T.C.

YOZGAT BOZOK ÜNİVERSİTESİ

İLETİŞİM FAKÜLTESİ

HALKA İLİŞKİLER VE REKLAMCILIK BÖLÜMÜ

PROJE GELİŞTİRME 1

HAZIRLAYANLAR

ŞULE TELTİK- 16903119043

BEYZA AKDOĞAN- 16903119054

BURCU GÖÇÜRÜCÜ- 16903119002

Dr. Öğr. Üyesi Simge AKSU

BEYİN GÖÇÜ
Gelişmiş ülkeleri avantajları, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri dezavantajları
açısından ilgilendiren beyin göçü giderek artan bir biçimde biz ve bizim gibi gelişmekte olan
ülkeleri daha yakından ilgilendiren bir konu haline gelmiştir.

Beyin göçü terimini ilk kez, 1950-60'lı yıllarda İngiltere'den ABD ve Kanada'ya göçü
ifade etmek amacıyla 1962 yılında Royal Society tarafından kullanılmıştır.

Kısaca, beyin göçü "yüksek mesleki niteliği haiz işgücünün kendi anavatanından başka
ülkelere çalışmak amacıyla gidişi" şeklinde tanımlanabilir.

Çeşitli dini, siyasi, bilimsel nedenlere dayanan beyin göçü ilk ve orta çağlarda bulunuyordu.
II. Dünya Savaşı’ndan önce çok sayıda bilim insanı Hitler'den kaçıp ABD'ye yerleştiler. Bu
Amerika'nın gelişmesinde büyük ölçüde rol oynadı. Albert Einstein da Almanya'dan ABD'ye
göç eden bilim insanlarından biridir.

Tersine beyin göçü

Özellikle gelişmekte olan ülkeler; gelişmiş ülkelere verdikleri kayıpları geri kazanmak
için tersine beyin göçü politikaları uygulamaktadırlar. Beyin göçü veren ülkelerden Hindistan,
Çin, Güney Kore, Tayland ve Tayvan gibi ülkeler, bu konudaki kayıplarını engellemek için
tersine beyin göçü anlamında birçok politika ve projeye yer vermektedir. Beyin göçü
türlerinden olan tersine beyin göçü de beyin göçü kaybı yaşayan gelişmekte olan ülkelerin
gelişmiş ülkelerdeki yüksek nitelikli bireylerini ülkelerine çekme sürecidir. Bu çalışmada;
tersine beyin göçü konusuna ilişkin olarak dünyadaki gelişmiş ülkelerin beyin göçü
çekmesine ilişkin uyguladıkları politikalara karşılık, beyin göçü veren gelişmekte olan
ülkelerin tersine beyin göçü politikalarına yer verilmiştir.

Tersine beyin göçü konusu dünyadaki ülkelerin olduğu gibi Türkiye'nin de gündeminde
olan bir konudur. Bununla ilgili olarak Türkiye'de; TÜBİTAK, ASELSAN, HAVELSAN ve
birçok kurumun projeler ve politikalar geliştirdiği bilinmektedir. Bu çalışmada; beyin göçü ve
tersine beyin göçü konusunda dünyadaki belirlenen ülkelerin ve Türkiye'nin mevcut
politikaları değerlendirilmiştir. Araştırma olarak, Türkiye'ye döndükten sonra kamu
kurumlarında, özel kurumlarda ve kamu özel iştiraklerinde çalışmaya başlayan yüksek
nitelikli bireylerle yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilerek, nitel araştırma
yöntemlerinden durum çalışması yapılmıştır.

Beyin Göçünün Sebepleri Nelerdir?

İtici sebepler;

az gelişmişlik oranı,

yüksek işsizlik oranı,

nitelikli kişilerin düşük ücretle çalışması vb. sayılabilir.

Çekici sebepler ;

yüksek maaş beklentisi,

ekonomik durumda iyileşme isteği,

gelişmiş araştırma koşullarına kavuşma isteği vb.

Türkiye’de beyin göçü

Türkiye’den yurtdışına göç edenlerin sayısının gün geçtikçe arttığı görülmektedir. Türkiye
İstatistik Kurumu (TÜİK) istatistiklerine göre de, 2019 yılında Türkiye’den ayrılan kişi sayısı
bir önceki yıla göre %2 oranında yükselmiştir. Sonuç olarak, 2019 yılında Türkiye’den göç
edenlerin sayısı toplamda 330 bin 289 oldu. Böylece beyin göçünün olumsuz etkileri de
kaçınılmaz olmuştur.
Ülkemizden ayrılarak, yurtdışında yaşamayı tercih eden Türk vatandaşlarının büyük bir
bölümü 20 ile 34 yaş arasındaki iyi eğitimli kişilerden oluşuyor. Dolayısıyla, yurtdışına
göçen akademisyen sayısında inanılmaz bir artış olduğunu da söyleyebiliriz

Beyin göçünün ülkeye olumsuz etkileri:

Üretim gücü düşer ve zayıflar.
Eğitim seviyesi düşer.
Gelişim olumsuz etkilenir, gerileme yaşanır.
Kamu yatırımları yetersiz kalır.
Ülke ihracattan daha çok ithalat yapılır.
Dışa bağımlılık artış gösterir.
Ülkeye yeni yatırımlar yapılmaz.

Beyin göçüyle kaybettiğimiz bilim insanları

Muzaffer Şerif( sosyal psikolog)

Mehmet Öz(doktor- sunucu)
Emrah Yücel (Türk grafik tasarımcı)
Ferya Özel(astrofizikçi)
Gazi Yaşargil( Bilim insanı)

En çok beyin göçü alan ülkeler;

ABD, Kanada, Avustralya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Almanya, Fransa, İsviçre, İsveç,
Norveç'tir.

En çok beyin göçü veren ülkeler

Hindistan, Pakistan, Bağımsız Devletler Topluluğu, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran,
Mısır, Nijerya, Türki Cumhuriyetler ve Türkiye'dir.