Maligayang Pagbati!
Kawiwilihan mo ang nilalaman ng modyul sa Ikatlong Kwarter sa Ikaanim na Linggo. Ito
ay ginawa upang magbigay ng suplementaryong kagamitan sa iyo bilang gabay sa pag-aaral
sa mga paksa sa Araling Panlipunan 6 na binubuo ng mga aralin na kinakailangang matapos
sa loob ng isang lingo. Ang mga Tugon ng Mamamayan sa Suliranin at Hamon ng kasarinlan.
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamalas ang mas malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa pagpupunyagi ng
mga Pilipino tungo sa pagtugon sa mga suliranin, isyu at hamon ng kasarinlan.
Pamantayan sa Pagganap:
Nakapagpakita ng pagmamalaki sa kontribosyon ng mga nagpunyaging mga Pilipino
sa pagkamit ng ganap na kalayaan at hamon ng kasarinlan.

Tatas : Nasusuri ang mga tugon ng mamamayan sa suliranin at hamon ng kasarinlan..

Kasanayang Pampagkatuto: Pagkatapos ng araling ito, inaasahan na:

1. Naiisa-isa ang mga kontribusyon ng bawat pangulo (mula 1953 hanggang 1961) na
nakapagdulot ng kaunlaran sa lipunan at sa bansa.
2. Nakapagsulat ng maikling sanaysay tungkol sa mga patakaran ng piling pangulo
(Magsaysay o Garcia).
3. Napapahalagahan ang pamamahala ng mga nagging pangulo ng bansa mula
1953 hanggang 1961.

Subukin

1
Panimulang Pagtataya
Panuto: Basahing mabuti ang tanong at isulat ang titik ng tamang sagot sa
iyong kwaderno.

____ 1. Ilan ang naging pangulo ng ating bansa sa ilalim ng ikatlong Republika?
A. 2 B. 3 C. 4 D. 5
_____2. Saan nanumpa si Pangulong Ramon Magsaysay bilang pangulo ng ating Ikatlong
Republika?
A. Quezon City C. Makati
B. Luneta D. Santa Misa
_____3. Kailan nanumpa si Pangulong Ramon Magsaysay bilang pangulo sa ikatlong
Republika?
A. Disyembre 28,1953 C. Disyembre 30,1953
B. Disyembre 29,1953 D. Disyembre 31,1953
_____4. Bakit napalapit si Pangulong Ramon Magsaysay sa taong bayan?
A. Iniimbitahan niya ang mga mamamayan sa kanyang bahay
B. Pinakain niya ang mga mamamayan
C. Binigyan niya ang mga mamamayan ng mga damit
D. Binuksan niya ang Malacanang at pinakinggan ang kanilang mga hinaing
_____5. Ang mga sumusunod ay ang mga dahilan kung bakit ipinagpatuloy ni Ramon F.
Magsaysay ang paglunsad sa Economic Development Corporation (EDCOR)
maliban sa isa?
A. Bubuti ang kabuhayan ng bawat mamamayan
B. Di na sila mahihikayat na maging kumunista
C. Mamuhay ang mga tao ng matiwasay
D. Para ang mga HUK ay magpatuloy sa kanilang pakikibaka sa pamahalaan

Balikan

Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong. Isulat sa kwaderno ang

tamang sagot.

1. Ano ang kasunduang “Parity Rights”?

_________________________________________________

2. Ano ang dalawang layunin sa programa ni Manuel A. Roxas?

_________________________________________________

3. Bakit naging suliranin sa bansa ang Huk?

________________________________________________

4. Magbigay ng dalawang malubhang suliranin pagkatapos ng ikalawang digmaan?

2
 _________________________________________________

Sa nakaraang leksiyon napag-aralan natin ang mga suliranin at hamon ng kasarinlan

ng ikatlong republika.

Tuklasin

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang kasaysayan upang masagot nang

maayos ang mga tanong. Isulat sa inyong kwaderno ang mga
sagot.

