26790.

pdf

Θέμα 4ο
4.1 Σήμερα ο Α/Φ μέτρησε το ύψος του απλανούς Ηρ Acturus = 10o 00΄ , με σφάλμα εξάντα
σφ = 1΄ (+) από ύψος οφθαλμού παρατηρητή 45 πόδια. Χρησιμοποιώντας τον ειδικό πίνακα
του almanac, να βρείτε το αληθές ύψος του αστεριού Ηλ Acturus.

Μονάδες 15

4.2 Παρατηρητής που βρίσκεται σε πλάτος αναμέτρησης φ = 30⁰ 28′ Β, παρατηρεί το ύψος
του αστέρα με τον εξάντα, και βρίσκει το αληθές ύψος Ηλ = +18⁰ και την κλίση του δ = 20⁰ Β.
Να υπολογίσετε την πολική απόσταση P του αστέρα και την ζενιθιακή του απόσταση Ζλ.
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
Ισχύει : Ηλ Acturus = Ηρ Acturus + σφ – total cor.
Ηλ Acturus = 10o 00’ + 1’ – 11’,8
Ηλ Acturus = 10o 01’ - 11’,8
Ηλ Acturus = 09o 48’,2
Η εισαγωγή στον πίνακα γίνεται ως εξής. Μπαίνουμε οριζόντια στη στήλη “Obs. Alt.”
και κάθετα στη στήλη “Subractive, Height of Eye above the Sea in Feet”

4.2
Ισχύει: Πολική απόσταση (P), P = 90O +/- δ (+ για ετερώνυμα , - για ομώνυμα φ και δ).
Αφού το φ και το δ είναι ομώνυμα κάνω αφαίρεση.
Άρα, P = 90O – δ
P = 90O – 2OO
P = 70O
Ισχύει: Ζενιθιακή απόσταση (Ζλ), Ζλ = 90O - Ηλ
Ζλ = 90O – 18O
Άρα , Ζλ = 90O – Ηλ
Ζλ = 90O – 18O Ζλ = 72O
Ζλ = 72O
 26791.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Ο Α/Φ βρήκε κλίση για έναν αστέρα δ=20° Β και αστρική ωρικη γωνία (SHA ) = 220° 40’,
ενώ έπλεε το πλοίο του στο νότιο ημισφαίριο.
α) Να υπολογίσετε την πολική απόσταση (P) για τον συγκεκριμένο αστέρα.
(μονάδες 8)
β) Να υπολογίσετε την ορθή αναφορά (RA ) του αστέρα. (μονάδες 7)
Μονάδες 15

4.2 Πλοίο πλέει σε στίγμα φ=40°30΄Β και λ=120°40΄Δ, σε ΖΤ=15:30 στις 22/10/2022.
α) Να υπολογίσετε το σύμπλατος της θέσης του πλοίου. (μονάδες 2)
β) Να υπολογίσετε τον μέσο χρόνο Greenwich (GMT). (μονάδες 8)
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
α) Ισχύει : P = 90° +/- δ (+ για ετερώνυμα φ και δ, - για ομώνυμα φ και δ).
Αφού πλέει στο νότιο ημισφαίριο, ο αστέρας έχει ετερώνυμη κλίση και άρα
P = 90° + 20° = 110°
β) Ισχύει : RA = 360° - SHA
άρα, RA = 360° - 220° 40’
= 139° 20’

4.2
α) Ισχύει: Σύμπλατος = 90° - φ
άρα, Σύμπλατος = 90° - 40° 30’
= 49° 30’

β) Ισχύει ότι GMT = ZT +/- ZD (-Α, +Δ) και ZD = (λ + 7° 30’) : 15°

άρα, ZD = (120° 40’ + 7° 30’) : 15
≈ 8,5
Το χαρακτηριστικό ζώνης ZD, είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Άρα ZD = 8ω Δ
Επομένως , GMT = ZT + ZD
= 15:30 + 8:00
= 23:30 στις 22/10/2022
 26792.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Το πλοίο βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος φ=35ο 15΄ Ν. Να χαρακτηρίσετε,
αιτιολογώντας την απάντησή σας, τους παρακάτω αστέρες ως προς τη συνθήκη ορατότητάς
τους.
α) Αστέρας Canopus με κλίση δ=55ο 10΄ Ν.
β) Αστέρας Procyon με κλίση δ=10ο 15΄ B.
γ) Αστέρας Capella με κλίση δ=40ο 20΄ B.
Μονάδες 15