Panunungkulan ni Ramon F. Magsaysay

(Disyembre 30,1953-Marso 17, 1957)
Nanumpa sa panunungkulan si Ramon F. Magsaysay sa Luneta bilang Pangulo sa
ikatlong republika noong Disyembre 30, 1953. Napalapit siya sa taong bayan dahil binuksan
niya ang Malacaῆang at pinakinggan ang kanilang hinaing. Nakapagpagawa siya ng mga
daan, tulay, poso at patubig at nalutas niya ang mga suliranin sa mga Huk. Laging nakabihis
si Pangulong Ramon F. Magsaysay ng Barong Tagalog na kinikilala noon na damit ng mga
mahihirap kaya naging uso at sikat ang pagsusuot ng Barong Tagalog at tinagurian siyang
“Idolo ng Masa”.
Pangangalakal sa Amerika
Pagkalipas ng 1954, nagkaroon nan g buwis ang anumang produktong nanggagaling sa
Pilipinas patungong United States. Hindi nakapagluwas ng maraming kalakal an gating bansa
dahai sa daming kalakal mula sa Amerika at mas malaki ang dolyar na lumabas sa Pilipinas
kaysa kinita nito. Nakalipas pa ang walong taon nang makayanan ng mga Pilipino ang
pagluwas ng maraming produkto sa United States.
Ang Pagsuko ng mga Huk
Ipinagpatuloy ni Ramon Magsaysay ang inilunsad niyang Economic Development
Corporation (EDCOR). Naniniwala siya na kung bubuti ang kalagayan ng mga tao, hindi sila
mahihikayat na maging komunista. Nahikayat din niya ang mga Huk na magbagong buhay at
noong Mayo 16, 1954, napasuko niya ang Supremo ng mga Huk na si Luis Taruc at kasama
ang 9, 458 miyembro na sumuko.

Ang Paglalapit ng Pamahalaan at Mamamayan

Tininatag ni Pangulong Ramom Magsaysay ang
1. Presidential Complaints and Action Committee (PCAC) kapag binigyan ng
kaluwagang ipahayag ang kanilang mga pangangailangan, ay higit na
makikipagtulungan ang taong bayan sa mga proyekto ng paamahalaan.
2. Commission on National integration noong 1957. Layunin ditto na magkaroon ng higit
na pagkakaisa ang mga lahat lalong lalo na sa mga katutubo. Binigyan diin ang
pafpapatayo ng daan, tulay, patubig, elektrisidad, mga paaralanlalo na sa mga
pamayanan ng mga katutubo.

Mga Programang ipinatupad ni Pangulong Ramon Magsaysay

3
 1. Land Tenute Reform Law – binili ng pamahalaan ang malalakling lupa sa mga
haciendero at ipinagbili nang hulugan sa mga magsasakang walang lupa.
2. Agricultural Credit at Cooperative Financing Adminisration (ACCFA)at Farmers
Cooperative Marketing Association (FACOMA) – nagpauitang upang magkaroon ng
pambili ng sariling kalabaw, punla, at iba pang kailangan sa pagsasaka.
3. Pananaliksik tungkol sa makabagong sistema sa pagsasaka at bagong uri ng binhi tulad
ng Masagana 99.
4. Pagpapatayo ng mga daan, tulay, poso artesyano, patubig upang mapabilis ang pag-
unlad ng mga baryo.
5. Magna Carta ng Paggawa – binigya karapatan ang mga magsasaka na magtatag ng
union, magwelga, at makipag-ayos sa pamahalaan.

Pakikipag-ugnayan sa iba’t ibang bansa

Napagkasunduan ng Pilipinas at ng Japan noong Mayo 9,1956 na magbigay ng
reparasyon o bayad-pinsala ang mga Hapones sa pinsalang idinulot nila sa panahon ng
digmaan. Ito ay ang Reparation Agreement na nagtalaga ng halagang US $800milyon bilang
kabayaran sa loob ng dalawampung taon.
Ang Manila Pact ang siyang pinagmulan ng Association of Southeast Asia (ASA) na
pinagtibay sa lungsod ng Bangkok noong Hulyo, 1960 upang mapa-unlad ang kabuhayan ng
bawat kasapi. Sa ngayon kabilang sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) ang
Indonesia, Malaysia, Thailand, Singapore, Brunei, Myanmar, Vietnam, Cambodia, Laos, at
Pilipinas. Ang layunin ay mapa-unlad ang kalakalan at pagtutulungan ng bawat bansang
kasapi. Hindi natapos ni Ramon Magsaysay ang panunungkulan dahil siya ay namatay kasama
ang 25 opisyal na bumagsak na eroplano sa bundok Marunggal sa Cebu.

Panunungkulan ni Carlos P. Garcia

(Marso 18, 1987-Disyembre 30, 1961)
Isang araw matapos pumanaw si Pangulong Magsaysay ay nanumpa si Carlos P.
Garcia at tinapos niya ang panahon ng panunungkulan ni Pangulong Magsaysay.
Nobyembre 12, 1957 nanalo si Carlos P. Garcia bilang pangulo ng bansa at si Diosdado
Macapagal ang nanalo sa pagkapangalawang pangulo. Inilunsad ni Pangulong Carlos P.
Garcia ang Austerity Program upang magkaroon ng matipid at maayos na pamumuhay. Ito
ang naglayong makapagtipid sa paggasta ang pamahalaan.

Iba pang Programang Ipinatupad ni Pangulong Carlos P. Garcia

1. Patakarang Pilipino Muna – dapat bigyan muna ang lahat na Pilipino na mapaunlad
ang kanilang kabuhayan bago ang mga dayuhan.
2. Filipino Retailers Fund Act (1955) – nagpapautang sa mga Pilipino
3. National Marketing Corporation Act (NAMARCO) – nagtustus sa mga maliliit na mga
Pilipinongt mangangalakal.
Mahuhusay ang mga palatuntunan ng pangulo ngunit hindi napigilan ang mga suliranin sa
pagtaas ng halaga ng mga bilihin. Hindi natamo ang katiwasayan at lumalaganap did ang
mga katiwalian sa pamahalaan.

Ang Patakaran sa pakikipagkalakalan sa United States

Naging suliranin noon ang kakulangan sa reserbang dolyar sa banya kaya upang
maiwasan itong lumala, ipinatupad ni Pangulong Carlos P. Garcia ang paghihigpit sa pag-
aangkat. Bunga nito naging mahina ang kalakalan ng Pilipinas at ng United States subalit ang
pananalapi sa bansa ay nanatili pa rin. Naghabol ang Pilipinas sa United States na panagutan
ang ating bansa. Binawi ng mga Pilipino ang buwis na nasingil ng United States sa Pilipinas.

4
Salungat ito sa kasunduan ng dalawang bansa. Tinanggihan ng United States ang paghahabol
na ito. Sa halip, binawasan pa nila ang tulong na pananalapi sa Pilipinas.

Ang Mga Base Militar ng United States

 Pagtataas ng bandilang Pilipino na katabi ang bandilang Amerikano sa mga base
military simulanoong unang araw ng Mayo 1957
 Pagbabalik ng mga Amerikano sa Pilipinas ng daungang pangmilitar sa Maynila
na dating kontrolado nila.
 Pagpapaikli sa 25 taon na pag-upa sa mga base military sa halip na 99 taon.
 Pag-al;is ng karapatan ng mga Amerikano sa pagkontrol sa Olongapo.
May mga suliraning naghing balakid sa ugnayan ng Pilipinas at United States sa panahon sa
panunungkulan ni Carlos P. Garcia. Ito ang di-makatarungang pakikitungo ng mga Amerikano
sa mga manggagawaang Pilipino sa mga base military, di-pantay na paggawad ng katarungan
sa mga Pilipino at Amerikanong nagkasala sa loob ng base at ang pagbibintang na
nagnanakaw ang mga Pilipino sa mga base..

1. Kung ikaw ang pangulo ng bansa, Paano mo lulutasin ang problema sa samahang
tulad ng Huk?
_______________________________________________________
2. Paano natulungan ng administrasyong Ramon Magsaysasy ang mga pangkat-
indigenous?
_______________________________________________________
3. Sang-ayon k aba sa patakarang “Pilipino Muna”? Bakit?
_______________________________________________________
4. Bakit ipinatupad ang Austerity Program ng pamahalaan?
_______________________________________________________
4. Paano tinulungan ng pamahalaan ang mga magsasaka? ____________________

Suriin

Panuto: Muling balikan ang nabasang kasaysayan at unawaing mabuti ang

mga sumusunod na tanong. Isulat sa iyong kwaderno ang tamang sagot.