4.2 Μετά από παρατήρηση και υπολογισμούς βρήκαμε για τον πλανήτη Αφροδίτη τοπική
ωρικη γωνία (LHA) Αφροδίτης = 80°20΄, σε γεωγραφικό μήκος λ = 060° 40΄ Α. Να υπολογίσετε
την ωρικη γωνία Greenwich (GHA) του πλανήτη.
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
Αρχικά θα υπολογίσουμε το 90ο - φ = 90ο – 35ο 15’ Ν = 54ο 45’
α) Ο πλανήτης Canopus έχει: κλίση δ μεγαλύτερη από 54ο 45’ , κλίση δ ομώνυμη με το
πλάτος του παρατηρητή,
άρα , είναι αειφανής
β) Ο πλανήτης Procyon έχει: κλίση δ μικρότερη από 54ο 45’ , κλίση δ ετερώνυμη με
το πλάτος του παρατηρητή,
άρα, είναι αμφιφανής
γ) Ο πλανήτης Capella έχει: κλίση δ μικρότερη από 54ο 45’ , κλίση δ ετερώνυμη με
το πλάτος του παρατηρητή
άρα, είναι αμφιφανής

4.2
Ισχύει : GHA Αφροδίτης = LHA Αφροδίτης +/- λ (-Α, +Δ)
Άρα, GHA Αφροδίτης = 80° 20’ - 60° 40’
= 19° 40’
 26799.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Σήμερα ο Α/Φ μέτρησε το ύψος του απλανούς (ΗρSirius) 20o 00΄, με σφάλμα εξάντα (σφ)
-1΄ από ύψος οφθαλμού παρατηρητή (h) 45 πόδια. Χρησιμοποιώντας τον ειδικό πίνακα του
almanac, να υπολογίσετε το αληθές ύψος του αστεριού (ΗλSirius).

Μονάδες 15

4.2 Σε μέσο τοπικό χρόνο (LMT) 22ω 30λ την 28/10/2022, το πλοίο βρισκόταν σε γεωγραφικό
μήκος (λ) 090⁰ 00′Α. Ποιος είναι ο αντίστοιχος μέσος χρόνος Greenwich (GMT);
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
Ισχύει : Ηλ Sirius = Ηρ Sirius – σφ – total cor.
Ηλ Sirius = 20o 00’ – 1’ – 9’,0
Ηλ Sirius = 19o 59’ – 9’,0
Ηλ Sirius = 19o 50’,0

Η εισαγωγή στον πίνακα γίνεται ως εξής. Μπαίνουμε οριζόντια στη στήλη “Obs. Alt.”
και κάθετα στη στήλη “Subractive, Height of Eye above the Sea in Feet”

4.2
Ισχύει: GMT = LMT +/- λ (-Α, +Δ) και 15O = 1ω δηλαδή 90O =6ω
Άρα, GMT = 22ω 30λ – 6ω
GMT = 16ω 30λ στις 28/10/2022
 26800.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Ο Α/Φ μέτρησε για έναν αστέρα αζιμούθ Β 85° Ζ και ορθή αναφορά RA = 180° 40’,
ενώ το πλοίο του έπλεε στο νότιο ημισφαίριο.
α) Να υπολογίσετε το συμπλήρωμα του αζιμούθ του αστέρα. (Μονάδες 7)
β) Να υπολογίσετε την αστρική ωρικη γωνία SHA . (Μονάδες 8)
Μονάδες 15

4.2 Πλοίο πλέει σε στίγμα φ=15°30΄Β και λ=060°00΄Δ, σε μέσο χρόνο Greenwich GMΤ=10:40
στις 25/12/2022.
Να υπολογίσετε την ώρα ζώνης (ZT) του πλοίου.
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
α) Ισχύει : Το συμπλήρωμα της τεταρτοκυκλικής μορφής του Αζιμούθ είναι το εύρος
άρα, το συμπλήρωμα είναι Ζ 05° Β

β) Ισχύει : SHA = 360° - RA

άρα, SHA = 360° - 180° 40’
= 179° 20’
4.2
Ισχύει ότι ZT = GMT +/- ZD (+Α, -Δ) και ZD = (λ + 7° 30’) : 15°

άρα, ZD = (060° 00’ + 30’) : 15

≈ 4,5
Το χαρακτηριστικό ζώνης ZD, είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Άρα ZD = 4ω Δ
Επομένως , ZT = GMT - ZD
= 10:40 - 4:00
= 14:40 στις 25/12/2022
 26801.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Σήμερα ο Α/Φ μέτρησε το ύψος του απλανούς ΗρVega = 15o 00΄ , με σφάλμα εξάντα σφ
= - 1΄από ύψος οφθαλμού παρατηρητή 30 πόδια. Χρησιμοποιώντας τον ειδικό πίνακα του
almanac, να βρείτε το αληθές ύψος του αστεριού ΗλVega.