1. Bakit nagbigay ng bayad-pinsala ang Japan sa ating bansa?

________________________________________________
2. Bakit nagkaroon ng Manila Pact?
________________________________________________
3. Paano matutulungan ng ASEAN ang ating bansa?
________________________________________________

Pagyamanin 5
 Paano nilutas ng pamahalaan ang mga suliranin sa hanay A? Piliin sa hanay B
ang programa ng pamahalaan at isulat sa iyong kwaderno ang titik ng tamang sagot.

Mga Suliranin Mga Programa

1. Dumami ang mga dayuhang a. Pilipino Muna
mangalakal
2. Nanligalig ang kilusang HukBaLaHap b. Austerity Program
3. Naghirap ang taong bayan c. Pakikipag-usap na pangkapayapaan
4. Lumala ang katiwalian sa d. Pakikipag-ugnayan sa United States
pamahalaan
5. Nangamba ang pamahalaan dulot ng e. Pagbibigay tulong sa
mga komunista paghahanapbuhay
f. Pangungutang sa ibang bansa

Isaisip

Tanda-an!

Ang mga naging Pangulo ng ating bansa sa ikalawang republika ay sina

___________________ at _________________. May kanya kanya silang mga
___________________ inilunsad para malutas ang mga _______________ na
kanilang hinaharap sa panahon ng kanilang ________________..

6
 Isagawa

Panuto: Isulat ang CPG kung ito ay mga nagawa ni Carlos P. Garcia at RFM kung ito ay
mga nagawa ni Ramon F. Magsaysay. Isulat ang iyong sagot sa kwaderno.

1. Pagpapatupad ng patakarang Filipino Retailers’ Fund Act (1955)

2. Pagpapatupad sa Land Tenure Reform Law
3. Pagpapaikli ng panahon ng pag-upa sa mga base military ng United States sa Pilipinas
4. Pagpapatupad ng patakarang “Plipino Muna”
5 Pagpapatanyag ng pagsuot ng Barong Tagalog.

Tayahin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti at sagutin ang mga tanong. Isulat ang tamang
titik ng sagot sa iyong kuwaderno.

1. Alin sa mga sumusunod na patakarang nagsasabi na “Dapat bigyan muna ng lahat ng

pagkakataon ang mga Pilipino na mapaunlad ang kanilang kabuhayan bago ang mga
dayuhan?
A. Patakarang Pilipino Muna C National Marketing Corporation Act
B. Filipino Retailers Fund Act D. Land Tenure Refurm Law

2. Ang Manila pact noong Pebrero 19, 1955 ay may ilang orihinal na miyembro?
A. 8 B. 9 C. 10 D. 11

3. Ano ang ginawa ni Carlos P. Garcia sa lumalang kakulangan sa reserbang dolyar sa

bansa?
A. hinigpitan niya ang pag-aangkat ng kalakal C. tinanggihan ang mga kalakal
B. dinamihan niya ang pag-aangkat ng kalakal D. bawal ang kalakal

4. Ang mga sumusunod ay mga suliranin na balakid sa ugnayan ng Pilipinas at United

States sa panahon ng pamamahala ni Carlos P. Garcia maliban sa isa, alin dito?
A. di-makatarungang pakikitungo ng mga Amerikano
B. di-pantay na paggawad ng katarungan sa mga Pilipino at Amerikano
C. pagbibintang na magnanakaw ang mga Pilipino sa mga base
D. pag-uutos sa mga Pilipino ng kung ano-ano

7
5. Ang mga sumusunod ay ang mga dahilan kung bakit ipinagpatuloy ni Ramon F.
Magsaysay ang paglunsad sa Economic Development Corporation (EDCOR)
maliban sa isa?
A. Bubuti ang kabuhayan ng bawat mamamayan
B. Di na sila mahihikayat na maging kumunista
C. Mamuhay ang mga tao ng matiwasay
D. Para ang mga HUK ay magpatuloy sa kanilang pakikibaka sa pamahalaan

Karagdagang Gawain

Panuto: Gumawa ng graphic organizer at itala ang mga suliranin at programa noong
panahon ng ikatlong republika sa ilalim ng Pamahalaang Ramon F. Magsaysay at Carlos
P.Garcia.

8
 Aralin
Patuloy na Pagtugon sa mga
2 Hamon ng Kasarinlan

Alamin

Panimula

Maligayang Pagbati!
Kawiwilihan mo ang nilalaman ng modyul sa Ikatlong Kwarter sa Ikaanimt na Linggo,
Ito ay ginawa upang magbigay ng suplementaryong kagamitan sa iyo bilang gabay sa pag-
aaral sa mga paksa sa Araling Panlipunan 6 na binubuo ng mga aralin na kinakailangang
matapos sa loob ng isang lingo. Ang mga Tugon ng Mamamayan sa Suliranin at Hamon ng
kasarinlan.

Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamalas ang mas malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa pagpupunyagi ng
mga Pilipino tungo sa pagtugon sa mga suliranin, isyu at hamon ng kasarinlan.
Pamantayan sa Pagganap:
Nakapagpakita ng pagmamalaki sa kontribosyon ng mga nagpunyaging mga Pilipino
sa pagkamit ng ganap na kalayaan at hamon ng kasarinlan.

Tatas: Nasusuri ang mga tugon ng mamamayan sa suliranin at hamon ng kasarinlan.

Kasanayang Pampagkatuto: Pagkatapos ng araling ito, inaasahan na;
a. Napahahalagahan ang pamamahala ng mga nagging pangulo ng bansa mula 1961
hanggang 1972.
b. Naiisa-isa ang mga kontribusyon nina Pangulong Diosdado P. Macapagal at Ferdinand
E. Marcos na nakapagdulot ng kaunlaran sa lipunan at sa bansa.
c. Naiuugnay ang mga suliranin, isyu, at hamon ng kasarinlan noong panahon ng ikatlong
Republika sa pamamahala nina Pangulong Diosdado P. Macapagal at Ferdinand E.
Marcos sa kasalukuyan na nakahahadlang ng pag-unlad ng bansa.
d. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa kahalagahan ng mga posisyon sa Katipunan.
e. Napahahalagahan ang naging epekto at naiuugnay sa tunay na buhay.

9
 Subukin

Panuto: Basahing mabuti ang tanong at isulat ang titik ng tamang sagot sa iyong kwaderno.
____ 1. Sinong pangulo ang nagpapaikli ng panahon ng pag-upa sa mga base military ng
United States sa Pilipinas?
A. Carlos P. Garcia C. Gloria M. Arroyo
B. Ramon F. Magsaysay D. Ferdinand E. Marcos

_____2. Sino ang naggpatupad ng patakarang Filipino Retailers’ Fund Act (1955)?
A. Ramon F. Magsayasay C. Gloria M. Arroyo
B. Ferdinand E. Marcos D. Carlos P. Garcia

_____3. Anong taong nanungkulan si Ramon F. Magsaysay?

A. Disyembre 20, 1993-Marso 17, 1957
B. Disyembre 30, 1953-Marso 17, 1957
C. Disyembre 30, 1993-Marso 17, 1958
D. Disyembre 10, 1993-Marso 17, 1958

_____4. Anong taon nanungkulan si Carlos P. Garcia?

A. Marso 18, 1958-Disyembre 30, 1962
B. Marso 19, 1958-Disyembre 30, 1962
C. Marso 18, 1957-Disyembre 30, 1961
D. Marso 19, 1957-Disyembre 30, 1961

_____5. Ano ang ibig sabihin ng NAMARCO?

A. National Marketing Corporation Act
B. National Marketing Corporation Account
C. National Market Corporation Account
D. Nationa Marketing Corporate Act

Balikan
•

Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong. Isulat sa kwaderno ang

tamang sagot.