Μονάδες 15

4.2 Σε ώρα ζώνης ZT=22ω 30λ της 10/11/2022 το πλοίο βρισκόταν σε λ = 075⁰ 00′ Α. Ποιος ο
αντίστοιχος μέσος χρόνος Greenwich (GMT).
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
Ισχύει : Ηλ Vega = Ηρ Vega – σφ – total cor.
Ηλ Vega = 15o 00’ – 1’ – 8’,9
Ηλ Vega = 14o 59’ – 8’,9
Ηλ Vega = 14o 50’,1

Η εισαγωγή στον πίνακα γίνεται ως εξής. Μπαίνουμε οριζόντια στη στήλη “Obs. Alt.”
και κάθετα στη στήλη “Subractive, Height of Eye above the Sea in Feet”

4.2
Ισχύει ότι GMT = ZT +/- ZD (-Α, +Δ) και ZD = (λ + 7° 30’) : 15°
άρα, ZD = (075° 00’ + 7° 30’) : 15
≈ 5,4
Το χαρακτηριστικό ζώνης ZD, είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Άρα ZD = 5ω Α
Επομένως , GMT = ZT +/- ZD (-Α, +Δ)
 26802.pdf

Θέμα 4ο
4.1 Το πλοίο βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος φ=18ο 42΄Β . Να χαρακτηρίσετε,
αιτιολογώντας την απάντησή σας, τους παρακάτω αστέρες ως προς τη συνθήκη ορατότητάς
τους.
α) Αστέρας Rigel με κλίση δ=20ο 10΄ Ν.
β) Αστέρας Vega με κλίση δ=38ο 15΄ B.
γ) Αστέρας Deneb με κλίση δ=51ο 24΄ B.
Μονάδες 15

4.2 Μετά από παρατήρηση και υπολογισμούς βρήκαμε για τον πλανήτη Άρη, τοπική ωρικη
γωνία LHA = 100°20΄, σε γεωγραφικό μήκος λ = 072° 40΄ Α. Να υπολογίσετε την ωρικη γωνία
Greenwich (GHA) του πλανήτη.
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 4ο
4.1
Αρχικά θα υπολογίσουμε το 90ο - φ = 90ο – 18ο 42’ Β = 89ο 60’ – 18ο 42’ Β = 71ο 18’
α) Ο Αστέρας Rigel έχει: κλίση δ μικρότερη από 71ο 18’ , κλίση δ ετερώνυμη με το
πλάτος του παρατηρητή,
άρα , είναι αμφιφανής
β) Ο Αστέρας Vega έχει: κλίση δ μικρότερη από 71ο 18’, κλίση δ ομώνυμη με το
πλάτος του παρατηρητή,
άρα, είναι αμφιφανής
γ) Ο Αστέρας Deneb έχει: κλίση δ μικρότερη από 71ο 18’ , κλίση δ ομώνυμη με το
πλάτος του παρατηρητή
άρα, είναι αμφιφανής

4.2
Ισχύει : GHA Άρη = LHA Άρη +/- λ (-Α, +Δ)
Άρα, GHA Άρη = 100° 20’ - 072° 40’
= 99° 80’ - 072° 40΄
= 27° 40΄
 29502.pdf

Θέμα 2ο
2.1 Να γράψετε στην κόλλα σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό να
γράψετε το γράμμα της Στήλης Β που ταιριάζει σε κάθε ένα από αυτούς.
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
1. SD α. Φαινόμενο ύψος, από τον φαινόμενο ορίζοντα
(apparent altitude)
2. Ηφ β. Ημιδιάμετρος
3. R γ. Παράλλαξη καθ’ ύψος
4. Ηρ δ. Εργαλειακό ύψος εξάντα(sextant altitude)
5. P ε. Διορθωμένο για την αστρονομική διάθλαση
φαινόμενο ύψος (corrected apparent altitude)
στ. Αστρονομική διάθλαση
Μονάδες 15

2.2 Να απαντήσετε με συντομία στα παρακάτω:

α) Ποια είναι τα είδη των υψών; (Απαιτείται η μαθηματική ισότητα. Μονάδες 7)
β) Ποια είναι τα είδη των αστέρων; (Μονάδες 3)
Μονάδες 10
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Θέμα 2ο
2.1
1. β, 2. α, 3. στ, 4. δ, 5. Γ

2.2
α) Ορατό ύψος, Ητ = Ηρ +/- σφ.
Φαινόμενο ύψος, Ηφ = Ητ – Βθ.
Αληθές ύψος, Ηλ = Ηφ’ + Ρ.
β) Αειφανείς, Αφανείς, Αμφιφανείς.