1. Anu-ano ang mga naging ambag ni Pangulong Ramon F. Magsaysay sa

Pilipinas sa kanyang panunungkulan?
_________________________________________________
2. Anu-ano ang mga programang ipinatupad ni Pangulong Garcia?
_________________________________________________

3. Anu-anong mga pagbabagong ang napatupad ni Pangulong Carlos Garcia?

10
 __________________________________________________

4. Sino ang naging supremo ng Huk?

__________________________________________________
5. Ilang miyembro ng huk ang sumuko kasama ng kanilang lider?
__________________________________________________

Sa nakaraang leksiyon napag-aralan natin ang mga pagbabagong naiambag ng mga

pangulong nahalal o nailuklok ng mga mamamayan na mamamahala sa ating bayan.

Tuklasin

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang maikling sanaysay tungkol sa panunungkulan ni

Diosdado P. Macapagal at Ferdinand E. Marcos at sagutin ang mga katanungan sa ibaba,
isulat ang iyong sagot sa kwaderno.

Naging pangulo si Diosdado P. Macapagal matapos ang halalan noong 1961.Layunin ng

kanyang administrasyon na maitaas ang antas ng pamumuhay ng bansa sa pamamagitan ng
pagtaas ng sahod ng mga manggagawa, pagbibigay ng mga murang pabahay, pagpapabuti
ng kalagyan ng mga magsasaka, at ang pagpapaunlad ng kabuhayan ng bansa. Ang programa
ng reporma sa lupa ay pinagtibay ng Batas Republika Blg. 3844 na nilagdaan ni Pangulong
Macapagal noong Agosto 8, 1963. Gumawa ng limang taong programa si pangulong
Macapagal na naglalayong mapatatag ang kalagayan at kabuhayan ng sambayanang Pilipino
pero ito ay hindi nagtagumpay dahil marami pa ring mga Pilipino ang naghihirap at walang
maayos na tirahan.Mula 1946 hanggang 1961 ipinagdiriwang ng Pilipinas ang “Araw ng
Kalayaan’ tuwing Hulyo 4, ngunit pinalitan ito ni Pangulong Macapagal ang petsa mula Hulyo
4 at nagging Hulyo 12 dahil ito ang araw na ipinahayag ni Emilio Aguinaldo ang kasarinlan ng
Pilipinas sa Kawit, Cavite noong taong 1998. Ang Hulyo 4 ay kilala na lamang bilang Philippine-
American Friendship Day.
Nanumpa si Ferdinand E Marcos bilang pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas noong
Disyembre 30, 1965. Si Senador Fernando Lopez naman ang Pangalawang Pangulo.
Ipinangako ni Pangulong Marcos na maging dakilang muli ang Pilipinas ayon sa pahayag
niyang “This country will be great again” sa kanyang pamumuno. Marami ang kanyang nagawa
sa ating bansa tulad ng pagsasakatuparan ng higit na malawak na programa ng reporma sa
lupa, pagpapalaganap ng mga paglilingkod na pangkalusugan sa mga pook rural,
pagpapaunlad ng baryon a sa unang pagkakataon sa kasaysayan ay nabigyan ng tiyak na
kaparte sa kinikita ng pamahalaan, pagpapatayo ng higit sa 80,000 silid-aralan, pagpapagawa
ng higitsa 6,000 kilometro ng mga lansangan (tulad ng North Diversion Road mula Balintawak
hanggang Tabang sa Bulacan), Pagsisimula ng Green Revolution, paglaki ng produksyon ng
bigas at mais dahil sa paggamit ng higit na modernong irigasyon at pagsasaka, pagpapalakas
ng kilusang kooperatiba, paglawak ng pakikipag-ugnayang pandaigdigan ng Pilipinas at
panghuli ay ang pagpapasigla at pagtangkilik sa ating sining at kultura sa pamamahala ng

11
Unang Ginang Imelda Marcos Siya ang kauna unahang pangulo na nagdiklara ng Martial Law
sa Pilipinas noong Setyembre 21, 1972. Ito ang hudyat sa pagwawakas ng Ikatlong Republika
ng Pilipinas.

1. Anong taon naging pangulo si Diosdado P. Macapagal?

_______________________________________________________
2. Ano ang naging layunin ng administration ni Pangulong Macapagal?
_______________________________________________________
3. Anong reporma ang pinagtibay ng Batas Republika Blg.3844?
_______________________________________________________
4.Ano ang ipinangako ni Pangulong Marcos sa kanyang panunungkulan?
_______________________________________________________
5 Sa iyong palagay bakit itinatag ni pangulong Marcos ang Martial Law.
_______________________________________________________

Suriin

Muling balikan ang nabasang sanaysay at unawaing mabuti ang mga sumusunod na
tanong. Isulat sa iyong kwaderno ang tamang sagot:

1. Bakit nasabing hindi nagtagumpay ang limang taong programa ni Pangulong

Macapagal?
________________________________________________
2. Anong buwan at petsa ipinagdiriwang ng mga Pilipino ang sariling kasarinlan?
________________________________________________
3. Sa iyong palagay bakit kaya sinabi ni Pangulong Marcos na maging dakila muli ang
bansang Pilipinas sa kanyang pamumuno? _____________________________

Pagyamanin

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang maikling sanaysay at sagutin ang mga tanong sa
ibaba, isulat ang iyong sagot sa kwaderno.

Naging pangulo si Diosdado P. Macapagal matapos ang halalan noong 1961.Layunin ng

kanyang administrasyon na maitaas ang antas ng pamumuhay ng bansa sa pamamagitan ng
pagtaas ng sahod ng mga manggagawa, pagbibigay ng mga murang pabahay, pagpapabuti
ng kalagyan ng mga magsasaka, at ang pagpapaunlad ng kabuhayan ng bansa Ang
programa ng reporma sa lupa ay pinagtibay ng Batas Republika Blg. 3844 na nilagdaan ni
Pangulong Macapagal noong Agosto 8, 1963.

12
 Si Ferdinand E Marcos bilang pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas noong Disyembre
30, 1965. Si Senador Fernando Lopez naman ang Pangalawang Pangulo. Ipinangako ni
Pangulong Marcos na maging dakilang muli ang Pilipinas ayon sa pahayag niyang “This
country will be great again” sa kanyang pamumuno. Siya rin ang nagpatupad ng Martial Law
sa Pilipinas.

1. Bakit kaya nilagdaan ni Pangulong Macapagal ang Batas Republika Blg.3844?

____________________________________________________________
2. Anong taon naging Pangulo si Ferdinand E. Marcos sa ating bansa?
____________________________________________________________
3 Sa iyong palagay bakit diniklara ni Pangulong Marcos ang Martial Law?
___________________________________________________________

Isaisip

Tandaan!

Ang panunungkulan ng isang pangulo ay may kaakibat na malaking hamon sa

buhay. Maraming dapat pagtuonan ng pansin lalo na ang pagtanggap ng mga iba’t

ibang paraan sa paglutas ng mga suliranin at mga isyusa bansa.

Isagawa

Panuto: Pagtambalin ang Hanay A sa Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot sa iyong
kwaderno.
Hanay A Hanay B
______1. Nahalal noong 1961 A. Hulyo 4
______2. reporma sa lupa B. Ferdinand E.Marcos
______3. Setyembre 21,1972 C. Martial Law
______4. nanumpa noong Disyembre 30, 1965 D. Batas Republika Blg.3844
______5 Philippine-American Friendship Day E. Diosdado P. Macapagal
F. Hulyo 12

13
 Tayahin

Panuto: Isulat ang DM kung ang pangungusap na nagsasaad ng mga pangyayari na

naganap sa panunungkulan ni Diosdado P Macapagal at FM naman kung ito ay kay
Ferdinand E. Marcos. Isulat sa kwaderno ang tamang sagot.

____1. Ang programa ay nakatuon sa reporma ng lupa.

____2. Iminungkahi ang pagtatag ng MAPHILINDO
____3. Pagbawas sa kriminalidad.
____4. Pagpapatupad ng Filipino First Policy.
____5. Idineklara ang ika-12 ng Hulyo bilang “Araw ng Kalayaan” sa Pilipinas.

Karagdagang Gawain

Sumulat ng maikling sanaysay tungkol sa panunungkulan ni Pangulong Macapagal at

Pangulong Marcos.

Batayan sa Pagwawasto
5 na puntos kung 3 na puntos may 2 na puntos hindi 1 na puntos walang
mahusay ang kakulangan sa nadebelop ang mga napatunayan
pagkapapaliwanag detalye detalye
at
pagtalakay/Kompleto

14
 15
Subukin Pagyamanin Isaisip Tayahin
1.a 1. a 1. Ramon F. Magsaysay 1. a 6. a
2.b 2. e 2. Carlos P. Garcia 2. b 7. a
3.c 3. f 3. Programa 3. a 8. b
4.d 4. b 4. Suliranin 4. d 9. c
5.a 5. d 5. Panunungkulan 5. a 10. d
6.a
7.b Isagawa
8.a 1. CPG 4. CPG
9.d 2. RFM 5. RFM
10.a 3. CPG
Balikan
1. Pagbibigay sa ma mamamayan at korporasyon ng Estados Unidos ng karapatan sa mga
likas na yaman ng Pilipinas na kapantay ang mga karapatan.
2. A. pagpapalaki ng produksiyon
b. ang muling pagkakaroon ng mga industriya
3. timanggi itng makiisa sa pamahalaan at lalo pa itong lumaki at dumami ang nagging
kasapi sa kanilang samahan
4. a. bumagsak ang mga tinayong pamahalaan
B, malaki ang nagging bilang ng mga nasirang ari-arian at nawalan ng mga tahanan
Tuklasin
1. Tutularan ko si Pang. Magsaysay.Maglunsad din ako ng iba’t ibang programa na
makatulong sa kanilang kabuhayan.
2. Pinatayuan sila ng tulay, daan, patubig, elektrisidad at paaralan.
3. Oo, dahil nabigyan ang lahat ng Pilipino ng pagkakataon na mapaunlad ang kanilang
kabuhayan.
4. Upang magkaroon ng matipid at maayos na pamumuhay
5. Naglunsad ng iba’t ibang programa ang pamahalaan para sa kanila tulad ng land tenure
reform law , FACOMA, ACCFA at marami pang iba
Aralin 1
Susi ng Pagwawasto
 16
Subukin Balikan
1.a 1. pangangalakal sa Amerika, ang pagsuko ng mga Huk, ang
2. d paglalapit ng pamahalaan at mamamayan,pagtulong sa mga
3. b pamayanang Indigeneous,pakikipag-ugnayan sa Iba’t ibang bansa
4. c 2. Patakarang Pilipino Muna o Filipino First Policy, Filipino Retailers’
5. a Fund Act, National Marketing Corporation Act
6. a 3. ang pagtaas ng bandilang Pilipino katabi ang bandilang
7. a Amerikano, pagbabalik ng mga Amerikano sa Pilipinas ng daungang
8. b pangmilitar sa Maynila, pagpapaikli ng upa sa mga base military, ang
9. b pag-aalis ng karapatan ng mga Amerikano sa pagkontrol sa
10. a Olongapo
4. Luis Taruc
5. 985
Tuklasin Suriin Pagyamanin
1. 1961 1. dahil marami pa ring 1. Para maitaas ang
2. maitaas ang antas ng mamamayang Pilipino ang antas ng pamumuhay
pamumuhay naghihirap at walang maayos na ng bansa
3. reporma sa lupa tirahan. 2.Disyembre 30, 1965
4.sariling sagot 2. Hulyo 12 3. Sariling sagot
3.Sariling sagot
Pagyamanin
1. DM 6. FM
2. DM 7. DM
3. FM 8. FM
4. FM 9. DM
5. DM 10. FM
Aralin 2
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – Division of Lanao del Norte

Office Address: Gov. A. Quibranza Prov’l. Gov’t. Compound,
Pigcarangan, Tubod, Lanao del Norte
Telephone Nos.: (063)227 – 6633, (063)341 – 5109
E-mail Address : lanao.norte@deped.gov.ph

17